| Home
Dossiers
|
30 november 1999 - Zoekmachines zijn uitgegroeid tot internetstartpunten, zogeheten portalen. Populaire startpunten voor de internetsurftocht, die zich met veel (media-)aandacht mogen verblijden. Wie kent niet Yahoo!, Altavista en Excite? Sinds korte tijd doet een soortgelijk verschijnsel zijn toetrede tot de internetschijnwerpers: de verticals, specialistische portalen. Tegenwoordig wordt een onderscheid gemaakt tussen horizontale en verticale portalen. "Horizontaal en verticaal wát?" Portalen zijn toegangspoorten tot het internet. Horizontale portalen (ook wel: 'portals') zijn zeer breed georiënteerd en bieden toegang tot een breed scala onderwerpen. Verticale portalen (ook wel: 'verticals') daarentegen richten zich voornamelijk op een specifiek onderwerp. Portalen bieden informatie die varieert van sport, weer en beleggen tot actueel nieuws en on-line dating. Het zijn sites die streven naar een zo volledig en breed mogelijk aanbod. In plaats van specifieke en gerichte informatie te bieden, streven ze er naar zo veel mogelijk informatie aan zoveel mogelijk geïnteresseerden voor te schotelen. Deze benadering staat haaks op de filosofie van de verticals. Verticale portalen richten zich op een niche in de markt: zeer specifieke onderwerpen zoals - bijvoorbeeld- eten & drinken, vliegeren, vissen maar ook afvalmanagement of watermanagement. Dit geeft beperkingen in de breedte van het bereik (klein aantal geïnteresseerden), maar daar staat tegenover dat er een relatief hoge kwaliteit van de inhoud en de diensten wordt geboden. Een stukje voorgeschiedenis Van origine bieden zoekmachines toegang tot zo veel mogelijk informatie, bij voorkeur toegankelijk gemaakt via een rubricering van het aanbod. Halverwege de jaren '90 werden commerciële toepassingen (in de VS) wettelijk gezien mogelijk gemaakt. Zoekmachines en -indexen waren de eerste 'echte' webbedrijven. Om te overleven moesten ze nu naast ideëele ook commerciële doelen gaan realiseren. De strategie richtte zich op het vergroten van bereik en het bieden van meer inhoud. In de praktijk kwam dat neer op vele overnames van en fusies met kleinere, specialistische internetbedrijven. Aan zoekmachines werden onderlinge
communicatiemogelijkheden toegevoegd. Hierdoor kunnen gebruikers eigen
gemeenschappen beginnen waarin ze kunnen chatten, berichten uitwisselen
en bijvoorbeeld advertenties plaatsen. Ook werden commerciële diensten
aangeboden. De indexering van zoekresultaten maakte het mogelijk 1) doelgericht
te adverteren en 2) doelgerichte prouduct- en dienstenaanbiedingen te doen.
Denk hierbij bijvoorbeeld aan Amazon-aanbiedingen die aan zoekwoorden gerelateerd
worden. Zoekresultaten op 'The Beatles' worden hierbij gekoppeld aan boeken
en cd's over/van The Beatles.
Het onderscheid Ruwweg kunnen twee stromingen in de verticals worden onderscheiden. De eerste is de virtuele geméénschap, de tweede is het doelgroepportáál. De term 'community' wordt willekeurig voor beiden gebruikt. Virtuele gemeenschap Dit type kan worden omschreven als virtueel dorpsplein. De onderlinge verhoudingen en de redactionele input van de individuele leden bepaalt de kwaliteit, effectiviteit en het doel van de gemeenschap. Zie het maar als consumentenbonden op internet. De leden bepalen en maken de inhoud, de nadruk ligt op mind-sharing. Op basis van intensieve interactie tussen de leden wordt een gezamenlijke mening of oordeel gevormd over produkten, diensten of gebeurtenissen. De (technische) randvoorwaarden en de gespreksonderwerpen worden verschaft door de communitybeheerder, al dan niet in samenwerking met een expert. De invloed van experts en opinion-leaders is dus aanwezig, maar beperkt. Zij treden af en toe in de schijnwerpers om de discussies te verlevendigen of te sturen. De ownership van de gemeenschap ligt bij de leden. Zij vormen en máken de gemeenschap. Doelgroepportaal Dit type is te vergelijken met een gespecialiseerd magazine. Of, om in termen van het virtuele dorp te blijven, met de dorpsomroeper. De inhoud en het beleid worden bepaald door een specialistische hoofdredacteur, een opinion-leader in het vakgebied. Het praktisch nut voor de alledaagse (werk)praktijk -en niet de eigen inbreng van de leden- bepaalt het gevoel van ownership. De nadruk ligt op informeren en actualiseren, de thema's worden grotendeels bepaald door (interne en externe) experts. Zij verwoorden op voorhand de gemeenschappelijke, leidende gedachten. Dit doen zij op basis van kennis van zaken en ervaring in het vakgebied. Dit is een belangrijk onderscheid tussen de virtuele gemeenschap en het doelgroepportaal. De redactionele nadruk ligt niet zo zeer op horizontale communicatie (leden onderling), maar op verticale communicatie (top-down). De opinion-leaders vervullen in deze setting de rol van agenda-setters: bepalers van de gespreksonderwerpen. Het doelgroepportaal als dorpsomroeper geeft informatie die relevant is voor de (handels)gemeenschap. Pas na filtering en publicatie van de informatie wordt horizontale communicatie van belang. De webredactie vervult hier een functie die vergelijkbaar is met die van een krantenredactie: een filter tussen de werkelijke en gepercipieerde wereld. Onderscheidende kenmerken van verticals Het hierboven gemaakte onderscheid tussen virtuele gemeenschap en doelgroepsite heeft een aantal onderscheidende kenmerken opgeleverd:
Internetgemeenschappen beschikken over veel gegevens van haar geregistreerde leden. Registratie is voor leden geen barrière, omdat het praktisch nut duidelijk is. Een vaak onderschat nut is het ontvangen van een elektronische nieuwsbrief. In ruil voor enkele persoonsgegevens krijgt men toegang tot en een nieuwsbrief van de vertical. Hierdoor kan ook iedere gebruikerssessie worden gemonitord en voorkeuren worden bepaald. Aan de hand van gebruikersvoorkeuren kan de communitybeheerder -bijvoorbeeld- behoefte aan bepaalde produkten of diensten onderkennen. Deze kan vervolgens aan een producent een gunstiger-dan-normaal offerte aanvragen. Waarom? Ten eerste krijgt de producent de gelegenheid in één keer een grote hoeveelheid produkten af te zetten. Ten tweede, en veel belangrijker, het feit dat hij direct contact heeft met DE doelgroep. Een groep mensen die meer dan gemiddeld baat heeft bij de produkten. De rol van de community kan op termijn verbreden naar die van inkoopcombinatie met alle voordelen van dien. Dit echter onder de voorwaarde dat een bepaalde kritische massa gebruikers kan worden bereikt en kan worden geserviced. Communities kunnen ook meerdere offertes tegelijk opvragen en de meest voordelige kiezen. Voordelig is in deze termen niet alleen gedefinieerd in termen van 'het goedkoopst'. Diensten die aan het produkt gekoppeld zijn, worden steeds belangrijker. Denk hierbij aan extra service, periodieke opwaarderingen van het produkt of het doen van aanverwante aanbiedingen. Daarnaast is het zo, dat wanneer een producent zich eenmaal dienstbaar opstelt naar de comunnity, hij verzekerd is van een grote groep trouwe klanten. Met alle voordelen van dien.
Wat moeten uitgevers met internet? You're watching Big Brother Eerst easyJet, nu easyEverthing ... everywhere Digitaal klagen (2) Internetgemeenschappen: virtueel of echt? (meer)
In deze tweewekelijkse nieuwsbrief staat kort internetnieuws, een beschrijving van nieuwe artikelen en een vooruitblik naar komende uitgaven.
Daarom is de nieuwsbrief tevens een gemodereerde discussielijst. Wanneer geplaatst, wordt feedback altijd anoniem weergegeven. <Terug naar de homepage> |