home
-> overzicht
artikelen -> Artikel
De opkomst van e-boeken
14 november 2000
- Elektronische spreken al decennia tot de verbeelding. Ze zijn aantrekkelijk
voor zowel consumenten als uitgevers. De eerste groep hoeft geen immense
boekenkast meer aan te houden, de laatste groep is voornamelijk gebaat
bij –in potentie- grote besparingen op druk- en distributiekosten. In het
verleden zijn e-boekinitiatieven vroegtijdig gestrand, waarom zou rendabele
exploitatie nu wel kunnen lukken?
In den beginne
Elektronische boeken verschenen
voor het eerst in de science-fictionverhalen van de jaren veertig. In het
laatste decennium zijn er veel pogingen geweest om deze fictie te realiseren.
De paar e-boeken die eerder daadwerkelijk de markt haalden, werden nooit
een succes. Denk maar aan de Sony
Bookman en de Franklin
Bookman.
Wat waren de grootste problemen
bij deze apparaten?
-
Te klein formaat;
-
Moeilijk leesbare beeldschermen;
-
Batterijen met zeer korte levensduur;
-
Geen encryptiemogelijkheden
om copyrights te beschermen (dus: beperkt aantal beschikbare titels);
-
Onpraktische distribitiemogelijkheden
(CDs en cartridges).
Toch lijken e-boeken aantrekkelijk
uitgevers en lezers. Elektronische distributie verlaagt de drukkosten dratisch
en stelt uitgevers in staat een breder assortiment op de markt te brengen.
Lezers kunnen meerdere boeken opgeslaan (variërend van 4.000 tot 100.000
tekstpagina’s). Daarnaast zijn lange teksten eenvoudig te doorzoeken en
zijn nieuwe titels direct van internet te downloaden.
Op de desktop
Al een flinke tijd zijn er
boeken beschikbaar die direct naar de desk- of laptop zijn te downloaden.
Al in 1971 ging Project Gutenberg
van start. Vrijwilligers organiseerden zich om rechtenloze boeken te digitaliseren
(lees: overtypen). Dit resulteerde in honderden gratis titels, zoals de
Bijbel, de boeken van Shakespear en Dickens.
Andere sites distribueren
elektronische content - van literatuut tot e-zines – in .HTML-, .txt-,
en .pdf-formaat. Het probleem blijft echter dat mensen niet graag (lange
teksten) van een beeldscherm lezen. Scrollen is verwarrend en vermoeiend
en de lage resolutie maakt lezersogen snel moe.
Op de PalmPilot
Een onlineuitgever als Online
Originals kapitaliseert op bestaande technologieën door boeken
beschikbaar te maken voor houders van 3Com PalmPilots [Palm
over: e-reading]. Uitgever Peanut
Press komt deze herfst met een breed scala e-boeken voor de Palm. Het
aanbod loopt uiteen van bestaande science-fiction tot nieuwe boeken.
Toch blijft het probleem
dat, ondanks de populariteit van de Palm, het smalle grijze scherm moeilijk
leesbaar blijft. De huidige generatie e-boeken echter, combineert de draagbaarheid
van een handheld computer met goede beeldschermresolutie. Dat is een stap
voorwaarts.
E-boeken functioneren steeds
meer als ‘echte boeken’. Lezers hoeven bijvoorbeeld niet meer te scrollen.
Bij tegenwoordige e-boeken leest men bladzijde voor bladzijde. Druk op
een knop en de bladzijde wordt omgeslagen. Tevens kunnen met een pennetje
aantekeningen in de marge van de tekst worden gezet en kan de tekst eenvoudig
worden vergroot, doorzocht en gemarkeerd.
Tevens beschikken e-boeken
tegenwoordig over goede encryptiemogelijkheden ter bescherming van het
copyright. Dit laatste is een grote stap voorwaarts voor de exploitatie
van e-boeken.
E-boeken van dit jaar
In de aanloop naar het kerstseizoen
hebben onlangs twee e-boeken hun debuut gemaakt op de consumentenmarkt:
Nuvomedia’s Rocket
eBook
De Rocket eBook lijkt op
de PalmPilot van 3Com in verschijning en vorm. Echt verwonderlijk is dat
niet. De ontwerper van de oorspronkelijk 3Com organizer is hoofdverantwoordelijke
voor het ontwerp van dit e-boek.
-
Werking: plug het boek
in de seriële poort van de pc, download boeken van sites als Barnes
& Noble en kopieer deze naar het e-boek.
-
Beeldscherm: langs achteren
verlicht (backlight), anti-glans, resolutie van 105 dpi (i.t.t. monitorresolutie
van 72 dpi).
-
Batterij: gaat pas na
20 uur aan het infuus.
-
Prijs: $ 499,-
-
Site: http://www.nuvomedia.com/
Softbook
Dit e-boek lijkt meer op
schrijf- dan leesgerei vanwege zijn flinke afmeting.
-
Omvang: 21,5 x 28 centimeter
-
Gewicht: ruim 1 kilo
-
Opslagcapaciteit: 100.000
(!) pagina’s
-
Communcatie: via intern
modem, geen pc nodig
-
Prijs: eenmalig $ 299,-;
maandelijkse abonnementskosten $ 20.-
-
Site: http://www.softbook.com/
De markt
Volgens de makers van de
huidige generatie e-boeken zijn hun produkten nog niet geschikt voor de
brede markt. Ze zoeken hun doelgroep primair in kringen van mensen die
beroepsmatig veel en regelmatig moeten lezen. Daarbij wordt gedacht aan
studenten, zakenmensen, doctoren en advocaten. Ook zien ze brood in de
educatieve markt. Materiaal voor e-boeken is eenvoudig te updaten waardoor
scholen niet telkens nieuwe papieren uitgaven hoeven aan te schaffen.
Uiteraard is het niet allemaal
rozengeur en manenschijn. Met name zakenmensen die veel reizen zitten niet
te wachten op nog een apparaat naast de PalmPilot, laptop en mobiele telefoon
die ze al hebben. David Thor van Sherwood Research: “het concept
van e-boeken is logisch en aantrekkelijk, maar om daar een apart apparaat
voor aan te moeten schaffen wekt weerstand”. Volgens Thor zullen e-boeken
uiteindelijk wel succesvol worden. Maar pas wanneer geen aparte hardware
meer nodig is en de verschillende apparaten in elkaar geïntegreerd
zijn.
Bij een recent onderzoek
van Sherwood gaf 80% van de respondenten aan een lange tekst liever uit
te printen vanuit .pdf dan gebruik te moeten maken van een e-boeklezer.