Favorieten - Als startpagina - Contact

Geschiedenis

Geschiedenis van Nieuwdorp

Bron: www.dorpsraadnieuwdorp.nl
De Kerkring in vroeger tijden

De historie van Nieuwdorp

Ik kon over Nieuwdorp nou niet echt vreselijk veel informatie vinden. Er is over Nieuwdorp niet zo heel veel geschreven en uit overlevering bewaard gebleven. Daarom proberen we op deze pagina de historie van Nieuwdorp stukje bij beetje neer te zetten. De vulling van de pagina is via diverse bronnen boven water gekomen waarbij we de meeste zaken via-via te weten zijn gekomen. Indien u zelf meer informatie heeft over de historie van Nieuwdorp of foto's etc heeft kunt u dit aan ons e-mailen. Misschien dat we t.z.t. een mooi document over ons dorp kunnen maken.

Ontstaan door drooglegging van kraayers

Nieuwdorp behoort tot de middelgrote kernen van de gemeente Borsele. Nadat de ambachtsheren van 's Heer Arendskerke in oktober 1641 besloten om de West-Kraaijert te bedijken en droog te leggen, ontstond in een hoek van die West-Kraaijert polder omstreeks 1642 de oude dorpskern van Nieuwdorp(Ring en Citadel). De eerste gedrukte bron waarin sprake was van het Nieuwe Dorp dateert uit 1722. Het nieuwere gedeelte van Nieuwdorp ligt in de Nieuwe West-Kraayert polder die rond 1676 drooggelegd werd. Tot 1924 beschikte Nieuwdorp over een vaete. Nieuwdorp ligt in een van de laatste op oude wijze drooggelegde polders. Nieuwere polders kenmerken zich door de rechte dijken. Waar komt dat woord kraayert eigenlijk vandaan? De naam Kraayert een afgeleiding van het 15e eeuwse woord crayers of craye zand wat zandbank betekende. Zo'n Craye overspoelde alleen bij erg hoog water en was dus redelijk gemakkelijk in te polderen.

Wat voert men zoal uit

Naast de dijk van de Nieuwe West-Kraayert polder liep een vaargeul door het Sloe. Door de inpoldering kon hierdoor gemakkelijk een haven worden aangelegd die in verbinding stond met die vaargeul (de resten van die vaargeul kent nu iedereen als het "oude Sloe" of de sloekreek). Zo rond 1700 was deze haven een feit. Vanuit Nieuwdorp werd gevaren op o.a. Middelburg, Nieuwland en Arnemuiden.

In 1768 komt er zonder toestemming van de ambachtsheren een chirurgijn op het nieuwe dorp wonen, dit wekt de ergernis van deze ambachtsheren die normaal gesproken dit soort zaken regelen. De man verstaat blijkbaar zijn vak want hij blijft hier bijna 10 jaar actief voordat hij naar 's Heerenhoek vertrekt.

Zo rond 1825 werd in Nieuwdorp de Meestoof gebouwd, en omstreeks 1840 nam het belang van het haventje aan de Zuid-Kraaijert toe Hierdoor nam de bevolking toe. In die periode wordt er stevig aan de weg getimmerd in het dorp. In 1841 wordt in de Ring de gereformeerde kerk gebouwd en omstreeks 1850 werd een molen gebouwd aan de voet van de Koudorpsedijk. Deze molen is later verplaatst naar het Amertje (Men heeft de molen over land verrold wat in die tijd een waar kunststukje was). In 1876 wordt er aan Adriaan Remijn toestemming verleend om achter de algemene begraafplaats een molen te bouwen. In 1889 kreeg Nieuwdorp aansluiting op het telefoonnet. In de 30er jaren was Nieuwdorp de grootste kern van de toenmalige gemeente 's Heer Arendskerke. In die tijd kende het dorp een 50-tal middenstanders waaronder diverse slagers, bakkers en kruideniers. Op dit moment is het aantal middenstanders een stuk kleiner.

Actief.

Het verenigingsleven is bruisend, hoewel het merkbaar is dat mensen steeds vaker individuele sporten beoefenen hebben we in Nieuwdorp nog steeds een goed lopende sportvereniging. De voetbal vereniging Nieuwdorp is opgericht in de oorlogsjaren. In juni wordt de zo langzamerhand weer traditionele kermis gehouden. Gelijktijdig met deze kermis wordt de nationale klompenrace georganiseerd in de Ring. Overigens werd de Kermis werd al gehouden toen er in Nieuwdorp nog maar een 10-tal huizen stonden. Tot 1734 begon deze kermis op de zondag voor St. Jan. Maar vanaf 1735 werd dit verplaatst naar de maandag. Ook toen hield men klaarblijkelijk al van de zondagsrust. Ook op Koninklijke verjaardagen gonst het dorp van de activiteiten.

Wonen

Met de komst van de industrie in het Sloegebied is het dorp een aantal huizen kwijtgeraakt. De Sloeweg en een dijk liggen dwars over het gedeelte van de Havenweg dat vroeger naar het haventje liep. Desondanks blijft Nieuwdorp een dorp waar het goed is om te wonen. Helaas is er de laatste jaren te weinig gebouwd waardoor de jongeren gedwongen waren/zijn hun heil elders te zoeken. Na jaren lijkt het er op dat het bouwplan Coudorp II eindelijk kan worden uitgevoerd. Volgens de laatste plannen zouden we 12 nieuwe woningen krijgen en een aantal appartementen in de voormalige kerk in de Ring. Veel te weinig om de natuurlijke aanwas op te vangen maar in ieder geval een begin om zo in ieder geval onze eigen jeugd zicht te geven op woonruimte in het dorp.

Oorlogen

Nieuwdorp is in zijn bestaan niet gespaard gebleven van oorlogen en zaken die daar mee te maken hebben. In de franse tijd (+/- 1800) was er vlak bij het dorp een soort van telegraafdienst waar bij helder weer berichten middels armbewegingen doorgeseind werden. In de Kraaijert polder stond ook zo'n seinpost "blikken Jan". Op zondag 11 mei 1810 is keizer Napoleon vanuit fort Rammekens per sloep naar het haventje van Nieuwdorp gekomen. Hij was vergezeld van keizerin Marie-Louisse, een aantal generaals en hofdames. Naar aanleiding van deze actie zijn volgens overlevering een aantal wegen op de route voorzien van bestrating.

Aan het eind van de twee wereldoorlog speelde Nieuwdorp een rol van betekenis bij de slag om de Sloedam. De zwaar verdedigde Sloedam bleek niet zonder slag of stoot op de Duitsers te kunnen worden heroverd. Daarom werd het op 30 oktober 1944 bevrijde Nieuwdorp begin november 1944 het startpunt van operatie Mallard(wilde eend). De geallieerden staken vanaf het haventje Zuid-Kraayert het Sloe over om op Walcheren in de Bijleveldpolder te landen. Deze operatie moest de druk op de Schotten die al dagen op de Sloedam vast zaten wat verminderen. Door de Duitsers op de Sloedam van twee kanten te bestoken zou de strijd om Walcheren snel in geallieerd voordeel beslecht worden. De nacht voorafgaande deze operatie viel een Duitse granaat op een erg ongelukkige plaats in het dorp. De granaat viel op een wagen met munitie die voor de openbare school stond geparkeerd. De wagen explodeerde en zette de school in lichterlaaie. De op Duitsers buitgemaakte munitie die in de school was opgeslagen explodeerde en veroorzaakte brand, waarbij een aantal militairen die in het gebouw lagen te slapen omkwam. Door de explosie werden een groot aantal voertuigen vernield, en verder raakte een groot aantal huizen in de wijde omtrek van de school beschadigd. (in het Museum van Kees Traas is over deze laatste oorlog veel informatie te verkrijgen)

Wat brengt de toekomst ons.

Nieuwdorp is al die tijd al een dorp met een eigen mening. Al in de franse tijd (+/-1800) probeerde de inwoners van Nieuwdorp een zelfstandige gemeente te vormen. Hier konden de ambachtsheren nog een stokje voor steken. Nieuwdorp ligt op de rand van het Sloe gebied. De uitdijende industrie drukt een steeds groter stempel op het dorp. Dit resulteerde in 1975 tot de oprichting van de Dorpsraad. Gemeente en provincie hebben soms te weinig aandacht voor het woongenot in de kleine kernen. Door als inwoners zelf alert te blijven op nieuwe ontwikkelingen en niet zonder meer toe te geven aan woongenot belastende ontwikkelingen houden we Nieuwdorp leefbaar voor onze en komende generaties.