De ramp
De eerste dijkdoorbraken.
Het moet ruim voor hoogwater zijn geweest dat de Oostelijke
havendijk, ook wel Veerdijk genoemd, is doorgebroken.
In tegenstelling tot de zeedijken, die een waterkerende hoogte
hadden van ongeveer 5,90 m boven N.A.P., had de havendijk maar
een waterkerende hoogte van ± 4,70 m boven N.A.P.
Het was dus logisch dat dit de eerste dijkdoorbraak zou zijn. De
havendijk brak op twee plaatsen door. Tussen dijkpaal 52 en 53
en tussen dijkpaal 57 en 58. De Veerdijk had ook nog minder
zware beschadigingen. Hierop wordt in een later stadium
teruggekomen.
|
Eén van de
kleinere beschadigingen van de Veerdijk. Op de achtergrond
de Stoofdijk. Rechts, niet zichtbaar, de Haven. |
Bijna tegelijkertijd moet de zeedijk van de Margaretha polder ook op
twee plaatsen zijn doorgebroken.
Een vloed van water stortte zich in de betrekkelijk kleine Margaretha
polder.
|
In het bovenstaand figuur ziet u de
Margaretha polder met de dijkdoorbraken.
Op de verbinding van de Kloetsedijk met de Stoofdijk bevond zich een
verlaagde overgang. Dat wil zeggen over ongeveer 20 meter was de
binnendijk verlaagd. De afrit naar de Buurtweg was de oorzaak van deze
verlaging. Dat was dus eigenlijk een gat in de binnendijk.
Het water stroomde door dit gat met een geweldige vaart de
Oud-Kempenshofstede polder in (B).
Dit had twee dingen tot gevolg.
Ten eerste werd de druk van het water op de Stoofdijk minder. Eigenlijk
was dit het behoud van de Stoofdijk.
Ten tweede, en dat was fataal voor de bebouwing op de Kloetsedijk, werd
het gat steeds groter, zodat in ongeveer een kwartier tijd al de huizen
op de Kloetsedijk door het water werden verzwolgen.
Acht huizen stonden hier en 42 mensen vonden hier de dood. Slechts
enkelen hebben het overleefd.
A.J. Smits, inwoner van Stavenisse, schrijft hierover in zijn boek "Stavenisse
door storm en vloed verwoest":
"...Wat hier in een korte spanne tijds heeft plaatsgegrepen,
zal nooit gezegd kunnen worden. Door de aanstormende golven werden de
huizen, die hier op de dijk gebouwd waren en waar velen een wijkplaats
in hadden gezocht, de een na de ander omgeworpen. Het puin werd
honderden meters door de stroom meegevoerd en de lijken van de
slachtoffers zijn later kilometers verder het land in gevonden..."
Bijna tegelijkertijd was ook de Stoofdijk, een binnendijk,
op twee plaatsen doorgebroken. Een doorbraak bij de uitwateringssluis en
een doorbraak ter hoogte van de coupure zuid (A).
|
|
(B)
De verlaagde overgang tussen de Stoofdijk en de Kloetsedijk
enkele dagen na de ramp. Waar eens 8 huisjes stonden is nu
een gat van ± 10 meter diep. |
(A)
De doorbraak van de Stoofdijk ter hoogte van de coupure
zuid. Op de achtergrond enkele binnenvaartschepen in de
haven |
Dit had tot gevolg dat het water de Stavenissepolder alsmede het dorp
binnenstroomde. In eerste instantie had dit nog niet zoveel te
betekenen. Het waren betrekkelijk kleine gaten en de Stavenissepolder
was een grote polder.
Dit alles, hoewel ernstig genoeg, was echter nog maar de prelude tot de
eigenlijke catastrofe die zou leiden tot 153 slachtoffers in Stavenisse.
|