Over Migraine

De vele verschijningen van migraine bij kinderen

Op zaterdag 8 oktober 1994 hield de heer F. Visscher, kinderneuroloog van het Oosterscheldeziekenhuis te Goes, een lezing voor de regio Zeeland van de Nederlandse Vereniging van Migrainepatiënten (NVMP). De lezing werd gepubliceerd in het juninummer 1995 van Hoofdzaken, het kwartaalblad van de NVMP.

Griezelige pijn

Van kinderen ouder dan 15 jaar heeft 75% wel eens hevige hoofdpijn. Ouders vinden dat meestal griezeliger dan andere vormen van pijn. Dikwijls is het voor hen een reden de huisarts te raadplegen. Er is een aantal belangrijke vormen van hoofdpijn: migraine, spanningshoofdpijn en overige vormen.

Migraine

Voor de diagnose "migraine" moet voldaan worden aan de volgende voorwaarden:

Verder kunnen nog optreden: fotofobie en sonofobie (overgevoeligheid voor licht en geluid), braken, tweezijdige hoofdpijn (bij 3/4 van de kinderen), bleekheid, binnen een etmaal is de aanval over.

Kinderen met migraine hebben vaak last van slaapwandelen (zelfs drie keer meer dan het gemiddelde) en ook meer last van wagenziekte. Migrainepatiënten zijn psychisch niet anders dan andere kinderen, maar veelvuldige migraine-aanvallen kunnen wel het gedrag beïnvloeden. Zelfs baby's kunnen een migraine-aanval hebben (braken, bleek worden). Meestal wordt het niet onderkend en beschouwd als darmkrampen.

Oorzaken

Migraine komt bij 5% van de kinderen voor en kan veroorzaakt worden door:

Therapie

De eerste therapie is dieet, maar hierover zijn nog veel vragen te beantwoorden. Wat is bijvoorbeeld de rol van kleurstoffen? Bovendien is een streng dieet voor kinderen ook een straf. Zonodig is een behandeling met medicamenten effectief: paracetamol, eventueel een zetpil Motilium, primperan tegen misselijkheid. Imigran is niet vrijgegeven voor kinderen, maar men denkt dat het gebruik door kinderen boven de 10 jaar geen kwaad kan. Sandomigran helpt dikwijls goed. Verder is Dixarit veilig. Propanolol (b.v. Inderal) is een betablokker zonder veel bijwerkingen, maar mag niet toegediend worden bij astma. Ergotamine moet men liever niet voorschrijven aan kinderen.

Verschillende vormen

Kindermigraine kan optreden in verschillende vormen, n.l.:

Spanningshoofdpijn

Een andere vorm van hoofdpijn bij kinderen is spanningshoofdpijn. Kenmerken:

Ouders kunnen door middel van een eenvoudige test onderzoeken of het om deze vorm van hoofdpijn gaat: twee vingers in de nek drukken op de plaats van de spieraanhechting aan de schedel. Als er hoofdpijn opkomt, is er sprake van spierspanningshoofdpijn. Ook bij de kaken kan gedrukt worden. Een pijnlijk kaakgewricht kan hier ook meespelen. Mogelijke oorzaken bij kinderen: overbelasting op school, moeilijkheden thuis, soms doen kinderen te veel, bijvoorbeeld na schooltijd wachten nog talloze clubs. Behandeling: goede fysiotherapie, massage, ontspanningsoefeningen (yoga), af en toe paracetamol (1/2 tablet is niet schadelijk, bijvoorbeeld Hedex of Finimal)

Overige hoofdpijnsoorten

De oorzaak van de overige soorten hoofdpijn kunnen zijn: de ogen, ontstekingen van bijholten, tumor, aneurysma.

In de praktijk blijken ogen te vaak aangewezen te worden als oorzaak van hoofdpijn. Een oogarts of opticien kan ze controleren. Ook de holten van kaak, voorhoofd enz. zijn niet zo vaak de boosdoeners. Een kenmerk is hier dat de hoofdpijn door bukken verergert. Veel angst bestaat altijd voor een tumor, maar slechts 1 op de 10.000 gevallen van hoofdpijn wordt door een tumor veroorzaakt. Opmerkelijk is dan dat de hoofdpijn na verloop van tijd steeds erger wordt en dat de hoofdpijn door de druk in het hoofd 's ochtends erger is dan 's avonds. Verder zijn er ook andere klachten.

Aneurysma is een verwijding van een bloedvat, zodat dit tenslotte kan knappen. Hier treedt hoofdpijn op als een donderslag bij heldere hemel, gepaard gaand met braken. Bij kinderen komt dit zeer zelden voor. Overigens kan de combinatie hoofdpijn - braken - koorts wijzen op hersenvliesontsteking. Tenslotte kan de hoofdpijn veroorzaakt worden door hersenschudding (ook met braken). De zgn. icecream-headache is een reflex na het eten van iets zeer kouds, bijvoorbeeld een ijsje.

Vragen van luisteraars

Na afloop van de lezing kwamen naar aanleiding van vragen uit de zaal nog enkele andere zaken aan de orde. Bij zuigelingen en kleine kinderen is de diagnose dikwijls moeilijk. Er bestaat geen bloedtest die uitsluitsel over hoofdpijn geeft. Het zou de moeite waard zijn om aan ouders met oudere kinderen te vragen naar de toestand van deze kinderen toen zij baby waren. Voor ontroostbare kinderen is lichamelijk contact met de ouder (b.v. met een draagdoek) belangrijk. De combinatie epilepsie-migraine komt voor, maar hoe het verband is, weten we niet. Families met migraine hebben soms ook epilepsie. Bij sommige EEG's ziet men bij lijders aan migraine iets meer epilepsie-achtige afwijkingen. Anti-epilepsiemiddelen kunnen bij een epilepsiepatiënt wel hoofdpijn bestrijden, maar het gaat hier dan wel om zwaar geschut! De patiënt moet zeer strikt onder controle zijn. Allerlei klachten worden gemakkelijk via de buik ontladen. Daarom komt juist bij kinderen met migraine vaak misselijkheid en braken voor. Men ziet ook dikwijls mengvormen van migraine en spanningshoofdpijn. Jeugdmigraine wordt later soms vervangen door spanningshoofdpijn. Tenslotte mag men niet vergeten dat kinderen soms hoofdpijn voorwenden uitsluitend om aandacht van de ouders te krijgen!

F. Visscher

Terug naar Medisch

Terug naar de Migrainerubriek