De geschieden van het openbaar onderwijs in Domburg

 
De school van 1547 tot 1808

"Volgens de stadsrekening van 1547/48 werd een schoolmeester aangesteld, wiens naam echter niet vermeld wordt. Daar de schoolmeester destijds geen traktement uit stadskas ontving, vindt men in de rekeningen slechts als bij toeval van hem gesproken, zoals hier het geval is, waar de kosten verantwoord worden van een vertering toen hij aangenomen werd."

Zo staat het begin van het onderwijs in Domburg beschreven in het boekje "Domburg in woord en beeld" van H.M. Kesteloo. De eerste echte onderwijzer die vermeld wordt, is Gabriël Pauwels, genoemd in een akte van 19 juni 1591. Het idee van een school zou al langer bestaan, want het gebouw waarin les gegeven werd "verkeerde in slechten toestand en vorderde groote reparatiën". 

Dat het gebouw slecht was, blijkt als er in 1596 over "eene nieuwe school"  gesproken wordt. Het gaat om een gebouw, dat aan de Noordstraat staat met een lemen vloer en een stroodak. Dit gebouw werd in 1617 verkocht voor een bedrag van 756 gulden.

Vanaf die tijd moesten de onderwijzers zelf maar voor een gebouw zorgen, zodat het dan weer hier en dan weer daar stond.
 

1. school van 1596 tot 1617

2. school van 1808 tot 1853

3. school van 1853 tot 1902

4. school van 1902 tot 1961

5. school van 1961 tot heden
 
De school van 1808 tot 1853

Een vaste plaats kwam pas weer, toen in 1808 de grootvader van de eerder genoemde Kesteloo een school stichtte aan de Weststraat. Het was een gebouw met vijf grote ramen en een grote schoorsteen, "waar de jongens zich 's winters rondschaarden - de meisjes hadden warme stoven - en bleven dus op haar plaats zitten". De grond was van steen en de kinderen zaten aan vijf dubbele platte tafels. De onderwijzers, twee stuks, hadden beiden een kantoor. Zo noemde men vroeger de omtimmerde lessenaar. Er was ook een zolder, die dienst deed als opslagplaats voor vruchten uit de meesters tuin, maar ook als spekrokerij. Deze school heeft bestaan tot 1853.
 
De school van 1853 tot 1902
De reden voor het einde van dit gebouw kwam op het moment, dat de gemeente zich ging bemoeien met de inrichting van de school. Het ging hierbij om een gebouw, een eindje verder in de Weststraat. Tijdens de Franse bezetting had het "Uitvoerend Departement der Provincialen Raads van Zeeland" een boerderij daar gekocht en lieten er een woonhuis achter bouwen dat dienst ging doen als kazerne. 
Na de Franse tijd werd het, na nog even kort een hospitaal tijdens een cholera-epidemie en een stalling ter behoeven van badinrichtingen te zijn geweest, in 1853 "voor school dienstbaar gemaakt".  
Hier werd les gegeven tot in 1902 een nieuw gebouw aan de Schelpweg gebouwd werd. 
 
De school van 1902 tot 1961
   


Links boven de boom zie je net het dak van het gebouw en het hek moet voorkomen, dat de kinderen de nog onverharde Schelpweg oprennen.

Een echt gebouw voor onderwijs werd voor de som van fl 11.879,72 1/2 neergezet. Op de gevel stond de naam "openbare lagere school". Het gebouw had drie echte lokalen en een groot plein, waar de kinderen konden spelen. Hier zat de Domburgse jeugd goed. 
Na de bouw van het gebouw aan de Kesteloostraat werden twee lokalen samengevoegd en omgebouwd tot gymzaal voor de Domburgse gymnastiekvereniging, maar ook voor de scholen, waar inmiddels gymles op het rooster stond. Ook muziekvereniging Apollo had zijn oefenruimte in dit gebouw.
                                                                                                (klik hier voor foto's)
 
Meer onderwijs

In 1878 werd een tweede school gesticht in Domburg. Het ging hierbij om "eene bijzondere school voor gewoon lager onderwijs". Het gebouw stond aan de Herenstraat.

 
Een derde school, die zeker ook met onze school te maken heeft, is de bewaarschool die op 9 november in het jaar 1885 werd gesticht "ten koste van den toenmaligen burgemeester J.C. Lantsheer en zijne echtenoote".

 

Het eerst gebouw aan de linkerkant is een huisje en daarachter met het schuine dat, haaks op de straat is de fröbelschool, zoals hij toen heette.
 
Toen juffrouw de Vroom aan de school verbonden werd, kreeg het de naam fröbelschool (wat staat voor kleuterschool), omdat zij de nodige papieren had. Wat voor velen, die deze kleuterschool bezocht hebben nog bijgebleven is, is de grote kastanjeboom op het plein  en de heg waarin je zo lekker kon spelen.
Dat ook dit gebouw aangepast moest worden bleek eind jaren zestig. 
                                    Klik op de foto voor meer foto's.

 

De kleuters moesten tijdelijk verhuizen naar Rehoboth, de oude christelijke school en op de plaats van de oude school werd in 1969-1970 een gloednieuw gebouw  neergezet. Enkele jaren later is er aan de oostkant zelfs nog een stuk bijgebouwd. Voor het onderwijs geweldig natuurlijk, maar de kastanjeboom moest wijken. De school heeft tot de opheffing in 1985 de naam Lantsheerkleuterschool gedragen. 
Nu doet het gebouw dienst als peuterspeelzaal en kantoorruimte.
 
De school van 1961 tot ..... wie zal het zeggen
In 't Poldertje wordt gebouwd. De huizen aan de Dr. B. Vaandragerstraat bereiken al een redelijke hoogte als in 1960 de eerste paal voor het nieuwe gebouw wordt geslagen. Het wordt een gecombineerd gebouw waar in de twee westelijke lokalen de christelijke school komt te zitten en in de drie oostelijke de openbare. Na een feestelijke opening op 8 april 1961 start het onderwijs in een modern gebouw. Weliswaar zijn de pleinen van de twee scholen gescheiden, maar de bebossing is nog zo laag, dat vrienden en vriendinnen gewoon contact met elkaar kunnen hebben. Naarmate de tijd vordert wordt dat steeds minder. Het enige gemeenschappelijke is de aanvoer van nieuwe kinderen. De Lantsheerkleuterschool is namelijk bijzonder neutraal en levert dus kinderen aan beide scholen.

 
Onderwijs staat niet stil en dat heeft ook zijn aanpassingen aan het gebouw tot gevolg. In 1977 wordt er aan de achterkant van het gebouw een stuk aangebouwd. Hierdoor ontstaan een hal en een keuken voor het personeel. De ramen naar de gang verdwijnen en hiervoor in de plaats komt een enorme schuifwand, die uitkomt in de eerder genoemde hal. Vieringen en groepswerken kunnen nu ook plaatsvinden in deze ruimte. Tegenover het eerste lokaal komen tegels en worden twee enorme handvaardigheidtafels neergezet. Dit blijkt geen echt succes te zijn, wat resulteert in een plantenbak en een documentatiehoek begin jaren negentig.
 

In de jaren  na de verbouwing is het nodig, dat de school een echte naam krijgt. Er wordt aan de leerlingen van dat moment gevraagd of zij suggesties hebben. Gabriëlle van der Hage is de gelukkige winnaar. (1980-1981). Zij verzint de naam GOLFSLAG en vanaf dat moment heeft de school een naam.

 
In 1985 krijgt het lagere en het kleuteronderwijs een naamsverandering. Beiden worden samengevoegd tot Basisonderwijs (klik hier). Voor het openbaar onderwijs op Domburg betekent dit, dat er een dependance komt. Het gebouw van de Lantsheerkleuterschool aan de Zuidstraat wordt ingericht voor groep 1 en 2 van de  Golfslag, terwijl de groepen 3 t/m 8 in de H.M. Kesteloostraat zitten. Dit blijft zo tot het schooljaar 1988-1989.

In het schooljaar hiervoor krijgt de Christelijke Basisschool "De Wegwijzer" te horen van het ministerie, dat het voortbestaan ten einde loopt, omdat het te weinig leerlingen heeft. Dit houdt in dat in augustus van 1988 beide scholen samengevoegd worden. De jongste kinderen van de Golfslag verhuizen naar H.M. Kesteloostraat en alles zit in hetzelfde gebouw.

Zo is het nu nog steeds, maar als we de krant mogen geloven, zal hier binnen enkele jaren ook een einde aan komen. Het gebied waarin de school ligt moet worden aangepast. Zal dit dan een nieuw gebouw opleveren?   De tijd zal het leren....
 
Chronologisch gezien
 
   1547  

eerste bericht van een onderwijzer
  1596    1617 

Noordstraat
  1617    1808 

verschillende locaties
  1808    1853 

Weststraat
  1853    1902 

Weststraat in een oude kazerne
  1902    1961 

Schelpweg
1961      H.M. Kesteloostraat
  1970 

Nieuwbouw Lantsheerkleuterschool Zuidstraat
  1977 

Aanbouw in de H.M. Kesteloostraat
1981      De school krijgt de naam "De Golfslag"
  1985 

Invoering basisonderwijs
  1988 

Openbaar onderwijs geheel in de H.M. Kesteloostraat
  2004 

Berichten over een nieuw gebouw