Het beest in de mens

De openings-scène van Single & Single is typisch John le Carré. Voordat Alfred Winser, topjurist van de Engelse investeringsbank Single & Single op een heuvel in Turkije doodgeschoten wordt door mensen met wie hij zaken dacht te doen, heeft Le Carré alle registers van zijn thriller-vertelkunst al bespeeld.

Alle emoties tussen brutaliteit en geslijm, tussen koele berekening en zgn. solidariteit zijn dan al door het ten dode opgeschreven lijf van Winser getrokken. De details van het waarom van de moord zijn al gedoseerd verstrekt. Alsof Le Carré die gangster-wereld van binnenuit kent. Dat is dan ook zo.

Dan veranderen decor en spelers. Een goochelaar wordt na zijn optreden op een kinderpartijtje opgewacht door de directeur van zijn bank. Voor wat? Le Carré laat de lezer nog even raden.
Terug naar Turkije. De lepe Engelse ambassadeur bemoeit zich met de lijkschouwing van Alfred Winser. Ten slotte is Winser Brits onderdaan. En plotseling begint het verhaal te bruisen en te spetteren als een aspro. Helder en mooi, in tegenstelling tot de inborst van de hoofdrolspelers. Die is zo troebel als gal met veel bloed.

De moreel verwerpelijke zaken die Tiger (let op de naam!), directeur van de bank Single & Single, gaat doen met de invloedrijke Kaukasische gebroeders Orlov (handel in bloed!) lijken voorlopig op niets uit te lopen. Maar Tiger is een vastbijter. Hij laat zijn lucratieve prooi niet los en start onderhandelingen. Die worden gevoerd door Tiger's zoon Oliver, die, om een tijdje uit het spotlight te zijn, zich een goochelaarspak en in één moeite door een dubbelrol heeft aangemeten door zijn vader en de hele rotzooi bij S & S bij het Ministerie van Buitenlandse Zaken aan te geven.

De strijd tussen BZ en S & S is kei- en keihard. De een is niets te slecht om criminele praktijken, zoals het witwassen van drugsgeld, te verdoezelen. De ander doet alles wat net niet buiten de wet valt om de bewijzen te leveren.

Tot opeens Tiger verdwenen is en zoon Oliver op zoek gaat naar zijn vader. Eerst min of meer als plicht tegenover Buitenlandse Zaken, maar later echt uit bezorgdheid, een ontwikkeling die Carré heel geraffineerd vertelt. Die zoektocht voert Oliver o.a. naar de Kaukasus waar Tiger bijna hetzelfde lot ondergaat als Winser uit hst. 1.

De afloop vertellen is niet netjes, maar in dit geval ook niet interessant. Wie deed wat is minder boeiend dan wie deed wie wat aan en waarom? Single & Single is een boeiende roman over de soms beestachtige drijfveren van een mens, drijfveren die gevoed worden door geld in plaats van moraal. Het verhaal gaat ook over de liefde tussen vaders en zonen, liefde die door hebzucht, corruptie, macht en misdaad in afschuwelijke haat kan veranderen.

Luitingh-Sijthoff, 352 blz. ƒ 37,50