| |
Findings
We begonnen ons onderzoek met enkele onzekerheden, maar ook met enkele zekerheden. De
laatste betroffen de kenmerken en gevolgen van ICT en in het bijzonder Internet. Kenmerken
en gevolgen zoals het grensoverschrijdende karakter van Internet, het dynamische, het
relatief goedkoop zijn, het gedecentraliseerd zijn en niet toebehorende aan een baas, e.d.
De onzekerheden en de daarmee samenhangende vragen betroffen het effect, de betekenis dat
Internet op cq voor maatschappelijke organisaties, in casu milieuorganisaties heeft. Ons
beginpunt lag bij de Brent Spar casus die zich tussen 1995 en 1998 heeft afgespeeld.
Greenpeace is nadat Shell UK een vergunning heeft gekregen van de Britse overheid,
overgegaan tot actie voeren. Internet heeft GP als middel ingezet voor het mobiliseren van
steun en voor het informeren van de mensen wereldwijd. In een vrij korte periode
ontstonden er acties in verschillende EU-lidstaten gericht tegen Shell.
Shell liet zich compleet verrassen door het succes van de Greenpeace-campagne. Een nieuwe
factor van betekenis was volledig over het hoofd gezien, en dat was de rol van Internet.
Maar Shell vocht terug en kwam in 1996 met haar eigen website. Een speciaal aangenomen
Internet manager moest ervoor zorgen dat de schade beperkt bleef. Helaas wordt sindsdien
the Brent Spar case de PR-ramp van de eeuw genoemd.
Hebben de acties van GP effect gehad? Heeft GP door middel van het gebruik van Internet
olieplatformen en het ontmantelen of dumpen ervan op de agenda gezet van de overheden en
multinationals die te maken hebben hiermee?
Het effect van het gebruik van Internet is erg moeilijk te meten. Er bestaan geen
maatstaven waaraan gemeten kan worden. Verder wordt het Internet altijd naast andere
communicatiemiddelen gebruikt. Wat het effect van welk middel is is dan niet meer te
onderscheiden. Wel blijkt dat het Internet veel meer en veel beter gebruikt wordt door de
maatschappelijke organisaties. Voordelen voor deze organisaties zijn naast de hierboven al
genoemde, dat de organisaties niet meer afhankelijk zijn van de conventionele pers en dat
deze organisaties met dezelfde tools en spelregels te maken hebben als de grote
multinationals en de overheden. Men kan zelfs stellen dat organisaties zoals Greenpeace
enkele stappen voor liggen op overheden en multinationals.
Uit ons onderzoek is gebleken dat GP de website erg bewust gebruikt. Het taalgebruik is
erop gericht zoveel mogelijk mensen te bereiken. De beelden, foto's en plaatjes, maar ook
de inhoud van de teksten is er op gericht een shock effect te creëren. Echt alles wordt
getoond. De foto's en teksten van bijvoorbeeld Shell ertegenover zettend, laat al snel
zien dat de organisaties een ander beleid hanteren en andere belangen hebben. De overheden
blijven vrij neutraal en zakelijk. Uit de interviews blijkt dat dit en te maken heeft met
een bewuste keus en te maken heeft met te weinig kennis. Het Groene Cyberspace bestaat dus
wel degelijk. In deze arena spelen de verschillende actoren een spel met elkaar. Ieder van
de organisaties brengt eigen kennis, belangen, en andere hulpbronnen mee. Greenpeace die
openhartig op de site een stapje terug doet na foute informatie te hebben gepubliceerd en
Shell die wel foto's laat zien van de olie in de oceaan veroorzaakt door de Brent Spar,
maar geen GP-activist.
Het effect van de acties van GP is wel dat Shell en andere multinationals rekening houden
met de macht die de maatschappelijke organisatie hebben gekregen door het Internet.
De OSPAR conferentie heeft naar aanleiding van de acties een moratorium ingesteld om
vervolgens een totaal verbod op dumpen van olieplatformen vast te stellen. Dit heeft ertoe
geleid dat alle Noordzee-landen een wet hebben met betrekking tot het verboden zijn van
het dumpen van olieplatformen en booreilanden.
In deze casus blijkt hoe voor het eerst een grote internationale onderneming onder druk
van de milieubeweging een knieval maakt. Inmiddels lijkt Shell van de affaire Brent Spar
te hebben geleerd. Want het olieconcern maakt tegenwoordig met de milieubeweging afspraken
om de uitstoot van kooldioxyde (CO2) tegen te gaan. Ook praat Shell met de milieubeweging
om gezamenlijk onderzoek te gaan doen naar de mogelijkheden van zonne-energie.
Greenpeace met haar acties niet alleen gezorgd voor het bespreekbaar maken van het dumpen
van booreilanden en olieplatformen in de oceaan, tevens heeft zij ervoor gezorgd dat er
zoiets als een groen cyberspace is ontstaan. Door middel van het gebruik van ICT heeft GP
ervoor gezorgd dat niet alleen Shell en de betrokken overheden zich in de arena, in het
besluitvormingsnetwerk bevonden, maar dat ook de gewone burger wereldwijd toegang had tot
de arena.
|