Dr. F. Debrabandere gaf mij in 1967 de volgende verklaring:
De vorm Stellamans is inderdaad een variant van het oorspronkelijker Stellemans
(vergelijk saldoot voor soldaat, bagijn voor begijn, enz.) en zelfs Stillemans. Dit
Stillemans is een genitiefvorm van Tilleman of Tieleman. U kent wel de familienaam
Tielemans. Stillemans is dus " 's Tillemans zoon". Tilleman of Tielman of
Tieleman is een vleivorm op -man (vgl.Janneman, Peterman) van Diederic, Dieric. De
d wordt in namen vaak tot t verscherpt en de r wisselt vaak in l (vgl.
Katrijne=Katelijne), zo vind ik in Kortrijk omstreeks 1400 als voornaam
Dierman=Thierman=Tielman. Tielman (denk ook aan Tilman Susato) kan ook uit om het
even welke diet-naam verklaard worden, nl. uit een -ilo (die later -el werd ,vgl. wegel,
vissel) vorm, b.v. Theudilo, Thiedilo, Tillo, Tiel (denk ook aan Tijl Uilenspiegel).
De verklaringen liggen dicht bij mekaar, aangezien Diederic zelf een diet-naam is. Het
woord "diet" betekent "volk", zoals u wel bekend is; het schuilt ook
in "Diets" of "Duits", wat eigenlijk hetzelfde is, vgl. rieken/ruiken,
kieken/kuiken, lieden/lui, enz.
Totdaar Dr. Debrabandere met een uitgebreide uitleg betreffende de mogelijke vorming van de familienaam "Stellamans"
In zijn Verklarend Woordenboek van de Familienamen in België en Noord-Frankrijk
geeft Dr. F. Debrabandere de volgende verklaringen:
Stelleman(s), Stellamans, Stillemans, Stelman, Stellman(n), Sztelman:
Afleiding van Van der Stelle.Voor de betekenis van "Stel" zie: Stel.
Van der Stelle: Familienaam voor de stellenaar of stelboer. Stelleman komt in de betekenis
herder voor bij C.Huygens en in 1628 als familienaam in Zonnemere (Z).
-1330 Joh. Stelleman, Lübeck (BAHLOW 1972,470)
-1655 Jan Stellemans; 1661 Michiel Stelman, Alveringem (Vlaamse Stam 1993,119)
-1675 M.L. Stellemans, Lo (CRAEYE 109)
Stilleman(s),-mant,Stillman(s),Stijl(e)man(s),Stielemans,Stiellemans,Styl(e)man(s),Stel(l)eman(s)
Stellamans,Stilman(t),-ment,Stillman.
1. Patroniem voor Germ. Voornaam Stillo "stil"; Stilleman. In een Gentse
oorkonde van de 9de eeuw komt Stillemannus (OGN 177; LIND.1964,12)
2. Bijnaam stille man; vgl.1140 Walterus Stilla (LEYS 1959, 147), E. Stillman (REANEY
308).
Verklaring door Eugène Vroonen in Noms de famille de Belgique
-Steyl--emans: 1. v. Steille-; 2.'s Theu(d)(man)s: v.THEUD
-Stille(mans):1.Caractéristique morale "homme tranquille";2.'s Thieman:v. THEUD
(Theu)
-Styl--e,(e)mans: 's Tillemans: v.THEUD (Theu)
THEUD:Peuple,Nation,Racine germanique ayant servi à former des noms de baptème
"Prototype" Thiery,Di(d)erik,Didier,(Dieter),Thibaut,Dietbaut.
Comme pour toutes les racines germaniques se terminant par d cette lettre est souvent
tombée ou s'est muée en c (k) au (t)z.
1. Voorbeeld van genitiefvorming.
- Op 03.08.1652 wordt Nicolaus Tielman, zoon van Franciscus, gedoopt in Pamel.Nicolaes vinden we terug in Brussel als drager van de naam Stillemans, Stiellemans.
2. Voorbeelden van klankveranderingen.
-Uit "Matricule de l'université de Louvain" putten we de volgende
voorbeelden:
-De tafel op boekdeel 4 (A. Schillings) geeft op:
. blz.726(182): Styllemans Gerhardus, Rosieriensis:1555
. blz.542(336): Stellemans Guil., Rosiernensis: 1567
In deel 4 zijn beiden ingeschreven onder "Divites Porcenses".Zij waren dus
rijken of gegoeden en ingeschreven in de pedagogie van "Het Vercken", zogeheten
omdat ze (vóór de 16de eeuw), gelegen was tegenover de "Taveerne van het
wild vercken".
Na onderzoek kan besloten worden dat met Rosieriensis en Rosiernensis de gemeente Rosière
bedoeld werd, gelegen op de taalgrens en die in 1686 nog Rozieren noemde.
(Ronse en Roeselare komen niet in aanmerking).
-Boekdeel 5, p.385 nr 308 Joannes Baptist Stellemans 1638(Pedagogie van
"Kasteel-Burchtstraat")
p.401 nr 412 Judocus Stallemans Gandensis 21.01.1642 (Porcenses divites)
- De parochieregisters van Rosière (ca 1680) vermelden Stellemans. De persoon die
de klapper opstelde (ca.1865) maakte er telkens Stillemans van. De naam Stillemans
komt in die periode regelmatig voor. Blijkbaar werd onder invloed hiervan de Stellemans
omgevormd tot Stillemans.
-De overgrootvader van Stillemans Antoon (bisschop van Gent °St.Niklaas 1832;+Gent 1916)
noemde Stillemans (Jan Baptist) en week in te Tervuren alwaar hij huwde op
29.06.1727.
Brussel en omgeving schijnt wel de bakermat te zijn van de families Sti(e)llemans, Stellemans en waarschijnlijk Stellamans.
3. De vorm StellAmans.
Het oudste document, waarvan microfilm in mijn bezit, die de vorm StellAmans
vermeldt,is de doopakte van Michiel, een kleinzoon van mijn stam-grootvader (Michiel),die
gedoopt werd in de parochie St-Michiel te Gent in 1643.
Het is treffend dat mijn voorvaderen, mijn stam-vader Joos inbegrepen, de voorkeur gaven
aan de letter "a" boven de "e". Er zijn vele archiefstukken die
voorbeelden geven uit de 17 eeuw.
Het valt op dat 300 jaar terug de notarisklerk en over het algemeen de schrijvers van
archiefstukken, de vorm "e" verkiezen.
Vandaag de dag is dat nog altijd het geval. Het taalgevoel, in Vlaanderen althans,
aanvaardt de "a" niet.
Als Joos,"Stellamans", tekent en ik dat nu ook nog doe met "a"dan
is dat te wijten aan het feit dat Joos een speciale reden had om de "a"
te verkiezen. Het al dan niet schrijven van "a" blijkt samen te gaan met de
socio-culturele toestand.
Joos (zijn vader Michiel waarschijnlijk ook) studeerde te Leuven, ingeschreven in 1642 en
verkoos daarom misschien de latijnse vorm Stella=Ster.
Er zijn vele voorbeelden in mijn familie waar de "a" door "e" werd
vervangen, klaarblijkelijk op dieptepunten op economisch en sociaal gebied van die
familietakken.
Merk op het gezamelijk gebruik door Joos van handteken en handmerk. Zie Handtekeningen van de stamreeks Stellamans
De voetballer Steve Stellamans (in 6de graad verwant), 2de klasse, KVO Oostende, wordt in
de vlaamstalige kranten als Stellamans geschreven.Dat is buitengewoon!