Uut `t derde nummer, december 1998 
Santjes
luitjes, en 't aollerbeste vò 1999! Ons jaer begint a goed: Noe ei onderlesten
't eerste kaersje op de taerte meuge zette. Me bestae noe een jaer. In dat jaer
is t'r 'n 'êle berg gebeurd. 't Belangriekste is volgens ons: me bin stikkevee
gegroeid, me 'ebbe een gaeve formlue gevonde, aore tiedschriften neme ons as
voorbeêld en d'r bin aoltmae meêr Zeêuwen in ulder dialect gae schrieve.
't Enigste dat
a vet tegenvaolt is de belangstellieng in de media. In 't oôsten van 't land
oor streektaelwerk redelijk serieus gerecenseerd, somtieds in de streektael.
Noe ei nog gin eên serieuze recensie g'aod. Gin eên!!! Gin eên krante goeng
varder as 't lompweg overneme van ons persbericht.
In Noe nummer 3
vin je biedraegen over onder aore de Novembermars, de actie 'De bezem deur
West-Zeêuws-Vlaenderen', 't Festival Zeêland Noe, de nog aoltied populaire
Walcherse schriever 'Eine Sturm en bergen riem en veraelen van bievobbeld Theo
Raats, Lou Vleugelhof, Kim Steijaert, Jan Zwemer, Peter Verdurmen, etc., etc.
Noe 3 telt
40 pagina's en kost f 9,- (te bestelle deu te mailen of aors via de Zeêuwse
boekenboeren).
Bin je Noe an
een abonnement toe (f 25,-), dan vul je ’t bestelformuliertje mae even in. Losse nummers ka
je dae oôk bestelle.
'Ieronder 'n
stik van Eric Rotte, de
tv kok van Omroep Zeêland (in 't Walchers), een West-Vlaomse vertaelieng van
'De steên bloeit' deur Bart Boône
(Bavikhove, ingeleid deu Marco Evenhuis in 't Walchers) en een gedicht van
Jeanne van de Putte uut 't West-Vlaomse Blankenberge, da Marien Geuze vlak vò z'n doôd in 't Thools
overzette.
Eric Rotte
Ik è d'r noga
's moeite mee om aolles uut te voeren wat in m'n 'essens opkomt. Ik bin eên van
die joengers die naebie bezwiekt onder de druk van z'n eige verzinsels, ken je
dat?
Overlesten
'oorde ik er eên praôte over iets dat een Griekse wijsgeer 's gezeid ao en toen
docht ik bie m'n eige: 'Jae, die moe 'k ook nog 's leze. Aollemaele.'
Mae as ik
daè dan mee bezig zou weze -d'r bin vroeger nog a wat Grieken geweest die wat
te melden aodde, dus daè steek je agauw nog a wat vrieje tied in- dan verzin ik
impersant wì genoeg om nog vuuftig levens mee te vullen. Ik vreêze dat ik dat
nie gae redde. Dus zit 'r vorlopig weinig aors op as m'n eige te beperken. En
nie zò'n bitje ook.
Op ênig moment
in m'n bestaen 'ebbe ik beslôte dat ik eten wè een interessante materie vinde.
Gaendeweg ontdek je dan diengen die je verrasse, intrigere, frustrere,
uutdaege, fascinere en irritere. Daè biet je j'n eige dan in vast, en elke keer
a je een antwoord gevonde dienkt te 'ebben, ei je meer vraegen ontdekt, die je
op ulder beurte wì verrasse, intrigere, frustrere, enzôvoort...
Deu dat ik
dikkels onderwege bin, loope ik ook nog a 's tegen iets nieuws an. Zò was ik
onderlesten in een klein durp, om even rond te snuffelen bie een boer wiens
bestaen me in 'oge maete intrigeert. Zò dwas as pok'out gaet n 'êlemaele z'n
eige gank en 't interesseert n 'êlemaele niks of iemand aors 't noe mee z'n
seêns is of nie. En impersant eit n een bloeiend bedrief, en nog aordige
produkten ook. Op een 'êle verfrissende manier geeft n invullieng an z'n
boerebestaen, en as ik dan ankomme dan eit n vò mien eigenlijk aoltied wè iets
nieuws te vertellen of te proberen, wan ie is 'êle daegen bezig mee z'n vak.
Dus, nae
dat ik 't eên en aor in m'n auto gegooid ao, stoenge me nog een bitje te
ouwoeren tegen de schuure, en vertelde n me over de zoete èrremgard.
'Dat noeme
ze ook wè zoete appels. Die wiere 'ier op 't eiland gedroogd vò de winter en as
stoofgroente g'ete bie de waerme maeltied. M'n buurman ei t'r nog tweê bomen
vol mee'.
Zò maekte
ik kennis mee een appel die m'n bestaen zou gae beheerse. 'Oeks over kant
staeke me naè de buurman, die mien tegen een 'êle schappelijke pries wat van de
appeltjes anboôd. Stik in m'n sas ree ik 'r mee naer 'uus om drekt te gaen experimenteren:
machtig leuk appeltje, klein van stik, stevig van structuur, blozend van kleur,
en een wèreld van meugelijkeden.
Je kan d'r
moes van maeke, koke in sukerwaeter mee een stokje kaneêl en wat anies, je kan
d'r chips van maeke, combinere mee ander fruit, ies van draoie, sap van perse,
puddienk van koke, je fantasie zou d'r van op 'ol slae.
Dag in dag
uut was ik mee die rotappel in de weere. As ik ergens vroeg of ze a 's g'oren
aodde van zoete èrremgardappeltjes, begonne sommige spontaan 'êle veraelen uut
de doeken te doen, over 'oe as ze vroeger bovenop den oven, as 't broôd d'r uut
was, de geschilde partjes appel droogde, en dat dat zò lekker rook (misschien
kan je ze trouwens ook wè roke...).
Geweldig,
wat een fantastischen appel.
'Oe langer
ik 'r mee bezig was, 'oe meer veraelen of ik 'oorde, 'oe meer ideeën of ik
kreeg. Binnen de kortste keren stoeng ik wì bie de buurman van de boer op 't
erf om die twì bomen te plunderen, en zò groôs as een aop op 'uus an te gaen
mee m'n nieuwen anwinst. Ik kan naebie nie wachte op de volgenden oest. As ik
aolle meugelijkeden op een rijtje zette, dan krieg ik in dit leven nie mì
genoeg tied om elke verzonne meugelijkheid tot uutvoering te briengen. Voraol
ook nie, omdat ik bie elke bereidienge wì aore opties zie, die op ulder beurte
wì aore meugelijkeden biee. Gillend gek oore ik d'r van. Ik raeke nooit mì van
die appel af.
En as m'n
tied dan gekommen is, en ze vraege me wat ik mee m'n leven gedaen 'ebbe, dan is
t'r eigenlijk mae eên antwoord: 'Ik ao vrêselijk graog de Griekse klassiekers
wille leze, mae d'r kwam nie van, wan ik was bezig mee appels.'
Marco Evenhuis
Ergest in
Leeuwarden stae 'n computer. En op die computer ei naebie een jaer lang naebie
iederen dag wè een vertaelieng binnengelôpe van 't gedicht 'De steên bloeit'
van Arjen Duinker (uut: Het uur van de droom, Amsterdam 1996).
Da riem
'ebbe ze van 't SLAL (Stichting Literaire Activiteiten Leeuwarden) naemelijk op
internet gezet om 't deu zòvee meugelijk mensen in zòvee meugelijk taelen te
laete vertaelen. A je op internet kiekt (http://www.worldpoem.nl; a schient
dien site nie mì te bestaen), vin je vertaeliengen in taelen daer as je nog
nooit oôk mae van g'ore zou kunne 'ebbe. Wie kent er noe Aslaret, Chagga, Iluko
of Nahuatl. Zels ies 'simpels' as Scots is vò mensen die a Robert Burns of Hugh
McDiairmid nie kenne, a verrekte verre van ulder bèdde.
Dichter bie
'uus bin de vertaeliengen in dialecten as 't Stappersters (Staphorsts), Wester
& Aasters (West- en Oôst-Terschellings), Tilburgs, Haags en Zeêuws.
't Zeêuws
staet er zelfs drie keer bie. Een keer Schouws, een keer Walchers en een keer
West-Zeêuws-Vlaoms. Butendien staet er een 'êle precieze vertaeling in 't
West-Vlaoms (Bavikhove om precies te zien) deur Bart Boône. Bart is student
germanistiek en da ka je merke: ie ei nog a vee andacht vò de taele, aoren
lette meer op 't riem.
'Ieronder
stae die versie van Bart Boône. Moe je mae's ziee 'oevee zien West-Vlaoms op
joen Zeêuws liekent. Kommende keer a je in 't weekend wa gae drienke in Brugge,
bestelt dan je pint dus mae geweun in 't Zeêuws!
De steên is an 't bloein
Arjan Duinker (vertaold deu Bart Boône)
De steên is an
't bloein.
De steên
die nie en kan bloein,
'Oe bloeit
diene steên.
Z'n bloesems
zien veelkleurig.
Gekleur'
liek de wólkn, a de maone d'r up scient,
Gekleur'
liek j'n oôgn, zoetje,
En warme.
Gekleur'
liek geêstige gedachtn,
Bonte liek
gólvn die tot an den 'orizon gólvn.
'Oe bloeit de
steên,
'Oe bloeit
de steên die nie en kan bloein...
Ie riekt nao de
wind die 't gebleit uut mekaore slaot,
Ie riekt
nao 't vanzelfsprekende,
Nao bloed,
Gepofte
kastaojes,
Geridsel in
de straotn.
Ie riekt
nao 'n vrijeid van zien en voeln
En betôver
veekleurige vlinders.
Azô bloeit de
steên,
De steên
die nie en kan bloein.
Ik komme
weêre,
Ik komme
weêre, zoetje, mee eên van z'n bloesems.
(gespeld volgens de schriefwiezer van St. Zuudwest 7)
Marien Geuze
Ienkele maenden
vò z'n doôd in augustus dit jaer, stierde de Povlietse landbouwvoorman en
dichter Marien Geuze kopie in vò Noe. In Noe nummer tweê publiceerde me a een
gedicht van z'n en een gedicht van Nikl. Griep, deu Marien Geuze vertaeld in
zien Thoolse dialect.
Marien
Geuze ao nog een gedicht van dienzelfden Griep vertaeld. Onder de naeme
'Midwinter' vin je dat ergenst aors in Noe. Geuze ao een voorkeur vò vertaele,
liekent 't wè. En ie kon 't oôk. Da bliekt wè uut 't gedicht 'De Wind', dat n
uut 't Blankenbergs van Jeanne van de Putte (1907-1930) in 't Thools overzette.
'De dichteres had veel talent, maar stierf jong aan tbc', schreef Geuze ons.
De Wind
Jeanne van de Putte (vertaelieng Marien Geuze)
Komt
er in, meneêr de wind,
ma je mò de
deure nie mì zò'n geweld opensmakke,
wie eit 'r
joe zukke onstrante streken geleêrd, de mensen zeker
wae kom je
noe vandaen, mì je raezen en je blaezen tenden aessem?
je bin
zeker wè gaen loape achter 't zand van 't strand,
da zò
benauwd is van je en aoltoôs ma wegloapt vò je
net as 'n
stroôigele reêpe gos zou wegvliege, krek zò
och, raes
nie zò, 'uul nie zò, vlieg nie zò, meneêr de wind,
't 'elpt
toch aomae glad niks:
aol daer a
j' achter loapt, loap weg vò joe,
en 'oe 'arder
a je vliegt, zòvee 'arder za 't vò joe wegvliege,
omdat de
wèreld rond is, sukkel, stomme sukkel,
loap jie
ma, loap jie ma achter die gele reêpe an en je za bluve loape
sukkel,
sukkelaer, iezderbieter, meneêr de wind,
jie kan ja
'ule, 'ule da elkendeên die 't 'oôrt rilt
van de
kouw' en de piene, as 'n 'ond die gesloge oort
as 'n kind
da schreêuwt van benauwigeid in den doenker,
as 'n mens
da z'n 'arte zou voele breke...
och, kom
t'r mar in, meneêr de wind...
of neênt,
bluuf buten, meneêr de wind,
je kunt er
toch nie in, in ons 'uusje,
an ons
'uusje ei je toch nie genogt
en 't zou
aomae kepot gaen van joe,
weggewaoid
of platgestampt
en de lampe
uutgeblaeze
en ons zoue
'ier zitte in den doenker, in de kouwe
as vrimden
in een steênvrimd 'uus.