Geachte politieke fracties,

Komende maand oktober zal de Milieu Effect Rapportage “glastuinbouw kanaalzone” ter inzage en eventueel ter goedkeuring gelegd worden. Actiecomité “de Groene Parel” heeft via de klankbordgroep al diverse negatieve gevolgen voor de leefbaarheid aangekaart. Ook op het gebied van Milieu zijn diverse aandachtspunten ingebracht. Wij zijn er nog steeds van overtuigd dat dit grootschalig kassengebied, met name in de Autrichepolder, te dicht bij de bebouwing van Westdorpe zal komen. Wat dit voor negatieve gevolgen zal hebben voor de leefbaarheid in de kern Westdorpe maar ook in Axel en Sluiskil hebben we reeds voor u op een rijtje gezet. Aktiecomite “de Groene Parel” neemt het op voor 120 gezinnen uit Westdorpe die zich bij ons hebben aangemeld. Zij vrezen veel overlast te zullen ondervinden van kassen zo dicht bij hun achtertuin. Al deze mensen zijn ook uw kiezers en u zult ook voor hun belangen op moeten komen.

 De Zeeuwse Milieu Federatie heeft een belangrijke overwinning behaald met name op het vlak van lichtuitstoot. De kassen in Reimerswaal stralen toch te veel licht uit zodat natuurgebied “Oosterschelde” en met name de vogels aldaar veel last ondervinden van dit vele licht. De provincie Zeeland en de gemeente zijn hierin door de rechter op de vingers getikt en moeten hun huiswerk overdoen. Wij zijn ervan overtuigd dat uitstraling van licht niet alleen voor de vogels nadelige gevolgen heeft maar zeker ook voor mensen. Kassen die op nog geen 500 meter van de bewoning gesitueerd zijn stralen bij 90% lichtafscherming een zee van licht uit zodat de gehele kern Westdorpe, het zuidoostelijke deel van Sluiskil en het westelijk deel van Axel s‘nachts volop in het licht zullen staan. Wij vragen u, als bestuurders van de gemeente Terneuzen, uw huiswerk, beter te doen dan de gemeente Reimerswaal zodat de leefbaarheid in de kanaalzone gehandhaafd blijft.

Tevens melden wij u dat wij als leden van de klankbordgroep reeds een eerste reactie hebben mogen geven op de concept milieu effect rapportage. Wij hebben een aantal aanpassingen gevraagd en aanvullingen geëist die naar onze mening zeer belangrijk zijn voor een juiste besluitvorming. Een aantal teksten zullen dan ook (volgens Zeeland Seaports) in de Milieu Effent Rapportage genuanceerder omschreven worden. Echter een “genuanceerdere omschrijving” wil niet zeggen dat de leefbaarheid en het milieu er beter op zullen worden. Zeker niet nu reeds gemeld is (welliswaar in de pers, maar waar rook is, is vuur) dat er niet altijd voor het meest milieuvriendelijke alternatief gekozen zal worden, daar dit te veel geld kost.
 

Wij geven u hier reeds enige belangrijke aandachtspunten:

Lichtafscherming:

90% lichtafscherming verlicht ‘nachts Westdorpe, Sluiskil en Axel

95% lichtafscherming verlicht tot rondom 1,5 km rondom de kassen

99% lichtafscherming is leefbaar voor de omgeving. De ZLTO heeft reeds aangegeven dat tegen de tijd dat deze kassen geplaatst worden, 100% afscherming mogelijk is. Actiecomité “de Groene Parel” vindt dan ook dat de gemeenteraad voor deze 100% afscherming moet gaan en niet het “hoogst technisch haalbare”. Dit is een veel te vaag begrip.

Door enkele klankbordgroepleden is gevraagd het kassencomplex eventueel zodanig in te vullen dat kassen met assimilatieverlichting het verst van de bebouwing af worden geplaatst. Zeeland Seaports is hiermee akkoord gegaan maar kon niets garanderen. In de concept milieu rapportage stond hierover ook niets vermeld. Wij hebben dit doorgegeven en kregen de melding terug dat “zoneren van licht volledig zinloos is”. Op dit verzoek zal dus (voor zover wij dus begrijpen) niet op worden ingegaan.

In het rapport wordt uitgegaan van een afstand tussen de Zwartenhoek en het kassengebied van 1,3 km dit is echter 500 meter. Dit hebben wij ook reeds aangekaart. Wij kregen hierop de melding dat men uitgaat van een “centrum” van het gebied. Wij waren niet op de hoogte dat de Zwartenhoek een “centrum” had en dat deze dus een kilometer verder ligt dan de Zwartenhoek zelf.

Het kassencomplex in de Autrichepolder komt te liggen tussen 2 natuurgebieden waar veel verschillende soorten vogels huizen. Het nieuwe natuurgebied aan de Kapittelstraat is een welkome verbinding geworden voor veel vogels. Ganzen trekken van foerageergebied naar foerageergebied en gebruiken Westdorpe (Kapittelstraat of Zwartenhoekse kreek) als tussenstop. Duizenden ganzen trekken iedere dag van gebied naar gebied. Als er hier ‘nachts veel licht brandt zullen zij het verschil tussen dag en nacht niet meer weten. Er zijn genoeg voorbeelden (bijvoorbeeld Rilland) waar zich vogels doodvliegen tegen de kassen.

Fijnstofuitstoot

Fijnstof wordt in de MER weggepoetst door te vermelden dat dit fijnstof(PM10 – bron: RIVM)  voor een groot deel veroorzaakt wordt door achtergrondconcentratie die voor een deel van natuurlijke oorsprong is(zeezout en verwaaiend stof). Dit is natuurlijk grote onzin (bijlage, zie kaart 1). Ieder bedrijf heeft fijnstofuitstoot en in de kanaalzone is dit door de vele bedrijven te hoog om op te noemen. Tevens stopt fijnstof  niet plotseling bij de grens, het is GRENSOVERSCHRIJDEND. Op de kaart van Nederland is Zeeuws-Vlaanderen naast Rotterdam de grootste rode vlek van Nederland.

Fijn stof bestaat uit een scala van stoffen die op verschillende wijze in de buitenlucht terechtkomen. Aan de ene kant bestaat het uit deeltjes die direct door menselijk handelen en/of natuurlijke processen in de lucht worden gebracht. Hierbij moet je dus denken aan transport, industrie en landbouw maar inderdaad ook aan opwaaiend bodemstof.  Daarnaast zijn het deeltjes die in de atmosfeer worden gevormd na chemische reacties in de lucht.

Fijn stof dat door de mens wordt ingeademd kan gezondheidseffecten veroorzaken. In het jaar 2002 waren er in Nederland naar schatting 1700 vroegtijdige sterfgevallen toe te schrijven aan luchtverontreiniging door fijn stof. Gezondheidseffecten, zoals voortijdige sterfte en spoedopnamen, zullen vooral voorkomen bij extra gevoelige personen.

De norm voor kortdurende blootstelling aan fijn stof wordt overschreden in bijna heel Nederland. Ondanks de dalende trend in Nederland zullen er in 2005, als de norm van kracht wordt (besluit sept 2004), nog steeds op grote schaal overschrijdingen plaatsvinden. De normen voor fijn stof staan in het “besluit luchtkwaliteit”. Deze normen zijn overgenomen uit de Europese richtlijn voor fijn stof. Vanaf 1 januari 2005 moet aan de volgende twee normen worden voldaan:

1. de norm voor kortdurende blootstelling van de bevolking betreft een grenswaarde van  50ug/m3 voor daggemiddelde fijnstofconcentraties. Deze grenswaarde mag niet vaker dan 35 dagen per kalenderjaar worden overschreden.
2. De norm voor langdurige blootstelling van de bevolking is een grenswaarde van 40 ug/m3 voor jaargemiddelde fijnstofconcentratie.

In 2002 bedroeg het jaargemiddelde concentratie van fijnstof, gemiddeld over Nederland, 32 ug/m3. De grenswaarde van 40 ug/m3 voor het jaargemiddelde concentratie van fijn stof wordt in een beperkt aantal stedelijke gebieden in Nederland licht overschreden met concentraties tot 45 ug/m3. Op de Maasvlakte kunnen hogere concentraties voorkomen. Het daggemiddelde concentratie van 50 ug/m3 die niet vaker dan 35 dagen per kalenderjaar mag worden overschreden is in het zuiden hoger dan in het noorden

luchtkwaliteit als een “leemte in kennis” moet worden aangemerkt. Hieruit moet worden aangenomen dat de waarden NO2 en PM10 die in het rapport vermeld staan alleen nog maar hoger kunnen uitvallen. Daar we, naar onze mening, niets zomaar kunnen aannemen zal dit alsnog onderzocht moeten worden.

Werkgelegenheid

In het gehele proces wordt steeds gesproken over 1250 tot 1400 arbeidsplaatsen. Wij twijfelen zeer aan deze cijfers. Zelf zijn we in kassengebieden geweest waarop een oppervlakte van 60 Ha 20 vaste krachten tewerk is gesteld. We praten hier over aantallen uit het jaar 2000. Steeds wordt verteld dat het over hoogwaardig technische bedrijven gaat(lees: zo min mogelijk arbeidskrachten). In het plukseizoen komen er hier dan nog eens zoveel bij zodat je op een kassengebied van 60 Ha niet hoger komt dan 80 personen. Het project Glastuinbouw kanaalzone wordt 300 Ha groot dus 5 x 80 personen is 400(in het plukseizoen) en geen 1400. Landelijke cijfers, opgevraagd bij het CBS spreken over 1,7 personen per Ha. FNV Bondgenoten heeft dit cijfer al drastisch naar beneden bijgesteld en spreekt over 1,2 personen per Ha. In het rapport wordt geschreven over groei in de sector echter krantenberichten over de rest van Nederland spreken dit tegen.

Er is tevens bekend dat in deze tak van werkgelegenheid het personeel voor een groot deel bestaat uit familieleden. Het tekort wordt dan aangevuld met studenten, huisvrouwen en buitenlandse werkkrachten. Momenteel werken er in de Smidschorrepolder, bij Sagro vuilverwerkende industrie, alleen nog maar Poolse arbeiders. Nederlanders en later ook Belgen waren te duur. De invasie van Poolse arbeiders is dus al begonnen.

Werkverkeer

In de MER is een paragraaf over vervoer opgenomen. Extra verkeer op m.n. de Traktaatweg zal meevallen staat hierin te lezen. Voor werkverkeer is hierin opgenomen dat 15% met openbaar vervoer zal komen. In dit gebied is echter al sinds 1990 geen bus meer te zien. Collectief werkverkeer lukt nergens in Nederland dus gaan we er hier ook niet vanuit. De cijfers in het rapport zijn dus niet gebaseerd op de werkelijkheid.

Draagvlak

In het rapport wordt vermeld dat er in de voormalige gemeente Sas van Gent een groot draagvlak voor tuinbouwkassen bestond. Dit is echter niet vastgesteld omdat het hier toen over kassen in de Koegorspolder en eventueel in de Canisvlietpolder ging en er toen nog geen sprake was van kassen in de Autrichepolder. Het draagvlak met betrekking tot de Autrichepolder is echter nog steeds niet onderzocht (wel door de Groene Parel, maar die cijfers worden om redenen niet aanvaard).

 Afvalstromen:

In de MER staat een lijstje over afvalstromen dit hebben wij uitgesplitst. Uitgaand van 10 tons vrachtauto’s komen wij tot het volgende afvalstromenlijstje:

Dood materiaal 3000 ton/jaar                                     = 250 vrachtauto’s/jaar

Substraat 10800 m3/jaar                                            = 500 vrachtauto’s/jaar

Gewasafval 9600 ton/jaar                                           = 500 vrachtauto’s/jaar

Bladafval 1200 ton/jaar                                               = 100 vrachtauto’s/jaar           

Totaal                                                                         1450 vrachtauto’s/jaar

 Omgerekend aan 250 werkdagen per jaar is dat 6 vrachtauto’s per dag die opgeteld mogen worden bij het gewone gewassenvervoer. Wat ook nog niet in dit lijstje is opgenomen is de
 

aanvoer van substraat(10800 m3/jaar). Dit zijn nog eens 2 vrachtauto’s per werkdag. Dit alles mag je optellen bij de normale verkeersdrukte op de Finlandweg en met name op de aansluiting met de Traktaatweg. De vraag reist dan is deze aansluiting hiervoor wel geschikt? Komt er nog meer “sluip”verkeer langs de Sasdijk, Graafjansdijk?

Habitatrichtlijnen

In dit hoofdstuk staat dat er geen alternatieven aanwezig zijn. Koegors-noord is echter voor ons nog steeds een reële optie. Windmolens en kassen bijten elkaar echt niet en de directe verbinding met Yara is een betere optie dan straks nog eens een pijpleiding onder door het kanaaltje aan de Axelse Sassing te moeten leggen. Kassen mogen geen hinder ondervinden van slaglicht e.d., dit geld voor mensen blijkbaar niet. De bevolking van Schapenbout komt al jaren op tegen de plannen voor windmolens in de koegorspolder. Verloren gaande waarden worden in het rapport te weinig gecompenseerd. Aanleg van bijvoorbeeld een breder bos met recreatieve voorzieningen tussen de Graaf Jansdijk en het kassengebied. Aan de kant van Sas van Gent wordt de kern Westdorpe ook al bedreigd door de komst en eventuele uitbreiding van Nedalco. Laat dan a.u.b. de GraafJansdijk, de Zwartenhoek en de Batterij “de Groene Parel” van het voormalige Sas van Gent blijven.

Co2-leverancier

In het gehele voortraject wordt Yara gebruikt als hard argument om de glastuinbouw in de kanaalzone te realiseren. Zij moeten hun overschot aan co2 en restwarmte kwijt om aan het Kyoto-akkoord te voldoen. In de paragraaf “terugvaloptie” staat echter dat Yara nog geen vaste optie voor het verkrijgen van co2 en restwarmte is. Actiecomité “de Groene Parel” heeft al meerdere malen aangegeven dat Yara deze co2 en restwarmte niet gratis zal aanbieden(omdat ze het kwijt moeten). In het rapport doet men voorkomen alsof Yara deze producten gratis weggeeft. Ook is het momenteel zo dat transport van deze producten, zolang er geen transportleiding onder het kanaaltje Axelse Sassing loopt, door middel van vrachtauto’s getransporteerd moet worden en in tanks opgeslagen zal moeten worden met alle gevaren van dien.

Regenwater

Het hemelwater is momenteel al sterk vervuild in onze omgeving. Of dit hemelwater direct geschikt is om gewassen mee te besproeien is natuurlijk een zaak voor de kasseneigenaren. Als hiervoor een extra waterzuivering moet komen is dit een belasting voor de omgeving. Al vele malen is gebleken dat kasseneigenaren het niet zo nauw nemen met het lozen van vervuild water (zie berichtgevingen uit Rilland, indien niet voorhanden kunnen wij ze u leveren) en dit dus gewoon op het normale leidingnet of in sloten dumpen. Het waterschap heeft aangegeven geen extra capaciteit te hebben om vervuild water te kunnen reinigen. Waar zal dit dan blijven? Het water aan- en afvoer staat nog steeds niet duidelijk op papier. Volgens verschillende “waterinstellingen” heeft bureau Witteveen & Bos deze wel erg kort door de bocht gepland en zonder enig overleg. Van een uitgebreid en juist rapport is nog steeds geen sprake.

Kashoogte

sprake is van dubbellaags kassen hebben we het over wel 15 meter hoogte. Dit zijn gigantische gebouwen die je niet zomaar achter wat bosjes wegsteken en steeds duidelijk zichtbaar in de omgeving zullen zijn. Tel hierbij op 15 tot 20 meter hoge watertanks en je hebt een modern kassengebied. Onaanvaardbaar dus.

Geluidshinder

 Geluidshinder uit de kassen(max. 55dB) en geluidsweerkaatsing op de kassen zal een grote hinder voor het leefklimaat gaan vormen. In Rilland is gebleken dat kassen op 500 meter afstand van de bewoning ervoor zorgen dat een weg aan de voorzijde van de huizen nu beter te horen is als voordien door geluidsweerkaatsing. Ook is in de praktijk gebleken dat omwonenden hinder ondervinden van geluiden uit de kassen. Luid spelende radio’s, draaiende machines, aan- en afrijdende vrachtauto’s en dergelijke.

Volgens het concept milieu rapportage Glastuinbouw kan er geen geluidshinder zijn. Toch vreemd dat omwonenden er wel degenlijk last van hebben. Ons lijkt het dus wel degenlijk relevant dat dit effect onderzocht moet worden.

Stankoverlast

 “Tuinders gaan hun afval composteren”. Wij hebben daar zeer sterk onze twijfels bij. Als u er eens de moeite voor wilt nemen naar Rilland te rijden (wij willen u graag een rondleiding geven) dan zult u zien dat er containers met rottend afval bij de kassen staan. Ook met warm weer en vakantietijd staan deze containers er weken zodat de rotlucht tot ver in de omgeving is te ruiken. Ook trekt dit veel vliegen en ander ongedierte aan. Er zouden rapporten zijn van een geuronderzoek echter wij hebben ze nog niet kunnen vinden. Geur is een van de belangrijkste normen voor goede levensomstandigheden voor mens en dier. Westdorpe, met name de Graaf Jandijk B-zijde, Zwarten Hoek en de Batterij, ligt grotendeels ten westen van het kassengebied zodat geluid en stankoverlast orde van de dag zullen zijn.

Archeologie

Op het gebied van archeologische onderzoeken wordt in het rapport alleen gerefereerd aan het ZwartenHoekse Zeesluisje. Dit ligt echter, ook na realisatie van het kassengebied, buiten het potentieele gebied. Onderzoek zal er gedaan moeten worden naar de 3 ondergelopen dorpen die in de Autrichepolder onder de grond moeten liggen. In het nieuw aangelegde natuurgebied aan de Kapittelstraat zijn al enige voorwerpen gevonden die duiden op de aanwezigheid van vroegere bewoning. De stichting “Oud Westdorpe” zal u graag van dienst zijn met nadere informatie hierover.

Het mag duidelijk zijn dat er dus nog op veel punten beter onderzoek zal moeten komen alvorens dit tuinbouwkassenproject op te starten.

Wij willen er dan ook bij u op aandringen deze MER niet zomaar goed te keuren maar u goed op de hoogte te stellen van alle nadelige gevolgen voor de leefbaarheid en leefkwaliteit in de kernen van Terneuzen. Actiecomité “de Groene Parel” wil u hierbij graag van dienst zijn en u eventueel verder uitleg over deze en alle overige punten geven.

Actiecomité “de Groene Parel”

P/a Graaf Jansdijk B197

4554 LG Westdorpe

e-mail: groeneparel@zeelandnet.nl