Evangelie van Judas opgedoken

Een Zwitserse stichting heeft een manuscript van het verloren gewaande evangelie van Judas in haar bezit. Het Nederlandse dagblad Het Parool publiceerde zaterdag fragmenten van de vroeg-christelijke tekst, die door de kerk fel is bestreden. Judas komt er niet, zoals in de bijbelse evangeliën, als verrader in naar voren, maar als held.
Het in het Koptisch geschreven evangelie werd volgens voorzitter Mario Roberty van de Zwitserse Maecenas Stichting vermoedelijk in de jaren vijftig of zestig in Egypte gevonden en vervolgens het land uitgesmokkeld. Tot het einde van de jaren negentig lag het manuscript in een Amerkaanse bankkluis. Een galeriehoudster in Genève kocht het aan en bracht het met Roberty onder in de Maecenas Stichting. Die werkt aan een vertaling.
Het evangelie is een zogeheten gnostische tekst, waarin de innerlijke kennis centraal staat die de mens kan verenigen met God. De kerk heeft de gnosis steeds afgedaan als ketterij.

Kunnen dinosauriërs opnieuw tot leven gewekt worden?

Wetenschappers in de Amerikaanse staat Montana hebben misschien wel de ontdekking van hun leven gedaan. In een zandsteenformatie werd het dijbeen van een 70 miljoen jaar oude Tyrannosaurus Rex teruggevonden. Met de zachte weefsels die in de botten teruggevonden werden, zouden nieuwe dinosauriërs tot leven kunnen gewekt worden.
Of het daadwerkelijk zo ver zal komen, valt nog af te wachten. Het gevonden DNA - de toverformule waarmee in de fictiefilm Jurassic Park de gigantische beesten opnieuw tot leven gewekt werden - moet eerst in het lab verder onderzocht worden.
De wetenschappers hebben er wel goede hoop in dat ze dankzij deze ontdekking eindelijk kunnen ontdekken wat er binnenin de kolossen omgaat. Misschien bestaat er zelfs een kleine kans om te achterhalen uit welke materie ze gemaakt zijn.
"Als we erin slagen proteïnen uit het materiaal te kunnen afscheiden, kunnen we nieuwe details ontdekken die ons zullen vertellen hoe dinosauriërs leefden", zegt hoofdonderzoekster Mary Higby Schweitzer van de North Carolina State Universiteit.
Ook de wetenschapskrant Science is al op het nieuws gesprongen. "De vaten en andere inwendige organismen die in het dijbeen teruggevonden zijn, vertonen enorme gelijkenissen met de bloedvaten van een... struisvogel", staat er te lezen.
"Er zijn steeds meer aanwijzingen terug te vinden dat vogels afstammen van dino's. Daarom wou ik de overblijfselen van de dinosaurus vergelijken met een van de grootste vogels die wij kennen: de struisvogel dus", zegt Schweitzer.
Volgens Brooks Hanson, redacteur van Science, zijn er heel weinig voorbeelden van zacht weefsel terug te vinden. "Enkel bij bladeren of versteend hout die als fossiel bewaard gebleven zijn, is die zeldzame materie terug te vinden."
"Zachte weefsels zijn zeer zeldzame vondsten. Zeker in oudere organismen. Daarom is de ontdekken van dit 70 miljoen jaar oud fossiel zo speciaal", aldus nog Hanson.
Ook Matthew Corrano, conservator van dinosauriërs in het Amerikaanse museum voor natuurgeschiedenis, is zeer te spreken over de ontdekking. "Eindelijk zullen we meer te weten komen over de microscopische biologie van het dier. Zoiets gebeurt heel zelden."

Licht van 2 planeten buiten ons zonnestelsel opgevangen

Twee teams van astronomen hebben elk voor het eerst licht van een planeet rond een andere ster dan onze Zon, een zogenaamde exoplaneet, opgevangen, zo hebben zij op een persconferentie op het hoofdkwartier van de NASA in Washington bekendgemaakt.

Eén van de vondsten was dinsdag al onder embargo vrijgegeven, via een voorpublicatie onder embargo van het Britse wetenschappelijke vakblad Nature. Sinds het midden van de jaren negentig zijn al meer dan 130 planeten buiten ons zonnestelsel waargenomen, zij het indirect. Met name door de schommelingen die zij veroorzaken in het gravitatieveld van hun moederster en door het meetbaar verduisteren van het licht van die ster. Eén claim van de NASA dat een exoplaneet effectief optisch was waargenomen, werd nadien zwaar bekritiseerd en nadien nauwelijks nog gehoord.

De Spitzer ruimtetelescoop kon nu wel, in het infrarood, twee reuze exoplaneten in onze Melkweg zien. De twee objecten waren eerder al indirect waargenomen, aldus Joseph Harrington van de Cornell Universiteit in Ithaca (New York), deel uitmakend van een team onder leiding van Drake Deming van het Goddard Space Flight Center van de NASA in Greenbelt. De eerste is HD 209458b in het sterrenbeeld Pegasus, op 153 lichtjaar van ons. Dit object is een derde groter dan "onze" gigant Jupiter. Maar de exoplaneet cirkelt veel dichter rond de moederster, met name dichter dan Mercurius tot onze Zon. Daardoor warmt die planeet fel op en licht ze op in infrarode frequenties. Vanop onze planeet gezien verschuilt HD 209458bh zich geregeld achter de moederster en is het object dan niet meer te "zien". Precies deze verzwakking van het infrarode licht werd door de astronomen opgemerkt.

Eerste analyses geven aan dat het op de exoplaneet 850 graden Celsius warm zou zijn. Vrijwel tegelijkertijd zag een team rond David Charbonneau van het Harvard-Smithsonian Centrum voor Astrofysica met de Spitzer infrarode emissie van TrEs-1, op 489 lichtjaar van ons in het sterrenbeeld Lier. Het is eveneens een gasgigant, ook dicht bij de moederster, met een temperatuur van 787 graden. Getijdenwerking zorgt ervoor dat de planeet net als haar collega met dezelfde kant naar de moederster gericht blijft, zoals onze Maan naar ons. Een belangrijk verschil tussen beide exoplaneten is dat HD 209458b draait rond een ster die heel erg gelijkt op onze Zon. De moederster van TrES-1 is kleiner en "koeler".

Cassini-sonde ontdekt atmosfeer rond Saturnusmaan Enceladus

De relatief kleine Saturnusmaan Enceladus heeft een atmosfeer. Dat heeft de Amerikaanse sonde Cassini ontdekt.
De Cassini scheerde onlangs twee keer langs Enceladus, een maan met een diameter van ongeveer 500 km. De magnetometer op de sonde stelde een kromming vast van de magnetisch veld rond het met ijs bedekte hemellichaam, wat op de aanwezigheid van een atmosfeer wijst. De twee Voyagersondes van de NASA waren ruim twintig jaar geleden nog niet in staat om die te vinden.
Het is de eerste keer sinds de aankomst van Cassini in juli bij de reuzenplaneet dat een atmosfeer rond één van haar manen wordt gevonden. Eerder was al bekend dat haar grootste, Titan, er één heeft.
Wetenschappers gaan ervan uit dat Enceladus te weinig gravitatie heeft om lang een atmosfeer "vast te houden". Er moet dus een continue voedingsbron zijn. Dat kunnen gassen zijn die ontsnappen uit het binnenste van de maan, of vulkanen dan wel geisers, waarmee Enceladus zich bij twee andere manen in ons zonnestelsel schaart die een dergelijke geologische activiteit hebben: Io (Jupiter) en Triton (Neptunus). Vorsers menen bovendien sinds de Voyagers dat Enceladus de voedingsbron is van de ijsring E rond Saturnus.
De maan is trouwens ook het meest reflecterende object in ons zonnestelsel. Als Enceladus ijsvulkanen zou hebben, zou die hoge reflectie van het oppervlak te maken hebben met het continue afzetten van ijspartikels, afkomstig van de vulkanen.

KNMI: Superstorm in Nederland mogelijk

DE BILT - Nederland kan in de toekomst te maken krijgen met superstormen die zich tot nu toe nog nooit hebben voorgedaan. Dat blijkt uit een promotie-onderzoek van H. van den Brink aan de Universiteit van Utrecht. De KNMI heeft het onderzoek begeleid. De resultaten zijn woensdag gepresenteerd.
Superstormen zijn stormen met ongekende windsnelheden en zeer extreme neerslag. Ze ontstaan als twee stormdepressies samenkomen. Van den Brink kan niet exact aangeven hoe groot de kans is dat een dergelijke storm opduikt.
Volgens het onderzoek kunnen, door het broeikaseffect op luchtstromen, de superstormen in de toekomst naar Europa schuiven. De stormen hebben zich, aldus Van den Brink, in het verleden al voorgedaan in de Verenigde Staten. De onderzoeksresultaten zijn volgens de promovendus belangrijk om te bepalen hoe hoog de dijken in de toekomst moeten worden.
In Nederland geldt nu als norm dat een zeedijk zo hoog moet zijn dat de kans dat hij doorbreekt per jaar een op de 10.000 is. Volgens Van den Brink betekent dit vrij vertaald dat een Nederlander 1 procent kans maakt tijdens zijn leven een dijkdoorbraak mee te maken. Hij sluit niet uit dat waterschappen de dijken in de toekomst moeten verhogen.

Europa onder een dikke witte deken

15 maart 2005
Dat de lente voor de deur staat, blijkt niet uit deze opname van ESA’s aardobservatiesatelliet Envisat. Een dikke witte deken van sneeuw bedekt het Europese vasteland, van Denemarken tot Italië.

De foto werd op 5 maart gemaakt door de Medium Resolution Imaging Spectrometer (MERIS), één van de tien instrumenten aan boord van Envisat. In de week ervoor had hevige sneeuwval het maatschappelijke leven op veel plaatsen in Europa verstoord.
Ook Nederland verdween onder een dik pak sneeuw. Secundaire wegen raakten onbegaanbaar, sommige scholen bleven dicht. De verkeersdienst raadde mensen aan alleen te reizen als dat strikt noodzakelijk was.

Op de eerste zaterdag van maart daalde het kwik in het dorp Marknesse tot –20,7 graden Celsius, de laagste temperatuur ooit in deze maand gemeten. Ook overdag bleef de temperatuur onder nul, waardoor de sneeuw dagenlang bleef liggen.

             Watertekort dreigt voor grote delen Azië

                                     

GENEVE - Voor honderden miljoenen Aziaten dreigt een watertekort, omdat gletsjers in de Himalaya snel smelten. De ijsmassa's, die de rivieren in Nepal, India en China grotendeels van water voorzien, slinken snel door de opwarming van de aarde. Dit blijkt uit een rapport van het Wereld Natuur Fonds.

Het smeltwater zal aanvankelijk grootschalige overstromingen veroorzaken. Binnen enkele decennia zal het waterniveau echter zo ernstig dalen, dat grote economische- en milieuproblemen ontstaan. De gletsjers slinken jaarlijks ongeveer 10 tot 15 meter.

Onmiddellijke actie

Het Wereld Natuur Fonds pleit voor onmiddellijke actie tegen klimaatverandering om het smeltingsproces van de gletsjers te vertragen. Een woordvoerster van de organisatie roept de deelnemers van de G8 top over klimaatverandering, die deze week in de Britse hoofdstad Londen wordt gehouden, dan ook op het probleem hoog op de agenda te zetten.

Kilimanjaro

Ter voorbereiding van de top zijn ministers van Milieu en Energie uit twintig landen in Londen bijeen. Een foto van de Kilimanjaro zonder besneeuwde top moet hen duidelijk maken hoe ernstig het klimaatprobleem is en dat snelle actie geboden is.

Wetenschappers halen eiwit uit botten neanderthaler

Wetenschappers zijn erin geslaagd een eiwit te onttrekken aan de 75.000 jaar oude botten van een neanderthaler. Zij hopen daarmee meer te weten te komen over de ontwikkeling van de fysiologie en het eetgedrag van mensachtigen.

De Duitse wetenschappers van het Max Planck Instituut voor evolutionaire antropologie in Leipzig hebben, in samenwerking met Amerikaanse collega's van de universiteit van St. Louis, in kaart gebracht uit welke aminozuren het eiwit is opgebouwd.

De onderzoekers hopen dat die gegevens, net als DNA-profielen, inzicht kunnen geven in de genetische verwantschappen tussen uitgestorven en nog bestaande soorten. Omdat DNA zelden lang bewaard blijft, biedt de vergelijking van eiwitten wellicht nieuwe mogelijkheden voor dergelijk onderzoek bij zeer oude fossielen, die geen DNA meer bevatten.

Uit de voorlopige bevindingen van het onderzoeksteam blijkt dat het eiwit van de neanderthaler overeenkomt met dat van de moderne mens.

De Algemene Vergadering van de Verenigde Naties heeft dinsdag een omstreden verklaring goedgekeurd die overheden aanspoort elke vorm van menselijk klonen te verbieden, die met therapeutische bedoelingen inbegrepen. De Verenigde Staten halen daarmee hun slag thuis. België, China en Groot-Brittannië hebben onmiddellijk laten weten dat ze zich door deze niet-dwingende VN-verklaring niet gebonden voelen.

De tekst werd na vier jaar rumoerige debatten goedgekeurd door 84 landen tegen 34, bij 37 onthoudingen. De regering van de Amerikaanse president George W. Bush voerde een harde campagne voor een totaal verbod op dergelijke praktijken.

Tijdens de debatten spraken de 191 VN-lidstaten zich unaniem uit tegen het klonen met reproductie als doel. Vele landen echter zijn -in navolging van hun wetenschappers- voor het therapeutisch klonen in hun onderzoek naar stamcellen, in de hoop dat ze op een dag kunnen leiden tot remedies voor handicaps als Alzheimer of letsels aan de wervelkolom. Tal van moslimlanden onthielden zich omdat ze geen consensus over het onderwerp bereikten.

De Britse VN-ambassadeur, Emyr Jones Parry, hekelde -zonder de VS bij naam te noemen- "de onverzettelijkheid van de landen die niet bereid zijn te erkennen dat andere soevereine staten het therapeutisch klonen mogen verdedigen." (LRT/MAE, belga)

Alweer zorgt de 'hobbit van Flores' voor spektakel. De oermens blijkt met zijn minuscule breintje de meest wonderlijke dingen te hebben gedaan.

De 'hobbit van Flores' laat zich niet meer uitmaken voor debiel. Een nieuwe, aparte menssoort, dat is toch écht wat hij is.

Critici dachten nog dat het dwergachtige skelet dat pasgeleden werd opgegraven op het Indonesische eiland Flores geen echte dwerg was, maar gewoon een onderontwikkelde, zwakzinnige Indonesiër met de aandoening 'microcephalie'. Maar nieuw onderzoek lijkt die mogelijkheid uit te sluiten.

De hobbitmens 'Homo floresiensis' werd vorig jaar binnengehaald als de belangrijkste oermensenontdekking in vele jaren. De één meter kleine hobbit leefde nog terwijl de aardbol al lang en breed was bevolkt door mensen zoals u en ik, van de soort Homo sapiens. Zelf was hij waarschijnlijk van een heel andere mensentak: een afstammeling van onze verre voorvader Homo erectus.

Zo mogelijk nog stuitender was dat de dwerg niet meer herseninhoud had dan een chimpansee. Niemand had ooit durven denken dat oermensen met zo'n klein brein in staat waren om te jagen en, waarschijnlijk, konden praten. Ook maakte de hobbit dramatisch duidelijk dat de menselijke soort gewoon de wetten van de natuur volgt. Op geïsoleerde, kleine eilanden gebeurt het vaker dat diersoorten door de generaties heen krimpen, en datzelfde was de hobbit overkomen.

Dean Falk van de Floride State University en collega's hebben nu de hersenpan van Homo floresiensis nader bestudeerd, door zijn schedel door te lichten met een ziekenhuisscanner, een CT-scanner. De scans die daaruit kwamen, vergeleken ze met de hersens van een chimpansee, een Homo erectus, een Homo sapiens en met die van een microcephalie-patiënt. Hun conclusie: het mensje dat op Flores leefde is "beslist een soort apart".

De herseninhoud duidt er bovendien op dat de floresmens een opmerkelijk geavanceerd breintje meedroeg. Zo had de hobbit een ontwikkelde temporale kwab, het hersengebied dat mensen onder meer gebruiken voor herinnering, spraak en gehoor. Ook de frontale cortex van de hobbit was groot en ontwikkeld: het hersengebied dat duidt op hogere cognitieve functies, zoals planning en analytisch denken.

De onderzoekers verwachten dat de hobbit daarmee opnieuw de wereld op zijn kop zal zetten. Ons grote hoofd vormt immers een centraal uitgangspunt in het denken over menselijke evolutie. De veel gehoorde gedachte is dat de mens zijn geestelijke ontwikkeling moest bekopen met voortplantingsmoeilijkheden: ons ongewoon grote hoofd past namelijk zeer moeilijk door het geboortekanaal.

Nu durft evolutieanatoom Fred Spoor van het Londense University College een radicaal andere stelling aan: "De boodschap die ons gaat bijblijven is dat geavanceerd gedrag zoals het maken van stenen werktuigen blijkbaar niet noodzakelijkerwijs een groot, modern, mensachtig brein vereisen," zegt hij tegen het blad Science. Rondom de hobbitresten werden namelijk ontwikkelde stenen werktuigen gevonden, plus de verkoolde restanten van prooidieren zoals dwergolifanten: een duidelijk teken dat de hobbit jaagde en vuur gebruikte. Paleoantropologen gaan ervan uit dat de hobbit ook praatte, want jagen is een groepsactiviteit die overleg vergt.

Ondanks alles lijkt het laatste woord nog niet over de hobbit gezegd. In commentaren blijven critici de onfortuinlijke dwerg van Flores hardnekkig aanduiden als 'dat dier'. Tegenover het blad New Scientist geeft antropoloog Bernard Wood van de Universiteit van Washington het probleem scherp weer: "Dit lijkt inderdaad niet op het brein van iemand met microcephalie. Maar het ziet er ook niet uit als een gekrompen brein van de moderne mens."