Opnieuw tientallen Assyrische spijkerschriftteksten...

Honderden Assyrische kleitabletten met inscripties in spijkerschrift zijn in de afgelopen jaren op Tell Sabi Abyad gevonden. De meeste tabletten zijn aangetroffen in de kantoren binnen de muren van het fort, daar waar het bestuur en de ambtenaren zetelden. De teksten kwamen echter ook te voorschijn in de woonhuizen en werkplaatsen rondom de burcht. In 2004 zijn opnieuw teksten gevonden: 37 stuks deze keer.

De tabletten lagen tussen de resten van een omgevallen muur in een straatje tussen twee gebouwen. De documenten horen natuurlijk niet thuis in dit straatje. We hebben inmiddels goede redenen om aan te nemen dat ze oorspronkelijk in één van de gebouwen naast het straatje lagen en dat ze op de straat zijn gevallen toen dat gebouw instortte.

Het merendeel van de teksten betreft brieven (inclusief fragmenten van verzegelde enveloppen) aan grootvizier Ili-pada en administratieve documenten aangaande de recrutering van personeel en soldaten. Vijf teksten zijn rechtbankverslagen en bevatten de oordelen uitgesproken door Ili-pada in de naburige vesting Sahlalu (het moderne Tell Sahlan?).

Vier teksten zijn zogenaamde ‘omina’. Ze handelen over de schouw van de lever en de voortekenen die daaruit afgeleid kunnen worden. Het zijn uittreksels uit reeds bestaande, veel langere omenboeken en werden waarschijnlijk gemaakt ter gelegenheid van een lokale offerschouw, als back-up voor de interpretatie. We weten uit teksten uit veel latere tijd (de Nieuw-Assyrische periode van het eerste millennium vóór Christus) dat de Assyrische geleerden in hun brieven vaak losse omina citeren uit de grote omenboeken om hun interpretaties te onderbouwen.

Van historisch belang is het verdrag tussen grootvizier Ili-pada van Assyrië en de chefs van de Nihsanu stam van de Suteërs. De Suteërs, verdeeld in een reeks stammen, zijn nomaden die in heel Noord-Syrië tot aan Palestina voorkomen. In het verdrag wordt afgesproken dat de Nihsanu Suteërs géén eten en drinken zullen geven en géén onderdak zullen verschaffen aan de vijanden van Assyrië, zoals de Kassieten, Suheërs, Subareërs en andere Suteërs. Ili-pada en de “groten” van de nomaden zullen elkaars rechten beschermen. Verschillende paragrafen reguleren de koop en lening van bier door de Suteërs. Een lijst met getuigen besluit de tekst.

Het verdrag is waarschijnlijk een ‘kantoorkopie’ voor lokaal ambtelijk gebruik; het echte, officiële document werd niet bewaard in het fort van Tell Sabi Abyad maar in Ili-pada’s hoofdresidentie (in Assur?). Zulke kantoorkopieën zijn ook op andere plaatsen gevonden, zoals in de zogenaamde ministeries van Ugarit aan de Middellandse Zee-kust.

De Suteërs duiken ook elders in onze teksten op. Ze verschaffen de Assyriërs informatie en lijken als spionnen op te treden – een taak waarvoor ze prima berekend zijn, gezien het feit dat ze als nomaden rondtrekken en dus van veel zaken in het land op de hoogte zijn.

Opmerkelijk zijn ook de twee literaire teksten, die waarschijnlijk geschreven zijn ter gelegenheid van de kroning van koning Assur-nadin-apli. Beide teksten zijn geschreven in de Assyrische hoofdstad Assur en vervolgens verstuurd naar het fort van Tell Sabi Abyad. Ze vallen op door bijzonder woordgebruik en een heel klein schrift. Het gaat om hymnen aan de godin Ishtar van Nineveh. In de teksten worden toespelingen gemaakt op haar schoonheid en op de rol van koning Assur-nadin-apli als haar geliefde.

25-02-05

ESA's komeetverkenner Rosetta komt op 4 maart langs de aarde en zou dan met een telescoop of verrekijker te zien moeten zijn - als het weer meezit! Rondom de zogenaamde “fly-by” organiseert ESA een fotowedstrijd. Rosetta nadert de aarde vanuit een gebied in de hemel dat ligt tussen de sterrenbeelden Leo en Sextant, en zou met grote amateur-telescopen rond 26 februari voor het eerst waarneembaar moeten zijn. Op 4 maart Om ongeveer 23:10 uur zal de sonde de aarde het dichtst zijn genaderd, tot op 1900 kilometer. Hij is op dat moment Europa al gepasseerd en vliegt dan boven Mexico.

20-02-05

Het gezang dat walvissen vaak aanheffen, is meer dan een vorm van onderlinge communicatie. Het is ook een vorm van radar, waarmee het zoogdier een kaart tekent van de oceaan om hem heen en zo zijn weg zoekt. En de complexe manier waarop dat gebeurt, geeft aan dat walvissen over een veel grotere intelligentie beschikken dan tot dusver werd aangenomen.

De vorsers aan de Amerikaanse Cornell-universiteit die dit ontdekten, danken dat aan het feit dat ze toegang kregen tot het gigantische netwerk van microfoons dat het Amerikaanse ministerie van Defensie op de zeebodem aanbracht om tijdens de Koude Oorlog de bewegingen van de Sovjet-vloot te kunnen volgen.

De wetenschappers pasten dat netwerk aan om te kunnen luisteren naar honderden liederen van walvissen. En als ze zo'n lied opvingen, volgden ze zijn tocht door de wateren van de Atlantische Oceaan.

Onderzoeksleider Christopher Clark vertelt: "Nadat ze zingen, wachten de walvissen en luisteren ze tot de echo's van hun lied worden teruggekaatst. Omdat hun gezang zo ver draagt, over een afstand van soms honderden kilometers, kan het twintig minuten duretn voordat de klank na op een obstakel te zijn gebotst weer hoorbaar wordt voor de 'afzender'".

Dat was op zichzelf niet nieuw, en ook het feit dat de walvisliederen een vorm van communicatie zijn, wisten we al. Maar Clark en zijn ploeg hebben nu ook ontdekt dat op grond van die echo's een soort onderzeese kaartin de walvishersenen wordt getekend, en dat ze die gebruiken om hun weg te vinden.

18-02-05

Enkele satellieten en observatoria hebben in de Melkweg één van de helderste kosmische explosies ooit waargenomen. Dat heeft de NASA bekendgemaakt.

Bij de uitbarsting kwam in een tiende van een seconde evenveel energie vrij als de Zon op 150.000 jaar tijd produceert. De flits gammastralen, gevolgd door röntgenstraling, kwam vermoedelijk van een zogenaamde magnetar, een neutronenster met een formidabel sterk magnetisch veld, in het sterrenbeeld Boogschutter op zowat 50.000 lichtjaar van ons.

Voorafgaand aan een panelgesprek op de zetel van de NASA te Washington opperde de NASA dat de uitbarsting misschien de helderste gammaflits ooit was.

16-02-05

Twee fossielen van homo sapiens, die in 1967 in Ethiopië werden ontdekt en waarvan de preciese ouderdom totnogtoe onbekend was, zijn 195.000 jaar oud, zo blijkt uit de resultaten van een nieuwe studie. De twee homo sapiens zijn daarmee de oudste gekende anatomisch moderne mensen. Dat meldt een Amerikaans-Australisch team in het tijdschrift Nature donderdag.

De overblijfselen van de twee homo sapiens, die begraven lagen nabij Kibish, in de vallei van Omo (zuiden van Ethiopië), staan in de wetenschappelijke literatuur bekend onder de naam Omo I en Omo II. Het eerste overblijfsel werd tot hiertoe door paleontologen op 130.000 jaar geschat. Aan het tweede overblijfsel werd een ouderdom van tussen de 100.000 en de 200.000 jaar toegekend.

Na een studie van de ouderdom van de sedimenten waarin de fossielen lagen, kwamen Ian McDouglas van de Nationale Universiteit van Australië in Canberra en zijn collega's tot de conclusie dat beide overblijfselen ongeveer 195.000 jaar oud zijn, wat hen tot de oudste teruggevonden anatomisch moderne mensen maakt.

Omo I en II stoten hiermee de mens van Herto, genoemd naar een Ethiopisch dorp waar in de omgeving drie schedels werden teruggevonden, van zijn troon. Die resten werden geschat op een ouderdom van 154.000 jaar. Deze fossielen versterkten de hypothese volgens dewelke de oorsprong van de moderne mens in Afrika ligt.

De nieuwe leeftijdsbepaling van de menselijke resten in Omo voegt zo'n veertigduizend jaar toe aan de bewezen ouderdom van onze eigen menselijke soort. Niettegenstaande wordt aangenomen dat de eerste archaïsche homo sapiens waarschijnlijk nog ouder zijn.

Volgens moderne theorieën zijn het de afstammelingen van de Afrikaanse tak van de homo erectus die aan de origine zouden liggen van de huidige mensheid. De Europese erectus leidde op zijn beurt tot het ontstaan van de Neanderthaler en vertegenwoordigt een doodlopende tak.