Vragen

Over migraine, clusterhoofdpijn, aangezichtspijn, hoofdpijn en spierspanningshoofdpijn.


Vragen met antwoorden uit 'Hoofdzaken", vervolg:



Nux Vomica

Het artikel ‘Misselijkheid bij migraine’ door Dr. J.J.H.M. Lohman (Hoofdzaken 2/2000) was zeer verhelderend. Mijn natuurgenezer is echter niet zo gecharmeerd van metoclopramide (Primperan®). Is er iets bekend over de werking van het homeopathische middel tegen misselijkheid Nux Vomica?”
Mevr. B.O. te B.

De heer Lohman antwoordt:
In mijn artikel ‘Misselijkheid bij migraine’ (Hoofdzaken 2/2000) heb ik beschreven dat migraine veelal gepaard gaat met een gestoorde opname van oraal ingenomen geneesmiddelen. Dit komt omdat de normale bewegingen van de maag bij een migraineaanval stoppen. Een geneesmiddel dat via de mond is ingenomen blijft dan in de maag steken en wordt niet verder getransporteerd naar de dunne darm, zoals onder normale omstandigheden zou gebeuren. Metoclopramide (Primperan®) en domperidon (Motilium®, Gastrocure®) zijn geneesmiddelen die niet alleen werken tegen de misselijkheid, zij stimuleren ook de maag zodat de maagbewegingen weer worden hersteld. Het gevolg hiervan is dat een ander geneesmiddel, zoals een pijnstiller die is ingenomen tegen de hoofdpijn, sneller naar de dunne darm wordt gebracht, sneller in de bloedcirculatie wordt opgenomen, en daardoor sneller werkt.

Er is mij geen wetenschappelijk onderzoek bekend waarin het effect van homeopathische middelen is onderzocht op de gestoorde opname bij een migraine-aanval. Homeopathische middelen tegen misselijkheid hebben niet de stimulerende werking op de bewegelijkheid van de maag die metoclopramide en domperidon bezitten. Er is van homeopathische middelen dus niet hetzelfde ondersteunende effect te verwachten als bij metoclopramide of domperidon. Van middelen zoals Nux Vomica mag u dus niet dezelfde werking verwachting wanneer het wordt gebruikt in combinatie met migrainemiddelen.


Maximum Naramig

Van kleins af aan heb ik (man van 53) al hoofdpijn. Die is in de loop der jaren zo erg geworden dat ik sedert juli 1993 arbeidsongeschikt ben geraakt. Ik ben een paar keer bij een neuroloog geweest, voor het laatst op 15 juni 1999. Die heeft mij Imigran neusspray voorgeschreven met een maximum van 6 per maand. Naar aanleiding van een artikel in Hoofdzaken heb ik mijn huisarts om Naramig gevraagd en ik heb het ook gekregen. Ik moest dan echter wel stoppen met de neusspray. Na een week had ik al 4 van de 6 tabletten gebruikt. Ik heb toen nieuwe besteld en via zijn assistente gevraagd naar het maximum per maand. Het antwoord was ook maximaal 6 per maand. Ik vind dit erg weinig en heb toen gezegd dat ik het ook na zou vragen bij de patiëntenvereniging. Ik gebruik veel pijnstillers, hoofdzakelijk Saridon + Immovane (een slaapmiddel) en 2 stuks Tramadol per keer. De neusspray gebruikte ik uitsluitend bij hevige hoofdpijn (‘barstende koppijn’) en de Naramig is mijns inziens meer een preventief middel, want ik heb er nu 4 gebruikt waarvan 3 bij opkomende hoofdpijn met goed resultaat. Mag ik meer dan 6 stuks Naramig per maand gebruiken met daarnaast de neusspray bij hevige hoofdpijn? Of is er misschien nog een ander middel dat ik kan proberen? Ik wil uw antwoord voorleggen aan mijn huisarts, met wie de contacten overigens heel goed zijn.”
A. de R. te Z-B.

Dokter Couturier antwoordt:
Wanneer ik uw ziektegeschiedenis en uw vraag lees, blijft het -zoals wel vaker bij schriftelijke vragen- erg moeilijk antwoord te geven, omdat ik eigenlijk eerst wat meer van de ziektegeschiedenis zou willen weten. Uit de gegevens in uw brief kan ik niet achterhalen wat voor verschillende typen hoofdpijn er door elkaar spelen en wat de diagnose(n) precies zijn. Is er niet tevens sprake van een medicatie-afhankelijke hoofdpijn, gezien het vrij grote gebruik van beschreven middelen? Als er sprake is van migraine is dan een middel-ter-voorkoming-van niet beter op zijn plaats? Ik zou willen pleiten dat een patiënt met dergelijke problemen een en ander nog eens goed op een rijtje zou laten zetten, liefst aan de hand van een hoofdpijndagboek met vermelding daarin van ieder gebruik van gewone pijnstillers en specifieke anti-migrainemiddelen.


Vegetatieve dystonie

Mijn dochter (gediagnosticeerd migrainepatiënt, 15 jaar) loopt sinds drie jaar bij de kinderarts voor pijn in haar buik. Haar blindedarm is er drie jaar geleden uitgehaald. Ze lijdt al sinds haar geboorte aan darmstoornissen (verstoppingen), slaapt vrij slecht en heeft regelmatig hoofdpijn, wat in enkele gevallen tot een klassieke migraine-aanval leidt (aura, overgevoelig voor licht, slechtziend).

Nu las ik in het artikel ‘Hoofdpijn en chronisch slaaptekort’ van neuroloog W.J. Feikema (Hoofdzaken 3/2000) dat kinderen met zgn. vegetatieve dystonie gevoelig zijn voor zgn. banale hoofdpijn. Kunt u mij uitleggen wat vegetatieve dystonie nu precies betekent c.q. inhoudt, want misschien zitten wij (kinderarts en inmiddels een acupuncturist, en ik) wel op de verkeerde weg. Ik ben inmiddels wel een beetje wanhopig met een kind dat dagelijks buikpijnen en geregeld hoofdpijn en slaapstoornissen heeft en hiervoor toch ook helaas vaak iets van medicijnen moet gebruiken (o.a. ibuprofen en tabletjes om haar darmen in beweging te krijgen). Inmiddels is ook geconstateerd dat haar hormoonspiegel te laag is voor een meisje van 15 jaar. Dit is nagekeken nadat ze haar menstruatie inmiddels 3 maanden niet heeft gehad (zij is niet zwanger!).”
Mevr. G.B. te R.

Dokter Feikema antwoordt:
Vegetatieve dystonie is wellicht een wat ouderwetse benaming, maar hij is m.i. toch wel heel bruikbaar. Er wordt mee bedoeld een aangeboren labiliteit, zo men wil ‘zwakte’ van het vegetatieve zenuwstelsel, ook wel het autonome of sympathische zenuwstelsel genoemd. Dit zenuwapparaat regelt de aanpassing van de lichamelijke functies aan de steeds veranderende omstandigheden. Wanneer de omgeving kouder wordt, moet het lichaam warmte vasthouden. Daartoe worden de bloedvaten in de huid vernauwd, zodat minder warmte kan worden afgegeven. Tegelijk vermindert de zweetuitscheiding, waardoor minder warmte aan het huidoppervlak verdampt. Lopen we de trap op dan moeten hartslag en ademhaling worden aangepast. Wanneer het vegetatieve zenuwstelsel dit soort aanpassingen wat minder adequaat uitvoert, een beetje ‘labiel’ in zijn functioneren is, dan wordt dat wel ‘vegetatieve dystonie’ genoemd. Dit komt, in wisselende mate, bij veel mensen voor. Je hebt dan wat eerder last van hartkloppingen, transpireert wat sneller, wordt sneller wagenziek, enz. Ook de functie van de darmen wordt in belangrijke mate geregeld door het vegetatieve zenuwstelsel.

Hoe de hoofdpijn en alle andere verschijnselen bij migraine precies ontstaan, is nog steeds niet goed bekend. Zeker is wel dat de aandoening te maken heeft met de functie van het vegetatieve zenuwstelsel. De combinatie van verschijnselen zoals mevrouw G.B. bij haar dochter beschrijft, komt vaak voor, maar is soms erg moeilijk te behandelen. Leefregels en medicatie om de darmfunctie te stimuleren zijn noodzakelijk; daarover zal door de kinderarts zeker voorlichting zijn gegeven. Daarnaast lijkt het mij van groot belang dat gezorgd wordt voor een optimale nachtrust. Een hierop gericht beleid is in mijn artikel aangegeven, maar er zijn nog wel meer mogelijkheden, die daarin niet staan vermeld. Wanneer afwijkende hormoonspiegels worden gevonden is wellicht verder onderzoek noodzakelijk.


Gevaarlijke combinatie?

In de bijsluiter van het antidepressivum Fevarin (stofnaam: fluvoxamine) staat sinds kort dat het niet mag worden gebruikt in combinatie met Imigran (stofnaam: sumatriptan). Hoofdzaken vroeg GlaxoWellcome, de producent van Imigran, om commentaar.

De heer Vriesman antwoordt:
Het gelijktijdig gebruik van Imigran (en andere ‘triptanen’ zoals Imigran, Naramig, Maxalt en Zomig) met selectieve serotonineheropnameremmers (SSRI’s: antidepressiva zoals Prozac, Seroxat en Fevarin) is niet strikt ‘verboden’. Wel geldt er voor deze combinatie een waarschuwing, aangezien Imigran de werking van een signaalstof in de hersenen (serotonine) nabootst en de SSRI’s voor een verhoging van de concentratie van deze signaalstof zorgen. Hierdoor bestaat er een theoretisch risico dat deze middelen elkaars werking kunnen versterken. In de praktijk, zo bleek uit studies, hebben zich echter zeer zelden wisselwerkingen tussen die twee voorgedaan. Migraine en depressie komen vaak samen voor. Bij patiënten met migraine èn depressieve klachten wordt de combinatie Imigran met een SSRI ook wel door artsen voorgeschreven. Patiënten en artsen dienen dan wel extra attent te zijn op het optreden van klachten als hoge koorts, spiersamentrekkingen, transpiratie, coördinatiestoornissen en verwardheid. Deze klachten zouden mogelijk kunnen duiden op een interactie.

Voor de volledigheid en voor extra zekerheid staat inmiddels in de bijsluiters van de Imigran neusspray en de Imigran zetpil, dat patiënten extra moeten opletten indien Imigran gelijktijdig wordt toegediend met een SSRI. Zeer binnenkort zal dit ook in de nieuwe bijsluiters van de Imigran tabletten en de Imigran injectie komen te staan. De kans dat interacties optreden blijft echter uiterst gering.

Voor meer informatie kunt u telefonisch contact opnemen met GlaxoWellcome, afdeling Medische Informatie, telefoon 030-6938124.


Wanneer medicijnafhankelijk?

Tegen hoofdpijn gebruik ik Imigran, wekelijks zo’n 100 mg. Ik begin vaak met 25 mg, bij terugkomende pijn weer 25 mg. De pijn die meestal de volgende dag weer opkomt onderdruk ik dan met 50 mg (pijn 80% links). Dit duurt al zo’n jaar of drie. Mijn vraag: heb ik al een medicijn-afhankelijke hoofdpijn ontwikkeld en zou ik moeten stoppen met Imigran, of moet ik overgaan op een andere triptan?”
J.W.C. W. te D. H.

Dokter Van der Meulen antwoordt:
Wanneer iemand meer dan één migraine-aanval per week heeft moet rekening worden gehouden met het feit dat gebruikte medicatie een oorzaak is van deze hoge frequentie. Ook de triptanen kunnen hierbij een oorzaak vormen. U vermeldt niet hoe lang uw aanvallen duren met/zonder medicatie. Uit de totale hoeveelheid Imigran die u per week gebruikt (100 mg) kan met enige voorzichtigheid worden opgemaakt dat er bij u waarschijnlijk geen sprake is van een medicijnafhankelijke hoofdpijn. Aan de andere kant is de frequentie (één aanval per week) wellicht toch een reden om eens met uw arts te overleggen over de mogelijkheid van profylaxe.


Contactlenzen of bril?

Enige jaren heb ik geworsteld met hoofdpijn, duizeligheids- en misselijkheidsklachten. Na onderzoeken bleek dat het gewoon door de ogen kwam: ik had een bril nodig. Echter met het opzetten van de bril waren de klachten nog lang niet over. Op ongezette tijden kwamen ze toch terug. Na aandringen bij de opticien ben ik overgegaan op contactlenzen. Direct waren de klachten verdwenen. Mijn idee is dat de ogen met lenzen erop de kijksignalen heel anders doorgeven dan met een bril op. Zijn veel migrainelijders ook brildragers? Is er al eens een proef gedaan met het toepassen van contactlenzen bij brildragende migrainepatiënten? Zijn er overeenkomsten in de oogafwijkingen bij migrainepatiënten?” M.J. B. te Z.

Dokter Van der Meulen antwoordt: Een gedeelte van de vraag dient aan een oogarts te worden voorgelegd. Dat problemen met het zien, bijvoorbeeld omdat men een brekingsafwijking heeft en dus een positieve, negatieve en/of cilindrische lenscorrectie nodig heeft, is een bekende oorzaak voor hoofdpijn, maar niet voor migraine in engere zin. Hetzelfde geldt als de ogen onvoldoende kunnen samenwerken, een lichte vorm van scheelzien. Of contactlenzen ‘beter’ zijn in verband met hoofdpijn is mij niet bekend. Het is niet zo dat migrainepatiënten meer brildragend zijn dan niet-migrainepatiënten.


Gezinshoofdpijn

Ons gezin bestaat uit vier mensen: moeder van 43 jaar, ikzelf (vader van 49) en twee zoons, resp. 9 en 15 jaar oud. Alle vier hebben we last van hoofdpijn. Ik heb de hoofdpijn al vele jaren, maar er is geen patroon in te ontdekken. Soms heb ik een jaar helemaal geen last, maar in de winter is de kans op hoofdpijn groter dan in de zomer. De tijdsduur van de hoofdpijn is heel verschillend, van één of twee dagen tot een maand, en dan is de hoofdpijn enkele maanden weg. De pijn is bonzend en bevindt zich meestal in het voorhoofd. Soms heb ik ook een zeurende pijn in de nek. Ik merk wel dat de hoofdpijn minder voorkomt, naarmate ik prettiger in mijn vel zit. Opvallend is dat de hoofdpijn vaak gepaard gaat met neusverkoudheid. Middelen die we gebruiken zijn paracetamol, zout water door de neus, stomen en Dampo op het voorhoofd of in de nek. Warmte, bijvoorbeeld een warm bad of een muts op, geeft verlichting.

Het vreemde is dat het hele gezin aan hoofdpijn lijdt. Aan voeding of spanning kan het niet liggen, want we eten heel gezond en er heerst geen enkele spanning in het gezin. De kinderen sporten. Nog vreemder is dat de jongste zoon vaak hoofdpijn krijgt in dezelfde week dat ook mijn vrouw en ik hoofdpijn krijgen. Er kunnen een paar dagen tussen zitten, maar het is wel opvallend. Soms denk ik dan aan een virus als oorzaak, dat actief wordt als de weerstand vermindert.

Zou iemand van het Medisch Advies College een oplossing weten of tips kunnen geven? Ook reacties van andere lezers zijn welkom.”
H.v.K. te S.

Dokter Mulder antwoordt:
U omschrijft een gezamenlijk probleem. Meteen nodig ik alle lezers van Hoofdzaken uit tot het geven van reacties, omdat het voor mij als medisch adviseur niet gemakkelijk is tot een definitieve conclusie te komen. Misschien is uw vorm van hoofdpijn wel een zgn. ‘sinushoofdpijn’, al dan niet uitgelokt door een allergie. Gezien het feit dat zelfs de tijdsintervallen elkaar lijken te overlappen, kan die betrekking hebben op het klimaat of de klimaatbeheersing in uw huis. Misschien is er –als u in een moderne woning woont- onvoldoende ventilatie. Misschien ligt de vochtigheidsgraad ten grondslag aan deze gezinshoofdpijn. Een virus lijkt mij zeer onwaarschijnlijk.

Reacties op bovenstaande brief kunt u doorgeven aan het secretariaat van de Nederlandse Vereniging van Hoofdpijnpatiënten, Postbus 65, 6660 AB Elst, telefoon: 0900-2020590 (30 ct/minuut), van maandag t/m vrijdag, (van 10 - 12 uur en van 14 – 16 uur). E-mail: hoofdpijnpatienten@planet.nl.


Graag normaal leven

Reeds jaren sukkel ik met een bepaalde soort pijn, waarvoor de artsen geen oplossing zien. Deze pijn begint met enkele dagen een stijf gevoel in de nek en pijn in het midden van de bovenkant van het hoofd. Deze pijn gaat vervolgens over in een pijn trekkend vanaf deze linker schedelhelft via de wenkbrauw links langs de neus. De pijn trekt vanaf het oog, wang, kiezen, helemaal over de schouder naar de linkerhelft van de rug. Dit duurt altijd 4 dagen.

In de periode van eind juni tot eind juli heb ik gedurende zes weken 10 injecties Imigran gespoten, omdat de pijn zo hevig was. Daarnaast nog o.a. accod en Aspro gebruikt. Gedurende deze tijd ben ik zo ziek, dat ik amper kan opstaan en uit mijn ogen kan kijken.

Na deze 4 dagen hoop ik ongesteld te worden. Dit duurt soms ook nog 4 - 6 dagen. Ik heb vooraf een lichte bloeding en na 4 tot 6 dagen begint de menstruatie. Tijdens de menstruatie ben ik niet fit en heb dan steeds een grote kans op migraine-aanvallen (pijn vanuit nek, via het midden van het hoofd naar de ogen). Als dit achter de rug is gaat de pijn die voorheen links zat, gedurende twee dagen naar rechts (wel in mindere mate). Dit alles herhaalt zich maand in maand uit. Gedurende 4 dagen pijn links  2 dagen migraine  2 dagen pijn rechts. U kunt zich voorstellen dat dit niet prettig en moelijk vol te houden is. Mijn huisartsen weten geen raad meer met mij. Zij hebben al van alles geprobeerd: Microgynon, Primolut, Diazepam, Nozinan, Seroxat, acupunctuur. Dit heeft ongeveer 1 jaar geduurd, totdat ik van een andere arts VHP voorgeschreven kreeg. Deze tabletten hielpen mij meteen.

Ik ben geen depressief mens en wil dat ook niet worden, want emotioneel gaat het eigenlijk wel goed. Alleen die lelijke pijn in het hoofd. Ook ben ik al bij de gynaecoloog geweest. Alles was in orde. Tijdens het gesprek maakte ik melding van hoofdpijn tijdens de menstruatieperiode. Hierop reageerde hij niet. Voor de goede orde merk ik nog op dat ik vier jaar geleden gesteriliseerd ben.

Tevens moet ik nog melding maken van het feit dat mijn linker borst in tegenstelling tot mijn rechter enorm gegroeid is. In deze borst heb ik ook pijn die trekt naar de linkerarm tot in de oksel. Het borstonderzoek in het ziekenhuis 4 jaar geleden toonde geen afwijkingen. Volgens de huisarts is dit mastropathie. Gedurende de laatste jaren ben ik 25 kg aangekomen. Ik ben bezig met vermageren en ik ga nu op advies van een neuroloog ontspanningstherapie doen, alhoewel ik aan het effect ervan twijfel.

Ik wil graag normaal leven, weten wat mij mankeert en waar de pijn vandaan komt. Pillen heb ik genoeg geslikt. Ik kan niet alles blijven proberen tot uiteindelijk iets helpt. Misschien dat er meerdere vrouwen deze klachten hebben? Misschien dat iemand van het Medisch Advies College de oorzaak weet?”
Mevr. H.B.-v.d.H. te K

Dokter Couturier antwoordt:
In uw brief stelt u veel verschillende vragen, maar er staan onvoldoende exacte gegevens in om een nauwkeurig antwoord te kunnen geven. De beschreven hoofdpijn is aan één en dezelfde zijde van het hoofd gelokaliseerd en lijkt zeer periodiek op te treden. Dit zie je wel eens bij zgn. menstruatie-gerelateerde migraine en clusterhoofdpijn. Toch is het niet uitgesloten dat het hier om een spanningshoofdpijn gaat. Wat is het genoemde VHP voor een medicament? Tenslotte lijkt me de genoemde borstzwelling reden dit opnieuw door de huisarts of gynaecoloog te laten onderzoeken.


Nieuwe triptan

Weet het Medisch Advies College iets meer over de nieuwste triptan Relpax? Wanneer zal het in Nederland beschikbaar zijn?
I.d.S. te H.

Dokter Mulder antwoordt:
Eletriptan is de stofnaam van een nieuw te introduceren triptan onder de naam Relpax. Het medicijn zit in dezelfde klasse als de reeds bekende vier geneesmiddelen: naratriptan (Naramig), rizatriptan (Maxalt), sumatriptan (Imigran) en zolmitriptan (Zomig). Eigenlijk was de verwachting dat Relpax dit jaar al op de Nederlandse markt zou verschijnen. Naar de informatie nu reikt zal het hoogstwaarschijnlijk in 2001 geïntroduceerd worden. Een goede indicatie van welke periode volgend jaar kan vooralsnog niet gegeven worden.


Triptanen en basilaire migraine

In zijn antwoord op een vraag over basilaire migraine (Hoofdzaken 3/2003) vermeldt dokter Kuster dat middelen als ergotamine en triptanen bij basilaire migraine vermeden dienen te worden. Daarbij schrijft hij dan ook nog dat dit ook de reden is dat in bijsluiters van deze middelen steeds vermeld wordt dat ‘zij niet bij patiënten met een basilaire migraine moeten worden gegeven’. Nu lijd ik zelf aan basilaire migraine, waarbij ik constant, 24 uur per dag, last heb van een visueel aura. Dat is weliswaar milder dan hetgeen zich bij een aanval voordoet, maar desondanks is het steeds zien van sterretjes en ‘schimmeringen’ voor de ogen uiteraard zeer vervelend. Het is zelfs zo dat ik, wanneer ik goed oplet, in mijn gezichtsveld een soort ‘beweging’ zie die synchroon meebeweegt met mijn hartslag. Een duidelijk geval van basilaire migraine, lijkt me. Voor mijn migraine heb ik Maxalt voorgeschreven gekregen. Als dokter Kuster gelijk heeft, kan ik dit middel beter niet gebruiken. Echter, hoe ik ook zoek op de (uitgebreide) bijsluiter bij Maxalt, nèrgens staat vermeld dat het middel niet bij patiënten met een basilaire migraine moet worden gegeven. Heeft dokter Kuster zich vergist, of heeft de fabrikant van Maxalt deze waarschuwing vergeten te vermelden?”
Hr. R.v.d.L. te E.

Dokter Kuster antwoordt:
U hebt helemaal gelijk en ik een beetje! In de bijsluiter staat inderdaad niet dat basilaire migraine een contra-indicatie vormt. Mijn antwoord is -vrees ik- een beetje ingewikkeld. Het onderzoek naar de effecten van triptanen (en dus ook naar die van Maxalt (rizatriptan) heeft zich wereldwijd beperkt tot patiënten met migraine zonder aura en migraine met een typische aura. Dit is onder andere gebeurd uit vrees voor bijwerkingen bij patiënten met bijzondere vormen van migraine. Met name was er angst voor vaatvernauwing bij mensen met basilaire migraine of met hemiplegische migraine. De veiligheid van deze middelen is bij deze vormen van migraine dus nooit onderzocht en dat is een van de redenen ze niet te gebruiken. In de officiële registratietekst staat letterlijk: ‘Maxalt dient niet te worden toegediend aan patiënten met basilaire of hemiplegische migraine.’ Eenzelfde tekst vindt men in de dossiers van de ander triptanen. In de Nederlandse bijsluiter staat dat deze middelen geïndiceerd zijn voor migraine zonder en met aura. U zou hieruit natuurlijk kunnen opmaken dat alle vormen van migraine met aura onder het indicatiegebied vallen, maar in feite wordt migraine met een min of meer typische aura bedoeld. Het advies blijft derhalve onverkort dat er een contra-indicatie bestaat voor gebruik van triptanen of ergotamine bij deze bijzondere vormen van migraine. Alleen in de bijsluiter van zolmitriptan heb ik deze waarschuwing teruggevonden.

U vraagt zich terecht af of de fabrikant vergeten zou kunnen hebben een en ander te vermelden. In feite wordt de bijsluitertekst opgemaakt in samenspraak met het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG) en door die commissie goedgekeurd. Deze bijsluitertekst is een aftreksel van de officiële registratietekst en is met name bedoeld voor de patiënt. De arts wordt geacht zich ook op de hoogte te stellen van de uitgebreide registratietekst en die weet dan dat hij/zij geen triptan voorschrijft aan patiënten met een basilaire migraine. Voor de patiënt met basilaire migraine is die mededeling dan niet meer van belang, want die krijgt deze middelen toch niet voorgeschreven. Dat de meeste artsen de registratietekst niet in hun hoofd hebben en dat die ook niet gemakkelijk te vinden is, wordt door het CBG en de fabrikanten kennelijk genegeerd! Naar mijn mening zou een dergelijke vermelding wel degelijk in de bijsluitertekst thuis horen, omdat ook veel artsen op de volledigheid daarvan rekenen. Ik ben zo vrij geweest uw brief en mijn antwoord aan het CBG voor te leggen en onderstaand volgt de reactie van het College.

Uiteindelijk komen we dus weer op hetzelfde advies uit: “Triptanen en ergotamine dienen bij voorkeur niet te worden toegediend aan patiënten met basilaire of hemiplegische migraine”.

U beschrijft aan het slot van uw brief uw eigen migraine. Het is hier niet de plaats een diagnose te stellen, maar ik betwijfel of u aan basilaire migraine lijdt. Bespreek dit met uw arts.

Het CBG reageert:
Inderdaad is in de officiële productinformatie (IB-tekst) van alle triptanen een waarschuwing opgenomen (in de rubriek 4.4 ‘Speciale waarschuwingen en voorzorgen van gebruik’) dat het middel niet dient te worden toegediend aan patiënten met basilaire of hemiplegische migraine. Voor alle duidelijkheid merkt het CBG op dat het geen absolute contra-indicatie betreft en derhalve niet in rubriek 4.3 (‘Contra-indicaties’) van de productinformatie is vermeld. Voorts is het juist dat deze waarschuwing niet letterlijk in dezelfde bewoordingen van de productinformatie in (alle) patiëntenbijsluiters van deze producten is opgenomen. Patiëntenbijsluiterteksten dienen in voor de patiënt begrijpelijke bewoordingen te zijn gesteld en voorts in principe (alleen) informatie te bevatten die bestemd is voor de patiënt. Voornoemde waarschuwing is voor de gemiddelde patiënt moeilijk tot niet te begrijpen. Bovendien is deze waarschuwing bestemd voor de arts aangezien deze, voordat hij/zij een triptan voorschrijft, dient vast te stellen dat de hoofdpijn niet wordt veroorzaakt door voornoemde oorzaken. Daarom is in de meeste patiëntenbijsluiters wel een waarschuwing opgenomen in de trant van ‘Uw arts zal eerst zeker willen weten dat uw hoofdpijn echt migraine is en niet een andere oorzaak heeft’ of (in de tekst van Maxalt) ‘U mag Maxalt alleen voor een migraineaanval gebruiken. Maxalt mag niet worden gebruikt ter behandeling van hoofdpijnen die door andere, mogelijk ernstiger aandoeningen worden veroorzaakt.’. Deze informatie waarschuwt de patiënten voldoende dat de arts eerst de oorzaak van de migraine/hoofdpijn moet vaststellen (NB: de patiënt kan dit niet zelf).
Tot slot is het CBG het eens met uw opmerking dat de arts geacht wordt te weten wanneer hij/zij al dan niet een triptan kan voorschrijven. Het CBG gaat er uiteraard niet vanuit dat alle artsen de gehele IB-tekst (registratietekst) uit zijn/haar hoofd kent. Echter, voordat de arts het middel voorschrijft moet hij/zij wel op de hoogte zijn van indicaties/contra-indicaties, enz. Naar aanleiding van uw opmerking dat deze registratieteksten niet makkelijk te vinden zijn, wijzen wij erop dat alle geregistreerde IB-teksten zijn gepubliceerd op de website van het CBG, zie de Geneesmiddeleninformatiebank (www.cbg-meb.nl ).

w.g. Ilona van den Brink, afd. Voorlichting van het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen


Naar de vorige pagina

Naar de volgende pagina

Terug naar de Migrainerubriek