De heer Vriesman antwoordt:
Sinds 1 november 2000 is de nieuwe Imigran 25 zetpil verkrijgbaar in Nederland. De zetpil is speciaal bedoeld voor patienten met migraine-aanvallen die gepaard gaan met misselijkheid, waardoor een tablet vaak minder goed wordt verdragen. De Imigran 25 zetpil is 30 minuten na toediening werkzaam en heeft een effectiviteit die kan worden vergeleken met de Imigran tablet. De maximale dagdosis is 2 zetpillen per 24 uur. De zetpil wordt volledig vergoed, evenals de Imigran 6 mg injectie, de Imigran 20 neusspray en de Imigran tabletten van 50 en 100 mg. Meer productinformatie kunt u vinden op de Internetsite van GlaxoWellcome, www.glaxowellcome.nl. Ook kunt u contact opnemen met onze afdeling Medische Informatie, telefoon: 030 6938124.
Dokter Van der Van der Meulen antwoordt:
Voor de zekerheid heb ik het nog even nagezocht: constitutionele hoofdpijn als 'hoofdpijnsoort' bestaat niet in de erkende literatuur. Het zou moeten betekenen: hoofdpijn die bij iemand hoort zoals hij/zij is geschapen. Helaas wordt er nog wel eens tegen een hoofdpijnpatiënt gezegd: 'Hoofdpijn hoort nu eenmaal bij jou', hetgeen natuurlijk onzin is. Ook vasomotoire hoofdpijn is een veel te vaag begrip om een hoofdpijn van iemand goed in te kunnen delen (classificeren). Die classificatie is belangrijk om te bekijken welke behandeling mogelijk is. Uit bovenstaande moge blijken dat allereerst duidelijkheid moet bestaan over welke hoofdpijnsoort(en) het gaat alvorens over een behandeling kan worden gesproken. Zuurstof is een adequate therapie bij clusterhoofdpijn. Uit hetgeen u schrijft mag worden opgemaakt dat uw zoon dat niet heeft. Zuurstof heeft dus geen zin.
U schrijft niet hoeveel pijnstillers uw zoon gebruikt. Kan daar nog een probleem aanwezig zijn? Wellicht is overleg tussen neuroloog en psychiater/psycholoog nuttig.
Dokter Couturier antwoordt:
Ik ben het met u eens wat betreft voedselintolerantie en migraine. Er is tot nu toe geen wetenschappelijk bewijs gevonden voor een dergelijke relatie. Wel hoor ik af en toe van een patiënt dat deze na het nuttigen van een bepaalde voedingsstof een migraine-aanval heeft gekregen. Hierbij gaat het dan om een alleen voor déze patiënt geldende intolerantie of allergie. Het vermijden van de betreffende voedselbestanddelen is dan de enige en effectieve remedie. Ten aanzien van het gebruik van Imigran merk ik op dat het hebben van een aura geen contra-indicatie voor het gebruik ervan betekent. Wel is de veiligheid en effectiviteit bij kinderen en ouderen niet onderzocht en wordt het gebruik bij hen ontraden, zeker bij die ouderen die vaatafwijkingen aan de hersenen hebben zoals TIA of CVA. Welke pijnstiller voor u geschikt is, is moeilijk te beantwoorden. Wel raad ik altijd aan de pijnstiller in zetpilvorm toe te dienen, zonodig in combinatie met een zetpil tegen misselijkheid en braken.
Dokter Kuster antwoordt:
Uit uw brief maak ik op dat u gedurende langere tijd te veel medicijnen, waaronder Imigran injecties, hebt gebruikt en dat u daar nu mee bent gestopt. Dat lijkt me een verstandige keuze. Als u nu al twee maanden geen medicatie meer neemt, zou het patroon dat zich nu aftekent inderdaad uw 'normale' frequentie van migraine kunnen zijn. Vier aanvallen per maand kan een reden zijn preventieve medicatie te gaan gebruiken. Als propranolol wegens uw lage bloeddruk ongewenst is, kan uw huisarts een ander middel voorschrijven, zoals pizotifeen of na-valproaat. Gezien de frequentie van de aanvallen zou u ook nog voor aanvalsbehandeling kunnen kiezen, bijvoorbeeld voor de paracetamol en domperidon, die u zegt in huis te hebben. Deze middelen zijn betrekkelijk onschuldig en als u bijhoudt of u ze niet steeds vaker inneemt, is daar geen bezwaar tegen. Nu u zo'n tijd zonder medicatie bent, hebben aanvalscouperende middelen meestal een beter effect dan voorheen. Dat geldt ook voor het eventueel weer nemen van een van de triptanen: ze werken nu waarschijnlijk beter, maar blijf waakzaam voor dreigende overconsumptie.
Dokter Kuster antwoordt:
In de bijsluiter van Imigran, maar ook in die van de andere triptanen en van ergotamine-bevattende geneesmiddelen, staat duidelijk dat bij vaataandoeningen zoals een TIA het middel niet gebruikt mag worden. Dit is niet zonder reden. Al deze middelen kunnen vaatvernauwing veroorzaken. Patiënten met deze aandoeningen hebben daarom een grotere kans op het krijgen van nieuwe klachten. Omdat deze bijwerkingen al in een vroeg stadium bekend waren, zijn deze medicamenten bovendien niet systematisch uitgetest op patiënten met deze ziekten. De boodschap is duidelijk: niet gebruiken. In uw brief vraagt u voorts: was het wel een TIA? Hierop kan ik u geen antwoord geven. Dat kunt u het beste met uw neuroloog bespreken. Een EEG en CT-scan zonder afwijkingen passen heel goed bij de diagnose TIA. Omdat de klachten en verschijnselen vaak al verdwenen zijn op het moment dat de patiënt wordt onderzocht, kan de diagnose moeilijk zijn. Als uw neuroloog er van overtuigd is dat er sprake was van een TIA, lijkt mij zijn advies geen triptanen te gebruiken juist. Tenslotte vraagt u wat er wèl aan de migraine kan worden gedaan. Gezien uw allergieën zijn middelen met aspirine, waaronder Migrafin, kennelijk uit den boze. U zou -afhankelijk van de ernst en frequentie van uw aanvallen- preventieve medicatie kunnen overwegen, maar ook niet-specifieke medicamenten, zoals paracetamol/domperidon of zetpillen met naproxen of diclofenac.
Dokter Kuster antwoordt:
Uit uw brief maak ik op dat u wekenlang vaak met de door u beschreven hoofdpijn wakker wordt. Daarna verdwijnt die klacht weer. Een duidelijke verklaring kan ik niet geven. Er zou sprake kunnen zijn van spanningshoofdpijn die zich periodiek aandient, maar erg typisch is deze klacht niet. Als u veel coffeïne bevattende drank, koffie of cola, gebruikt kunnen deze klachten een onthoudingsverschijnsel zijn en moet u de consumptie drastisch terugbrengen. Tenslotte zou een aan het seizoen gebonden depressie voor deze hoofdpijn verantwoordelijk kunnen zijn. Ik hoop dat u iets aan deze overwegingen hebt.
Voor wat betreft uw vraag over uw ongeval het volgende. De diagnose schedelbasisfractuur is inderdaad waarschijnlijk. Vroeger -en ook nu nog in de volksmond- had die diagnose een zeer slechte naam. Met de beeldvorming van de laatste tijd weten we dat de kans op herstel na zo'n aandoening helemaal niet slecht behoeft te zijn. Na dit soort ongevallen kan er zeker hoofdpijn ontstaan, maar niet het soort dat u beschreef en vrijwel steeds vanaf kort na het gebeuren. De term 'verwaarloosde' schedelfractuur heeft geen enkele betekenis, evenmin als de 'verwaarloosde' hersenschudding.
De heer Lohman antwoordt:
Uw vraag behoeft eigenlijk een zeer uitgebreid antwoord, waarin de bouw en de functie van het zenuwstelsel wordt beschreven. Daarvoor is natuurlijk geen plaats in deze rubriek. Ik zal daarom proberen in het kort te bespreken wat neurotransmitters zijn en wat hun functie is. Het zenuwstelsel is opgebouwd uit zenuwvezels die een communicatienetwerk vormen in het lichaam. Zenuwvezels kunnen informatie of opdrachten doorgeven door middel van prikkels. Aan het eind van de zenuwvezel moeten deze prikkels worden doorgegeven aan een andere zenuwvezel of aan een bepaald doelorgaan, bijvoorbeeld een spier die zich samentrekt na prikkeling door de zenuwvezel. Deze prikkeloverdracht van de ene zenuwvezel naar de andere of van de zenuwvezel naar het doelorgaan wordt verzorgd door de neurotransmitters. Tussen het uiteinde van de zenuwvezel en het doelorgaan bevindt zich een smalle ruimte, de synaps. De synaps wordt overbrugd door de neurotransmitter. Deze neurotransmitters zijn dus stoffen die vrijkomen aan het einde van een zenuwvezel wanneer deze zenuwvezel wordt geprikkeld en die ervoor zorgen dat de prikkel wordt doorgegeven. Dit doen zij door bepaalde gevoelige plaatsen op het doelorgaan te prikkelen. Deze plaatsen worden receptoren genoemd. Er zijn zeer veel stoffen die als neurotransmitter dienst doen. Norepinefrine, ook bekend onder de naam noradrenaline, is daar één van. Andere neurotransmitters zijn bijvoorbeeld acetylcholine, serotonine, dopamine, epinefrine, enz. Welke rol deze neurotransmitters spelen bij clusterhoofdpijn is niet precies bekend.
Dokter Couturier antwoordt:
Eczeem is een vreemd iets. Het kan in principe zomaar ontstaan tegen van alles en nog wat. Ook tegen Tryptizol of amitriptyline. In het farmacotherapeutisch Kompas wordt het wel als zeldzame bijwerking beschreven. Ik kan u adviseren Tryptizol enige dagen te laten staan en te kijken wat het effect is op het eczeem. Als alternatief is nortriptyline (Nortrileen) te overwegen in dezelfde dosering. Dit middel lijkt in alle opzichten op amitriptyline, maar geeft mogelijk geen eczeem als bijwerking.
Dokter Kuster antwoordt:
Basilaire migraine is een bijzondere vorm van migraine met aura. Deze vorm is voor het eerst beschreven in het begin van de 60-er jaren, doch de eerste beschrijvingen van een aandoening zoals basilaire migraine zijn al veel ouder. In de 1ste eeuw na Chr. beschrijft Aretaeus van Kappadocië over een combinatie van oogsymptomen en duizeligheid, gevolgd door hoofdpijn en braken.
Verschijnselen: De bijzondere aurasymptomen zijn kenmerkend voor de aandoening. Deze symptomen zijn een combinatie van een visuele aura met stoornissen van het spreken, duizeligheid, oorsuizen, gehoorstoornissen, dubbelzien, stoornissen van de coördinatie van armen en benen en soms ook bewustzijnsverlies. Ook komen tintelingen en verlammingsverschijnselen in zowel linker als rechterarm of rechterbeen voor.
Meestal zijn slechts enkele van deze symptomen bij een patiënt met basilaire migraine aanwezig en dus niet het hele scala. De bewustzijnsverlaging die nogal eens optreedt is natuurlijk zeer verontrustend en noopt tot aanvullend onderzoek. Basilaire migraine wordt beschouwd als een op zichzelf staande diagnose, doch andere oorzaken voor de klachten dienen te worden uitgesloten. Tegenwoordig gebeurt dat meestal met hulponderzoek in de vorm van een MRI-scan. Soms is een EEG nodig om het onderscheid met epilepsie te kunnen maken. Het onderscheid tussen basilaire migraine en epilepsie is niet altijd goed mogelijk. Bij sommige patiënten lijkt er zelfs een verband te zijn tussen deze vorm van migraine en epilepsie. Bij het afnemen van het verhaal van de patiënt is het van groot belang te vragen naar de familie-anamnese. Bij de meeste patiënten is de familie-anamnese positief, d.w.z. dat er migraine in de familie voorkomt. Soms komt basilaire migraine in de familie voor en dat ondersteunt dan de diagnose.
De eerste beschreven patiënten waren vooral meisjes in de tienerleeftijd, doch uit latere studies blijkt dat deze vorm van migraine ook op oudere leeftijd voorkomt. De eerste aanval treedt meestal tussen het 10de en 30ste jaar op. De verdeling vrouwen - mannen is ongeveer 3 op 1. De migraine-aanvallen kunnen dus zeer ernstig zijn, juist vanwege de ernstige auraverschijnselen, doch in de loop van de tijd worden de aanvallen vaak minder ernstig en ontwikkelen zich een 'gewone' migraine met aura.
Het woord 'basilair' slaat op de arteria basilaris, een slagader die vooral de hersenstam en de kleine hersenen doch ook de achterste kwabben van de grote hersenen van bloed voorziet. Er zijn diverse studies die aantonen dat er tijdens zo'n aanval inderdaad veranderingen van de doorbloeding in dit gebied kunnen optreden. Er zijn nogal wat patiënten met deze vorm van migraine die daarnaast ook andere aanvallen van migraine hebben. De behandeling is erg individueel gericht, d.w.z. dat er bij deze zeldzame aandoening zoveel verschillende variaties zijn dat er geen algemeen advies kan worden gegeven. Wel is iedereen het erover eens dat middelen als ergotamine en triptanen vermeden dienen te worden. Dat is ook de reden dat in de bijsluiters van deze middelen steeds staat dat zij niet bij patiënten met een basilaire migraine moeten worden gegeven. Een enkele keer is profylactische behandeling noodzakelijk, namelijk in de zeldzame gevallen dat de aanvallen heel frequent voorkomen of als er sprake is van een vermenging met andere vormen van migraine. De meeste neurologen geven dan de voorkeur aan valproaat (Depakine).
Naar de volgende pagina
Naar de vorige pagina
Terug naar de Migrainerubriek