Over Hoofdpijn

Kopbrekens over hoofdpijn

Pijnstillers slikken kan kwaal erger maken

BRUSSEL - Pijnstillers slikken tegen hoofdpijn kan bij overmatig gebruik hoofdpijn geven. Dat zeggen Europese specialisten. Ze willen dat de Europese Unie geld vrijmaakt voor onderzoek naar de oorzaken van hoofdpijn en vragen dat de farmaceutische nijverheid pillen op de markt brengt die hoofdpijn genezen, in plaats van alleen maar de pijn te verdoven. ,,Het is een schande dat zoiets nooit eerder is gebeurd.''

Hoofdpijn is een kwaal die iedereen treft en bij zowat alle volkeren op aarde voorkomt. ,,Met uitzondering misschien van de Eskimo's'', zegt Nat Blau van de Londense Migraine Clinic. Er zijn meerdere vormen van hoofdpijn, zoals bijvoorbeeld migraine en spanningshoofdpijn, en ook meerdere oorzaken voor de kwaal. Zo kan honger hoofdpijn geven, maar ook alcohol, roomijs, hitte, licht, lawaai en stress worden met de vinger gewezen.

Voor de wetenschap is het bijgevolg geen sinecure om uit te zoeken welk mechanisme precies aan de basis van welk soort hoofdpijn ligt. ,,Rode wijn geeft over de hele wereld migraine,'' zegt Nat Blau, ,,behalve in Frankrijk. En kaas en chocolade geven overal migraine, behalve in Holland. Dan denk ik: hebben die wijn en die kaas eigenlijk wel iets met de ziekte te maken?''

In zijn hoofdpijnkliniek in het Londense voert Blau met elke patiënt lange gesprekken om erachter te komen wat bij hem of haar precies de hoofdpijn veroorzaakt. Het kan zowat alles zijn, is ondertussen zijn ervaring. ,,In het weekend te lang in bed liggen bijvoorbeeld, of te weinig slaap krijgen door de week.''

Een ander zeker recept voor miserie is te weinig eten: dan daalt het suikergehalte van het bloed en daarvan krijgt zowat een op twee mensen schele hoofdpijn. ,,Dat zie je goed bij religies die vastenperiodes voorschrijven. Of het nu de joodse jom-kippoer is, de ramadan of de rooms-katholieke vasten: de gelovigen krijgen er geheid een zeer hoofd van.'' Migrainelijders kunnen maar best op gezette tijden een hapje eten, is Blaus boodschap. ,,Eten kan een aanval stoppen.''

Volgens hem is het verstandiger als huisartsen hoofdpijnpatiënten hier en daar iets in hun levenswijze doen bijsturen en kijken welke resultaten dat oplevert, eerder dan meteen routineus een doosje pijnstillers voor te schrijven. Net als sportlui de dag voor een topprestatie stapels koolhydraten naar binnen werken om te vermijden dat hun bloedsuikergehalte te ver daalt en ze hoofdpijn krijgen, moeten migrainepatiënten hun ziekte een stap zien voor te blijven. ,,Pijn is een signaal van ons lichaam dat er iets misgaat. We zouden er beter naar luisteren in plaats van haar te verdoven.''

Helaas wordt in geval van hoofdpijn nog vaak automatisch naar het medicijnkastje gelopen. Misbruik van pijnstillers zoals aspirine en paracetamol kost de Europese lidstaten elk jaar meer dan honderd miljard frank, schatten Blau en zijn collega-onderzoekers van de Europese Hoofdpijnfederatie (EHF), en schaadt de gezondheid van miljoenen ingezetenen. De wetenschappers zijn ervan overtuigd dat deze vrij te krijgen geneesmiddelen soms hoofdpijn veroorzaken, eerder dan haar te genezen.

Werkverzuim

Jammer genoeg zijn er maar weinig geneesmiddelen die specifiek tegen de verschillende types hoofdpijn werken. De EHF wil dat de Europese Unie en de lidstaten onderzoek financieren om achter het ontstaansmechanisme van de verschillende soorten hoofdpijn te komen en zo eventueel tot de ontwikkeling van een medicijn te komen - de geneesmiddelenfirma's lijken immers niet geneigd hiervoor geld uit te trekken.

Het is zijn geld nochtans waard, vindt Timothy Steiner van het Charing Cross Hospital in Londen, die de kosten voor behandeling en werkverzuim tengevolge van hoofdpijn voor de hele EU op meer dan vier biljoen frank schat. Meer dan een derde van die kosten komt op rekening van lijders aan chronische hoofdpijn: mensen die dag in dag uit met hoofdpijn geplaagd zitten en gemiddeld zeven dagen per maand ziekteverlof moeten vragen op hun werk.

,,Een derde van hun tijd zijn ze gewoon nergens toe in staat. Ook hun privéleven ligt in duigen.'' In sommige gevallen is die voortdurende hoofdpijn het gevolg van misbruik van pijnstillers, zegt Steiner. ,,Er zijn een boel mensen die constant met hoofdpijn lopen en de hele tijd aspirientjes slikken. Als ze daarmee stoppen zijn ze vaak ook van hun hoofdpijn af.

De EHF wil ook dat er een grote epidemiologische studie wordt opgezet om het verband na te gaan tussen overmatig pijnstillergebruik en chronische hoofdpijn, maar de farmaceutische industrie lijkt niet geneigd die te financieren. Daarom gaat de EHF om steun lobbyen bij de Europese Commissie, die een groot budget heeft voor volksgezondheid. ,,Het is verbazend dat ze niet zelf inzien hoe nodig dit is'', vindt Steiner.

De onderzoeker vindt dat de farmaceutische industrie wel wat harder naar geneesmiddelen tegen hoofdpijn mag zoeken. Alleen tegen migraine kwamen de jongste jaren enkele middelen op de markt, en meerdere farmaceutische bedrijven waaronder Janssen Pharmaceutica uit Beerse hebben pillen tegen migraine in de pijplijn zitten.

Maar voor mensen met spanningshoofdpijn of chronische dagelijkse hoofdpijn, een grotere groep dan de migrainelijders en een die zwaarder afziet, is er nog altijd geen medicijn in de apotheek te krijgen. ,,Zij hebben alleen aspirientjes of gecombineerde pijnstillers om op terug te vallen.'' Maar misschien is het net dat wat de industrie wil, vraagt Steiner zich binnensmonds af. ,,De markt van de pijnstillers brengt hopen geld binnen. Wil men dat misschien zo houden?''

Hilde van den Eynde

Uit: De Standaard van 17 juni 1996

Terug naar Medisch

Terug naar de Migrainerubriek