NET-SCHRIFT

FIGURANTEN door Arnon Grunberg Figuranten

'Er waren heel veel soorten mensen op wie deze wereld niet zat te wachten en het was zaak daar niet bij te horen,als ik Broccoli mocht geloven. En ik geloofde Broccoli.'

Ewald Krieg, verteller/hoofdpersoon in de roman 'Figuranten' van de na 'Blauwe maandagen' over-beroemde Arnon Grunberg, probeert dit 'geloof' van Broccoli in praktijk te brengen. Het enige wat hij doet is wanhopig mislukken in dat streven. Hij loopt als een kwijlende hond achter baasje Broccoli, een paar jaar oudere vriend, en diens hemelbestormende plannen aan. Broccoli barst er bijna van uit zijn voegen.

Ewald, Broccoli en vriendin Elvira Lopez, die volgens Ewald 'erg goed is in afwezig glimlachen', zijn vastbesloten mensen te worden op wie de wereld wel zit te wachten, wereldberoemde filmsterren bijvoorbeeld.

En inderdaad, hun eersteling is een FNV-film, geregisseerd door iemand die telkens vraagt of ze het leuk vinden. Ja, tuurlijk, wat moet je anders? Ewald krijgt in een andere film een rolletje. Hij wordt in onderbroek van de trap gegooid, onder het slaken van de tekst: 'Sodeju he!'. Maar ze blijven figuranten in het filmleven en in elkaars leven, want kennen, echt kennen doen ze elkaar nauwelijks.

Het kluchtige trio wordt in hun 'chaotische' bestaan gehinderd door de hysterische moeder van Elvira, haar amechtige vriend Emile, de in cognac grossierende vader van Broccoli en diens echtgenoot, die almaar bang is dat de malversaties van haar man in de krant komen. De verhuizing naar Zwitserland, meer een vlucht, is een juweel van groteske doldwazerij.

Afwisselend wordt het spotlight door Grunberg van de een naar de ander gedraaid. Bijvoorbeeld naar Elvira, die een slapstick-achtig verhaal vertelt over haar Zuid-Amerikaanse filmavontuur inclusief steenrijke bontjassenhandelaar.

Aan de ene kant wil Ewald zijn leven behoeden voor saaiheid door volop anti-bourgeois te zijn, aan de andere kant wil hij zich uit wanhoop aan het leven onttrekken, maar (of dus) het enige wat hij doet is braaf Broccoli volgen.

Bloedserieus en ironisch wisselen snel af of vallen samen. 'Op een hele koude middag hebben we de kapotte sokken van Elvira begraven op de sokkenbegraafplaats, drie kilometer ten zuiden van Katwijk aan Zee. Het was een plechtig ritueel. Er was een stoet, de sokken lagen op een zilveren dienblad en Broccoli hield een korte toespraak.'

Ewald wil een groot schrijver worden, Broccoli een groot producer en Elvira een star. Er komt allemaal niets van terecht. Het enige succes voor Broccoli is als Elvira onder zijn leiding MacBeth speelt. Weliswaar voor een zaal met drie mensen, maar de optimist vindt het een goed begin.

Tenslotte vertrekken Broccoli en Elvira naar New York. Hun plannen zijn groots (Hollywood) maar eigenlijk is hun verlies om te huilen. Ze verdwijnen, niet alleen uit het leven van Ewald, maar voorgoed uit ieders leven. En wie woont jaren later als een succesvol makelaar in New York? Precies! Ewald, geldwolf uit overtuiging. Geen figurant meer.

Alleen de humor bij Grunberg is heel vermoeiend. Honderden keren sta je op het verkeerde been of zak je door de grond: 'Ze luisterde naar niemand, alleen naar zichzelf. Dat is ook een manier om je door het leven te slaan.'

Vermoeiend is ook de verbetenheid om 300 blz. grappig te zijn. Maar achter de lach blinkt altijd de traan, dat kun je wel aan Arnon Grunberg overlaten.

Nijgh & Van Ditmar. 300 blz. ƒ 39,90

Naar de eerste- , de tweede-, of de derde pagina van NET-SCHRIFT

Terug naar de Boekenrubriek