OVERDENKING VAN H. J. SCHOENMAKER
( 1913 - 1995 )
"BEVRIJDING 1944-1950"
" U heeft vannacht
waarschijnlijk allen rustig geslapen.
Overgoten door een koud maanschijnsel ligt Zoutelande vredig omzoomd door de
beveiligende duinenrij. Wat kan het ontroerend stil zijn als je zo 'savonds laat
het dorp bekijkt.
Maar dat was 6 jaar geleden anders. Toen hadden wij niet zo'n rustige nacht
achter de rug. Nee, dagen van spanning en uitputting hadden we meegemaakt.
We woonden toen op een smalle strook land. Het water, dat Walcheren zo wreed verwoeste
stond tot aan de grenzen van ons dorp. En op die smalle strook leefden wij
Zoutelandenaars! Met onze angst en onze hoop, in een ondraaglijke spanning.
Weet u nog wel, 'sWoensdags was het de dag van de landingen. 'sMorgens om 6 uur
landingen bij Vlissingen en om 10 uur landingen bij Westkapelle.
De troepen die onder geweldige verliezen bij Westkapelle aan land kwamen,
splitsen zich in tweeën, een gedeelte ging richting Domburg en het andere
richting Zoutelande.
Weet u nog, hoe we in de vroege morgenuren gewekt werden door laag overvliegende
granaten. De lucht was betrokken en er stond een koude westenwind. Het aantal
granaten nam toe, en het gerucht ging door het dorp:
'er zijn schepen te zien op zee, richting Westkapelle'.
Ik zie ds. Oosthoek nog op het dak van zijn huis klimmen om te zien of het wel
waar was. En te midden van het overvliegende granaat vuur hoorde je:
'Ja hoor het is werkelijk waar'!
Een van de schepen is een ontzettend grote, later bleek het de 'Warspite', een
der grootste Engelse slagschepen te zijn. De zware Duitse Batterij bij Domburg
vuurde aan een stuk door.
Maar naderen deden ze niet.
Aarzelden ze? De spanning in het dorp nam toe en was haast niet meer vol te
houden. We hadden de laatste dagen en nachten ook al zoveel meegemaakt.
Maar het moest gebeuren. De Schelde mond moest open!
Al het geschut op de kust begon te vuren. De schepen antwoorden, de granaten
vlogen in alle richtingen, op straat was het dood gevaarlijk.
Onafgebroken gebulder in de verte, gesis en knallen van granaten die links en
rechts in het dorp insloegen. Maar als ze dan toch geland zijn, waar blijven ze
dan? zou het mislukt zijn?
Al die dodelijke verschrikkingen en toch dat onzekere, daar komen we nooit door.
De Duitsers die zagen dat hun zaak verloren was, lieten de Zoutelandse bevolking
in de bunkers toe. Het was er niet uit te houden, benauwd en propvol zaten we
daar.
Ja, maar als ze werkelijk geland zijn en ze zetten straks de vlammenwerper
op de bunker, zijn we verloren!
En dan die laatste nacht, een
vreselijke nacht. Overal sloegen de granaten in en menig huis liep een
voltreffer op, ook het dak van onze kerk. Dakpannen en glasscherven bedekten de
straten.
Weet u het nog?
En toen die donderdagmorgen, je schrok ervan als je de mensen zag.
'Wat zie jij eruit, zeg?' Bleek en angstig starend. 'Ja maar heb je wel eens
naar jezelf gekeken?' We waren wanhopig, en menigeen zei: 'Als we nog zo'n nacht
mee moeten maken, houden we het niet vol!'
Als de nood op het hoogst is, is de redding nabij. Want die Donderdagmorgen om
+/- 10 uur bereikten de eerste Tommies Zoutelande, wat zagen die kerels eruit.
En toen een Canadees een geel vuur ontstak boven op de duinen hield het schieten
vanuit zee op.
Bevrijd!!
Je kon het niet geloven, je hoorde de stilte, maar het was waar.
Kijk maar daar kwam een vlag voor de dag, de mensen feliciteerden elkaar.
Daar denderden de tanks door de Langstraat en deelden de Tommies sigaretten uit.
...en denderden tanks door de Langstraat...
En daarom zijn we hier tezamen
gekomen, als inwoners van Zoutelande om onze bevrijding te herdenken.
We herdenken eerst hen die vielen, we herdenken de vaders en moeders, de vrouwen
en verloofden, de zonen en dochters, die hun geliefden hebben verloren. God de
Heer troostte hen. Ook gedenken wij de velen die in ons ganse land gevallen
zijn. En bovenal onze bevrijders die hier hun leven moesten laten. God de Heer troostte
alle nagelaten families van hen die die voor onze vrijheid zijn gevallen. Weet u
dat 30.000 van deze gevallenen in ons vaderland hun laatste rustplaats vonden?
En nu gedenken wij."
Dit gedeelte van de overdenking uit 1950,
is met toestemming van
M. Schoenmaker overgenomen.