Een bronzen Romeins borstbeeldje
Afgelopen zaterdag, 22 juni heb ik een geweldige vondst gedaan met mijn detector. Na lang graven met een veel te klein schepje in veel te dikke klei trof ik op 40cm diepte iets aan. In eerste instantie dacht ik dat het een bierblikje was en stond op het punt om het gat weer dicht te maken. Tjonge, ben ik blij dat ik dat niet gedaan heb. Ik wordt er nog zenuwachtig van als ik er aan terug denk. Ik groef dus door en kon even later een het ding uit de grond trekken. Ik geloof dat mijn hart een paar keer oversloeg en plofte bij de eerste aanblik van de vondst met mijn kont in de natte klei. Opeens had ik een beeldje in mijn hand van ongeveer 10cm. Een buste van een vrouw figuur, dat was duidelijk. Veel details kon ik al waarnemen ondanks de klei en de oxidatie. Een mond, mooie neus, ogen, een helm, golvende haren. Opslag verliefd. Mijn eerste gevoel was, '"dit is Romeins". Ik kon mijn ogen niet geloven en kreeg een soort giechelbui over mij heen. Natuurlijk belde ik direct Pauline om te vertellen wat ik gevonden had. Ik was behoorlijk zenuwachtig want de detector had nog geen 10cm verderop nog een heel duidelijk signaal gegeven. Ik begon al te graven voordat ik had opgehangen. Een paar minuten later trof ik een halve bol aan, zwaar beschadigd en geen idee wat het was en of het iets was. Steeds kijkend naar het beeldje ben in een grote cirkel rondom de vindplaats nog gaan zoeken naar meer. Je weet maar nooit. Meer dan een stuiver uit 1960 vond ik niet en besloot snel naar huis te gaan om het beeldje van klei te ontdoen. Na veel poetsen met een tandenborstel kwam het beeldje eruit zoals je op de foto kan zien. Is het niet prachtig en onvoorstelbaar dat je zoiets uit de grond kan halen. Na het poetsen en een drankje voor de schrik ben ik op internet gaan zoeken naar wat het mogelijk zou kunnen zijn. De helm met de neus en de ogen er op (op de foto niet goed te zien) komen overeen met alle afbeeldingen die ik van de godin Athena heb gezien. Dus dat is duidelijk. Een soortgelijk beeldje ben ik niet tegen gekomen. Ik heb verschillende instanties en archeologen gemaild met de vraag of ze het kunnen determineren. Ik heb drie reacties binnen. Twee daarvan zeggen dat het hoogstwaarschijnlijk Romeins is en die ander heeft een vermoeden dat het uit een latere periode komt. Wat het uiteindelijk ook mogen zijn het is een topvondst die je eigenlijk pas naar vele jaren zoeken zou mogen vinden. Nog even voor de duidelijkheid; dit was pas de vierde keer dat ik met het apparaat op stap ging.
Ondertussen ben ik al wat meer te weten gekomen over het beeldje. Het is inderdaad Romeins en stamt uit de eerste of tweede eeuw. Een reactie van een conservator van het Limburgs Museum. "Je vermoeden is waarschijnlijk juist: het gaat om een Romeins beeldje (geappliceerd) voor kast of wagenbeslag. De afbeelding toont gelijkenis met die van de godin zoals die op Romeinse munten is afgebeeld. Volgens literatuur is de Romeinse equivalent voor Athene: Minerva Het materiaal is brons, en het beeld is zeer sterk geoxideerd. Datering: eerste/tweede eeuw. Ik raad aan het beeldje door een professioneel metaalrestaurator te laten behandelen. En de beste bewaarmethode is het beeldje in te vriezen in een diepvriezer tot de metaalrestaurator er naar kijkt." Ik heb nog meer reacties gekregen van deskundigen die het zelfde zeggen. Geweldig hoor om zoiets te vinden.
Op aanraden van de Provinciaal Archeoloog van Gelderland ben ik langs geweest bij museum Het Valkenhof in Nijmegen. Behalve het beeldje had ik ook een halve bol meegenomen. Deze lag op nog geen 30cm verwijderd van het beeldje. Ik ging ervan uit dat het niets met elkaar te maken had, maar had het toch voor de zekerheid meegenomen. Nu blijkt wel degelijk dat de halve bol onderdeel is geweest van het beeldje. De bol heeft een diameter van 6cm en past precies op de rug van het beeldje. Volgens de metaalspecialist is het gemaakt van lood met een heel dun laagje brons. Men concludeerde dat het niet om een Aplique gaat maar om een Romeins schuifgewicht uit de laat eerste eeuw na Christus. Het totale gewicht van het beeldje met de bol is ongeveer 1,5 kilo wat neer komt op 5 lybra (Romeinse ponden). Wat het beeldje betreft; het is niet van massief brons maar het is gevuld met lood. Ze waren erg te spreken over de kwaliteit van het beeldje (zowel qua afbeelding als de staat waarin het verkeerd). Er moet natuurlijk wel het een en ander aan oxidatie worden weggehaald en dat zou wel eens een kostbare zaak kunnen worden. Tot zover de up-date over Athena/Minerva.
Met vriendelijke groeten, Jan-Willem.