Pauwoogpijlstaart, Smerinthus ocellatus.

Dit verhaal begint in de binnenstad van Hulst op 20 mei 2005 toen oplettende mensen twee vlinders in hun tuin ontdekten, op een vrij kleine wilgenstruik. Het is 21 mei 2005 en deze vlinders hadden er geen weet van dat ze voor één dag een aandachttrekker zouden zijn op de Natuur- en Milieumarkt te Axel. Een levend exemplaar trekt altijd belangstelling en natuurlijk zijn er altijd wel mensen die faliekant tegen deze tentoonstelling zijn. Deze mensen kan ik gerust stellen, de vlinders en de eitjes welke ondertussen afgezet zijn zijn in de vrije natuur losgelaten. Schrijver dezes heeft echter een tweetal eitjes zelf gehouden om deze op te kweken om de diverse groeistadia van de rups in beeld te brengen.

links de vrouwelijke en rechts de mannelijke vlinder

De Pauwoogpijlstaart vliegt hier in de streek van april tot eind augustus in één generatie en heeft als bijzonderheid dat de vlinder, net als de Lindepijlstaart, in tegenstelling tot andere vlinders geen roltong heeft en is dus tot geen voedselopname in staat. Deze heeft alle reserves opgebouwd in het rupsstadium. De vlinders vliegen in de avondschemering, je kan ze overdag makkelijk aaien. De eitjes voor de nakomelingen worden vlak na de paring afgezet, meestal op wilg.

        Eileggen op 22-05-05                      Eitjes op 30-05-05           Rupsje net uit het ei op 31-05-05

rupsstadia resp. op 4-06, 9-06, 16-06-2005

Na elke vervelling krijgt de rups een ander uiterlijk. Daarom is het ook zo moeilijk om van bv. jonge rupsen de juiste naam te vinden van welke soort deze is. Dikwijls zijn het meesters in camouflage, ze nemen zoals de rups rechts op de bovenstaande foto, de bladkleur, bladnerf- tekening en contourvervaging aan.

de linker rups is twee dagen eerder uit het ei gekomen

Deze rups is nu precies 21 dagen oud …. Ongeveer halfwas.

… het hele rupslichaam lijkt wel bezet met hele kleine pareltjes…

22 dagen oud en de 'staart' begint nu blauw te kleuren

Woorden schieten tekort om dit juweel te beschrijven …

Beide rupsen zijn nu 25 dagen oud. Linksonder de eitjes en rechtsonder het zeer jonge rupsje met nog een rood staartje.

de laatste dagen zie je ze groeien, groter dan mijn pink.

Na 30 dagen gaat de rups in rust en zal alle afvalstoffen langzaam uit het lichaam verwijderen.
De maximale grootte bedroeg 76x13mm en nu is dit nog 60x 13mm. De laatste keutels en nog enig vocht lozen en dan in de grond verpoppen…. Net voordat de rups in de grond verdwijnt is de afmeting 58x13mm. In de lengte is er dus een krimp van 18mm.

Dit zijn de laatste keutels van de Pauwoogpijlstaart rups.

Na 9 dagen onder de grond is de oudste rups geheel verpopt en de twee dagen jongere rups, welke samen zijn opgegroeid, heeft geen kans gezien om de oudere in te halen in een tijdspanne van 40 dagen! Pop grootte is 32x12mm. Misschien komt er deze nazomer nog een vlinder tevoorschijn, anders wordt het wachten tot volgend jaar.
Als er dit jaar nog een vlinder uit dit tweetal tevoorschijn komt gaat de stelling van één generatie niet meer op. Is de klimaat verandering toch van invloed op deze dieren? Nu is het wel zo dat deze rupsen volledig in een beschermde omgeving zijn opgekweekt en niet aan allerlei natuur elementen zijn blootgesteld. Overdag buiten, afgeschermd tegen vogels en ander onheil, 's avonds binnen en elke dag verse wilgentakken.
Op 29 juli 2005 hangt er in het gordijn tegen het raam een mannelijke Pauwoogpijlstaart. Dus toch nog een tweede generatie, 50 dagen na verpopping!

De cyclus is rond.

Deze vlinder mag na verblijf als ei, rups en pop in een beschermde omgeving de vrije natuur in om een partner te zoeken. Mijn taak zit er nu op.

Hulst, 31-07-2005
Luciën Noens