gepubliceerd in PC-Active zomer 1999.                            (reacties van lezers!)


To be or not to be: voor elke webmaster is het bestaansrecht afhankelijk van het aantal bezoekers van zijn site. Daarom zijn de simpele tellertjes net zo oud als het World Wide Web. Maar wie bloed, zweet en tranen verspilt aan de constructie van een website, of dat nu een tonnen kostende bedrijfs-site is of het eenvoudige resultaat van vele uren huisvlijt, wil meer weten. Hoe vindt de bezoeker de weg naar de site, waar komt hij vandaan, wie is die bezoeker?
 

Tellers laten steekjes vallen

Trackers tekenen profiel website-bezoekers

door Peter Lievense

Verschillende Nederlandse bedrijven proberen te voorzien in die behoefte. De webmaster verstopt een bij hen gedownload stukje script in de html-code van zijn pagina's en vindt de verzamelde statistieken op een unieke pagina op de server van NedStat, Extreme.com of bijvoorbeeld WorldStat. De thuisgebruiker verkrijgt deze diensten gratis. 

Het verplichte logo van de aanbieder op de homepage is een prachtig stukje reclame voor diens commerciële diensten. Bovendien genereren de nieuwsgierige webmasters vele hits voor de banners die op de statistieken-pagina's geplaatst zijn. Zo is iedereen gelukkig.
Maar hoe betrouwbaar zijn de statistieken. Wie meerdere ‘trackers' op zijn pagina's plaatst, krijgt algauw uiteenlopende informatie.

Als freelance journalist schrijf ik al enige jaren over de IT-business voor de vakbladen en houd ik de vinger aan de pols van Internet voor verschillende computer-magazines. Ook al omdat ik niet van alle ijdelheid gespeend ben, is het voor de hand liggend dat ik mijn artikelen op Internet aanbied.

Wat jaren geleden begon als een enkele pagina waar ad hoc allerlei verhalen aan vastgeplakt werden, is inmiddels uitgegroeid tot een degelijke site met frames, tabellen en menupagina's die verwijzen naar tientallen verhalen, columns en artikelen. Omdat ik wilde weten wie die inspanning van vele, vaak nachtelijke, uren bewonderde, plaatste ik begin vorig jaar een NedStat-Basic teller op de site.

Html-code

Dat is overigens een fluitje van een cent: de URL en het e-mailadres invoeren op de site van NedStaten het daarop per e-mail toegestuurde stukje html-code kopiëren en in het script van de homepage ‘pasten'.
Wanneer een bezoeker de pagina opvraagt, graaien de NedStat- instructies informatie bijeen van de browser en sturen die naar de server van NedStat. Deze stuurt ter bevestiging het bekende blauwe icoontje terug. De trackers van de andere aanbieders werken in principe op dezelfde manier.

NedStat was drie jaar geleden het eerste bedrijf wat met dit ei van Columbus op het Net verscheen. Al snel verspreidden de blauwe symbooltjes zich als een epidemie over het web.
Volgens Hans Veldhuizen, directeur van NedStat aanbieder Compass Interactive, zijn het er inmiddels 327.000. Bovendien verzorgt NedStat de statistieken voor een onbekend aantal bedrijfssites die per jaar duizenden guldens betalen voor de licentierechten.

Onnodig te vermelden dat deze SiteStat-uitvoering heel wat meer informatie verschaft dan de Basic-teller.Compass Interactive doet goede zaken, aldus Veldhuizen. ,,Sinds kort mogen we ook de New York Stock Exchange en bijvoorbeeld de Manhattan-bank onder onze klanten rekenen. Naast onze kantoren in Amsterdam en New York, openen we deze zomer vestigingen in München en Londen. We hopen volgend jaar boven de tien miljoen gulden omzet uit te komen.'‘

Een groot deel van de omzet komt uit de opbrengsten van de banners op de statistiek-pagina's die elke gebruiker gemiddeld twee keer per dag opvraagt.
Die pagina's tonen in tabellen en grafieken de IP-adressen van de laatste tien bezoekers, het aantal pageviews per uur, dag en week , en bijvoorbeeld land van herkomst. Met een apart programmaatje, ReferStat, is het mogelijk na te gaan via welke link of zoekmachine de bezoeker op de pagina is gekomen.
 

System tracking

Behalve dat het aantal bezoekers tegenviel, was ik geruime tijd tevreden met de informatie van NedStat. Tot ik de tracker van  Extreme Digital  ontdekte.
Net als NedStat geeft Extreme een keurig overzicht van aantallen bezoekers en herkomst, maar Extreme vertelt bovendien welke browser en welk besturingssysteem de bezoeker gebruikt. Deze gegevens worden net als de gebruikte schermresoluties en het aantal kleuren onder de noemer ‘system tracking' in de statistieken verwerkt. 

De ‘referer tracking' gaat verder dan die van NedStat en geeft ook aan via welke e-mail of welk bestand op de harde schijf de homepage is gevonden.  Zo wordt het profiel van de bezoeker steeds verder ingevuld.
Extreme was niet de laatste statistieken-ster aan het virtuele firmament en ik downloade ook de tellers van  NetHiten WorldStat

Helaas bleek al snel dat de tellers om beurten steken laten vallen. Vrijwel dagelijks vond ik verschillen in aantallen bezoekers. Bovendien zijn de servers vaak moeilijk bereikbaar.
NetHit was enkele keren een paar dagen uit de lucht en bij NedStat bleek mijn teller ineens ‘onbekend'. Uiteindelijk werd dit euvel verholpen, maar ik raakte acht dagen statistieken kwijt. Veldhuizen weet het probleem aan de installatie van nieuwe servers.

Media Highway kwam in april met NetHit op de markt en heeft inmiddels naar eigen zeggen ongeveer 5000 gratis tellers uitstaan. De Rabobank maakt voor Trefpunt gebruik van de diensten van het bedrijf. Account manager Frido Karreman denkt te weten waar de problemen vandaan komen. ,,We hebben kort geleden de servers verhuisd. Dat kan de uitval verklaren. Normaal gesproken meten wij 99 tot honderd procent van alle hits. Het is wel belangrijk dat de teller zo hoog mogelijk op de te meten pagina staat om er zeker van te zijn dat het plaatje geladen wordt.'‘
 

IP-adressen

Een belangrijk onderscheid tussen de verschillende trackers is de hoeveelheid informatie die aan een IP-adres gekoppeld kan worden, weet Karreman. ,,Wij hebben informatie over de provider of de gebruiker bij tachtig procent van de IP-adressen. Daar hebben we weken aan gewerkt. Toch zijn er nog  veel adressen waarvan de informatie onbekend is. Toen bijvoorbeeld Planet Internet en  World Acces samengingen met Trefpunt, hebben ze alle IP-adressen op een hoop gegooid en opnieuw verdeeld. Desnoods pakken we de telefoon om daar achter te komen.'‘

Aan de hand van mijn bezoekerslijsten laat hij zien wat die extra inspanning oplevert. Extreme noteerde op 7 mei een bezoeker wiens IP-adres verwijst naar Quicknet.nl. NetHit lokaliseerde de bezoeker bij TFI/Telegate Benelux. ,,Quicknet is een provider die toegang biedt via de kabel. Wij weten dat dit specifieke IP-adres is vergeven aan het bedrijf TFI/Telegate.'‘

Extreme mag dan de meeste informatie verschaffen, het opvragen van de statistieken duurt vaak erg lang. Directeur Nono van den Hoek Ostende vindt dat het wel meevalt. ,,Meestal gaat het razendsnel. Maar ‘s avonds kan het iets langer duren omdat onze servers in Palo Alto staan. Wij richten ons op de Amerikaanse markt. De ene provider heeft nu eenmaal een snellere verbinding met Amerika dan de andere. Euronet bijvoorbeeld doet het erg goed, terwijl Xs4all beduidend trager is.'‘

Extreme werkt niet real-time. Hoewel de directeur bezweer dat het hooguit een minuut of vijf duurt voordat de informatie wordt verwerkt, verschijnt een bezoeker soms pas na enkele uren in de statistieken. De informatie die bij het IP-adres hoort, laat vaak nog langer op zich wachten. ,,De gegevens worden pas verwerkt wanneer ze worden opgevraagd. Alleen wanneer het erg druk is kan dat oplopen.'‘
 

Unique visitor

Extreme mag zich in een forse populariteit verheugen, volgens Van den Hoek Ostende. ,,Wij hebben ongeveer 400.000 gratis gebruikers terwijl we nog maar anderhalf jaar bezig zijn.'‘ 
Hij wijt de verschillen tussen de verschillende trackers aan de uiteenlopende interpretaties van het begrip ‘unique visitor'. ,,Sommige trackers tellen elke hit, ook als het om een bezoeker gaat die tussen de verschillende pagina's van een site heen en weer springt. Wij hanteren een limiet van vijftien minuten. Komt een zelfde IP-adres binnen die tijd terug op de te meten pagina, dan wordt hij niet als unique visitor geteld.'‘

Bij NedStat levert een hernieuwd bezoek alleen een punt op wanneer er in de tussentijd een ander IP-adres is genoteerd. Hans Veldhuizen bedenkt nog een mogelijke oorzaak. ,,De code van de andere trackers bevatten een Java-script. Wanneer een bezoeker Javascript in zijn browser heeft uitgezet, wordt hij niet geteld.'‘

Bij WorldStat verschijnt elke hit in de lijst van de tien laatste bezoekers. Die lijst geeft dus weinig informatie. De meeste bezoekers zijn tenslotte goed voor meerdere hits. Bezoekers van wie de provider niet bekend is, verschijnen enkel met (..) in de lijst. 
WorldStat geeft wel informatie over browser en besturingssysteem, maar koppelt die evenmin als bijvoorbeeld NetHit aan een unieke bezoeker.
 

password

De aanbieders staan slechts een gratis teller toe op de site. Vanzelfsprekend plaatste ik die op de openingspagina. Je hangt de deurbel tenslotte ook bij de voordeur.
Mijn provider Zeelandnetgeeft de abonnee middels zijn password toegang tot de Personal Information Page waarop ook de het aantal hits van de homepage worden bijgehouden.
Onnodig te vermelden dat ook deze cijfers afwijken van de statistieken van de verschillende trackers.

Alex Kerkhove, hoofd van de afdeling techniek bij Zeelandnet, is duidelijk. ,,De webserver logt alle pagina's en plaatjes die worden opgevraagd. Op de PIP-pagina's verschijnt een analyse van die logfile. Alleen wanneer iemand je pagina ergens uit een cache-server opvist die niet eerst controleert of de pagina nog bestaat of niet veranderd is, zul je dat nooit weten.'‘

Maar hoe kan het dan dat bijvoorbeeld mijn PC-Active verhaal over spel-emulators negentien keer op een dag is geteld, terwijl de menupagina die ernaar verwijst niet een keer is opgevraagd?Kerkhove wijst op de achterdeur. ,,Waarschijnlijk tikt iemand een trefwoord in op een zoekmachine en komt hij direct op die pagina terecht. Dit systeem is waterdicht, dus die cijfers moeten wel kloppen.'‘

Het lijkt erop dat mijn imposante verzameling trackers geen volledig beeld geeft van wat er zich allemaal op mijn homepage afspeelt. Een geluk, want ik krijg meer bezoek dan ik dacht. Het is alleen zaak dat ik bij de achterdeur duidelijk naar de voordeur verwijs.
 
ziet u geen menubalk links?
 klik dan hier!