Uut `t elfde nummer, vojaer 2001

---

in ’t dialect van Walcher (Oôskappel):

Jan Zwemer

Vertaele in ‘t Zeêuws

Vertaele - waerom nie in ‘t Zeêuws?

Je kenne misschien wè van die vèsjes van Piet Brakman, die eigenlijk gewoon Engelse popsongs waere, mae die Piet in ‘t Cezandse dialect begon te ziengen. Even overzette in ‘t Zeêuws, daè draoide en draoit Piet z’n ‘and nie vor om. Popgroepen buten Zeêland doen ‘t ook: dienk maer an ‘‘t Montferland’ van Boh Foi Toch, een schitterende vertaelienge in ‘t Achteroeks van ‘The French Song’. When the sun says goodbye to the mountains, dat oor bie ulder: As achter ‘t Montferland de zunne langzaam ondergeet.

Gebeurt zòiets noe nie vee te weinig? Je za misschien zeie: alla, waèrom zou je ‘t doee as je nie gliek de gelegendeid eit om zò’n vertaelienge ook te gebruken? ‘t Is waer, as je geên lid van een popgroep bin en je speelt ook zelf geên gitaar of zò, dan ka je zò’n Zeêuwse vertaelienge nie gliek an een ander laeten ‘ore. Mae kan ‘t nie gewoon gaef weze om deur dat vertaelen mee j’n eige taele, j’n eige soort Zeêuwse dialect, bezig te wezen? Zoeke nae de woorden die as ‘t beste passe bie een bestaende tekst in ‘t Engels, Frans, Duits of Nederlands?

Trouwens, waèrom zou je nie meezienge in ‘t Zeêuws (j’n eige vertaelienge) as t’r op de radio een Engelstalig mopje gezoengen oort? D’r bin cafés daèr as ze d’r een ‘êle traditie van gemaekt è. As ‘t op de radio klienkt van ‘I put a spell on you’, dan brulle de stamgasten omster’ardst: Ik steeke een spelle in joe... En zelf è ‘k jaerenlank ‘Ik schoôt mee scherrep’ meegezoenge in plekke van ‘I shot the sheriff...’

Ik weete wat. Ik nôdige de lezers van Noe uut om ulder favoriete muziektekst (dat ‘oef natuurlijk nie persé van een popgroep te wezen) in ‘t Zeêuws om te zetten. Aolles wat aordig, goed of gewoon leutig is, drukke me af in eên van onze volgende nummers. Opstiere (liefst saemen mee een tekstje van ‘t origineêl) nae ‘t redactieadres van Noe: Ritthemsestraete 14, 4388 JR Oôst-Souburg.

Zelf geeve ‘k natuurlijk ‘t goeie voorbeeld. ‘Ier achter staet een stikje uut de popsong ‘To live’s to fly’ van de Texaanse zanger Townes van Zandt, mee mien Walcherse vertaelienge. Tussen ‘aekjes staen de woorden die as Townes van Zandt wè ziengt, maar die as t’r in ‘t tekstboekje nie bie stae.

Ik è ‘t zò vertaeld, dat ‘t metrum klopt mee ‘t origineêl. Mee andere woorden: zò, dat ‘t ook gezoenge kan ore. Mae dat ‘oef natuurlijk glad nie.

In ‘t dialect van Peeland (Kats):

Herman Heijermans / Piet Korteknie

Brief in den Duuster

‘t Afgelope jaer zette Piet Korteknie uut Kats ‘t toneêlstuk ‘Brief in schemer’ van Herman Heijermans om in ‘t Noord-Bevelands dialect. Deze ‘Oogstmaandschets in één bedrijf’ wier deur Heijermans geschreve in augustus 1914, naer anleiding van ‘t begin van den oorlog die laeter de ‘Grote Oorlog’ en nog laeter den ‘Eerste Wereldoorlog’ genoemd zou ore. In deze eênakter vinde me Heijermans z’n verbittering en vertwufeling over dit gebeuren terug in de woorden van een blinde moeder, die an de plaetselijke schoôlmeêster een brief dicteert, bestemd vo d’r zeune die gemobiliseerd is.

‘t Toneêlstuk wier, in de deur Piet Korteknie vertaelde versie, deur de Katse amateurtoneêlverêniging ‘Commedia della Mare’ in januari 2001 op de planken gebrocht in een regie van Jan Schuurman Hess. De rollen in ‘Brief in den duuster’ wiere gespeeld door Coby Peeters en Piet Korteknie.

De tekst die ‘ier volgt, is saemengesteld uut een antal monologen van de blinde moeder.

‘Wat is ‘t toch stille, zò stille. ‘t Is asof d’r geên bômen en geên struken mì binne. Zò stille bin de blaeren nog nooit gewist. Vroeger om dezen tied, at ‘t duuster wier, ‘oorde je de veugels nog wè ‘s en liepe d’r nog wè ‘s mènsen over de wegt. Geên mèns, geên mèns.

Lieven ‘Eer, ‘k è nooit geklaegd, ok nie, toen a ‘k zelf niks mì kon, toen a ‘k moste lere tèlle van de stoel ‘ier naè de deure daè en toen a ‘k an den aerm van m’n zeune voo de tweêde keer van m’n leven moste lere lôpe... Ik bin nie opstandig gewist, toen a je wou da ‘k ofscheid nam van aolle dingen die a ‘k van kinds of gekend ao: van ‘t land mee de beêsten, van ‘t groen en de wolken, van de zonne en de maene en de sterren... In m’n eêntje è ‘k ‘s nachts wè ‘s ligge schreêuwe en dikkels droômden ‘k dan, da ‘k wee wakker zou ore mee een ander teken van den dag dan ‘t gekraoi van den ‘aene.

Mae a ‘k dan m’n ‘anden om m’n biebel sloeg, zò a ‘k noe doeë, en a ‘k dan docht an de woorden die a ‘k as kind gelezen ao, dan docht ik: jie eit ‘t zò dikkels van mien in ‘t donker g’ore: ‘t Is aollemaele goed, ‘t mò aollemaele zò weze, m’n è niks te vraegen en me motte nie aolles wille wete en nie zòmae een bitje zitte schreêuwe en verwènse... ‘Ier was ik - ‘ier was m’n zeune. D’r kwam een vrouwe bie en een kind, en alleên a deu ‘t geluud van de stemmen was ‘k wee zò blieë, net of a ‘t aoltied zò gewist was. En noe, noe...

Ik vraege waè a ‘t aollemaele voo nôdig is en waèrom a den ‘Eere z’n stemme nie laet ‘ore. Mensen die as mensen doôdschiete, mensen die a lieke op den ‘Eere. ‘Oe is ‘t meugelijk - ‘oe mag ‘t?... Je docht, da ‘t nie mì bestong, da je kinders allênig nog in dienst moste uut geweunte... Ja, dat doch je... Dat docht ‘k...

En noe ineêns een onweer, dat a aolles in den brand steekt. Ik zou m’n ôgen wè open wille snokke, ‘k zou d’r m’n naegels wè in wille slae, ‘k zou nog even - a was ‘t ‘t uure van m’n doôd - a zou ‘k ‘t motte bekôpe mee m’n lesten aesem, aolles wille zieë om te weten, eên ôgenblik te weten, wat at er gebeurd is en wat at er anders is!

Bin ‘k dan a zò lank blind? Ik è de daegen, de weken, de maenden, de jaeren nie geteld... De mensen bin toch nie anders g’ore. Ze praete mee dezelfde stemmen. Ze lache zòas aoltoôs, ze lôpe zòas gistere en eergistere... Wat gebeurt er dan toch?... Wat gebeurt er dan toch?...

Ik zitte ‘ier achter tralies die a ‘k nie te pakken kan kriege, ‘oe varre a ‘k m’n ‘anden ok uutstrekke; mae ‘ier in ‘t donker, waè a je vijanden en vrienden nie kan zieë, ‘t donker zonder einde en begin, ‘ier voel je je zò dichte bie den ‘Eere, da je bienae neffen den domenie zou durve stae, om de mensen te vertellen wat at er mag en wat at er nie mag, wat at er een zonde an de eêuwigheid is en wat a zò slecht is, zò allemachtig slecht is, dat je ‘arte d’r zeer van doet, a je d’r an dienkt...

Wat is ‘t toch stille! Nog nooit è ‘k g’ore at ‘t zò stille was. ‘k Ore bienae benauwd van m’n eigen aesem. Lieven ‘Eer, noe is ‘t tussen ons tweêen - jie zie mien en ik zie joe.

In ’t dialect van Walcher (Souburg):

Luke Kelly

I wish I were back in Liverpool (refrein)

I wish I were back in Liverpool
Liverpool town where I was born
Where there ain't no trees, no scented greens
No fields of waving corn
But there's lots of girls with peroxide pearls
And the Black and Tan flows free
There's six in a bed by the old pier head
And it's Liverpool town for me

anoniem

Souburg-West

Ik wou dat ik trug op Souburg was,

’t is Souburg-West vo mien.

D’r bin gin flats, gin boulevards

‘t is nie aol zò sjiek.

Mae m’ebbe genoeg leute

en d’r bin ôlieneuten

in ’t ouwe café van Bliek.

D’r leie d’r zes in een bèdde

in de Achterstraete

’t Is Souburg-West vo mien.

In ’t dialect van ’t Land van Axel (Terneuzn):

Charlotte van der Wiel

Waotertoorn

Donk’re wolken pakn zich saomn
Boovn de waotertoorn va Terneuzn
Asof ze ‘t mie m’n eêns zien.

Mao ze zien a te verre mee ‘t afbreekn
D’r is geên weg meêr trug
Terneuzn is z’n eign in ‘t nieuw an ‘t steekn.

Flienke wolk die ta noe nog tegen’oudt
En zelfs dan is ‘t a te laote
D’r wor toch wè ‘n nieuwe woontôren gebouwd.

‘k Zan ’t eêuwig zonde bluuvn vindn
Zô’n baken van de stad
Zô ondankbaor afgebrokkeld
‘k èn meelij mie ‘m g’had.

D’r stao geên steên mêer overènd
Van z’n trots is niks meêr over
Voo de waotertôren is ‘t ènd.

In ’t dialect van Thole (Smerdiek):

Arie de Viet

In nette staet zangzaed

Te koôp in nette staet:

shovel mee zangzaed

imperial vo rubberboôt

bosgrond, een koelkasse

roôd of afgezet mee bont.

T’ ‘uure in goeie staet:

waetertank en waesemkappe

worteldoek, poeslappe, eiken

eet'oek, klop'aemers, en an

volle zeêë studentenkaemers.

Te koôp gevroge:

kunststof vaeten, zwarte bessen

zangeressen, ecru cupmaeten en

containers ingericht vo paerestal

of een Biedemeier muzeval.

In nette staet angebooie:

bruidsjurk en veugelkoôie

een fietsstoeltje vo voorop

cursus ontwurmen en ontvlooîe

moeren, bouten en k'naries (ok pop).

Kom noe nae ‘et scooterpeleis mee

compressors, een droômreis kom

dan Elstarappelbômen roôien

onder de antieke zonne'emel van

mien dompelpompenparedijs.