BBNC te Amersfoort gaf uit het indrukwekkende boek 'Een meisje uit Oradour', waarin de auteur Michele Claire Lucas ons vertelt hoe de nazi's een Frans dorp vernietigden. Christine Lenoir is haar naam. Een klein meisje van zes jaar, dat in de puinhopen van wat nog is blijven staan van het huis waarin ze opgroeide in het kleine dorpje Oradour sur Glane zit. Christine wordt meegenomen naar een nonnenklooster. Daar wordt ze liefdevol opgenomen in de veronderstelling dat haar familie tengevolge van griep is omgekomen. Ze ziet de kloosterzusters als engelen. Eén van die zusters noemt haar 'het meisje uit Oradour'. Na daar opgevoed te zijn, belandt Christine uiteindelijk in Amerika, in het kader van een uitwisselingsprogramma van het blad 'World'. Ze heeft gekozen voor de journalistiek, eerst in Parijs, later in New York. Daar ontmoet ze o.a. Brian Malloy, een collega. Ook ziet ze er live  voor t.v. de uitzending van de moord op president Kennedy en die dag daarna de moord op de vermoedelijke moordenaar. Een bepaald plofgeluid brengt angstige en emotionele nachtmerries teweeg. Herinneringen komen beetje bij beetje boven in haar gedachtengang. Ze keert terug naar Parijs, komt dan in Limoges, de grote stad die het korte bij Oradour ligt. Ze doet navraag, want ze heeft zich de woorden van de kloosterzuster herinnerd 'een meisje uit Oradour'. Oradour is van de kaart geveegd door een bataljon Duitse SS- ers, op 10 juni 1944. Hoogstwaarschijnlijk als represaillemaatregel. De Duitsers zijn op zoek naar gestolen munitie en een spoor leidt naar dit vredige dorpje, waar tot die fatale datum vrijwel nooit een Duitser zich heeft vertoond na het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog. Het dorpje ziet uit naar de dag dat jonge kinderen, waaronder Christine, de eerste heilige communie zullen doen in de dorpskerk. Christine d'r moeder heeft een prachtig jurkje genaaid voor haar dochter. Haar vader is de plaatselijke apotheker. Christine gaat graag het bos in om daar met Colette, een vriendinnetje, te spelen. Maman zegt tegen Christine dat ze gauw even langs de bejaarde pastoor moet gaan om daar een zalf af te leveren en dan met Colette heel gauw naar school moet gaan. Maar, Christine en Colette gaan voordat ze naar school gaan, toch het bos in. Dat betekent achteraf hun redding. Want het hele dorp wordt omsingeld door Duitsers. De mannen worden in groepjes bij elkaar verzameld en de vrouwen en kinderen worden naar de kerk getransporteerd. Ook Chistine d'r moeder en twee broertjes zijn daarbij. De mannen worden allemaal geëxecuteerd, de kerk wordt in brand gestoken; de enkeling die de kerk uit wil vluchten, wordt direct neergeschoten. Bijna alle inwoners komen om. Na 20 jaar komt Christine vlak voor kerst in 1964 terug in het totaal verwoeste, maar als monument ingerichte dorpje. Ze loopt wat verdwaasd rond en keert de volgende dag terug. Ook de dag daarop komt ze terug. Léon Tavernier, die opzichter is in het verwoeste dorp en haar opnieuw heeft zien komen, knoopt een gesprek met haar aan. Hij vertelt haar alles wat hij weet en herkent haar als ze zich nader bekend maakt. Dan komt Brian tevoorschijn. Hij ontmoet Christine in Parijs, waar ze samen met Sophie een huisje bewoont. Sophie en haar zus zijn Joodse wezen. Aan het eind van het verhaal trouwt Christine in het kloosterkerkje. Dan neemt ze afscheid van Frankrijk en emigreert voorgoed naar Amerika. Samen krijgen ze nog drie kinderen. Zelden las ik zo'n indrukwekkend verhaal. Jammer dat er, vooral in het begin van het boek, veel vloeken staan. Dat is onnodig. Je geeft er geen meerwaarde aan. Het boek is, zonder dat, nog meer waardevol. Oradour-sur-Glane is achtergelaten in haar verwoeste status en nog te bezichtigen. Met Lidice en Putten vormen deze drie dorpen een stedenband. Alleszins begrijpelijk! (5 juli 2012).

Titel:  'Een meisje uit Oradour'. Auteur:  Michele Claire Lucas. Uitgever: BBNC, Amersfoort. Omvang: 221 blz. ISBN: 978-90-453-1350-4. Prijs: € 18,95

Cees van den Bovenkamp

Bij BBNC-Uitgevers te Amersfoort kwam uit 'De canon van Parijs', samengesteld door Roel Tanja. Een bundel waar je als Parijs bezoeker niet omheen kunt. Erg interessante aanvullende achtergrondinformatie over diverse dingen die in Parijs gespeeld hebben in het verre of meer nabije verleden. We zijn getuige van de verstedelijking van Parijs en van de oprichting van de beroemde Sorbonne-universiteit. Ook de bouw van het Louvre en die van de Notre Dame worden goed in beeld gebracht. In die Notre Dame vonden veel kroningen van Franse vorsten plaats. De grote generaal Charles de Gaulle liet zijn begrafenisplechtigheden hier plaatsvinden. Het verhaal van Jeanne d'Arc wordt verduidelijkt. Ook de Bartholomeüsnacht of de Bloedbruiloft, komt onder de aandacht. Dat is erg belangrijk in de tijd van de vervolgingen van de protestanten in Frankrijk. De grote generaal Caspard de Coligny, de leider van de Hugenoten en tevens schoonvader van Willem van Oranje, sneuvelde, omdat hij op een lage, lafhartige wijze werd omgebracht met duizenden geloofsgenoten. De bouw van de nieuwe brug, toen zo genoemd en nog altijd de naam Pont Neuf dragend, wordt meegedeeld. De Franse revolutie, ooit begonnen met de bestorming van de Bastille, komt ter sprake. Père Lachaise, de stichter van het wereldberoemde kerkhof in de Franse hoofdstad, waar taltijk vele sterren hun laatste rustplaats hebben gevonden. De grote architect van Parijs, Hausmann krijgt een ereplaats in het boekje. Zeker de Duitse generaal Dieter von Choltitz, minder bekend, verdient een ereplaats! Hij heeft Parijs er voor behoud dat het niet in de vlammen is opgegaan aan het einde van de tweede Wereldoorlog. Champs Elysée en Centre Pompidou, kortom vele attracties komen in een goed daglicht te staan. Aanbevelenswaardig boekje, zeker voor reisleiding en geïnteresseerde bezoekers van Parijs. (23 juli 2012)

Titel: De canon van Parijs. Auteur: Roel Tanja. Uitgever: BBNC uitgevers, Amersfoort. Omvang: 127 blz. Pocketuitgave. ISBN: 978-90-453-1356-6. Prijs: € 9,95

Cees van den Bovenkamp

Em. Querido's Uitgeverij B. V. te Amsterdam/Antwerpen gaf begin oktober 2012 de roman over Margot Frank, van de hand van Sophie Zijlstra uit. In feite is dit boek een resultaat van jarenlang onderzoek naar het leven van Margot Frank, het oudere zusje van Anne. De roman is gebaseerd op historische gegevens. Voor het eerst is er nu ook een zo compleet mogelijk boek over de rustige, bedachtzame en erg intelligente Margot! Zijlstra voert ons binnen het leven van een teenr, die , na haar emigratie uit Frankfurt am Main, zich snel weet aan te passen aan de leersituatie en de nieuwe woonomgeving in Nederland. Als aan haar de toegang tot het meisjeslyceum wordt ontzegd; als ze als Joods meisje niet meer mag komen in het tennispark, op de roeivereniging, waarvan ze een enthousiast lid is, wordt haar wereld al maar kleiner. Margot verzet zich tegen sommige maatregelen, o.a. tegen het besluit wel of niet met alle leden van de roeivereniging, als een traditie, af te sluiten met een feestelijke dag op het Kikkereiland, maar na een stemming van de bestuursleden (3 voor; 2 tegen, waaronder de bange en erg formele voorzitter) over de afsluitingsdag en het wel laten opdraven van een tweetal Joodse leden op die dag, is het gauw gedaan met alle mogelijkheden, die Joodse families nog overhouden. De auteur voert heel goed de personages van het bestuur in, ook de overwegingen die ze maken in de besluitvorming (je 'hoort a.h.w. hun gedachten kraken'). Dan komt het moment dat het succes dat behaald is, mede doordat Margot Frank, daarvoor opgebeld door Lotte, de secretaresse, zelf, hetzij ietwat schuw, haar standpunt toe komt lichten op een bestuursvergadering: ze kan mee naar Kikkereiland en zo het seizoen gezamenlijk met de andere leden afsluiten. Ook de gezinssituatie thuis bij Margot komt zo af en toe ter sprake. Haar oma Hollander, de moeder van mama Edith, die bij hen in huis is gekomen, vanuit Aken (Eschweiler) overlijdt. Dit heeft impact op de beide zusjes. Dan het moment dat ze naar het Joods Lyceum gaat. Maar ook de voorbereidingen op de onderduik aan de Prinsengracht en de start van het onderduiken. Wat dit allemaal heeft betekend voor een zestienjarig meisje, wordt uitstekend verteld! In het 'Nawoord' geeft Sophie Zijlstra een uitgebreide toelichting op feit en fictie, zoals die in het boek terug te vinden zijn. Dan komt er nog 'Een beknopte biografie' van het leven van Margot Frank (de pagina's 185 t/m 227) en dan de 'Noten', waarin vermeld wordt waarvan de citaten, de bewijsvoeringen e.d. afkomstig zijn. Een knap geschreven boek, dat je in één adem uitleest! Mijn complimenten aan auteur en uitgever!

Titel: Margot.  Ondertitel: Margot Frank en de beslissende herfst van 1941. Auteur: Sophie Zijlstra. Uitgever: Querido, Amsterdam/Antwerpen. Omvang: 246 blz. ISBN: 978-90-214-4265-5. Prijs: € 18,95. Als E-book: € 14,99.

Cees van den Bovenkamp, historicus

De Deense historicus Karl Christian Lammers schreef het nieuwste standaardwerk over Joseph Goebbels, de kwade genius van Adolf Hitler. Ad.Donker uitgeversmaatschappij te Rotterdam gaf de Nederlandse vertaling van dit uitstekend gedocumenteerde boek uit. De auteur schrijft in een inleiding over de positie die Goebbels inneemt in de geschiedenis van het nazisme.  Vervolgens gaat de biografie over wanneer en hoe Goebbels zijn Führer vond en bij diezlefde Führer een vooraanstaande plaats verwierf, eerst als Gauleiter, maar vooral in het begin van de jaren dertig als de man die een soort Führermythe doet ontstaan in de Duitse natie. Hij wordt dan ook benoemd tot minister van Volksvoorlichting en Propaganda. Qua huwelijksmoraal neemt Goebbels alles niet zo nauw. De in 1897 geboren Joseph Goebbels had een horrelvoet. mede tengevolge daarvan had hij in de jaren twintig vooral een minderwaardigheidscomplex, hoewel hij in 1921 de doctorstitel kreeg en een preofschrift met succes verdedigde. Na wat scharreltjes ontmoette hij in 1931 zijn latere vrouw, Magda, met wie hij 7 kinderen kreeg. De Weimar-republiek verafschuwde hij. Jarenlang was de academicus werkloos, maar toen Hitler zich meer en meer ging manifesteren, zag hij zijn kans schoon. In de nazipartij verwierf hij triomfen. Hij sprak Hitler toe en liet de samengestroomde menigte het 'Adolf Hitler Sieg Heil! Sieg Heil' aan de Führer toebrullen. Hitler vond zijn gezin een voorbeeldfunctie hebben, maar was onaangenaam verrast toen hij vernam van de uitspattingen met andere vrouwen, met name met de toneelspeelster Lida Baarová. Hij deed de Duitsers de NSDAP, de Hitler-partij, volgen en zag die partij groeien als kool, mede dankzij zijn groots opgezette propaganda. De auteur heeft gebruik kunnen maken van archieven die de Russen in hun bezit hadden, kort na de val van de Berlijnse muur en werpt daarom enkele nieuwe aspekten op in het leven van Goebbels, die voor velen nog verborgen waren gebleven. De auteur gaf zijn lezerspubliek inzicht in het leven van de begaafde, beruchte en toch ietwat charismatische spindokter. Hij bleef Hitler trouw tot in de dood en was met zijn gezin, op één zoon na, aanwezig in de bunkers in Berlijn, toen de Russen die stad veroverden. Daar vergiftigde hij zijn kinderen, schoot zijn vrouw en zichzelf dood, een leeg testament nalatend. Een uitstekende documentaire over het leven van Goebbels! (20 maart 2013).

Titel: Joseph Goebbels. Auteur: Karl Christian Lammers. Uitgever: Ad.Donker, Rotterdam. Omvang: 527 blz. ISBN: 978-90-6100-657-2. Prijs: € 34,50.

Cees van den Bovenkamp, historicus

Uitgeverij Bert Bakker te Amsterdam gaf zeer recent uit ‘Dialectatlas van het Nederlands’, onder redactie van Nicoline van der Sijs. In het boek wordt stilgestaan bij de geschiedenis van de Nederlandse taal, bij woorden, bij klanken’bij woordvormen, zinnen en namen. Van der Sijs maakt een (kaart)indeling met 28 Nederlandse dialecten. Uiteraard zijn daar de gebieden van België, waar men Vlaams spreekt, bijgevoegd. Ten aanzien van o.a. het Zeeuws maakt ze onderscheid tussen het Zeeuws, het Westhoeks, het West-Vlaams en het Zeeuws-Vlaams. Veel duidelijke kaarten geven een extra stimulans aan geïnteresseerden om dit unieke boek zich aan te schaffen. De voorbeelden van hoe woorden worden uitgesproken is verhelderend. Ook hoe en waar en waarom het ene dialect soms abrupt, soms geleidelijk aan overgaat in het naburige dialect, wordt getoond. Dialectologie is altijd weer boeiend. Omdat ik al bijna een halve eeuw in zeeland woon, neem ik dat gebied maar als vorobeeld.Vroeger schreef men bijvoorbeeld aan het Zeeuwse dialect enkele kerneigenschappen toe: de g wordt als een h uitgesproken en andersom de h als een g.; de lange ij wordt uitgesproken als ie (bijv.: dijk wordt diek); de ui wordt uitgesproken als uu (suiker wordt suuker); enz. Echter, per streek, soms per plaats in Zeeland, verschilt het dialect nog weer sterk onderling. Het Walchers met ‘jae’, het Zeeuws-Vlaams met ; joa; , enz. Ook op Walcheren is er onderling verschil. Arnemuids klinkt net iets anders dan Westkappels. In laatstgenoemde plaats hoor je de scherpe l-klank. In het oosten Zuid-Beveland komt de eu-ui-wächsel veelvuldig voor: ‘je nuis sneuten’ = je neus snuiten). Dit is daar een ingeworteld, je zou bijna zeggen hardnekkig verschijnsel. Aan de linkerkanten staan de uitstekende kaarten, rechts de tekst. Dikwijls is, wat Zeeland betreft, te zien dat men in Vlissingen en Souburg, minder of geen Zeeuws spreekt. Daar zie je dan een klein stukje wit gebied. Dat is ook al een verschijnsel van bijna een eeuw. Er was vanaf de industrialisatie en ook tengevolge van de zich ontwikkelende scheepvaart heel veel import, die zich in genoemde kernen gevestigd hebben.

Een verrassend interessant boek! (26 december 2011).

Titel: ‘Dialectatlas van het Nederlands’. Auteur: onder redactie van: Nicoline van der Sijs. Uitgever: Bert Bakker, Amsterdam. Omvang: 368 blz. ISBN: 978-90-351-3378-5. Introductieprijs: € 39,95.

Cees van den Bovenkamp

Miklós Nyiszli schreef over wat hij gedurende de Tweede Wereldoorlog een tijdlang was, namelijk: 'Assistent van Mengele, als patholoog-anatoom in Auschwitz-Birkenau'. Uitgeverij Verbum gaf het boek uit. De Hongaars-joodse arts dr. Miklós Nyiszli was een gevangene in het concentratiekamp van Auschwitz. Samen met zijn vrouw en hun dochter kwam het gezin in juni 1944 daar aan. Als forensisch arts bood hij zich vrijwillig aan. Zo kwam hij onder rechtstreeks toezicht van 'de engel des doods' de beruchte Duitse SS-nazi-arts dr. Joseph Mengele te staan. Samen met de leden van het zogenaamde Sonderkommando werkte hij er in de autopsiekamer van Crematorium II. In een periode van ruim acht maanden was de Hongaars-joodse dokter getuige van de moord op tienduizenden mensen. Hij heeft het meegemaakt dat er een meisje de gaskamers overleefde. Dankzij zeer koelbloedig optreden van de arts werden zijn vrouw en zijn dochter tewerkgesteld in een werkkamp buiten Auschwitz, waardoor ze allebei de oorlog hebben overleefd. Het gevangennummer van de arts was nr. 8450. Reeds in maart 1946, nadat hij via verhuizing naar andere kampen er uiteindelijk in slgde bevrijd te mogen worden, schreef hij het boek dat voor ons ligt in het Hongaars. In 40 afzonderlijke hoofdstukken vertelt hij er over hetgeen hij er doen moest, over zijn bevindingen, over schrikbarende dingen, die hij er meemaakte. Registers en foto's achterin completeren het boek. Daar zien we een foto van SS-Oberscharführer Otto Moll, waarvan Nyiszli zegt: 'Als arts en ooggetuige durf ik te stellen dat hij de bezetenste, meest koudbloedigste en nietsonziende moordenaar van het Derde Rijk was...Hij was overal aanwezig. Onvermoeibaar liep hij langs de brandstapels, de weg ernaartoe en de kleedruimte.'  (6 augustus 2012)

Titel: 'Assistent van Mengele'. Auteur: dr. Miklós Nyiszli. Uitgever: Verbum, Laren.  Omvang: 207 blz. ISBN: 978-90-742-7454-8. Prijs: € 19,50

Cees van den Bovenkamp, historicus.

De RD-journalist Richard Donk raakte onder de indruk van de oorlogsgeschiedenis die de familie Serlui uit Amsterdam heeft meegemaakt. Dat leidde ertoe dat hij het bij ‘De Banier’ te Apeldoorn verschenen boek ‘De uitwisseling’ schreef. In Israël ontmoette Donk Sam Serlui, een van de tweelingbroers, geboren uit het huwelijk van Elias Serlui en Sophie Davids. Vader Elias had met zijn broer Alex een bloeiende muziekzaak voor de oorlog uitbrak. Het gezin Serlui bestond naast vader en moeder en de tweelingbroers Juda en Sam, nog uit een zusje, dat de naam Judith droeg. Het gezin is orthodox-Joods, viert trouw de sabbatten. Als de kinderen naar school gaan, bezoeken ze de Herman Elteschool aan de Nieuwe Achtergracht. Vanuit Palestina krijgen ze zeer regelmatig brieven van oom Zvi en tante Jo, die hen manen om uit te wijken naar Palestina nu het nog kan. Dan breekt de oorlog uit. Vader Serlui wordt gearresteerd op 15 juni 1943.Hij wordt naar Kamp Westerbork gebracht. Spoedig volgde de rest van zijn gezin. Als hij naar het oosten vervoerd zal worden, zien Sam en Juda hem. Ze herkennen hem nauwelijks. Hij geeft hen drie brieven mee: een voor zijn vrouw, een voor zijn moeder en een voor zijn kinderen. Enkele uren na aankomst in waarschijnlijk Auschwitz eindigt het leven van Elias Serlui in de gaskamer. De andere gezinsleden worden naar Bergen-Belsen gebracht. Dan vindt de niet zo bekende uitwisseling plaats tussen 222 Joden uit Bergen-Belsen (Transport 222) en gevangengenomen Duitse krijgsgevangenen. Dit geschiedt op 6 juli 1944 in de Bosporus. Vier dagen later komen moeder Serlui en haar drie kinderen aan in Palestina. Samüel heeft heel veel materiaal verzameld, zoals foto’s en brieven die de ondergrond voor dit verhaal vormen. Deze familiegeschiedenis is het waard om gelezen te worden. (23 maart 2011).

Titel: De uitwisseling. Auteur: mr. Richard Donk. Uitgever: De Banier, Apeldoorn. Omvang: 141 blz. ISBN: 978-90-336-0785-1. Prijs: € 12,90.

Cees van den Bovenkamp

Uitgeverij Aspekt te Soesterberg is vanouds een goed gedocumenteerde uitgeverij wat betreft boeken over de beide wereldoorlogen. Dit jaar verscheen o.a. het boek 'Seyss-Inquart' van Wilco Gieling bij hen. De figuur van Arthur Seyss-Inquart heeft gedurende de oorlogsjaren in Nederland een stempel gezet op de Duitse bezettende macht. Hij was de door het regime aangestelde rijkscommissaris van Nederland in de periode 1940-1945. In 1892 werd hij geboren in het dorpje Stannern in Oostenrijk. In Wenen studeerde hij aanvankelijk rechten, maar toen de Eerste Wereldoorlog in 1914 uitbrak trad Arthur in Italiaanse dienst. Tijdens een verlofperiode trad hij in het huwelijk met Gertrud Máschka, een generaalsdochter. Na de Eerste Wereldoorlog voltooide hij zijn advocatenopleiding. Hij was politiek zeer geïnteresseerd. Zijn voorkeur ging uit naar de Anschluss van Oostenrijk bij Duitsland. Nadat dit was gerealiseerd, werd hij Bondskanselier van Oostenrijk. Nadat zijn rol was uitgespeeld, kreeg hij een functie in bezet Polen. Daar werd hij plaatsvervangend Gouverneur-generaal onder de beruchte Hans Frank. Franks regime schuwde het geweld niet dat zich verhief tegen Poolse en met name Pools-joodse burgers. Op 29 mei 1940 vond zijn installatie plaats als Rijkscommissaris in Nederland. Aanvankelijk wilde hij mild overkomen, maar na de februaristaking in 1941 kwam de ware aard meer en meer naar boven. Men zei in die tijd wel: 'De vogelaar met zoet gefluit, is op een ander liedje uit'. De Duitse oorlogspropagandist, minister Joseph Goebbels sprak grote waardering uit over de taakvervulling van Seyss-Inquart. Hitler beaamde dat en noemde hem: zo glad als een aal, charmant, maar toch een doordouwer. Adolf Eichmann prees hem ook, omdat de deportaties van Joden uit Nederland zeer vlot verliepen. Die Jodenvervolging in ons land was een van de belangrijkste punten waarop Seyss-Inquart door het Tribunaal van Neurenberg ter dood werd veroordeeld. Op 16 oktober 1946 werd het vonnis voltrokken. Hij overleed op 54-jarige leeftijd. Zijn vrouw Gertrud leefde nog vele jaren na de oorlog door. In het boek worden veel aspekten en achtergronden uit het leven van Seyss besproken. Een uitstekende documentaire over het leven van deze man. (18 september 2012).

Titel: Seyss-Inquart. Auteur: Wilco Gieling. Uitgever: Aspekt, Soesterberg. Omvang: 284 blz. ISBN: 978-90-5911-810-2. Prijs: €

Cees van den Bovenkamp, historicus

Tevens verscheen bij Aspekt te Soesterberg het boek 'Friedrich Knolle', bekentenissen van een SD-officier, door Perry Pierik. De auteur kreeg een geluidsband te horen met de stem van de uiterst gewiekste SD-officier Friedrich Knolle. Deze Duitser, die o.a. werkte voor de inlichtingendienst, had al voorspeld dat er over hem weinig te vinden zou zijn, nadat de oorlog afgelopen was. De sluwe vos had menig spoor uitgewist. Wel terdege bleek hijh betyrokken te zijn geweest bij beruchte zaken als het neerslaan van de Februaristaking, m,eerdere gijzelingen en executies, waarvan hij goed op de hoogte was. Tot een rechtstreekse veroordeling van Knolle kwam het nooit. Wel kwam er opnieuw een discussie op gang over de vermeende spionage van premier Hendrikus Colijn, die enkele vooroorlogse kabinetten had geleid en die stond voor de zogenaamde neutraliteitspolitiek van Nederland. Mede door ongelukkig optreden nvan Colijn werd de verzetsgroep Stijkel opgerold. Na de oorlog mocht naast ds SGP-voorman ds. G. H. Kersten (over wiens houding tijdens de Tweede Wereldoorlog zeer weinig is geschreven) ook Colijn niet meer terugkomen in de Tweede Kamer. Ook de rol van Colijn met de omstreden Duits-Joodse zakenman Mannheimer, aan wie veiligheid voor geld werd geboden, brachten de oud-premier in de verdachtenhoek. We lezen ook meer over hoe een Duits-joodse maîtresse Colijn infiltreerde. Knolle zat nooit stil in heel die periode. Hij wist meer af van de nazi 'baby-fabriek' (SS-Mutterheim)  te Nijmegen en over de komst van de antisemitische groot-moeftie uit Jeruzalem op het Catshuis. Hij was betrokken bij de terugkeer naar Nederland van premier jonkheer De Geer uit Engeland. Ook ten aanzien van de bijzondere vlucht van nazi-promineent Rudolf Hess, die zogenaamd als 'onderhandelaar' naar Schotland is gevlogen, werd door Knolle onthuld. Ook zien we in dit boek nieuw licht vallen op de zogenaamde 'Stadhoudersbrieven' van prins Bernhard. Wie meer over de ietwat geheimzinnige achtergrond en de rol van Knolle wil te weten komen, kan heel goed terecht in dit boek! (12 november 2012).

Titel: Friedrich Knolle. Auteur: Perry Pierik. Uitgever: Aspekt, Soesterberg. Omvang: 307 blz. Paperback. Uitgever: Aspekt, Soesterberg. Prijs: € 17,95.

Cees van den Bovenkamp, historicus

Aspekt gaf ook uit: 'Adolf Hitler zwerver, soldaat, politicus (1908-1923) van Marc Vermeeren. Dit boek is het tweede deel in een serie van vijf, die perioden uit het leven van Hitler beschrijven. Deel 1 'De jeugd van Adolf Hitler 1889-1907' werd in België uitgeroepen tot 'Boek van de Week'. De in Poppel (België) wonende auteur heeft grondig onderzoek gedaan, ook voor dit deel, in Duitse en Oostenrijkse archieven. We volgen het leven van de eenzame figuur van Adolf Hitler vanaf zijn vertrek uit Linz (1908) naar de wereldstad Wenen. Daar maken we kennis met zijn jeugdvriend August Kubizek, worden ons diverse aquarellen van de hand van Hitler getoond en wordt ons zijn verhuizing naar München in 1913 beschreven. Hij komt als korporaal in de Eerste Wereldoorlog terecht. Hij tekent ook nog iets tijdens zijn diensttijd, o.a. 'Bij Zwarte Marie' zijn logeeradres in het Franse Fournes. Het gebied vlakbij de Somme leert hij kennen. Foto's uit zijn militaire tijd tonen ons de Hitler van toen. Nadat de Eerste Wereldoorlog is afgelopen heeft Hitler een korte periode, een bliksemcarrière a.h.w. in de politiek, in de vreselkijke jaren van de Duitse Weimarrepubliek (1919-1923). Tot aan zijn dertigste jaar was hij een buitenissige, vereenzaamde man, een anoniem kunstschilder. Je kon toen haast niet bevroeden dat deze man zich later in de geschiedenis zou ontwikkelen tot een gewetenloze schurk, ja, tot een massamoordenaar. De auteur heeft de gehele periode van Hitlers leven nauwkeurig onderzocht en zoekt naar antwoorden op diverse vragen. Ook gaat de auteur dieper in op de toenmalige opkomst van het antisemitisme en zien we hoe Hitler een groep mannen om zich verzamelde die zijn denkbeelden, die hij meer en meer in de openbaarheid bracht, aanhingen. Ook een figuur als Hermine Hoffmann, de 64-jarige weduwe van een oud-hoofdonderwijzer, in wie hij bijna een tweede moeder terugzag, was direct overtuigd van de grote sprekersgaven van Adolf Hitler. Zij bezocht Hitler, na de Putsch van 9 november 1923, elke maand in de gevangenis van Landsberg. (25 september 2012)

Titel: Adolf Hitler, zwerver, soldaat, politicus. Auteur: Marc Vermeeren. Uitgever: Aspekt, Soesterberg. Omvang: 378 blz. ISBN: 978-90-5911-814-0. Prijs: €

Cees van den Bovenkamp, historicus.

Bij TheHouseofBooks (THB) te Vianen/Antwerpen verscheen het verhaal van Denis Avey, de Britse soldaat, die in 1919 in Essex is geboren en die dingen heeft beleefd in de Tweede Wereldoorlog, die je niet voor mogelijk houdt, maar die toch echt gebeurd zijn. Onder de titel ‘De man die naar Auschwitz wilde’ lezen we de belevenissen van soldaat Avey. Eerst werd Avey uitgezonden naar Noord-Afrika, waar hij aanvankelijk even proefde van de overwinning op Italiaanse troepen. Toen echter de sluwe woestijnvos Erwin Rommel met zijn Duitse eenheden naar de Egypte kwam en bij El-Alamein slag op slag won, kwam het ogenblik dat Avey met andere Britse soldaten krijgsgevangen werd gemaakt. Na een tocht door centraal Europa belandde hij in de zomer van 1944 in een werkkamp in Polen, naast het beruchte Buna-Auschwitz-III. Samen met de Joodse gevangenen moet hij dwangarbeid verrichten. Hij ziet er vreselijke dingen. Op een dag wisselt hij van tenue met een Nederlandse jood. Die man, vermoedelijk heette hij Hans, krijgt zijn krijgsgevangene-pakje en hij draagt het dunne pyamapakje, de lompen  van de gevangene. Enkele dagen maakt hij van kortbij de verschrikkingen mee. Zelf loopt hij een oogwond op tengevolge van een pak slaag van een bewaker. Dit kost hem op lagere termijn zijn oog. In dit boek, zijn levensverhaal, opgetekend door een journalist, vertelt Avey over zijn oorlogsbelevenissen, zijn ervaringen in het vernietigingskamp, waar hij na een aantal dagen weer ruilt met de Nederlandse Jood. Dit herhaalt zich later nog eens. Na de oorlog krabbelt hij erg moeizaam weer op. Aanvankelijk is hij lichamelijk en ook geestelijk een wrak. Verschillende keren wordt hijzwetend wakker na een oorlogssyndroom. Geschokt door al die gebeurtenissen, kan en wil Avey na 60 jaar eindelijk zijn verhaal kwijt. Het verhaal, waarin helaas veel vloeken voorkomen (dat is het enige minpunt!), leest vlot weg; het is als het ware een thriller, die je niet meer vergeet als je hem gelezen hebt. Op 22 januari 2010 ontmoet Avey op Downing Street 10 de Britse premier Gordon Brown, die hem de medaille opspeldt van ‘Held van de Holocaust’. Van die helden telt het United Kingdom er 27. (24 oktober 2011).

Titel: ‘De man die naar Auschwitz wilde’. Auteur: Denis Avey met Rob Broomly (journalist). Uitgever: The House of Books, Vianen/Antwerpen. Omvang: 318 blz. ISBN: 978-90-4432-952-9. Paperback. Prijs: € 18,95.

Cees van den Bovenkamp

Aspekt gaf het kloek ‘Met Rommel in Noord-Afrika’ uit. De auteur, die in Groningen medicijnen en rechten studeerde, is Jaap Jan Brouwer. Hij is goed op de hoogte van militaire historie en heeft, mede dankzij de ruim 400 foto’s die Siegfried Klein, een Duitse oud-onderofficier van toen 20 jaar, die van 1941 tot 1943 in Noord-Afrika verbleef bij de Legereenheid van de 1.Abteilung 33. Flakregiment, dit deels fotoboek, deels historisch boek kunnen samenstellen. De foto’s van Klein vormen duidelijk het uitgangspunt van het rijk geïllustreerde boek. Maar er wordt veel meer verteld. Zowel de problemen waarvoor de Duitse troepen in Noord-Afrika kwamen te staan alsmede de grote tekortkomingen van zowel de Duitsers als de Engelse troepen worden aangetoond. Ook de strijd van El Alamein komt voor het voetlicht. Hoe kan het anders? En opnieuw wordt ons bewezen het militaire inzicht en het grote doorzettingsvermogen dat de bekwame Erwin Rommel in zich had. Er komen foto’s van gevechten in voor, foto’s van de verblijven van de militairen, van de wijze waarop ze hun vrije tijd doorbrachten (o.a. met voetballen; handballen). Ook kaarten van de gevechtszones geven een ondersteuning voor de lezer. Nadat Erwin Rommel (15 november 1891 – 14 oktober 1944) geland was in Tripoli in februari 1941, kwam hij al snel in aanraking met Italiaanse soldaten. Deze troepen staken zeer negatief af bij de Duitse eenheden. De tot luitenant-generaal bevorderde Rommel kreeg het opperbevel over het Afrikacorps. Tijdens de campagne in Noord-Afrika kreeg hij van de Britten de beroemd geworden bijnaam ‘de woenstijnvos’, omdat hij telkens weer improviseerde en trucjes gebruikte om de vijand te slim af te zijn. Na de door Rommel gewonnen slag bij Tobroek op 21 juni 1942, werd hij de dag daarop bevorderd tot veldmaarschalk. Zijn troepen trokken op naar El Alamein in Egypte, maar tengevolge van onvoldoende voorraden en materiaal werd het Afrikacorps vanaf oktober 1942 teruggedrongen door geallieerde troepen onder leiding van Montgomery naar Tunesië. Het was een ware krachttoer om te zien hoe Rommel er desondanks in slaagde zijn troepen geordend af te laten trekken en ze naar Sicilië in Italië te leiden. Het ging hem zeer aan zijn hart dat die terugtocht moest plaatsvinden. Op 9 maart 1943 keerde Rommel terug naar Duitsland en sprak hij Hitler. Op 13 mei 1943 capituleerde het Afrikacorps in Tunesië. Rommel heeft iets gehad met kustbewaking. Zo was hij in Noord-Afrika, later dook zijn persoon op in Nederland, o.a. op Walcheren en werd hijaangesteld om de Atlantikwall te inspecteren en zonodig te versterken. Hij verschilde, toen hij in Frankrijk verbleef, van mening met veldmaarschalk Gerd von Rundstedt, de opperbevelvoerder over de Duitse troepen aan het westfront. Von Rundstedt wilde de pantserdivisies meer landinwaarts opstellen, maar Rommel zag ze het liefst vlak bij de kust opgesteld. Uiteindelijk werd Rommel in 1944 voor de keuze gesteld: of gevangen genomen worden met alle gevolgen van dien, of zichzelf van het leven beroven en dan een staatsbegrafenis en eer meekrijgen. Hij nam de gifpil in en kreeg een staatsbegrafenis in de Grote Domkerk te Ulm. Na de Tweede Wereldoorlog werden twee kazernes naar hem vernoemd. Ook heeft de Bundesmarine een schip zijn naam meegegeven. Hier en daar stuitten we, jammergenoeg, op een onjuiste spelling. Desalniettemin: een schitterend boek, dat respect afdwingt voor Aspekt! (27 oktober 2011).

Titel: Met Rommel in Noord-Afrika. Auteur: J. J. Brouwer. Uitgever: Aspekt, Soesterberg. Omvang: 354 blz. ISBN: 978-90-5911-614-6. Gebonden boek.

Cees van den Bovenkamp, historicus

Emerson Vermaat schreef een gedegen boek over Adolf Eichmann, dat uitkwam bij Aspekt in Soesterberg. Vermaat beschrijft Eichmann, die op een verrassende wijze in Buenos Aires werd gevangen genomen en op miraculeuze wijze werd vervoerd naar Israël om daar berecht te worden, als een fanatieke Jodenvervolger die nergens spijt van heeft, maar tegelijk als een 'technicraat' en bureaucraat. Twee vertrouwelingen van Eichmann verklaarden na de oorlog dat Eichmann in 1944, toen hij wist dat Duitsland de oorlog ging verliezen, tegen hen zich openhartig had uitgelaten over het aantal omgebrachte Joden. Het ging om de in Wenen geboren Wilhelm Hötll en om Dieter Wisliceny. Hötll was naast SS-officier ook een gepromoveerd historicus. Wisliceny legde ook een verklaring af inzake het bevel van Hitler en Himmler om 'het Joodes ras' biologisch te vernietigen. Himmler en Eichmann hebben persoonlijk de kampcommandant van Auschwitz, Rudolf Höss, op de hoogte gebracht van Hitlers geheime bevel inzake 'de fysieke vernietiging van de Joden'.  Meerder malen heeft Eichmann bezoeken afgelegd aan de oorden der vernietiging. Op langere termijn was hij het die koos voor de dood met gifgas, Zyklon B. Ook bij de berucht geworden Wannseeconferentie in 1942 bracht Eichmann het begrip 'Endlösung' naar voren. Zijn rol op die conferentie was van doorslaggevend belang. Ook ten aanzien van Polen speelde hij een grote rol in het ombrengen van een groot deel van de Joodse bevolkingsgroepen in dat land. Veel treinen voerden de slachtoffers vanaf 1943 naar Auschwitz. Eichmann legde reeds in de jaren dertig van de vorige eeuw grote bewondering aan de dag voor radicale moslims. Hitler had plannen om Palestina te gaan bezetten. Vermaat schrijft ook daarover. Een prima gedocumenteerd boek! Ter aanbeveling! (7 juli 2012)

Titel: Adolf Eichmann. Auteur: Emerson Vermaat. Uitgever: Aspekt, Soesterberg. Omvang: 300 blz. ISBN: 978-94-6153-179-7. Prijs: € 24,95.

Cees van den Bovenkamp, historicus

HhhH is de titel van de roman die Laurent Binet schreef en die werd uitgegeven door Meulenhoff  in Amsterdam. HhhH betekent: Himmlers hersens heten Heydrich. Een prachtige historische roman, volledig gebaseerd op de feiten. De titel is ontleend aan het feit dat de hoofdpersoon, Reinhard Heydrich, door de SS zo werd aangeduid. Op 27 mei 1942 wordt op ‘de beul van Praag’, een van de meest wrede nazi’s die er ooit geweest zijn, een aanslag gepleegd door een tweetal leden van het Boheemse verzet, Jan Gabcik en Jan Kubis. Heydrich was het hoofd van de Gestapo en de SD en leidde de Wannseeconferentie, waar ook Eichmann aanwezig was. Daar werd het definitieve besluit genomen tot de uitroeiing van alle joden. Binet schreef de biografische roman over het ‘blonde beest’, die protector van Bohemen is geworden en die in Praag zetelt.  Men gruwt van hem in Tsjechië. Dan komen de jonge verzetshelden in actie. Eerst heeft Gabcik al een poging gedaan om te schieten op Heydrich, maar zijn pistool, van Engelse makelei, wil niet afgaan. De auto komt in de haarspeldbocht van de Holesovicestraat aan en moet vaart minderen. De Tsjechische parachutist Jan Kubis werpt daarna een granaat naar de open Mercedes waarin Heydrich naast de boomlange chauffeur Klein zit. De granaat ontploft wel, maar raakt meer de ramen van een tram die net voorbijkomt dan de mannen in de auto ernaast. Een derde man, Jan Valcik, raakt zelf gewond als chauffeur Klein om zich heen schiet. Ook Heydrich raakt licht gewond, tengevolge van de ontploffing van de granaat. Hij wordt naar een ziekenhuis vervoerd. De drie verzetsmannen weten, zij het met moeite, aanvankelijk te ontvluchten. Acht dagen later sterft hij, tengevolge van bloedvergiftiging en infectie. Een enorme slag voor het Hitlerrijk. Als represaille worden twee Tsjechische dorpjes met de grond gelijk gemaakt. Lidice is nog altijd te bezichtigen. Honderden mannen vanaf 15 jaar worden standrechtelijk geëxecuteerd, de vrouwen en kinderen worden afgevoerd en naar concentratiekampen (Ravensbrück)  gebracht of de kinderen naar Duitse gezinnen, waar ze een strenge nazi-opvoeding krijgen. Een aangrijpend boek, dat de realiteit weergeeft!

Titel: HhhH  Auteur: Laurent Binet. Uitgever: Meulenhoff, Amsterdam. Omvang: 347 blz. ISBN: 978-90-2908-685-1. Prijs: € 29,95

Cees van den Bovenkamp, historicus

Bij ‘Balans’ te Amsterdam verscheen onlangs een imponerend boek van Ad van Liempt en Jan Kompagnie, onder de titel: ‘Jodenjacht’. Jodenjacht vertelt de lezer het vreselijke verhaal van wat de Nederlandse politie gedaan heeft bij het opsporen van joden in de Tweede Wereldoorlog. Het baanbrekend onderzoek wijst uit dat dit werk vaak met grote inzet ter hand werd genomen door onze dienders van toen. Er waren agenten in sommige korpsen, met name in de steden,  die zichzelf verrijkten door de huizen van weggevoerde joden te plunderen. Ook streken ze graag de aanbrengpremies op. Bij het aangeven, beter gezegd: aanbrengen, waren ze heel vaak ijveriger dan de Duitse opdrachtgevers. Er waren meerdere leidinggevenden in de korpsen, die hun ondergeschikten aanvuurden tot een tomeloze inzet. Kaper (Amsterdam), Kaptein (Den Haag), Meijer (Apeldoorn) en Verstappen (Nijmegen) worden als gruwelijke voorbeelden genoemd. Ook agent Gerardus Letsch in Rotterdam kon er wat van. Hij trapte gearresteerde joden een aantal keren tegen het lichaam en schuwde grof geweld niet. (blz. 131). Ook in Haarlem wist men van ‘de aanpak van de joodse bevolking’. Daar was een speciale ‘jodenafdeling’ bij het Haarlemse politiecorps. (blz. 137). Ook in Hoogezand was er iemand, nl. de NSB’er Jan Bouma, die met lege fietstassen een verbeurd verklaarde woning van de joodse familie De Beer, binnenging. Met volle fietstassen kwam hij terug uit het pand, dat verzegeld was. Maar…hij verbrak het zegel…Zo worden er vele negatieve voorbeelden genoemd. Eén gevaar dreigt echter. Dat er een indeling ontstaat van goede vaderlanders, die er ongetwijfeld veel geweest zijn en landverraders, die er ook heel wat waren. Maar, er zijn, gelukkig gevallen bekend waarbij doorgewinterde NSB’ers toch landgenoten hielpen om aan de vijand te ontkomen en ook voorbeelden, soms argeloos, soms ook bewust, van mensen die geen NSB’er waren, die toch door kletspraatjes of andere dingen er op na te houden, joden hebben helpen verraden. Het boek is nuttig in het opruimen van diverse mythen. Dit boek vertelt over een gitzwarte bladzijde in de Nederlandse oorlogsgeschiedenis. Het boek laat zich vlot lezen. (1 december 2011).

Titel: ‘Jodenjacht’ Auteurs: Ad van Liempt en Jan H. Kompagnie. Uitgever: Balans, Amsterdam. Omvang: 352 blz. ISBN: 978-94-6003-368-1. Prijs € 19,95

Cees van den Bovenkamp, historicus.

Timothy W. Ryback weidde zijn aandacht aan ‘Hitlers privébibliotheek’. Balans te Amsterdam gaf dit boek uit. Ryback stelt dat Hitler een gepassioneerd lezer was. Hij ontving bij verjaardagen en bijzondere gebeurtenissen graag een boek als cadeau. In de Library of Congress in Washington bevinden zich honderden titels uit Hitlers vergeten privécollectie. Ook de aantekeningen, die hij veelvuldig in zijn boeken maakte, zijn nog goed leesbaar. Don Quichot en Robinson Crusoë waren enkele favoriete boeken van de dictator. Ook bezat hij de verzamelde werken van Shakespeare en werd door hem aan zijn partijgenoten sterk aanbevolen het antisemitische traktaat ‘The international Jew’ van Henry Ford te lezen. De biografie van Frederik de Grote werd door Hitler verslonden. In het gastenboek van de Berghof, ontworpen door Frieda Thiersch, zetten tal van hoogwaardigheidsbeklederws uit die tijd hun handtekening. Een Franse officier nam het boek mee. Meer dan eens zei Hitler dat daar, vlak bij de Obersalzberg, zijn grote plannen werden gesmeed en uitgewerkt. Het door hem zelf in de gevangenis geschreven ‘Mein Kampf’ ontbreekt uiteraard niet in zijn bibliotheek. Een borstbeel van Schopenhaer sierde de bibliotheekruimte op de Berghof. Een interessant boek, dat aanvullende informatie verschaft over Hitlers leespatronen, hoe zijn gedachtenwereld daardoor mede werd beïnvloed.  (1 december 2011).

Titel: Hitlers privébibliotheek. Auteur: Timothy W. Ryback. Uitgever: Balans, Amsterdam. Omvang: 294 blz. ISBN: 978-90-5018-959-3. Prijs: € 19,95.

Cees van den Bovenkamp, historicus.

De geschiedenis die zich heeft afgespeeld in de Tweede Wereldoorlog blijft boeien. De aantallen boeken(series)  die aan dit gebeuren zijn gewijd stapelen zich op. Ook het bekende schrijversechtpaar Bodie & Brock Thoene, die reeds 50 oorlogsromans op hun naam hebben staan, gaat door met deze materie. Een nieuwe serie wacht het lezerspubliek onder de titel ‘Sions dagboeken’. Deel 1 van die serie verscheen bij Uitgeverij Barnabas te Heerenveen en kreeg de naam ‘Dreigende duisternis’. Reeds eerder schreef het schrijversduo de series ‘Het verbond met Sion’ en ‘De kronieken van Sion’. Beide series gingen er goed in bij menige lezer. Dan vraag je je af: ‘Zit er nog meer stof in voor het duo?’ En ja, daar komen in totaal nog meer boeken bij in bovenaangehaalde serie. We ontmoeten Loralei Bittick in Berlijn. Haar familie helpt veel Joden in de stad. Haar nicht Elisa Lindheim die we tegengekomen zijn inde serie ‘Het verbond met Sion’, komt ook naar Berlijn. Haar dierbare moeder, die het Amerikaanse staatsburgerschap heeft, overlijdt. De familie Kepler (vader is afkomstig uit Oostenrijk en is theoloog) kan niet in Berlijn blijven. Het gezin vestigt zich in Brussel, waar Lora samen met haar zus en haar vader. Ze raakt verliefd op Eben Golah, een Joodse man, die in het verzet zit. Ze trouwt later met Varrick Kepler, eveneens een Joodse man. Ze zijn in Brussel actief voor het Joods agentschap en moeten dientengevolge vluchten. Vader overleeft het niet. Maar Loralie ziet kans, met hulp van de Blikkenneuzenbrigade van Tyne Cot, via Frankrijk te ontsnappen naar Londen. Ook daar blijft ze zich intensief inzetten voor joodse vluchtelingen. Zelf heeft ze een tweetal joodse kinderen meegebracht bij haar ontvluchten. Er komen berichten dat Varrick gesneuveld zou zijn. Dan komt ze terecht bij een Londense kerk waar vluchtelingen aanvankelijk goed worden opgevangen. Ook komt ze een oude bekende tegen, namelijk Eben. Nu raken de twee echt met elkaar verbonden, tenslotte zelfs in de echt. Dan komt voor Eben, na een poos een grote ontnuchtering, als hem een brief in handen komt met een bericht dat Varrick waarschijnlijk nog wel leeft, maar krijgsgevangen is genomen. Hoe moet alles nu toch verder? Een boeiend boek, een christelijke oorlogsroman. Het boek bestaat uit 7 delen, die elk met een citaat uit het Bijbelboek Prediker aanvangen. Voor liefhebbers van oorlogsromans en van de boeken van Thoene, hier is een nieuwe kans! (5 november 2011).

Titel: Dreigende duisternis, deel 1 van de serie Sion dagboeken. Auteurs: Bodie & Brock Thoene. Uitgever: Barnabas, Heerenveen. Omvang: 421 blz. ISBN: 978-90-8520-183-0. Prijs: € 19,95

Cees van den Bovenkamp

Brandaan te Barneveld gaf uit 'Uitverkoren' van Chaim Potok. We worden meegenomen naar de joodse wijken van New York in de tijd tijdens de Tweede Wereldoorlog en de jaren 1945 tot begin jaren '50. De tijd dat er bij de joden in de wereldstad meer en meer een duidelijke tweespalt waarneembaar was. Enerzijds de streng-orthodoxe chassidische groep (oorspronkelijk afkomstig uit Rusland, Polen, Hongarije) en anderzijds de modernere groep, waarvan een behoorlijk deel behoort tot de aanhangers van het zionisme en de oprichting/stichting van de burgerlijke staat Israël. Het begint allemaal tijdens een baseball-wedstrijd tussen twee groepen joodse jongeren, studenten van twee verschillende universiteiten. Danny Saunders, zoon van reb Saunders, is de bikkel van de ene groep en Reuven Malter, zoon van professor Malter, is eenv an de belangrijkste spelers van het andere team. De wedstrijd verloopt keihard en mondt bijna uit in een slagpartij tussen spelers van de beide teams. Dit wordt mede veroorzaakt doordat Danny met opzet Reuven zo raakt, dat laatstgenoemde in een oogkliniek moet worden opgenomen. Gevreesd wordt dat hij zijn leven lang blind of slechtziend zal worden. Danny zoekt Reuven op in het ziekenhuis, maar krijgt de huid volgescholden. Toch blijft Danny bezoeken afleggen en per slot van rekening sluiten de beide kemphanen vriendschap. Ze komen over en weer bij elkaar thuis, maken de disputen mee in de talmoedcolleges van Danny's vader, totdat het moment aanbreekt dat Reuvens vader een bezielende rede houdt over het zionisme, waaraan de pers heel veel aandacht besteedt. Dit doet de vader van Danny besluiten dat Danny zich totaal niet meer mag inlaten met Reuven, hoewel biede jongens dezelfde universiteit bezoeken en bevriend zijn. Als er uit Palestina ontzettende berichten komen van moorden op joden aldaar, verandert er iets in de opnie van velen, die in New York wonen als jood. Danny is uitverkoren om als zevende nakomeling, met een bijzonder helder verstand, uit de Saunders-familie zijn vader als rabbijn op te volgen. Hij kiest echter een andere studie, terwijl Reuven gaat studeren voor rabbijn. Reuven was uitverkoren om Danny's vriend te worden door Danny's vader, die grote achting had voor de geleerdheid van Reuvens vader. Het boek is in drie delen uitgesplitst. Potok (1929-2002) werd wereldwijd bekend met zijn boeken over het hedendaagse jodendom in New York. (1maart 2013).

Titel: Uitverkoren. Auteur: Chaim Potok. Uitgever: Brandaan, Barneveld. Omvang: 336 blz. ISBN: 978-94-6005-019-0. Prijs: € 14,95.

Cees van den Bovenkamp

Uitgeverij Groen te Heerenveen gaf een glashelder boek uit onder de titel ‘Verwrongen beelden van de Holocaust’, met als ondertitel: geschiedvervalsing onder de loep. De auteur is dr. Manfred Gerstenfeld, bestuursvoorzitter van het Jerusalem Center for Public Affairs. Pas vele jaren na de Tweede Wereldoorlog nam de bewustwording van de Holocaust in de westerse wereld toe. Met voor jodenhaters alle consequenties van dien. Daarom stellen zij zich nog altijd te weer tegen de ophef over de Holocaust. Dat heeft de auteur goed gemerkt. Overal waar hij kwam en nog komt. Ook in Nederland, waar hij o.a. Westerbork bezocht. Het was daar kaal en vrijwel alles is er verdwenen, zo stelt hij terecht. Als je dan België neemt met ‘Fort Breendonk’, als je delen van Polen neemt, waar nog wel veel in zijn oorspronkelijke staat is te bezichtigen, dan steekt dit er erg tegen af. Het is nog niet zo ver dat je kunt spreken van verbloeming van de Holocaust, maar toch spreekt de ontruiming van Kamp Westerbork boekdelen en riekt het enigermate naar uitwissen van sporen. Ook de omkering van de Holocaust, waardoor de Joden de schuld krijgen i.p.v. de nazi’s, vindt volop plaats, evenals een verregaande ontkenning van de Holocaust. Ook zo fijntjes weg bagatelliseren van het feit dat de Holocaust wel terdege plaatsvond komt meer en meer voor. Milieuactivisten zijn actief op dat terrein. Mitterrand en ook Oostenrijkse politici neigden sterk naar  een afzwakken van de Holocaust. Fackenheim, een orthodoxe jood van origine, die de 613 geboden uit de Thora van harte onderschrijft, spreekt over een 614^de gebod: ‘Gij zult Hitler niet postuum de overwinning geven’. Ook de rooms-katholieke kerk worstelt met haar houding tijdens de Tweede Wereldoorlog. In ons land opende oud-minister Van der Laan (PvdA) destijds de deur voor holocaustvervalsing. Groen Links-kamerlid Tofik Dibi duwde die deur daarna wijd open. Hij nam Van der Laans ‘geschiedverschuiving’ op in een vraag aan hem, die luidde: ‘Herinnert u zich uw uitspraak dat ‘Arabieren zich moeten verdiepen in de Holocaust en de Israëliërs in de Naqba’ tijdens uw toespraak van 22 januari 2009 jl? Bent u bereid dit te stimuleren voor Nederlandse moslims en Joden?’

Veel gevaren worden onderkend wat betreft het ontkennen van de Holocaust. Een prima boek!    (15 juni 2011).

Titel: Verwrongen beelden van de Holocaust. Auter: dr. Manfred Gerstenfeld. Uitgever: Groen, Heerenveen. Omvang: 224 blz. ISBN: 978-90-5829-999-4. Prijs: € 17,50.

Cees van den Bovenkamp

Mozaïek uit Zoetermeer gaf uit ‘Het meisje uit de trein’, een historische debuutroman van de Zuid-Afrikaanse geschiedenisdocent Irma Joubert. Een aangrijpend verhaal, een prachtige roman, die begint in de barre oorlogsjaren. Dan is er een klein, mager Joods meisje, Gretl Schmidt, dat ternauwernood weet te ontsnappen uit het beruchte kamp van Auschwitz. Ze dwaalt door een bos als de jonge Poolse verzetsstrijder Jakób Kowalsky haar vindt. Hij neemt haar mee naar huis. Zo komt Gretl terecht in het arme boerengezin en blijft ze daar tot de oorlog voorbij is gegaan. Dan kan ze er niet langer blijven. Ze krijgt echter, als door een wonder, de kans om mee te doen met een adoptieprogramma voor gezinnen in Zuid-Afrika. Urenlang zit ze in de trein, die haar vanuit Kaapstad naar Johannesburg vervoert. Daar treft ze haar pleegouders Bernard en Kate Neethling. Ze krijgt de naam Grietjie en maakt er veel dingen mee. Ze is terecht gekomen in een warm pleeggezin. Echter, ook Jakób uit Polen gaat in het latere van zijn leven naar Zuid-Afrika. Hij is Gretl nooit meer vergeten. Deze roman is werkelijk van grote klasse. In april 2011 volgt ‘Het spoor van de liefde’, het deel dat aan deze roman voorafgaat. We zien er vol belangstelling naar uit. (23 maart 2011).

Titel: Het meisje uit de trein. Auteur: Irma Joubert. Uitgever: Mozaïek, Zoetermeer. Omvang: 472 blz. ISBN: 978-90-239-9362-9. Prijs: € 21,90.

Cees van den Bovenkamp

Bij Aspekt te Soesterberg is verschenen ‘John F. Kennedy, de geschiedenis van een imago’ door Hans Veldman. Een goed gedocumenteerd boek over het levenseinde en de gevolgen daarvan van de legendarische Amerikaanse president John Fitzgerald Kennedy, in de pers en ook daarbuiten kortweg JFK genaamd. Zijn jeugdig elan zette Amerika helemaal op de kaart in die dagen. Nog herinner ik me hoe plotsklaps het einde van Kennedy er was tengevolge van de nooit compleet opgeloste moord. De radio was constant verbonden met Amerika en met name met de plaats van het onheil. Het boek laat Ted Kennedy, de laatste man uit dit roemruchte rooms-katholieke gezin, die zijn land diende, aan het woord. Na de moord op John, was er enkele jaren later opnieuw een moorddadige aanslag op één der Kennedy’s, namelijk op Robert. Toen bleef Ted nog over. Die overleed in 2009. Kennedy hield er een redelijk behoudend binnenlands beleid op na, zeker voor een democraat, maar had internationaal gezien toch een hervormingsgezind imago. Het buitenlands beleid van deze president was pragmatisch van karakter. Onvergetelijk is het moment dat de Russische premier Chroestjov met zijn schoen op een tafel sloeg, daarmee zijn woede ten opzichte van het Amerika van Kennedy  tot uiting brengend. Groot was de verslagenheid wereldwijd toen de moord bekend was geworden. De eerste zwarte president van de Verenigde Staten, de huidige president Barack Obama, werd aanvankelijk sterk vergeleken met JFK. Bronnen in zijn land noemden hem in de verkiezingscampagne reeds ‘de zwarte Kennedy’, mede door zijn jeugdig enthousiast optreden. Een lezenwaardig boek! (25 februari 2011).

Titel: John F. Kennedy, de geschiedenis van een imago. Auteur: Hans Veldman. Uitgever: Aspekt, Soesterberg. Omvang: 143 blz. ISBN: 978-90-5911-862-1. Prijs: € 16,95.

Cees van den Bovenkamp

Verloren uit Hilversum gaf uit: 'Voormalige concentratiekampen' van Roel Hijink. De ondertitel luidt: 'De monumentalisering van de Duitse kampen in Nederland'.  Het is goed dat die ondertitel erbij gezet is. Anders zou een opmerkzame lezer kunnen denken dat het kampen uit het hele voormalige nazirijk betreft. Het gaat hier over de vijf kampen die Nederland heeft gehad tijdens de Duitse bezetting: Amersfoort, Ommen, Schoorl, Vught en Westerbork. Allemaal zogeheten 'Durchgangslager' (doorgaanskampen). Vanuit deze kampen werden de gevangenen heel vaak doorgevoerd naar andere kampen, vooral naar Auschwitz en Sobibor. Die laatste twee kampen betrof met name de joodse bevolkingsgroep. Amersfoort, Vught en Westerbork zijn nog plekken, waar de kampen zijn te bezichtigen. Er is een 'Vriendenkring Vught' ontstaan. Oud-gevangenen en familieleden richtten deze kring op, omdat men entreeprijzen wilde gaan heffen en er wellicht wijzigingen zouden worden aangebracht die het voormalige kamp niet ten goede kwamen. Van alle kampen is er een gedetailleerd verslag op m.i. kundige wijze bijgevoegd door de auteur. Een knap stuk werk, waarvoor mijn complimenten. Er worden zaken naar voren gebracht die verhelderend zijn. Aan Westerbork wordt het meeste aandacht geschonken. Vandaaruit vertrokken de berichte treinen. Men leze daartoe o.a. het boek 'De 18 treinen naar Sobibor' van prof. dr. Eli Aäron Cohen. Het dient gezegd dat men in andere landen soms heel wat zorgvuldiger is omgegaan met het, al dan niet schrikwekkende verleden. Zo kent België het 'Fort Breendonk', eveneens een doorgaanskamp, dat nog geheel ongewijzigd is te bezichtigen. De beddenbouw, de eetschalen, de verhoorkamer, kortom alles is er nog zoals het was te zien. Jammergenoeg is dat zeker met Westerbork niet het geval. Nadat eerst een aantal Molukkers er gehuisvest is geweest in de naoorlogse jaren, zijn de barakken later grotendeels doorverkocht. Het Kamp Westerbork, zoals het eens was, is niet meer in die staat. Wel is er nog altijd de houten villa van Gemmeker, de kampcommandant, maar, behalve dat er zeer recent nog één barak is teruggekocht en geplaatst, treft de aandachtige toeschouwer er niet meer aan de situatie zoals die vroeger was.

Dit boek is daarom een aanwinst voor mensen die in het oorlogsgebeuren geïnteresseerd zijn!  (18 januari 2012).

Titel: Voormalige concentratiekampen. Ondertitel: De monumentalisering van de Duitse kampen in Nederland. Auteur: Roel Hijink. Uitgever: Verloren, Hilversum. Omvang: 358 blz. ISBN: 978-90-8704-266-0. Prijs: € 29,--.

Cees van den Bovenkamp

Oranjekenner bij uitstek, J. G. Kikkert, voegde aan de serie aspektbiografie weer een titel toe, namelijk ‘Frederik Hendrik’. In dit boek volgen we het leven van Frederik Hendrik op de voet. Zijn moeder Louise de Coligny, was de dochter van de vermaarde Franse Hugenotenleider Caspar, die tijdens de vreselijke bloedbruiloft in Parijs werd vermoord. In 1583 trouwde zij met Willem van Oranje, zijn vader. Kort na zijn geboorte en doop in Delft werd zijn vader vermoord door Balthasar Gerards. Hier te lande vond men zijn moeder te veel een Francaise, die zich niet zo aanpaste aan de gewoonten en leefwijze van het Nederlandse volk. Jan van Nassau adviseerde zijn schoonzus om toch in Delft te blijven wonen, terwijl zij er sterk over dacht naar Frankrij terug te keren met haar boreling. Zo groeit de jonge prins hier in Nederland op. Al tijdens zijn jongere jaren verwerft hij de bijnaam ‘mooi Heintje’ vanwege zijn niet onaantrekkelijk uiterlijk. Later wordt hij ook wel ‘de Stedendwinger’ genoemd, omdat hij veel steden veroverde, waaronder ’s Hertogenbosch en Maastricht. Zijn halfbroer Maurits, die zelf ongetrouwd bleef, alhoewel hij wel bastaardkinderen had verwekt, maande hem sterk aan tot een huwelijk te komen. Zo kwam Amalia van Solms, waarnaar de oudste dochter van onze huidige kroonprins is genoemd, aan het hof te Delft als echtgenote van Frederik Hendrik. Zij zette hem in latere jaren onder druk om een dynastie tot stand te brengen. De prins was geslepen en diplomatiek. Ook wordt ons duidelijk beschreven dat hij humaan was en wars van scherpslijperij, vervolgingen van wie dan ook en zeker van executies. Hij liet veel ballingen uit de tijd van Maurits, na diens dood, naar de Republiek terugkeren. Echter, de kundige rechtsgeleerde Hugo de Groot schonk hij die vrijheid niet. Bekwame mannen gaven hem dikwijls advies. Een lezenswaardig boek in deze reeks. (25 februari 2011).

Titel: Frederik Hendrik. Auteur: J. G. Kikkert. Uitgever: Aspekt, Soesterberg. Omvang: 173 blz. ISBN: 978-90-5911-963-5. Prijs: € 18,95.

Cees van den Bovenkamp

'De gaskamer van Schloss Hartheim', met als ondertitel 'Op zondag gesloten' van Luise Jacobs, werd recentelijk uitgegeven door Aspekt te Soesterberg. Luise Jacobs vertelt over het vreselijke verhaal, dat haar familie trof in de Tweede Wereldoorlog. Aangrijpend is het lot dat haar vader, Arthur Jacobs is beschoren. Hij werd vergast in Schloss Hartheim, op 26 januari 1942. Luise vertelt het verhaal aan de hand van talrijke documenten en foto's uit haar familieverleden. De eerste gaskamer die als zodanig ging functioneren, stond in het Oostenrijkse Hartheim. Dat was en is nog steeds een vrij onbekend gegeven. Aanvankelijk deden de gaskamers dienst om door de nazi's als 'nutteloze eters' gekwalificeerde gehandicapten, nadat het steriliseren van deze mensen niet voldoende bleek, om te brengen. Als het vergassen van deze medemensen stopt in augustus 1941, volgen ernstig zieke en verzwakte gevangenen uit concentratiekampen, die met volle vrachtwagens achter elkaar naar Hartheim worden overgebracht. Ze kwamen uit Mauthauen, Dachau, enz. Luise beschrijft ons het Heiligenhaus in het district Wuppertal in de vooroorlogse jaren; ze geeft lijsten van toen aan, met namen van Joden in dat district en met namen van Joodse kooplieden, eveneens uit het district Wuppertal. De gevolgen van de Kristallnacht zijn in heel Duitsland verschrikkelijk, maar ook aan Heiligenhaus gaat dit verwoestende gebeuren niet voorbij. Reeds op 1 oktober 1938, ruim vijf weken voor de Pogromnacht, die plaats vond van 9 op 10 november 1938, verhuisde het gezin Jacobs naar een klein kamertje met vier personen: moeder, Klaus (7 jaar); Lenie (4 jaar) en Luise (5 jaar). Vader is voor de tweede keer opgepakt. De kinderen mogen ook niet meer naar de school, die nu alleen voor Duitse kinderen is. Joodse vrienden uit Heiligenhaus verliezen er twee opgroeiende kinderen, Karl en Rosa Aron. Ze zijn in de rivier de Ruhr gegooid, aan elkaar vastgebonden. Veel documenten, die in het boek worden afgedrukt als bewijsstukken van gruweldaden en van minitieuze 'Grundlichkeit' wat betreft het naspeuren van Joden, maken het beeld van de vervolgingen compleet. Vanuit Dachau komt ook vader Arthur in Hartheim terecht. Daar wacht de onverbiddelijke vergassingsdood, na een doodsstrijd van ruim veertig minuten. (30 april 2012)

Titel: 'De gaskamer van Schloss Hartheim'. Auteur: Luise Jacobs. Uitgever: Aspekt, Soesterberg. Omvang: 264 blz. ISBN: 978-94-6153-071-4. Prijs: € 18,95.

Cees van den Bovenkamp

Bij 'Gideon' te Hoornaar kwam uit: 'Brieven uit de gevangenis' van Corrie ten Boom. De zusters Ten Boom, Corrie en Betsie, dochters van vader Casper, zijn door hun gelovig bezig zijn met verzetsdaden, na de oorlog bekend geworden. Het gezin groeide op in Haarlem in de bekende, bij het Monopolyspel vertrouwde, Barteljorisstraat. Na een vreselijk laf verraad werd de familie op 28 februari 1944 opgepakt in de horlogewinkel van vader Ten Boom. Ze komen terecht in het huis van bewaring te Scheveningen. Vader Casper, al oud geworden, overlijdt daar na negen dagen. Corrie en Betsie worden op 6 juni 1944 overgebracht naar Kamp Vught. Tijdens hun gevangenisperioden in beide kampen schreven de zussen brieven naar familie en kennissen. Uit die brieven proef je de sfeer van die tijd, een zeer persoonlijk en warm aandoend beeld van hoe het geloof beide zussen als het ware door haar kracht 'op de been' mag houden. Ook vragen om bepaalde dingen komen naar voren. Zo schrijft Corrie 'stuur vesten', omdat het soms behoorlijk koud was in de kampen. Aan Nollie, hun zus, werden uiteraard ook brieven geschreven. Zo ook de laatste brief van Corrie uit Vught, gedateerd 25 augustus 1944. Dan gaan de zussen op transport naar het zeer wrede vrouwenkamp van Ravensbrück. Betsie heeft de verschrikkingen daar niet overleefd. Ze schreef in een van haar brieven de geloofswoorden: 'De Heere leidt me iedere seconde en minuut van de dag.' Een prachtig boekje! (30 april 2012)

Titel: Brieven uit de gevangenis'. Auteur: Corrie ten Boom. Uitgever: Gideon, Hoornaar. Omvang: 95 blz. ISBN: 978-90-5999-016-6. Prijs: € 9,95.

Cees van den Bovenkamp

Eveneens gaf 'Gideon' te Hoornaar uit twee cd-roms van films, waarbij het indringende verhaal van de zussen Corrie en Betsie ten Boom ons wordt voorgesteld. De eerste film heeft de naam 'De Schuilplaats' meegekregen en brengt ons in het gezin van Casper ten Boom met zijn beide ongetrouwde dochters in Haarlem, in de Béjé-straat (Barteljorisstraat). Ondanks het feit dat horlogemaker Ten Boom al oud is, neemt hij actief deel aan het verzet doordat hij een schuilplaats biedt aan Joodse onderduikers. Na laf verraad, worden de onderduikers opgehaald en de familie Ten Boom verhuist naar de Scheveningse strafgevangenis. Het Corrie ten Boomhuis is als museum ingericht en alleszins een bezoek waard. Deze film is eveneens het bekijken zeer waard. De film duurt ongeveer 110 minuten en er wordt Engels gesproken. De ondertiteling is Nederlands. De cd-rom, nr. D001 kost € 9,99.

De andere cd-rom heet 'Terug naar De Schuilplaats'. Ze voert ons terug naar Haarlem, maar niet alleen naar het huis van de Ten Booms, maar ze brengt ook het studentenverzet in Haarlem op een indringende wijze naar voren. Hans Poley, een jong natuurkundestudent en journalist van het verzet, zet zich in om met anderen een weeshuis met kinderen massaal van een executie te redden. Kosten van deze cd-rom, nr. D-002  € 14,99.  Beide cd-roms zijn uitgaven van Gideon te Hoornaar.

Aanbevolen (30 april 2012).

Cees van den Bovenkamp

Marnix Koolhaas & Jurryt van de Vooren hebben er goed aan gedaan om met verve, met gevoel voor sportgeschiedenis en met inzicht het boek 'De mannen van '63' te schrijven; verhalen van de zwaarste Elfstedentocht aller tijden. Tevens wordt tussendoor en met name in het laatste hoofdstuk aandacht besteed aan 100 JAAR ELFSTEDENTOCHT. Uitgever is Van Wijnen te Franeker. Opmerkelijk...een Friese uitgever! De auteurs nemen ons veertig jaar na de 'mythe van '63' mee terug naar die tocht der tochten. Er waren 10.000 inschrijvers, van wie er slechts 69 het einde hebben gehaald. Dat is een percentage van 0,69%. Nooit tevoren en nooit daarna was dit aantal personen die de eindstreep haalden of als tochtrijder of als w2edstrijdrijder zo extreem laag. Gemiddeld haalden ongeveer 79% van de deelnemers de eindstreep op de Bonkevaart in Leeuwarden. Toen echter niet. De weersomstandigheden waren zeer zwaar met een felle, striemende en koude wind, stuifsneeuw en met te lage temperaturen. Reinier Paping won de barre tocht. De laatste drie deelnemers, die nog voor 24.00 uur om kwart voor twaalf meer strompelend en half bevroren binnenkwamen, had in haar midden George Schweigmann, een toen 38-jarige winkelier uit Leeuwarden. Deze man vertelt zijn verhaal van die dag uitgebreid in de prachtige boek. George vroeg aan 40 deelnemers middels een enquête, veertig jaar na dato, of ze hun verhaal wilden registreren. Ook deze verhalen zijn opgenomen in het boek. De held werd Reinier Paping, tot de uiteindelijke winnaar uitgeroepen door de jury. Na hem kwam er een tweetal schaatsers binnen, waarbij Jeen van den Berg zich bevond. Onderweg waren enkele mensen, min of meer ter bescherming van Reinier Paping en om hem 'uit de wind' te houden, een stukje met hem meegeschaatst. Volgens de reglementen is dit verboden. Maar, gezien het heroïsche van de strijd en de barre omstandigheden, werd toch Reinier Paping, die ook werkelijk als eerste over de streep kwam, de winnaar. Prachtige sfeerfoto's komen in het boek voor. Hoe er onderweg gereden werd met beelden bij diverse plaatsen. We zien de massale opgave van tochtrijders te Staveren, gestrande tochtrijders op station Harlingen en beelden uit Bartlehiem, bij het bekende bruggetje. De tocht was bovenmenselijk zwaar. Van alle tot nu toe gehouden 15 tochten wordt kortelijks verslag gedaan. De grote vraag rijst: komt er ooit nog een zestiende tocht? Een prachtig foto- en leesboek!  (16 februari 2013).

Titel: De mannen van '63. Auteurs: M. Koolhaas & J. v.d. Vooren. Uitgever: Van Wijnen, Franeker. Omvang: 208 blz. ISBN: 978-90-5194-263-7. Prijs: € 24,99.

Cees van den Bovenkamp

Een kunstwerk op zich! Zo kun je de uitgave 'Schouder aan schouder' van Marc de Klijn & Henny van Hartingsveldt wel noemen. Het is een fraai boek geworden met schilderstukken, fraaie foto's, bijpassende teksten, zowel Bijbelteksten (heel vaak), als een enkel keer gewone proza. Van Wijnen te Franeker gaf dit boek, een mooi cadeau, uit! Als je zelf diverse, ontelbare keren in het heilige land geweest bent, herken je dingen, die je daar gezien hebt. Maar, in een schoonheid als in dit boek, kijk je bijna nooit terug. Alle teksten zijn tweetalig geciteerd: in het Nederlands en in het Engels. De teksten die gebezigd worden, komen door de uitbeelding van de aquarellen, tekeningen en de foto's tot leven. Het geheel past precies bij elkaar. Een wondere wisselwerking van kunst en tekst, tekst en kunst. De liefde tot het joodse volk komt heel duidelijk tot uitdrukking, maar ook de shoa, de diepe haatgevoelens, die er waren en, helaas, nog zijn, weten de auteurs te vangen als ze ons meeleiden naar o.a. Yad Vashem, het meest indrukwekkende museum over de Tweede Wereldoorlog dat ik ken. Maar ook de Davidsster, uitmuntend gefotografeerd in de ruïne van Kapernaüm, spreekt je aan, evenals de synagoge van die stad. De ruïnes daarvan tonen de aandachtige bezoeker hoe het er uitgezien heeft. De uitgraving aan de linkervoorkant, toont de diepte waarop de synagoge ongeveer was gebouwd ten tijde van Jezus' omwandeling. Dat spreekt aan! De Olijfberg krijgt veel aandacht in het boek. De graven die zich daar bevinden, met daarachter de Arabischge woonwijk en aan de westkant de hof van Gethsémané. De Naam van de EEUWIGE  wordt geprezen. De vogel die vogelvrij is getekend, maar ook het ziekenhuis van Bethesda, waarvan je de 5 zalen in de ruïnes nog duidelijk herkent. Een schitterend geschenkenboek voor iedereen, maar zeker voor mensen die Israël al eens bezocht hebben. Onze complimenten voor deze uitgave! (19 februari 2013)

Titel: Schouder aan schouder. Auteurs: Marc de Klijn & Henny van Hartingsveldt. Uitgever: Van Wijnen, Franeker. Omvang: 142 blz. ISBN: 978-90-5194-421-1. Prijs: € 29,95.

Cees van den Bovenkamp

Bij ‘Het Zoeklicht’ te Doorn kwam onlangs uit de Bijblese roman ‘De verborgen vlam’ van Davis Bunn & Janette Oke. Het boek handelt over Abigaïl, een Joods meisje, dat slechts haar broer(tje)  Jacob heeft overgehouden na bloedige aanslagen, waarbij hun ouders en andere gezinsleden omkwamen. Abigaïl is een wonderschoon meisje. Maar bovenal is ze schoon in haar geloofsleven. Ze heeft zich van heler harte aangesloten bij de zogenaamde '‘olgelingen van de Weg'. Daarmee worden de eerste christenen aangeduid. De religieuze leiders van het volk, het Sanhedrin, met daarbij geleerden uit die tijd, spannen zich samen tegen de levende Kerk van Christus. Ook de Romeinse overheden doen mee als het aankomt op vernietiging van Jezus’ volgelingen. Veel zaken uit de Bijbelse geschiedenis worden aan de orde gesteld in dit boek. De leidinggevende apostelen, maar ook Martha en Maria komen voor het voetlicht. Ook Anannias en Saffira krijgen de volle aandacht. Saffira d’r broer Ezra, een weduwnaar met twee kinderen, laat zijn oog vallen op de oogverblindende schoonheid van Abigaïl. Maar ook de Romeinse tribuun, Linux, vindt haar een erg aantrekkelijke jonge vrouw, die haar graag tot zijn vrouw zou zien verheven. Beiden doen een beroep op Petrus. Dan is er het geschil over de bedeling der Griekse weduwen. Er worden zeven diakenen gekozen, waaronder de zeer godvruchtige Stafanus. En juist voor hem krijgt Abigaïl steeds meer wardering, maar ook liefde. Ten slotte trouwt ze met deze getrouwe Godsgezant. De vijandschap neemt toe. Linux, die een tot het chirstendom bekeerde Romeinse vriend heeft, namelijk Alban, komt zelf ook innerlijk tot de overtuiging van het oprechte discipelschap van de Heere Jezus. Dan wordt Stefanus voor het Sanhedrin gesleept en uiteindelijk gestenigd. Saulus doemt op…Ten slotte gaat Abigaïl, die inmiddels zwanger is, mee naar Galilea, waar Alban en zijn Joodse vrouw Leah (een vriendin van Abigaïl) met hun kindje al verblijven en waar ook Jacob aanwezig is, mee met Linux om in Galilea meer veiligheid te kunnen hebben. Een prachtig geschreven roman! (18 oktober 2011).

Titel: De verborgen vlam. Auteurs: Davis Bunn & Janette Oke. Uitgever: Het Zoeklicht, Doorn. Omvang: 368 blz. 978-90-6451-147-9. Prijs: € 19,95.

Cees van den Bovenkamp

Bij ‘Het Zoeklicht’ te Doorn verscheen ook het vervolgdeel van een mennonitische serie, geschreven door Kim Vogel-Sawyer. Het kreeg de titel ‘De roep van je hart’ mee. Kim heeft zich als auteur bewezen getuige de grote verkoopcijfers die haar boeken ten deel vallen. In dit deel volgen we Thomas Ollenburger, een mennonitische jongen, zoon van Peter Ollenburger, die in het eerste deel een hoofdrol speelt. Thomas is gaan wonen in de grote stad Boston, ver bij zijn wortels vandaan. Hij mag daar toeven in de grote villa van zijn stief-oma Nadine Staedtman, de schoonmoeder van zijn stiefmoeder Summer. Na zijn diplomering aan de Boston Tech Universiteit, heeft Thomas grote toekomstplannen. Welke baan zal hij gaan krijgen? Hij krijgt kennis aan een mooie vrouw, Daphne Severt in Boston. Haar vader is krantenmagnaat. Dan vertrekt hij plotseling terug naar Kansas. Hij klust daar iets bij, ontmoet Belinda Schmidt, een oude klasgenoot en vindt ook haar erg sympathiek. Als Daphne hem schrijft dat er een baan voor hem is bij het bedrijf van haar vader, keert hij terug naar Boston. Daar trekt hij in een huurwoning en zet zich aanvankelijk in voor de campagne van een presidentskandidaat. Als zijn ogen worden geopend voor het grote gevaar, dat dit alles, ook principieel gezien, met zich meebrengt, komt het tot een vertrek uit de krantenbranche, waarin hij inmiddels promotie had gemaakt. De verkering met Daphne lijkt op niets uit te lopen. Wat moet hij toch doen? God om raad vragen! Ja, dat is iets wat hij lang vergeten heeft. De Heere staat toch op plaats nummer één in zijn leven. Dit vertelt hij Daphne, die hem nog een keertje onverwachts bezoekt. Daphne komt, door het lezen in de Bijbel, tot het geloof. Dan verandert alles. Hoe een en ander afloopt, verklappen we u niet. Boeiend en onderhoudend geschreven, tot het einde toe!  (23 februari 2011)

Titel: De roep van het hart. Auteur: Kim Vogel-Sawyer. Uitgever: Het Zoeklicht, Doorn. Omvang: 285 blz. ISBN: 978-90-6451-122-6. Prijs: € 18,95.

Cees van den Bovenkamp

Bij ‘Het Zoeklicht’ te Doorn verscheen deel 1 van de serie ‘Dochters van de belofte’, een roman over het leven onder de Amish, onder de titel ‘Terug naar huis’ Beth Wiseman schreef dit prachtige, boeiende verhaal. Lillian Miller is op zoek naar vrede en geluk in de omgeving van haar grootouders die in Lancaster County wonen en al op leeftijd zijn. Vanaf haar tiende jaar is ze daar niet meer geweest en inmiddels is ze 27 jaar. Opa Jonas Miller is ernstig ziek, als ze arriveert. Oma Irma Rose en opa hebben uitgezien naar de komst van hun enige kinskind, Lillian, die met haar moeder Sarah Jane is weggetrokken uit het land van de Amish naar Houston. Voor het laatste stuk van haar lange reis krijgt ze een lift van een jonge Amish-weduwnaar, Samuël Stoltzfus, die met zijn kar richting het dorp moet. Hij heeft oog voor de schoonheid van deze jonge Englischer vrouw. Hij zet haar netjes af bij de oprijlaan van haar grootouders. Geleidelijk aan went Lillian aan de specifieke gewoonten van de Amish en kleedt ze zich ook als een Amish-vrouw. Ze wordt door haar oma onderwezen in de kneepjes van de Amish-godsdienst, de Ordnung en bereidt zich voor op het doen van belijdenis. Ondertussen groeit er iets tussen Samuël en Lillian. Ook Samuel’s enige zoon uit zijn eerste huwelijk, David, kan het wonderwel goed vinden met Lillian. Er gebeuren tussendoor ook vervelende dingen. Het leven is een leven van ups en downs. Ten slotte ontdekt Lillian wie haar eigen vader is. Ook haar moeder, die haar destijds heeft meegenomen, komt op bezoek bij opa en oma, haar ouders. Als ze nog maar net teruggekeerd is naar Houston, overlijdt totaal onverwachts oma. Snel keert Sarah Jane dan terug. Zij blijft er en helpt haar zieke vader. Dan komt de bruiloft van Lillian en Samuël. Een prachtige roman met een goede inhoud. Dit moet haast wel een bestseller worden! Mijn complimenten voor het uitgeven van dit boek aan ‘Het Zoeklicht’. (15 september 2011)

Titel: Terug naar huis. Auteur: Beth Wiseman. Uitgever: Het Zoeklicht, Doorn. Omvang: 303 blz. ISBN: 978-90-6451-125-7. Prijs: € 19,95.

Cees van den Bovenkamp

Het tweede deel van de serie ‘Dochters van de belofte’ van Beth Wiseman, met de titel ‘Een zuiver geschenk’,  kwam ook uit bij Het Zoeklicht te Doorn. Stond in het eerste deel Lillian Miller centraal, deze keer is dat met name haar Englischer vriendin Carley Marek, die bij haar en haar man Samuël komt logeren om zo een beetje tot rust te kunnen komen van haar drukke werk als journaliste voor een krnatenbedrijf. Ze dient een artikel te gaan schrijven over het leven onder de Amish. Nou, dat treft bijzonder goed, want ze ondergaat als het ware een cultuurshock als ze in Lillians gezin komt. Daar is een baby, Anna; verder is er David, de zoon van Samuël uit zijn eerste huwelijk. Ook deze jongen krijgt een centrale plaats in het boek, vooral als blijkt dat hij een ernstige nieraandoening heeft. De dokter die uit de gemeenschap is verbannen, Noah, zou heel wat kunnen betekenen in deze situatie, maar hij komt in eerste instantie totaal niet in aanmerking. De toestand van David is echter levensbedreigend en via Noah komt het echtpaar Samuël en Lillian ten slotte met hun zoon terecht bij een uiterst bekwame uroloog. Tussendoor wordt Carley nog wel eens gebeld op haar mobieltje door haar broer Adam, die zich veel bemoeit met haar leven. Ook Matt, de krantenmagnaat, informeert zo terloops hoe ver ze al is met het artikel. Er gebeurt meer. Carley en Noah krijgen oog voor elkaar. Noah is, zo komt uit, de broer van Samuël. Hij heeft ooit een boek geschreven over het leven onder de Amish en heeft daarin nogal persoonlijke notities geschreven. Dit wordt hem zeer kwalijk genomen. Hij heeft reeds meerdere malen per brief excuses hiervoor gemaakt, maar de Amsih zijn ietwat star in hun onverzoenlijke houding ten opzichte van Noah. Dan komt uit dat er maar één donor is, waarbij een match is tussen die donor en de zeer ernstig zieke David. Dat is nou net onkel Noah. Die stelt een nier beschikbaar en wordt donor. De operatie dient snel te gebeuren. Na de operatie nemen de zorgen om Noah toe, omdat hij niet bijkomt uit de operatie. Met David mag het goed gaan. Noah, die een kliniek ingericht heeft, vlak bij de Amish, wil zich daar als arts vestigen. De liefde tussen Noah en Carley groeit. Zal alles nog goed komen? Een prachtige, vlot geschreven roman, met een uitstekende strekking! Zeer aanbevolen! We zijn benieuwd naar het derde deel in deze serie, dat naar we vernamen, in het voorjaar van 2012 D.V. op de markt zal komen. (24 september 2011).

Titel: Een zuiver geschenk. Auteur: Beth Wiseman. Omvang: 379 blz. Uitgever: Het Zoeklicht, Doorn. 978-90-6451-138-7. Prijs: € 19,95

Cees van den Bovenkamp

Deel 3 uit de serie 'Dochters van de belofte', is uitgekomen bij Het Zoeklicht te Doorn. Het derde deel heeft de titel 'Vertwijfelde harten' meegekregen van de auteur Beth Wiseman. De jonge Amish-weduwe Sadie Fisher woont in het landelijke Lancaster County. Ze verkoopt producten uit de Amish-wereld aan toeristen die naar dit rustieke gebied komen. Sadie voelt zich wel vaak eenzaam. Ze verhuurt in de zomermaanden haar gastenverblijf. Maar dan, onverwacht, komt een rijke Englisher Kade Saunders, die drie maanden lang midden in de wintertijd haar gastenverblijf huurt.  Deze man is getrouwd met Monica, die hem ontrouw gaat worden en hem dat komt zeggen ook. Daarbij levert ze, tijdelijk zo ze erbij vertelt, hun enige zoon, Tyler af, die autistisch is en een geheel aparte aanpak nodig heeft. Dit verstoort enerzijds zijn vakantie; anderzijds kan hij nu zijn zoon beter leren kennen. Wie hij ook steeds beter leert kennen is de jonge Amish-weduwe. Heel langzaamaan groeit er iets tussen die twee. Bovendien blijkt dat Sadie veel opheeft met Tyler en goed met hem kan omgaan. Dan wordt midden in een barre winter, Kade gebeld door zijn zakencompagnon Val, die hem het bericht overbrengt van het dodelijke verkeersongeval dat Monica heeft getroffen. Kade wil, met Tyler, naar de begrafenis, maar het barre weer houdt hem in de Amish-gemeenschap, waar hij ook meer kennis krijgt van hun geloofsachtergrond, mede dankzij de oude Jonas, een weduwnaar, die nog verliefd raakt op Lizzie, een oude Amish-vrouw. Onderwijl komt Milo, een Amishman, naar Lancaster County om daar Sadie op te halen, met wie hij graag samen door het leven wil, in het verre Texas. Dit alles betekent voor Kade een enorme slag. Hoe gaat alles toch aflopen? Het is erg boeiend beschreven in dit boek, dat ik van harte wil aanbevelen! (4 mei 2012)

Titel: Vertwijfelde harten. Auteur: Beth Wiseman. Uitgever: Het Zoeklicht, Doorn. Omvang: 304 blz. ISBN: 978-90-6451-157-8. Prijs: € 19,95.

Cees van den Bovenkamp

Bij 'Het Zoeklicht' te Doorn kwam uit 'Rachab, dochter van Israël', een roman, geschreven door Gilbert Morris. Twee spionnen van het leger van Israël worden er op uitgezonden door Jozua, de nieuwe leider van het volk, om de stad Jericho te gaan verspieden. De ene is Ardon, de zoon van Kaleb; de andere zijn neef Orniël, de zoon van Kalebs overleden broer. Beiden komen in kontakt met Rachab, de hoer en haar meest nabije familie. Rachab, die ervan overtuigd is dat  de God van Israël Zijn volk het land zal doen veroveren, verstopt de twee verspieders en bewaart en bewaakt hen. Dan worden ze via een koord uitgelaten in het nachtelijke uur, nadat ze Rachab gezworen hebben haar en haar familieleden te zullen sparen. Zij dient daartoe een scharlaken koord uit haar venster te hangen. De jonge prostituee Rachab, zo wordt beschreven, werd gedwongen in de prostitutie te gaan, nadat schuldeisers van haar vader dreigden haar hele familie als slaaf te gaan verkopen. Dit laatste gegeven treffen we niet in de Bijbel aan. Wel vinden we daar het hele verhaal van Jericho, ook dat van de dief Achan, terug. Ternauwernood ontkomen Ardon en Otniël bij de eerste aanval op Ai. Na de tweede aanval op dat kleine stadje, komen de Gibeonieten. Daarna wordt het mmidden van het land veroverd; vervolgens het zuiden en ten slotte ook het noorden. Dan trouwt Ardon met Rachab. Zij mag een moeder in Israël worden, bovenal een van de voorouders van de Heere Jezus. Otniël trouwt ook, met Ariël, een dochter van Kaleb, zijn nicht.  (14 september 2012).

Titel: Rachab, dochter van Israël. Deel 6 uit de serie 'Leeuwen van Juda'. Auteur: Gilbert Morris. Uitgever: Het Zoeklicht, Doorn. Omvang: 270 blz. ISBN: 978-90-6451-107-3. Prijs: € 18,95

Cees van den Bovenkamp

Bij Van Wijnen te Franeker verscheen deel 1 van de Fountain Creek Kronieken, onder de titel ‘Ontvlamd’, een roman van Tamera Alexander. Kathryn Jennings is getrouwd met Larson Jennings. Afkomstig uit gegoede kringen, moet ze nu, samen met haar man, keihard werken om een vrij karig bestaan. Dat alles is haar heel veel waard vanwege de liefde. Op een avond, onder barre weersgesteldheden, vertrekt Larson. Onderweg maakt hij dingen mee, die hem het leven kunnen kosten. Zwaargewond wordt hij aangetroffen. Zal hij het er levend van afbrengen? Mensen met een bewogen hart, christenen in hart en nieren, vangen hem op. Heel geleidelijk aan knapt hij weer enigszins op. Pas als hij weer behoorlijk aangesterkt is, gaat hij op zoek naar zijn vrouw, naar zijn woning, naar zijn stuk land. Zijn vrouw blijkt inmiddels hoogzwanger te zijn van Larson. Onder de naam Jacob keert hij terug, gelittekend vanwege de ernstige verwondingen, kreupel. Hij treft Katryn niet meer thuis aan. Na een lange zoektocht, vindt hij haar, maar zij herkent hem niet meer. Een wrede man heeft het op Katryn gemunt. Na lang omzwerven blijkt dat twee mensen opnieuw verliefd kunnen raken op elkaar.  Boeiend vanaf de eerste bladzijde!  (1 juni 2011).

Auteur: Tamera Alexander. Serie: Fountain Creek Kronieken, deel 1. Uitgever: Van Wijnen, Franeker. Omvang: 430 blz. ISBN: 978-90-5194-346-7. Prijs: € 19,95.

Cees van den Bovenkamp

Deel 2 van de serie Fountain Creek Kronieken, getiteld ‘Onthuld’ en eveneens geschreven door Tamera Alexander, voert ons naar hetzelfde gebied, dat van Willow Springs. Annabelle Grayson, die na een turbulent leven, deels als gedwongen prostituee, met haar man Jonathan McCutchens op weg is naar de boerderij die deels zijn eigendom is, ziet haar man zich ontvallen door de dood. Nadat ze bij ds. Carlson en zijn vrouw Hannah in Willow Creek is teruggekeerd, plaatst ze een advertentie voor een gids die haar wil begeleiden naar en veilig wil brengen in de plaats waar de boerderij staat, 1500 km. verderop. Een zware en moeilijke tocht zal het worden. Allereerst al om de caravaan, waarmee ze met haar man Jonathan meereisde, weer in te halen. Ze vindt Jonathans halfbroer Matthew Taylor bereid om haar te vergezellen. Hij doet dit echter aanvankelijk met grote tegenzin, maar alleen omdat hij wel moet. Immers, hij heeft grote schulden lopen en er moet geld komen om die schulden af te lossen. Na verloop van enige tijd raken de twee, Annabelle en Matthew meer en meer met elkaar bekend en krijgen aandacht voor elkaar. Die aandacht gaat over in liefde. Onderweg gebeurt er zoveel dat we dat allemaal niet kunnen noteren hier, maar dat alles maakt het boek ontzettend boeiend. Na weken van trekken en spanningen, arriveren ze ten slotte in Colorado, Idaho, waar de boerderij van Jennings zich bevindt. Daar treffen ze de moeder van Matthew nog aan, die vrijwel geheel dement is geworden. Hen wacht een schone erfenis en een huwelijksleven.  (22 juni 2011).

Titel: ‘Onthuld’.  Auteur: Tamera Alexander. Uitgever: Van Wijnen, Franeker. Omvang: 432 blz. ISBN: 978-90-5194-353-5. Prijs: € 19,95.

Cees van den Bovenkamp

Ook het laatste en afsluitende deel  3 van de Fountain Creek Kronieken, dat

de titel ‘Onthouden’ kreeg, toont de kwalitatief hoogstaande schrijfstijl van Tamera Alexander. Véronique Girard, die bij haar moeder in Parijs woont en daar een betrekkelijk goed leven leidt, ziet dat haar land, Frankrijk, dreigt in oorlog te geraken. Dan sterft haar moeder. Ze neemt afscheid van haar staden haar vaderland. Haar moeder heeft haar daartoe aangezet toen ze nog leefde: ‘Zoek je vader’. Die vader, Pierre Girard, ging een kwart eeuw daarvoor op zoek naar geluk in het verre westen van Amerika, in de bonthandel. Ooit zou hij zijn dochter en zijn vrouw laten overkomen. Daar is niets van terecht gekomen. Zijn kanppe dochter gaat wel op zoek en komt in Willow Springs terecht, waar ze diverse mensen ontmoet. Ze laat er een stevige wagen bouwen door de wagenmaker, neemt haar intrek in een eenvoudig hotelletje, ontmoet daar Lilly Carlson, de lichamelijk gehandicapte dochter uit het predikantsgezin, en maakt kennis met meerdere mensen uit het stadje. Bij navraag blijkt dat men haar nauwelijks iets weet mee te delen over haar vader. Ze zal op een verdere zoektocht moeten. Zo wordt haar gewezen op Jack Brennan, die vele jaren gezelschappen door het Rotsgebergte leidde en bekend is met de omgeving. Sinds kort is deze weduwnaar vrachtrijder geworden naar de mijnstadjes verderop in het gebergte. Véronique wil graag mee om zo direct navraag naar haar vader te kunnen doen. Echter, er schuilt groot gevaar in deze tochten. Allereerst onderweg via nauwe wegen, die langs diepe ravijnen voeren, maar ook in de plekken zelf, waar opdringerige mijnwerkers duidelijk hun kwade bedoelingen laten blijken. Ze vindt er geen enkel spoor omtrent de verblijfplaats van haar vader. Gaandeweg ontstaat er naast respect ook genegenheid voor elkaar tussen Véronique en Jack. Er  gebeurt meer.Véronique wordt bedreigd met het verdwijnen van haar grote rijkdom. Ten slotte vindt ze haar vader…en trouwt ze! Wat een ontknoping, wat een spanning! Deze serie verdient het in menige huiskamer een plaats te krijgen. Goede lectuur!  (18 juli 2011)

Titel: ‘Onthouden’. Auteur: Tamera Alexander. Uitgever: Van Wijnen, Franeker. Omvang: 496 blz. ISBN: 978-90-5194-3535. Prijs: € 19,95

Cees van den Bovenkamp

Bij Van Wijnen te Franeker is verschenen een nieuwe reeks van de auteur Tamera Alexander, de zogeheten Timber Ridge Reeks. We lazen voor u het deel dat de titel 'Verder langs de weg' meekreeg. De roman is uitermate boeiend geschreven. Het thema als naastenliefde krijgt een bijzondere plaats in het boek. We maken kennis met dr. Molly Withcomb, hoogleraar Romaanse talen, die in Colorado uit de trein stapt, min of meer op de vlucht voor hetgeen haar overkomen is. Ze heeft haar ontslag gehad, kort nadat haar vader is overleden. Nu wil ze een nieuw leven opbouwen in Timber Ridge, waar ze een benoeming heeft gekregen als leerkracht aan de te openen school aldaar. Het stadje groeit wat het aantal inwoners betreft. Ze gaat vanaf de trein mee met de postkoets, maar onderweg ontsnapt ze ternauwernood aan een vreselijk ongeluk. De postkoets dreigt in een ravijn te storten, aan de rand van een gevaarlijke klif. Gelukkig is sheriff James McPherson vrijwel onmiddellijk ter plekke. Al snel heeft James door dat de nieuwe leerkracht iets te verbergen heeft. Ze wordt officieel door de gemeenteraad, met een halsstarrige burgemeester, benoemd, maar in haar lichaam groeit een kind. Dat kind is verwekt door haar eerdere minnaar. Ze gaat beginnen met lesgeven en raakt al spoedig erg vertrouwd met de kinderen en met veel ouders. Ook de sheriff kent een meer dan normale belangstelling voor haar. Ze bewoont de blokhut, die het bestuur heeft laten bouwen naast de school. Ze heeft kennis van zaken. Tot twee maal toe komen mensen uit andere plaatsen een bezoek brengen aan de school vanwege haar vernieuwde en goede inzichten, die bekend geraakt zijn. Echter, dan komt haar bedrog uit, namelijk dat ze niet als ongehuwd, zonder kinderen, in dienst is getreden als personeelslid van de school, maar dat ze een kind bij zich draagt. Ze wendt bovendien voor dat ze weduwe is. Veel wederwaardigheden doen zich voor. Spanningen te over. Uiteindelijk besluit de gemeenteraad tot haar ontslag en bovendien moet ze de blokhut verlaten. Inmiddels kondigt de nieuwe wereldburger haar komst aan, te vroeg. Dokter Brookston staat haar bij tijdens de bevalling, met assistentie van de zus van de sheriff, Rachel, een jonge weduwe, met twee zoontjes, die leerling zijn van de school. Na de bevalling en nadat haar dochtertje thuis is gekomen, bij Lori Beth, haar vriendin, waar ze een huis mee deelt, besluit ze toch terug te gaan naar het westen. Ze is al onderweg, als de sheriff de postkoets in haalt. Hoe dat afloopt, lees het zelf! (10 februari 2012).

Titel: Verder langs de weg. Auteur: Tamera Alexander. Uitgever: Van Wijnen, Franeker. Omvang: 495 blz. ISBN: 978-90-5194-404-4. Prijs: € 19,95.

Cees van den Bovenkamp

De dertiende druk is er van het onopgesmukte levensverhaal over ds. B. J. Ader, een jonge hervormde predikant, die tijdens de tweede wereldoorlog woonde in zijn eerste pastorie ‘Een Groninger pastorie in de storm’. Mevrouw Ader, die reeds in 1947 dit boek kon laten verschijnen, vertelt levendig over de verzetsstrijd die haar man voerde tegen de Duitse bezettingsmacht. Honderden Joodse landgenoten werden door hem gered, o.a. de later bekend geworden Johanna Ruth Dobschiner (Hansje)  die hij persoonlijk op een fiets uit Amsterdam wegbracht naar zijn pastorie. In die pastorie zaten op een gegeven ogenblik zes Joodse onderduikers, die allen zo hun eigen karaktereigenschappen hadden, die leuke bijnamen hadden, o.a. de grote muis en de kleine muis; die overal hun hulp betoonden in het leven in de pastorie: corveedienst deden, enz. Maar die ook getraind waren op een mogelijke inval van Duitsers. Het kleine zoontje van de familie Ader droeg de bijnaam ‘Lutje-domie’. Af en toe, onverwacht waren er speldenprikjes. Totdat er een grote inval plaats vond…Ds. Bas Jan Ader dook ineens totaal onveracht, soms midden in de nacht weer eventjes op, verdween dan weer. Want, de bezettende macht zat hem flink op de hielen. Totdat hij, op een fataal moment, werd opgepakt. Hij kwam terecht in het doorgangskamp van Amersfoort. Toen gebeurde er iets vreselijks. De ondergrondse deed een aanval op een Duits voertuig dat reed op de weg tussen Veenendaal en Elst (Utrecht). De vijand kondigde repreailles aan, als de dader(s) zich niet voor een bepaald tijdstip melden zouden. Niemand kwam opdagen. Helaas. Toen nam men 6 mensen uit Kamp Amersfoort mee naar de bossen tussen Veenendaal en Elst. Daar groeven ze hun eigen graf. Eén van hen was ds. B. J. Ader. Hij gaf zijn jonge leven voor de vrijheid van zijn vaderland. Met het Wilhelmus op de lippen werden ze doodgeschoten door het vuurpeloton. Opdat wij gedenken…Een bijzonder goed boek! Een lezenswaardig boek, dat in geen enkele woning mag ontbreken. Er spreekt zoveel liefde uit, zoveel vaderlandsliefde, zoveel liefde tot Zijn Heiland bovenal! (18 oktober 2011).

Titel: Een Groninger pastorie in de storm. Auteur: mevr. J. A. Ader-Appels. Uitgever: Van Wijnen, Franeker. Omvang: 366 blz. ISBN: 978-90-5194-043-5. Prijs: € 14,75.

Cees van den Bovenkamp

Uitgeverij Meinema te Zoetermeer gaf een mooie pocket uit onder de titel ‘Van kansel naar barak’. Diverse auteurs gaven er hun medewerking aan. De kern van de inhoud komt hier op neer, dat meerdere dienstdoende predikanten die de Gereformeerde en de Herovrmde kerk dienden tijdens de Tweede Wereldoorlog, vanaf de kansel openlijk naar voren brachten hoe zij over het Duitse beleid dachten. Veel voorgangers zowel hier in Nederland als in het voormalige Nederlands-Indië (daar ging het primair tegen de Jappen) moesten dit met hun vrijheid bekopen en belandden vaak in de barakken van de concentratiekampen. Daar bleven ze preken, indien er de mogelijkheid was. Deze bundel verhalen stelt de soms tamelijk onbekende, maar toch vrij grote groep getroffen predikanten, centraal. Jan Ridderbos, gereformeerd predikant o.a. te Tweede Exloërmond, schrijft over zijn grootvader, Mien Arntzen-Rijper over haar eigen vader, die gevangen genomen zijn en soms ook overleden in de kampen.  Van ds. Rijper lezen we dat hij werd gefusilleerd op 28 november 1944, elf dagen na zijn arrestatie, in Kamp Amersfoort. Ds. Rijper vroeg om nog een stukje te mogen lezen uit zijn Bijbel. De kampcommandant weigerde dat en gooide zijn Bijbel in zijn graf, evenals zijn wandelstok, die hij daarvoor doormidden brak. Moedige getuigenissen lezen we! Maar ook dat men vaak geestelijk een goede tijd had. We kennen het imponerende boek ‘Hel en hemel van Dachau’ van wijlen ds. J. Overduin, destijds gereformeerd predikant te Arnhem.  O)pvallend is dat de Nederlandse predikanten in de kampen van Amersfoort, Vught, Westerbork, Bergen-Belsen, Buchenwald, Dachau, Neuengamme, Sachsenhausen, Theresienstadt en andere kampen vrijwel allen de gereformeerde kerken of de hervormde kerken dienden in oorlogstijd. Ds. De Neef was een baptisten-predikant, er wordt nog melding gemaakt van een doopsgezinde voorganger, van 2 evangelisch-lutherse predikanten , maar niet één keer van een predikant van de (oud) Gereformeerde Gemeenten. Slechts ds. J. Kars uit Capelle aan den IJssel wordt onder het kopje GG gezet, maar hij was een predikant van een vrije gemeente, die qua grondslag toch behoorde bij de gereformeerde gezindte.  Wel is ons bekend de houding van wijlen ds. R. Kok te Veenendaal en wijlen ds. Joh. van der Poel te Giessendam tegen de vijand, de Duitsers, in die tijd. Ook de latere predikanten ds. A. Hofman en ds. J. Mijnders hebben duidelijk hun positieve houding laten uitkomen. Echter, helaas, mocht ds. G. H. Kersten, na de oorlogstijd niet meer terugkeren in de Tweede Kamer, vanwege de constateringen van de zogeheten zuiveringscommissie, die hem daarvan uitsloot. Dit was het gevolg van zijn te pro-Duitse houding in de eerste oorlogsjaren. Later zag hij meer en meer het gevaar van het gedachtengoed van Hitler in.  Maar, al met al is dit een interessant boekje! (24 december 2011).

Titel: Van kansel naar barak. Auteurs: diverse auteurs, onder redactie van George Harinck en Gert van Klinken. Uitgever: Meinema, Zoetermeer. Omvang: 208 blz. ISBN: 978-90-211-4312-5. Prijs: € 18,90.

Cees van den Bovenkamp

Dan nog een prachtige uitgave van Van Wijnen! Zeer de moeite waard voor iedereen. Want…we hebben het heel vaak over het weer! Juist. En de titel van dit lijvige boek van drs. Jan Buisman, die geschiedenis en aardrijkskunde studeerde, luidt dan ook: ‘Extreem weer!’ Het boek is heel goed verzorgd op de markt gebracht. Dat is mijn eerste opmerking die ik erover wil maken. Uitstekend drukwerk op kunstdrukpapier! En dan…de vele illustraties: in kleur, maar ook zwart-wit. Heel veel weeroverzichten van door de loop der jaren heen, alsmede grafieken completeren deze uitgave, die van grote klasse getuigt. De auteur is een kenner van het weer in zijn historische gang door de tijd. De ondertitel van deze weercananon luidt niet voor niks: ‘Weergaloze winters & zinderende zomers; hagel & hozen; stormen & watersnoden’. Vanaf het prille oerbegin tot aan de middeleeuwen voert Buisman, weerhistoricus bij het KNMI, ons mee naar 1421, het jaar dat de Sint-Elisabethsvloed plaats vond. Vanaf dat tijdstip loopt neemt hij ons aan de hand en voert hij ons langs barre omstandigheden door de loop der eeuwen en der jaren heen. Je leert naast de weergeschiedenis ook opnieuw feiten kennen uit de eigen geschiedenis. Zo zet hij menig tafereel onder het vergrootglas, o.a. de Kozakkenwinter van 1813/1814, die Napoleon fataal werd. Veel watersnoden eisten in de loop der tijden veel slachtoffers in ons land. In 1686 kwamen er 1900 mensen om in het gewest Groningen; een stormvloed in het Noordzeegebied eiste 13.300 mensenlevens  in 1717. Ook het feit van: ‘Wat nu? zegt Pichegru, de Franse bevelvoerder, die in 1795 over de bevroren rivieren ons land vrij makkelijk kan binnentrekken, krijgt de nodige aandacht. Dan het jaar 1929, met een late maar Siberisch aandoende koudegolf en twee van de drie oorlogswinters (1941 en 1942), alsmede de hongerwinter (1944) komen ter sprake. De Elfstedenkoorts beleef je als het ware. Als, soms na vele jaren, eindelijk weer eens kan klinken dat het ‘It giet oan!’, ben je bijna nog net zo blij als toen het werkelijkheid was. Ten slotte herbeleef je de laatste decembermaand, die van 2011, die omschreven wordt als ‘koud en overweldigend wit’. Een heel mooi boek!  (18 oktober 2011).

Titel: Extreem weer!  Auteur: drs. Jan Buisman. Uitgever: Van Wijnen, Franeker. Omvang: 576 blz. ISBN: 978-90-5194-358-0. Prijs: € 49,50

Cees van den Bovenkamp

Mozaïek te Zoetermeer gaf uit 'Mijn broer, mijn broer' van Michael Eisner. Francisco de Montcada is van gegoede afkomst. Zijn ouders bezitten een prachtig kasteel in Aragón. Naar de gewoonte in die tijd, tweede helft van de dertiende eeuw, komt vaak de oudste zoon van de baronnen in die tijd een periode van drie jaar intrek nam in een klooster, dat vaak grotendeels bekostigd was met het geld van zijn voorvaderlijk geslacht. Dit is ook het geval in het jaar onzes Heeren 1265 als Francesco zich meldt bij abt Pedro. Vrijwel gelijktijdig is daar een andere novice (nieuweling)  aangekomen, namelijk broeder Lucas, met wie hij samen daar opgroeit. Ze raken bevriend met elkaar. Na verloop van tijd komt er een scheiding tussen die twee. Francesco, heimelijk verliefd op de schone Isabella, trekt mee met een kruistocht. Na zijn deelname aan die tocht is hij geestelijk volledig ingestort. Hij raakt min of meer geïsoleerd in zijn eigen kloostercel en er is niemand die goed contact weet te leggen met deze broeder. Totdat broeder Lucas er, stukje bij beetje, in slaagt zijn oor te luisteren te leggen bij zijn vriend van voorheen. Daar hoort hij de verbijsterende verhalen over bloedige veldslagen, verraad, vriendschap, wreedheid en ook van heldenmoed. In het klooster wordt Francesco evenmin de rust gegund, waarnaar hij zo verlangt. Dan moet broeder Lucas een uitermate belangrijke keuze maken. Hoe zal dat allemaal uitpakken? (6 maart 2012)

Titel: Mijn Broer, Mijn Broer. Auteur: Michael Eisner. Uitgever: Mozaïek, Zoetermeer. Omvang: 360 blz. ISBN: 978-90-239-9401-5. Prijs, midprice: € 12,50

Cees van den Bovenkamp

Het derde deel, ‘Beloften van vrijheid’ brengt ons in Amerika. De familie Clavell heeft de overtocht naar Amerika gemaakt. Er zijn daarbij schulden gemaakt. Madeleines twee zonen, Philippe en Charles moeten gaan werken bij een rijke grootgrondbezitter totdat de schuld vereffend is. Philippe treft het daarbij beter dan Charles. Charles komt terecht bij een zekere Zwicken, een wapenhandelaar, die erg dominant is voor zijn personeel. Philippe darentegen komt op het prachtige buiten ‘Whisper Wood’ terecht, waar dochter Bridgit Barrington gaandeweg zijn verblijf verliefd raakt op hem. Echter, zowel Bridget als haar ouders zijn rooms-katholiek…Bovendien horen ze tot de adelstand. Daar zal niets van kunnen komen. Vader Amos en moeder  Sarah hebben een betere huwelijkskandidaat voor haar: de multimiljonair Edward Moorehead. Ondertussen is Madeleine met haar tweede echtgenoot Pierre en haar dochtertje Eline, alsmede haar zwager Jean en diens echtgenote van Nederlandse afkomst, Adriaentje, op hun landgoed aangekomen. Ze boeren daar en bouwen geleidelijk aan een bestaan op, maar missen de twee zoons. Eerst komt Philippe naar huis, daar Amos Barrington hem voortijdig vrij laat en zijn deel van de schulden afbetaalt. Dit alles i.v.m. het a.s. huwelijk van Edward en Bridget, zeer tegen de zin van Bridget overigens. Bridget komt erachter dat ze in feite niet de eigen dochter van de Barringtons is, maar een aangenomen kind. Al met al veel avonturen. Charles ontvlucht de smederij van Zwicken en komt, na veel omwegen, ook thuis. Dan vertrekken beide broers opnieuw naar dat gebied, waar ze hun dwangarbeid hebben verricht. Philippe doet een allerlaatste poging, zo rond de kerstdagen, om Bridget te ontvoeren en als bruid mee te nemen naar huis. Het slot is adembenemend spannend. Zal een en ander lukken? (18 april 2011).

Titel: Beloften van vrijheid. Auteur: Golden Parsons. Uitgever: Mozaïek, Zoetermeer. Omvang: 400 blz. ISBN: 978-90-239-9361-2. Prijs: € 19,90.

Cees van den Bovenkamp

Guurtje Leguijt, de talentvolle auteur, voegde aan haar repertoire toe: 'Badwater', een roman die onlangs verscheen bij Mozaïek. Ze schrijft op hoog niveau dit heel verdrietige verhaal over de jonge Emma, die opgroeit in een vrijwel liefdeloze wereld. Haar moeder is aan alcohol verslaafd op een vreselijke wijze. Alcoholverslaafden zijn vaak nog moeilijker aan het afkicken te krijgen dan drugsverslaafden en vallen net zo snel weer terug in hun fatale gewoontepatroon. Dat tekent Guurtje ons in dit verhaal. Emma staat er reeds als piepjong meisje alleen voor. Haar moeder, in de dronken situatie, doodt haar bijna door haar in de kelder te laten vallen en haar daar zwaar verwond achter te laten. Maar, als door een wonder komt ze daar weer boven op. Haar jonge vader, die haar verwekte, is al lang verdwenen. Ze kent hem niet, weet niet wie hij is, waar hij woont, of hij nog leeft, wat hij doet. Dan wordt Emma een hulpeloze zwerfster. Ze heeft haar HAVO niet kunnen afmaken, is weggelopen en komt terecht bij twee andere jongeren en een zwerfhond, in een leegstaande container. Ze wordt verkracht, eerst door Gerrit, haar stiefvader, die ook al weer wegging; daarna door Jeremia in de container, waar ze samen met Brace, een meisje en Jeremia toeft. Alledrie zijn erg aan de drugs geraakt. Het totaal ontwortelde meisje Emma staat alleen op de wereld...Van haar geldt: 'Heere, ik heb geen mens...'Het is de kracht van de auteur dit schrijnende effect in z'n diepte te tekenen. Dan verdijnen ze alledrie uit de container en komt Emma op straat terecht. Ze slaapt vaak in een park, maar krijgt ten slotte werk als schoonmaker op de kunstacademie. Daar is echter een gemeen en vals loerende concierge, die het op haar gemunt heeft en die telkens weer pogingen tot verkrachting doet. Totaal uitgeput, wendt ze zich dan weer tot haar moeder, maar daar heeft ze niet veel te zoeken. Dan gaat ze op zoek. Op zoek naar wie haar vader was of is. Haar moeder heeft al diverse keren beweerd dat hij niet meer leeft, maar op het gemeentehuis krijgt ze enige hulp bij de zoekactie. In tweede instantie krijgt ze naast haar vaders voornaam Marko (meerdere keren genoemd door haar moeder), ook zijn achternaam: Ebzant. Nu gaat het snel. Ze vindt hem tenslotte in zijn werksituatie als muziektherapeut. Er is herkenning, er volgt contact. Er gloort weer hoop. Iets van het christelijke dat ze meekreeg in haar jeugd, op de school, gloeit weer krachtvoller dan ooit op in haar! Deze roman is van litarair gehalte. Een prachtige uitgave! Niet direct een geweldig spannende historie, maar een zo levensecht verhaal, dat je tot in je vezels raakt. Het kind wordt uiteindelijk, gelukkig niet met het badwater weggegooid...Complimenten aan de auteur en aan de uitgever! Inmiddels verscheen reeds de tweede druk.  (20 maart 2012)

Titel: 'Badwater'. Auteur: Guurtje Leguijt. Uitgever: Mozaïek, Zoetermeer. Omvang: 336 blz. ISBN: 978-90-239-9387-2. Prijs: € 18,90.

Cees van den Bovenkamp

Mozaïek te Zoetermeer gaf uit 'Het land van duizend morgens' door Lauraine Snelling. Gratis land werd veel Noren in het vooruitzicht gesteld in Amerika. Dat trekt mensen aan. Ook Roald en zijn tweede vrouw Ingeborg Bjorklund gaan weg uit het vertrouwde Noorwegen, samen met Roalds zoontje Thorliff uit zijn eerste huwelijk. Maar ook samen met zijn broer Carl en diens jonge vrouw Kaaren. Na een moeilijke overtocht over de Atlantische Oceaan in het jaar 1880, komen ze aan in hun nieuwe land, Amerika, in de havenstad New York. Na veel zwarigheden te hebben doorstaan komen ze aan op het door hen geclaimde grote stuk Bjorklundland. Ook daar zijn er veel ontberingen, maar ook zegeningen. Strenge winters volgen, Ingeborg krijgt aanvankelijk een miskraam, maar later een zoontje, dat de naam Andrew krijgt. De veestapel breidt zich geleidelijk aan uit en het eerste plaggenhuisje wordt gebouwd, met medewerking van hun buren, die zo'n 10 km. verderop zich hebben gevestigd. Dan breekt er een vreselijke griepperiode uit in heel de streek waar ze wonen. Kaaren, die al twee dochtertjes heeft gekregen in haar huwelijk met Carl, wordt ook getroffen door de ziekte, evenals Carl en hun kinderen. Er sterven drie mensen aan deze griep: Carl en de twee kleintjes. Roald trekt er op uit, maar komt in barre winterse sneeuwstormen terecht en verdwijnt. Zal hij ooit terugkeren? Neen, dat gebeurt niet. Wel komt er een zekere Lars langs, die na een paar weken, trouwt met Kaaren en in het huis van Kaaren en voorheen Carl gaat wonen. Ingeborg werkt zo hard om al haar ellende maar te vergeten. Zou er ook voor haar nog toekomst zijn? Een positief christelijke roman. (14 mei 2012).

Titel: 'Het land van duizend morgens'.  Auteur: Lauraine Snelling. Uitgever: Mozaïek, Zoetermeer. Omvang: 388 blz. ISBN: 978-90-239-9405-3. Prijs: € 19,90.

Cees van den Bovenkamp

Els Florijn schreef ‘Het meisje dat verdween’, een droevig relaas over het korte leven van een meisje dat wordt geboren in een dorpje (Lienden) op de dag dat Nederland capituleert. Mozaïek te Zoetermeer gaf deze bestseller uit. Ditte Stein d’r ouders krijgen bericht in de loop van 1943 dat ze zich moeten melden in doorgangskamp Vugt. Dan besluiten ze onder te duiken, want ze zijn van joodsen bloede. Met hun pleegdochter Lotte, maar zonder hun eigen dochtertje Ditte. Ze wagen het er op dat Ditte meegenomen mag worden door de huishoudster. Heel het dorp weet van het feit dat kleine Ditte Joodse ouders heeft. Niemand echter verraadt haar. Toch wordt Ditte reeds anderhalve week later opgehaald, door toedoen van de burgemeester, die o zo bang is voor zijn eigne hachje, zo is later gebleken. Ditte gaat als driejarig kindje helemaal alleen op transport en komt via Westerbork in Auschwitz aan. Daar wordt ze onmiddellijk na aankomst geselekteerd om vergast te worden. Lotte, de pleegzus van Ditte, gaat na de oorlog terug naar het dorpje waar ze opgroeide. Dan hoort ze stukje bij beetje van het afschuwelijke dat zich heeft afgespeeld met als verschrikkelijk gevolg de dood van Ditte. Het verhaal is waar gebeurd, maar de namen zijn gefixeerd. Het is een neerslachtig gegeven dat Els Florijn op meesterlijke wijze weet weer te geven. Daarvoor onze complimenten. Echter, je wordt niet vrolijk van het verhaal, dat wel de realiteit weergeeft. Uit een interview met Andries Knevel voor de EO-Radio wordt verteld dat de burgemeester, naar wie een straat was vernoemd in Lienden, die straatnaam is kwijtgeraakt.  Al met al: uitstekende literatuur, maar een verhaal met een uiterst sombere afloop. Het boek beleefde al snel een tweede druk (18 januari 2011)

Titel: ‘Het meisje dat verdween’. Auteur: Els Florijn. Uitgever: Mozaïek, Zoetermeer. Omvang: 232 blz. ISBN: 978-90-239-9357-5. Prijs: € 17,90

drs. Ad van den Bovenkamp

Buitengewoon boeiend is de inhoud van ‘Flinterdun bewijs’, geschreven door Kathy Herman en uitgegeven door Barnabas uit Heerenveen.

Ellen, een journalist, is met haar man Guy Jones, een advocaat, verhuisd naar Seaport, om zodoende meer tijd beschikbaar te hebben om haar boek klaar te kunnen schrijven. Als ze daar nog maar eventjes wonen, ontmoet ze bij een supermarkt Julie Hamilton met haar dochtertje Sarah Beth. Al gauw blijkt dat zij en haar man Ross Hamilton, nu als monteur werkzaam bij zijn oom Hank’s Carosseriebedrijf in Seaport, ook nog maar net in Seaport wonen. De vrouwen sluiten vriendschap. Na enige tijd is opeens, plotseling, de tweejarige Sarah Beth verdwenen, waarschijnlijk weggeroofd uit de ouderlijke woning. Dit is een enorme klap voor de beide ouders, maar zeker voor Julie, die nog altijd het verlies van haar zoontje Nathaniël, door zijn eigen vader overreden. In Seaport wordt een jongetje doodgereden. Alle verdenking daarvan rust, nadat hij in zijn vorige woonplaats Biloxi ook al verdacht was van diverse zxaken, o.a. kindermisbruik, op Ross Hamilton. Actiegroepen komen naar de woning. De plaatselijke hoofdinspecteur van politie, Seevers en de FBI, werken samen om een en ander op te lossen. Een journaliste vanuit Biloxi, komt eveneens naar Seaport. Kortom, veel spanning, veel intriges! Gordy, eigenaar van een bootrestaurant, is bevriend met Seevers. Uit de contacten die zij hebben, komt mondjesmaat ook nog wel eens iets naar voren, doordat Gordy veel mensen over de vloer krijgt in zijn restaurant en daar ook wel een en ander hoort. Het leven wordt moeilijker voor het echtpaar Hamilton. Ellen Jones, die aanvankelijk ook de mening toegedaan is dat Ross Hamilton niet brandschoon is, komt meer en meer tot de ontdekking, dat dit toch twijfelachtig is. Zij gaat voor hem en zijn vrouw en hun verloren gewaande dochtertje bidden. Meerdere personen bidden mee. Uiteindelijk blijkt dat allereerst de aanrijding wordt opgelost door de politie. Een man dronkelap is de dader en bekent. Nog houden de geruchten omtrent Ross Hamilton aan. Dan komt via-via uit dat een debiele werknemer van Gordy, die steeds meer te laat op zijn werk verschijnt, met zijn eveneens debiele vrouw, het meisje weggenomen hebben. Ze zijn afgegaan op de wilde geruchten. Zal het kind toch nog levend teruggevonden worden, als blijkt dat Billy en Lisa, het getrouwde stel dat Sarah-Beth in huis genomen heeft, er vandoor zijn? Een vlot geschreven boek met een duidelijk christelijke achtergrond. Het gebed vermag veel! Aanbevolen!  (19 april 2010)

Titel: Flinterdun bewijs. Auteur:  Kathy Herman. Uitgever: Barnabas, Heerenveen. Omvang: 360 blz. ISBN: 978-90-8520-120-5. Prijs: € 19,95

Cees van den Bovenkamp

Kathy Herman blijft boeien met haar meesterlijke romans. Ook in het door Mariël Storm vertaalde boek ‘De Ware vijand’ komt haar vlotte stijl het lezerspubliek ten goede. De roman handelt over een ervaren politieagente, Brill (de koosnaam voor Briljant) Jessup. Zij staat bekend als een topfiguur in het oplossen van zaken. Tengevolge van huiselijke omstandigheden (haar man Kurt Jessup is een keertje foutgegaan in hun huwelijk) is ze met hem (dat toch nog wel!) en hun jongste dochtertje Emily (die daardoor al de opgebouwde vriendschappen kwijtraakt) verhuisd naar het kleine plaatsje Sophie Trace, waar zich al spoedig een uiterst complexe en moeilijke situatie voordoet. Er verdwijnen in exact zeven dagen zeven mensen, elke dag eentje. Heel het stadje, maar ook heel het land, is diep geschokt door deze verdwijningen. Zijn de ontvoerden vermoord? Welaan, waar zijn ze gebleven? Een groot team bouwt zich op rondom rechercheur Brill Jessup. Echter, na ruim een week zijn er nauwelijk aanzijgingen te vinden en is er weinig patroon te ontdekken in het geheel. Dan doet Brill een ontdekking, namelijk dat het getal 7 een duidelijke invloed heeft bij de ontvoeringen. Als je het woord ‘Seventh’ nazoekt, blijkt dat in een bepaalde volgorde de achternamen van de ontvoerden dag na dag met één van die letters beginnen. Het lijkt wel dat er sprake is van het optreden van een bende, als er een paar keer met graffiti iets op muren geklakt wordt: SmarTz2rule7x, wat ontrafeld wordt als Smarties gaan 7 keer heersen. Als er dan een moord plaatsvindt, komt toch opeens een oplossing, mogelijk dé oplossing dichterbij. Hoe de verhouding tussen Kurt en Brill (Kurt stelt op christelijke wijze alles in het werk om die weer goed te krijgen) en tussen de andere, studerende kinderen, die uithuizig zijn en het hele gezin, weer goed kan komen, leest u ook allemaal. (28 december 2010)

Titel: ‘De ware vijand’. Auteur: Kathy Herman. Uitgever: Barnabas, Heerenveen. Omvang: 396 blz. ISBN: 978-90-8520-161-8.

Cees van den Bovenkamp

Kristen Heitzmann schreef de roman ‘Ondeelbaar’, die uitkwam bij Barnabas te Heerenveen. Op meeslepend boeiende wijze neemt de auteur ons mee naar het plaatsje Radcliff in Colorado. Politiechef Jonah Westfall vindt twee levenloze aan elkaar genaaide wasberen. Terwijl hij en het politiecorps bezig zijn met het onderzoek van deze lugubere vondst, doen zich meer van dit soort combinaties van dieren voor. Zijn onderzoek strekt zich uit tot o.a. de dierenarts Liz Rainer, een jonge winkelbediende, Piper, een psychisch erg beschadigde man Miles Forsythe, maar ook Jonahs jeugdliefde Tia Manning. Deze twee kunnen niet leven buiten elkaar, maar toch, bij hun ontmoetingen, doen ze elkaar steeds pijn met hun woorden. Het lijkt soms wel of ze elkaar geselen met woorden. Dit lijdt er op een keer toe dat Tia wegvlucht, de bergen in. Ze komt in noodweer terecht, glijdt uit, kan eigenlijk niet meer verder, maar wil helemaal niet dat Jonah haar zal gaan zoeken. Via Piper wordt toch de politie opgetrommeld. Jonah komt niet zelf, maar stuurt wel zijn mensen naar de plaats des onheils. Piper, die een baantje heeft bij bakker Sarge, wordt verliefd op de ietwat eigenaardige Miles. Zij wordt echter op een keer meegevraagd voor een etentje door een zekere Bob, die rypnohol in haar wijn doet. Dat wordt gezien door Jonah die ook net in hetzelfde restaurant is, ja, met Tia. Liz vraagt ondertussen alle aandacht die ze maar krijgen kan van Jonah op wie ze verliefd is. Soms leidt dit tot zeer gevaarlijke situaties. Ze wil graag twee jongen hebben van een coyotevrouwtje Enola, dat zwaar gewond en hoogzanger is komen lopen naar het huis van Jonah. Jonah geeft haar twee vrouwtjesjongen en houdt zelf het mannetjespup bij het moederdier. Als Tia bij haar zus Reba, met wie Jonah vroeger een scharreltje heeft gehad. Het onderzoek naar de drugsbende leidt uiteindelijk tot arrestaties en er vallen ook drie dodelijke slachtoffers, als de drugsloods in brand vliegt…Al met al genoeg ingrediënten voor spanning, maar ook de gouden lijn, die God geeft in het leven van Jonah en Tia, die elkaar opnieuw vinden en dan ondeelbaar zijn in hun huwelijksgeluk.  (13 juni 2011).

Titel: Ondeelbaar. Auteur: Kirsten Heitzmann. Uitgever: Barnabas, Heerenveen. Omvang: 367 blz. ISBN: 978-90-8520-172-4. Prijs: € 19,95.

Cees van den Bovenkamp

Min of meer verbonden aan bovenstaande roman, is de eveneens bij Barnabas te Heerenveen verschenen roman van Kristen Heitzmann 'Onuitwisbaar'. We komen personen tegen die we al kennen uit het boek 'Ondeelbaar'. Hoofdpersonen zijn deze keer Trevor MacDaniel, die als redder betrokken is bij menig reddingswerk, samen met zijn compagnon in het zakenleven, Paul Whitman (Whit genoemd), die getrouwd is met een oude vertrouwde van Trevor, Sara. Dit echtpaar heeft een zoontje Braden. Echter, Trevor redt een klein jongetje, van nog maar drie jaar, uit de klauwen van een roofzuchtige poema. Deze redding baart veel opzien in en om het stadje in de Rocky Mountains. Tengevolge van deze heldendaad ontmoet Trevor Natalie Reeve, een tante van Cody, het geredde ventje. Dat jongetje moet wel verder zijn leven lang zijn ene arm missen. Natalie Reeve is een begaafd beeldhouwster. Ze maakt wat ze gezien heeft! Zo maakt ze ook een beeld van Trevor. Ze trekt echter ook mysterieuze bewonderaars aan. Er gaan vreemde dingen gebeuren. Trevor krijgt rare foto's toegestuurd, er blijkt iemand het op hem voorzien te hebben. De vooralsnog ongrijpbare vijand, laat meer en meer een afschuwelijk spoor achter zich na. Natalie wordt zelfs zeer bedreigd en aangevallen. Dan gaat de dappere Trevor op onderzoek uit. En...zijn speurtocht wordt beloond. Maar...ontkomt hij uit de greep van de mysterieuze belager? Een boeiend boek, zoals we gewend zijn van Kristin Heitzmann. (6 maart 2012).

Titel: Onuitwisbaar. Auteur: Kristin Heitzmann. Uitgever: Barnabas, Heerenveen. Omvang: 379 blz. ISBN: 978-90-8520-206-6. Prijs: € 19,95

Cees van den Bovenkamp

Bij Barnabas te Heerenveen verscheen de roman 'Het laatste woord' van Kathy Herman. De auteur heeft een prachtige en boeiende stijl van schrijven. 't Is zo, als je eenmaal bezig bent, dan kun je moeilijk meer stoppen met lezen. Dat op zich is al een compliment waard. Vanessa Jessup komt, nadat ze haar tweede studiejaar met succes heeft beëindigd, zwanger thuis. Van wie is ze zwanger? Wel, van haar professor Ty Nicholson. Deze man wil dat Vanessa abortus laat plegen, op zijn kosten. Maar, daar voelt ze helemaal niet voor. Thuisgekomen ontmoet ze twee erg teleurgestelde ouders, maar ook een zusje, Emily, die meer enthousiast reageert op de zwangerschap  van haar 20-jarige grote zus. Hun broer Ryan studeert rechten; hun moeder Brill Jessup is politiecommissaris en haar vader Kurt werkt in de handelsbranche. Haar moeder maakt zware tijden door in haar vak. Collega's van haar uit haar vorige standplaats en uit haar huidige standplaats, Sophie Trace, worden met een mes belaagd en daarbij soms gedood, soms zwaar verwond. Zo ook o.a. rechercheur Sean O'Toole. De moordenaar is snel bekend geworden, maar om hem te pakken te krijgen valt niet mee. Steeds weer duikt hij totaal onverwacht op. Nadat er een val is uitgezet op het plaatselijke kerkhof, slaat hij opnieuw toe. Niet op het kerkhof, nee, hij sleurt Brill Jessup zelf mee en neemt haar gevangen, pijnigt haar, verwondt haar en dreigt haar met de dood. Hoe Brill uit zo'n hopeloze situatie moet komen? Er is een gebedsmuur om haar heen en zelf praat ze in op Merrick Fountain, de moordenaar, die zelf zwaar gewond is geraakt. Vanessa ontmoet, zonder dat ze dit wist, Ty Nicholson, wiens naam en verblijfplaats zelfs door de recherche niet te achterhalen was. Hij biedt haar een enveloppe met daarin een cheque van 10.000 dollar. Hoe alles afloopt? Lees dat zelf. Er is in feite nog een open eind aan deze roman. We maken de geboorte van het zoontje niet mee en ook niet hoe Vanessa's leven verder zal gaan. (24 september 2012)

Titel: Het laatste woord. Auteur: Kathy Herman. Uitgever: Barnabas, Heerenveen. Omvang: 363 blz. ISBN: 978-90-8520-162-5. Prijs: € 19,95.

Cees van den Bovenkamp

De roman ‘Sleutelkind’ verscheen bij Barnabas te Heerenveen. Kristen Heitzmann schreef met dit boek naar mijn gevoelen tot op heden haar meest boeiende roman, op een zeer gloedvolle wijze. Ook zit er pit in dit boek, met een gouden randje eromheen. Want de positief-christelijke draad loopt door heel de inhoud van het boek heen. Nadat Jill vijftien jaar geleden, toen ze amper 17 jaar was, haar baby had weggegeven voor adoptie, blijft haar meisje, dat toen geboren is, haar achtervolgen in haar (gedachten)wereld. Onverwerkt verdriet speelt een grote rol in haar leven, evenals schuldgevoelens. Haar dochtertje is terecht gekomen in het kinderloze gezin van Roger en Cinda. Zij zijn als echte ouders voor haar. Ze hebben haar de naam Kelsey gegeven. Als Kelsey ernstig ziek wordt en alleen een beenmergtransplantatie haar eventueel nog zou kunnen helpen, zoeken haar pleegouders contact met haar echte moeder, dus met Jill. Ze vinden haar adres en delen haar mee wat er aan de hand is. Jill wil maar wat graag helpen. Ze komt onverwachts in contact met haar eigen dochtertje. Ze onderhoudt er vanaf die tijd mailcontact mee. Als echter na medisch onderzoek blijkt dat het beenmerg van Jill niet zal aanslaan, moet ze op haar beurt zien uit te vogelen waar de vader van Kelsey zich bevindt en of hij bereid zal zijn om zijn beenmerg af te staan ten behoeve van zijn dochtertje. Nadat Jill Morgan, de vader (destijds was hij 18 jaar) op een schoolreünie heeft gevonden, komt er nauwelijks contact tussen die twee. Dan zoekt ze naarstig naar zijn adres via de moeder van Morgan. Na enig speurwerk treft ze Morgan aan de telefoon. Hij komt haar opzoeken en het raakt hem dat hij nog een dochtertje heeft, nadat hij en zijn ouders in de veronderstelling waren dat Jill destijds de zwangerschap had laten onderbreken wegens het laten plegen van een abortus. Dan gaat alles snel. Morgan is graag bereid om zijn beenmerg af te staan, als dat wel zou kunnen aanslaan. Hij wil dolgraag zijn dochter zien. Dat gebeurt tijdens het sterven van Kelsey, die anderen al vaak mocht bemoedigen en die zelf vanuit Psalm 23 zeer bemoedigd wordt op haar sterfbed. Ze heeft voordien nog twee brieven geschreven, één voor haar eigen moeder en één voor haar eigen vader. Dan overkomt Morgan een heel ernstig ongeval. En wat er dan nog gebeurt…Lees dit zelf in deze adembenemend boeiende roman. (27 augustus 2011).

Titel: Sleutelkind. Auteur: Kristen Heitzmann. Uitgever: Barnabas, Heerenveen. Omvang: 472 blz. ISBN: 978-90-8520-015-4. Prijs: € 22,50

Cees van den Bovenkamp

‘Sporen in de tijd’, geschreven door Ann Tatlock, verscheen bij Barnabas te Heerenveen. Elizabeth Gunnar bouwt in haar tienerjaren een speciale band op met haar leraar Engels, meneer Dutton. Ze komt regelmatig, samen met een groepje medestudenten, bij hem op bezoek om over literatuur te praten. Dan gebeurt er iets dat de hele groep raakt: de leraar Theodore Dutton snijdt op een nacht zijn polsen door. Ik was vriendin van Natalie, toen we in Seaton colleges liepen. De twee jongens, met wie we veel omgingen, waren Ken en Ray. Raymond Schmidt en Ken troffen de leraar aan, badend in zijn bloed. Ze namen snel contact op met de schoolleiding. De politie kwam eraan te pas. Wij dachten dat meneer Dutton overleden was. Af en toe kwam er een neefje van hem (oomzegger) ook naar onze bijeenkomsten. Hij heette Len Dutton. Jaren later wordt Beth Gunnar zelf lerares Engels aan het Seatoncollege. Ze bouwt een bijzondere band op met Satchel Queen, een leerlinge, die thuis niet meer welkom is. Beiden hebben een voorkeur voor boeken. Dan komt het moment dat opeens ontdekt wordt dat Ted Dutton nog leeft. Hij is getrouwd en heeft een boekwinkel. Daar ontmoeten de oud-leerlingen Beth en oud-leraar Dutton elkaar. Satchel mag vrijwilligerswerk doen in de boekwinkel. Dan wordt ze abrupt weggehaald naar haar thuis. Ze ontvlucht dat thuis. Ook komt na jaren Len Dutton weer boven water om hulpwerkzaamheden te verrichten als Satchel vertrokken is. Er ontstaat een vriendschappelijke verhouding tussen Beth en Len. Dan, op een keer, vertelt meneer Dutton sr. over het bijna fatale moment in zijn leven. Hij was drankverslaafd. Het mysterie, waarover Beth al jaren getobt had, wordt opgelost. Hoe het verder afloopt met Beth, met Satchel, enz.? Lees dat maar in deze boeiende roman!  (10 oktober 2011).

Titel: Sporen in de tijd. Auteur: Ann Tatloch. Omvang: 306 blz. Uitgever: Barnabas, Heerenveen. 978-90-8520-137-3. Prijs: € 19,95

Cees van den Bovenkamp

Ann Tatlock schreef 'Dingen die niet voorbijgaan', een roman die uitkwam bij Barnabas in Heerenveen. De dingen die gebeurd zijn in het rustige plattelandsplaatsje Mason, komen steeds weer terug in de gedachten van enkele bewoners. Eén van hen is de kunstschilder Neil Sadler, die bijna dertig jaar in New York heeft gewoond. Echter, zijn vrouw is daar overleden. Een poosje daarna keert hij terug naar Mason om te helpen met de opstart van een bed-and-breakfast-huis van het grote landhuis met zijn grillige bouwstijl, dat de naam 'De Gotsche Verschrikking' heeft gekregen. Het is het oude familiehuis van de Sadlers. Neil ontmoet daar tijdens een familiereünie heel veel mensen, die hij al in jaren niet meer ontmoet heeft. Ook oom Bernie treft hij er onverwacht aan, in de torenkamer van het immens grote huis. Er volgen gesprekken met die oude oom. Verder komt hij zijn vroegere vriendin Mary Bleeken tegen. In hun studiejaren hadden ze wel oog voor elkaar, totdat er een verschrikkelijk drama gebeurde: Mary's invalide moeder Helen was van de trap afgegooid en ahar vader werd verdacht van het plegen van moord op zijn vrouw. Cal Syfert betoogde onschuldig te zijn, maar komt toch in de gevangenis terecht, waar hij al na een paar maanden overlijdt aan een hartinfarct. Nooit is bewezen dat Cal Syfert zijn vrouw heeft omgebracht, maar wie heeft dit dan wel gedaan? Er zijn slechts weinigen die het juiste van die zaak weten, maar die er, om welke reden dan ook, over zwijgen. Madylyn Fricke weet meer en zij belt Mary herhaaldelijk of ze haar wil bezoeken in een bejaardenhuis. Oom Bernie geeft Mary het advies op dit verzoek in te gaan. Eindelijk gaat dat gebeuren, maar dan blijkt, als Mary, samen met Neil aankomt bij het bejaardenhuis, dat Madylyn twee dagen geleden is overleden. Een paar weken later komt er een brief van Madyluns dochter, met in die brief nog een brief gestopt van haar moeder, die ze niet meer had kunnen posten. Uit die laatste brief komt naar voren wie de echte moordenaar was...Ook oom Bernie wist dit geheim. Na een minder vlot begin, komt er opeens vaart en spanning in deze roman. (21 mei 2012).

Titel: 'Dingen die niet voorbijgaan'.  Auteur: Ann Tatlock. Uitgever: Barnabas, Heerenveen. Omvang: 330 blz. ISBN: 978-90-8520-126-7. Prijs: € 19,95.

Cees van den Bovenkamp

Ann Tatlock schreef  'Het huis van Musume', dat werd uitgegeven bij Barnabas te Heerenveen. Het meisje Augie Schuler, kind uit een probleemgezin, is op zoek naar liefde, geborgenheid, huiselijkheid. Ze sluit vriendschap met haar klasgenootje Sunny Yamagata, een Amerikaans-Japans meisje. Augie wordt in dat gezin als een eigen kind opgenomen. Ze wenst ook een Japanse te zijn. Maar dan breekt de Tweede Wereldoorlog uit en daarin komt de vreselijke aanval van de Jappen op Pearl Harbour en daarna verklaart Amerika Japan de oorlog. De Japanse gemeenschap in Amerika krijgt het zwaar te verduren en men wordt overgebracht naar interneringskampen. Augie wordt teruggeworpen op het gezin van haar ruwe, ruige oom Finn O'Shaugnessy, evenals haar moeder, van Ierse afkomst. Zijn vrouw Lucy is best aardig, evenals een van zijn dochters, maar hij is bars en vernedert ook Augie omdat ze omgang had met dat Japanse gezin. Augie komt op eigen benen te staan, wordt journaliste en schrijft een boek. Ze is Sunny en haar familie uit het oog verloren, maar niet uit het hart. Dan komt ze, bij een onderzoek naar het stemrecht voor zwarten in de zuidelijke staat Mississippi, plotseling in aanraking met haar vroegere vriendin. Augie heet nu Miss Callahan, een nieuw aangenomen achternaam en Sunny, die zich tot blanke heeft laten 'ombouwen' middels een operatie, is aanvankelijk als Mrs. Fulton in Carver, het kleine stadje, voor Augie onherkenbaar. Er breken gelukkige weken aan, maar ook weken vol spanning, waarmee Augie kennis maakt met het wrede werk van de KKK = Ku Klux Klan. Ze ontmoet ook een blanke man, Howard Draper, afkomstig uit Chicago, die ze erg aardig vindt, maar die blijkens informatie lid is van de KKK. Hoe dat allemaal zit, hoe Howard bijkans wordt doodgeschoten, hoe moeilijk zwarten zich kunnen registreren voor de kieswet, enz. Dat alles is uitermate boeiend beschreven. Een thriller! (6 februari 2013)

Titel: Het huis van Musume. Auteur: Ann Tatlock. Uitgever: Barnabas, Heerenveen. Omvang: 529 blz. ISBN: 978-90-8520-109-0. Prijs: €

Cees van den Bovenkamp

Kathy Herman, die veel boeiende boeken op haar naam heeft staan, schreef de bij Barnabas te Heerenveen verschenen roman 'Een weg terug'. Zoë Broussard, getrouwd met Pierce, woont en werkt in het gezellige stadje Les Barbes. Ze heeft daar een uitstekend lopend restaurant, '' Zoë's B Cajun Eatery'. Dan gebeurt het, steeds weer: een brief, op een A-viertje geschreven, met de boodschap 'Ik weet wat je hebt gedaan', komt bij herhaling onder haar aandacht. Ze wordt ten slotte zelfs geboden om een persoon te ontmoeten. Ze denkt dat haar leven, gebaseerd op leugens en bedrog, haar geheimen, nu openbaar komen en dat aan haar bedrijf, maar ook aan haar huwelijk met Pierce een einde zal komen. Tegelijkertijd gebeurt er onverwacht een vreselijke moord in het anders zo rustige Les Barbes. Een minder begaafde krantenbezorger, voor wie het hele stadje een zwak heeft, wordt opgehangen, Remy Jarvis. Heel het stadje is in rep en roer.bij het vernemen van dit nieuws.  Men denkt aan een rassenmoord en de strijd laait op tussen de van oorsprong cajun-bevolking en een afro-afrikaans deel van de stad. Na veel zoek- wen speurwerk komt er aanvankelijk weinig opening in het politieonderzoek, totdat Zoë een vreemde man ontmoet, op zijn nadrukkelijk verzoek, die haar met een mes in haar gezicht snijdt en die haar met de dood bedreigt. DNA-sporen van een voetafdruk en van deze man blijken overeenstemming te vertonen. Vanessa en Ethan Langley, twee vrienden van Zoë en Pierce, bieden hulp aan met het vluchten. Ze denken dat hun landhuis, dat verbouwd wordt tot een bed-and-breakfast, een goede schuilplaats zal bieden. Maar dan neemt de moordenaar van Remy (dat vertelt hij haar) Vanessa te grazen en dreigt met moord. Vanessa weet ternauwernood te ontsnappen, maar wordt achterhaald. Hoe zal alles aflopen? Spanning te over! Jammer dat Remy's lichaam wordt gecremeerd, dat is een duidelijk minpunt in deze overigens mooie roman. Wij onderschrijven dat standpunt niet. (11 juni 2012).

Titel: 'Een weg terug'. Auteur: Kathy Herman. Uitgever: Barnabas, Heerenveen. Omvang: 357 blz. ISBN: 089-90-8520-231-8. Prijs: €

Cees van den Bovenkamp

'Sleutel tot het verleden'door Jim Rubart is verschenen bij Barnabas te Heerenveen. Als de demente vader van Cameron Vaux op zijn sterfbed ligt, geeft hij in een helder ogenblik zijn zoon een opdracht mee: als jij je geheugen begint te verliezen, ga dan op zoek naar een bijzonder boek, het Levensboek, waar alle dagen in staan. Cameron denkt dat dit wartaal is, maar als zijn vrouw Jessie tengevolge van een vliegtuigongeluk op sterven ligt, geeft zij hem eenzelfde soort advies. En...Cameron begint meer en meer aan geheugenverlies te lijden. Daarom gaat hij, na lang wikken en wegen, samen met zijn ongetrouwde schoonzus Ann, op zoek naar dat bijzondere boek. Ann is op zoek naar haar directe familie, die ze is kwijtgeraakt nadat haar moeder uit haar leven is verdwenen. De plaats waar beide zaken zich afgespeeld hebben, is Three Peaks in Oregon. Cameron heeft van zijn compagnon in het zakenleven een beperkte tijd gekregen om er even uit te gaan. Hij benut die tijd volop. Aanvankelijk komen ze nauwelijks verder met hun pogingen om zaken te achterhalen. Dan komt er plotsklaps een kleine doorbraak wat betreft de familie van Ann. Het blijkt dat de geschiedeniskenner bij uitstek van het dorp, Taylor Stone, een aangetrouwde oom is van Ann. Ook in het opsporen van het Boek, komt meer schot. Hoe dit spannende verhaal eindelijk tot een goed einde komt met de verkering die Ann en Cameron krijgen en met de gevonden oplossingen ten aanzien van het Boek, leest u allemaal in dit loeispannende boek. (30 juli 2012)

Titel: Sleutel tot het verleden. Auteur: Jim Rubart. Uitgever: Barnabas, Heerenveen. Omvang:  382 blz. ISBN: 978-90-8520-198-4. Prijs: € 19,95.

Cees van den Bovenkamp

Bij Meinema in Zoetermeer verscheen ‘Roman & Religie’ onder redactie van Edwin Koster en Wessel Stoker. Het boek geeft bespiegelingen over godsdienst in de roman ‘Knielen op een bed violen’ van Jan Siebelink. Daarbij komen universitair docenten aan het woord. Zij proberen meer zicht te krijgen en door te geven op de kerninhoud van Siebelinks roman. Want net als de hoofdpersoon Hans Sievez is ook de kerninhoud vaag en schijnt ze ondoordringbaar. Er wordt een analyse gegeven vanuit diverse invalshoeken. De hoofdpersoon uit het boek heeft een godsdienstige beleving meegemaakt. Hij, de vader van Jan Siebelink, wordt omringd door een aantal vrij fanatieke figuren. Zijn vrouw Margje, die hij van kindse jaren kent en liefheeft, is hem vaak tot steun. Ook zij kan hem niet volgen in zijn godsdienstig fanatisme. Mede dankzij Jozef Mieras is hij in deze groep terecht gekomen. Het doet sterk denken aan de tijd dat ds. Paauwe een zelfstandige gemeente leidde. Deze predikant preekte in meerdere plaatsen en had er zijn volgelingen. Echter, bepaalde zaken, zoals de vierschaarbeleving, bracht ds. Paauwe niet op de manier zoals de auteur aangeeft. De oudste zoon van Hans en Margje Sievez, die zijn vader meer en beter begreep dan de auteur, is predikant geworden in de Hervormde kerk, laatstelijk te Klaaswaal. Echter, momenteel is hij geëmeriteerd. De andere zoon, de auteur, moest in zijn jeugdjaren reeds, weinig hebben van de godsdienst die zijn vader beleefde. Er ging een opmerkelijke aantrekkingskracht uit van de mensen rondom de persoon van de voorganger; anderzijds was er somtijds ook enige huiver. De bekering maakte diepe indruk in het leven van de hovenier, die veel kennis had van bloemen en planten. Dit alles plus met name het geestelijke element in het boek, zijn meesterlijk en in een litarair verheven stijl beschreven. Het ietwat beangstigende element met de onzekerheid daarin, waardoor de zekerheid des geloofs ontbrak in het leven van Hans Sievez, dat wordt diep-doorleefd weergegeven, mede ingegeven door de onmacht. Ruim een half miljoen exemplaren werden reeds verkocht van de bestseller. Door psychologen wordt onderzocht of het geloof van Sievez wel een redelijk geloof is geweest of dat het wellicht een obsessie is geweest voor Hans Sievez zelf en zijn directe leefomgeving. Joke van Saane, afkomstig uit een Vlissings gezin, die het wereldje van de bevindelijk-gereformeerden van huisuit kent, geeft een uitstekende reflectie op het geloof van Hans Sievez vanuit de psychoanalyse van Antoine Vergote. Stoker geeft aan dat zijns inziens Sievez’ geloof en het nauwkeurig onderzoeken door de oefenaars niet redelijk te verantwoorden is. Er wordt diep ingegaan op diverse mogelijkheden ten aanzien van de zielentoestand van Sievez. Dat alles maakt dit boek, mede als verklarend werk, onmisbaar om te lezen nadat je de roman zelf hebt gelezen. Een goede gedachte daarom van de uitgever om dit boek op de markt te brengen!

Uitgever: Meinema, Zoetermeer. Titel: Roman & Religie. Auteurs: Edwin Koster en Wessel Stoker, e.a. Pocketuitgave. Omvang: 231 blz. ISBN: 978-90-211-4245-6. Prijs: € 21,50

Drs. Ad van den Bovenkamp, neerlandicus.

Bonnie Leon sloot de boeiende Sydney Baai-serie af met het derde deel onder de titel ‘Blijvende liefde’. De Banier te Apeldoorn verzorgde deze uitgaven. John Bradshaw heeft met zijn vrouw Hannah uitstekend zijn best gedaan om een bestaan op te bouwen in Australië, waar beiden, na een gevangenisperiode en een erg moeilijk overtocht per boot (het verhaal speelt in het prille begin van de negentiende eeuw) zijn terecht gekomen. Daar is John opnieuw getrouwd, nadat hij gehoord had dat zijn eerste echtgenote in Engeland was gesorven. Het echtpaar geniet van het landelijke leven, maar ook zijn ze bijzonder gehecht aan hun pleegzoon Thomas. Op een dag, als John en Hannah in Sydney boodschappen aan het doen zijn, staat John plotseling oog in oog met Margaret, zijn eerste vrouw. Ze wil, koste wat kost, haar man terug. Dit alles verloopt vooral voor Hannah en Thomas erg droevig. Ook vriendinnen, die Hannah in een uiterst nare periode van haar leven bijstaan, omringen haar met grote liefde en zorg. Ze mag terugkomen als werkvrouw in het huis waar ze voor haar huwelijk ook was. Ze blijkt in verwachting te zijn als ze zich van haar eigen huis verdreven weet. Hoe moet dit alles toch gaan? Zal ze ooit nog bij John terugkeren? Haar vriendin Lydia weet meer te achterhalen. Ook Quincy, de knecht van John, zet alles op alles om bepaalde zaken, die helemaal niet kloppen, te achterhalen. Daarbij speelt een zogenaamde vriend van Margaret een gemene rol. Zal alles tot een blijvende liefde leiden tussen John en Hannah? Spanning genoeg in dit boek, dat een plaats verdient in onze huiskamers en in onze bibliotheken. (21 maart 2011).

Titel: Blijvende liefde. Auteur: Bonnie Leon. Uitgever: De Banier, Apeldoorn. Paperback. Omvang: 352 blz. ISBN: 978-90-336-0697-7. Prijs: € 19,95

Cees van den Bovenkamp

Bij 'De Banier' te Apeldoorn verscheen de vertaalde roman 'Sterker dan liefde, geschreven door Lauritz Petersen. Het verhaal, dat speelt zo rond de jaren twintig van de vorige eeuw, verplaatst ons naar het Denemarken van die tijd. We maken kennis met een erg verarmd stukje van het platteland en zien ook het meer rijkere gedeelte van datzelfde platteland. Ook Kopenhagen komt meerdere keren ter sprake. De hoofdpersonen zijn enerzijds de in grote armoede, in het zogeheten Schoenmakersmoeras opgegroeide Erik Borg, die dankzij de welwillende medewerking van veel beter gestelde mensen uit het dorp mag gaan doorleren en anderzijds de ietwat schuchtere, maar wel pure Martha Bergen, die bij haar oom en tante Blichfeld logeert.  Erik wordt arts en kan in zijn eigen omgeving de artsenpraktijd van de oude dorpsdokter overnemen. Totaal onverwacht komen die twee elkaar tegen in het bos. Een poosje later ontmoeten die twee elkaar en anderen op een feestje bij advocaat Poulsen. De jonge arts, die niets moet hebben van het godsdienstige leven, hoewel hij wel de grondbeginselen ervan kent, raakt verliefd op Martha en vraagt haar, die het heel nauw neemt voor zichzelf met de christelijke levensbeginselen en een geloofsband heeft met Christus. Zij is eveneens verliefd en zo vormen de twee weldra een stel. Echter, na hun verloving, komt Martha er meer en meer achter dat haar geestelijke leven bijna is opgedroogd. Ze raakt overspannen en verbreekt uiteindelijk de verloving. De vader van Erik Borg, die al geruime tijd weduwnaar is en in arbarmelijke omstandigheden heeft geleefd en ook niet altijd even welgevoegelijk, heeft het armetierige huis waarin hij gewoond heeft, verlaten en wordt nu verzorgd. Eindelijk komt ook Erik hem weer bezoeken. Maar, eveneens brengt Martha hem bezoeken. Zij mag het middel tot zijn bekering zijn. Als ten slotte rond het overlijden van zijn vader ook Erik tot inkeer komt, laat zich de afloop van het verhaal niet moeilijk raden. Een positief en serieus christelijk verhaal!  (7 mei 2012)

Titel: Sterker dan liefde. Auteur: Lauritz Petersen. Uitgever: De Banier, Apeldoorn. Gebonden. Omvang: 202 blz. ISBN: 978-90-336-3258-7. Prijs: € 13,95.

Cees van den Bovenkamp

Een prachtig meisjesboek verscheen bij ‘De Banier’. Het betreft ‘Katy’s nieuwe wereld’, deel 1 van de driedelige Katy Lambright-serie, van de hand van de bekende schrijfster Kim Vogel Sawyer. Het vijftienjarige meisje Katy Lambrigt groeit op in een mennonietengezin in een mennonietendorp, Schellberg. Haar moeder heeft dit niet kunnen volhouden en is vertrokken. Later is haar moeder overleden. Katy is erg leergierig en mag van de oudsten van de kerk doorleren op een school voor middelbaar onderwijs buiten de gemeenschap waarin ze is groot gebracht. Ze maakt op die grote school in Salina kennis met een totaal andere cultuur en leefwijze. Shelby, de dochter van een predikant, wordt haar vriendin op de school. Zij mag een keertje meekomen logeren op de boerderij bij Katy en dan tevens een feest meemaken. Echter, Katy’s mennonitische vriendinnetje Annika is erg jaloers en laat dat heel goed blijken aan Shelby. Voor heel veel dingen vraagt Katy toestemming aan haar vader Samuël, die als weduwnaar al ruim 10 jaar voortleeft. Zo komt ze ook terecht tijdens een nachtje over in de pastorie. Ze voelt er zich op haar gemak. Over en weer komen de meisjes nu wel bij elkaar. Echter, als Katy een keertje spijbelt van de lessen met een meisje Jewel, dat is verwaarloosd tijdens haar  jeugdjaren en dat als pleegdochter is opgenomen in het gezin van ds. Shelby, hangt er wat! Ze krijgt straf: moet veertien dagen lang bij haar tante werken na schooltijd. Op school wordt Katy Kathleen genoemd. Dan wordt Jewel 16 jaar. Dat mag gevierd worden. Ook Katy brengt een cadeau mee. Wat er nog meer beleefd wordt lees je in dit prachtige boek. Aanbevolen!  (2 mei 2011)

Titel: Kathy’s nieuwe wereld. Auteur: Kim Vogel Sawyer. Uitgever: De Banier, Apeldoorn. Omvang: 227 blz. ISBN: 978-90-336-0943-5. Prijs: € 12,90

Cees van den Bovenkamp

Deel 2 van de Katy Lambright-serie is inmiddels ook op de lezersmarkt gebracht. Het gaat goed met Katy op school. Ze haalt prima resultaten en doet mee in het debatteam van de school, waarmee ze onder leiding van de leraar Engels, meneer Gorsky, een derde prijs in de wacht sleept, samen met haar teamgenoten van hun college. Ook verzamelt ze altijd wel een groep leuke meiden om zich heen. Dat ze tot de mennonieten behoort en zich ook zo kleedt als mennonitisch meisje is een geaccepteerde zaak. Een jongen uit haar debatteam, Bryce, heeft een oogje op haar! Thuis doet ze, al jarenlang, samen met haar vader, trouw het huishoudelijke werk. Maar dan gebeurt er voor Katy iets, waar ze zich vreselijk aan ergert. Haar vader komt thuis met het bericht dat hij een vriendin heeft! Na twaalf jaar weduwnaarschap is het dan eindelijk zo ver. Maar Katy probeert haar vader op allerlei manieren er van af te brengen om met mevrouw Rosemary Graber uit Meschke verder te gaan. Ze ziet het als een inbreuk op haar eigen leventje en denkt dat ze de aandacht van haar vader zal kwijtraken. Allerlei gemene plannetjes bedenkt ze. En…als ze mevrouw Graber een paar keer ontmoet, doet ze soms erg lelijk tegen haar. Ook haar vriendin Annika en de jongen die vaak komt melken op hun boerderij, de ietwat grove Caleb, beledigt ze erg grof. Ze heeft een akelige kerstvakantie voor haar eigen gevoel. Na de kerstvakantie begint de school weer. Ook de retorica-groep, waar ze in mee gaat draaien, gaat van start. Dan roept haar leraar haar even bij zich, omdat ze de hoofdprijs heeft gewonnen van een opstelwedstrijd. Ten slotte komt ze stukje bij beetje tot inkeer. Ze ziet haar schuldige gedrag in. Vader heeft mevrouw Grber zelfs afgebeld, omwille van Katy. Haar gedrag kan niet door de beugel. Zal alles weer goed komen? Lees het zelf in deze aantrekkelijke meisjesroman. Aanbevolen!  (7 december 2011).

Titel: Katy’s strijd. (deel 2 uit de Katy Lambrigt-serie). Auteur: Kim Vogel-Sawyer. Uitgever: De Banier, Apeldoorn. Omvang: 234 blz. ISBN: 978-90-336-3002-6. Prijs: € 12,90.

Cees van den Bovenkamp

En dan is er nu ook deel 3 uit de serie 'Katy', dat de tiel 'Katy komt zichzelf tegen' meekreeg van de auteur Kim Vogel-Sawyer. Katy gaat, met familieleden en bekenden uit de mennonitische dorpsgenootschap, helpen met de voorbereidingen van haar vaders tweede huwelijk. De bruid is Rosemary Graber. Onderwijl gebeurt er meer. Op school komt de schoolreünie in zicht, een gebeurtenis, waarbij Katy zeer nauw betrokken raakt. Wat is het geval? Uit de vierde klassers, die afscheid zullen gaan nemen, worden een koning en een koningin gekozen. Die vierde klassers wijzen uit elke andere klassen de in hun  ogen populairste jongen en het populairste meisje aan. Laat nou net Katy van de tweede klassers gekozen worden tot het meisje dat het meest populair is. Op dat feest van de school zal er ook een dansavond komen, maar bij de mennonieten is dansen een verboden gebeuren. Vader Lambright laat de keuze voor alles, ook wat betreft haar outfit, over aan Katy zelf. Katy heeft ondertussen ook een jongen op het oog, waar ze veel voor voelt. Dat is Bryce. Deze jongen vraagt haar als danspartner voor de laatste avond van het feest. Kan dit? Maar Bryce wordt ingepalmd door klasgenoten en alles lijkt voor Katy van de baan. Haar vriendinnen bezoeken haar op een avond totaal onverwachts en brengen wereldse kleding mee, die ze mag lenen en aantrekken tijdens het feest. Het stormt in haar binnenste. Ze wankelt als het ware en hinkt op twee gedachten. Dan komt eerst de bruiloft. Dat verloopt prachtrig en goed, maar haar vader en Rosemary, zoals ze haar stiefmoeder mag en zal gaan noemen, trekken er enkele dagen op uit. Katy logeert dan opnieuw bij het domineesechtpaar in Salina, waar haar school staat. Hoe zal alles gaan met Katy, met haar ouders, met de verhouding tussen Katy en Bryce? Opnieuw een fris geschreven meisjesboek, dat zeker zijn weg zal vinden. Er volgt nog één deel, waarna we met z'n allen belangstellend uitzien. (17 april 2012).

Titel: Katy komt zichzelf tegen. Serie: Katy Lambright-serie deel 3. Auteur: Kim Vogel Sawyer.  Uitgever: De Banier, Apeldoorn. Paperback. Omvang: 222 blz. ISBN: 978-90-336-3052-1. Prijs: € 12,90.

Cees van den Bovenkamp

Bij ‘De Banier’ te Apeldoorn kwam uit de historische roman ‘Anna van Praag’ van Brenda Rickman Vantrease. Anna is een nog jonge vrouw, die opgroeit in het stadscentrum van Praag ten tijde van Johannes Hus. Ze verblijft in het huis van haar grootvader. Ze heeft er een vriend, Martin. Samen belijden ze de Heere en kerken òf in de Týnkerk of in de Bethlehemkapel, waar Hus voorgaat. De krachten van haar grootvader nemen erg af. Dan wordt Martin gevangen genomen en gedood. Ze wordt verscheurd door verdriet en angst. Haar Dedecek (grootvader) was getrouwd geweest met Rebekka, een Joodse vrouw, die stierf bij de geboorte van haar moeder. Een zekere Kathryn was de moeder van haar vader. Haar ouders leven beiden niet meer, maar haar grootvader heeft er bij haar heel erg op aangedrongen om naar Engeland te gaan, naar John Cobham, een parlementslid. Ze komt terecht bij een groepje zigeuners en een spastische jongen, die de naam Kleine Bek draagt. Met die groep mensen komt ze uiteindelijk in Reims aan. Daar vertrekt de groep verder naar Spanje. Zij en Bek blijven achter. Maar, een vriendelijke man uit Vlaanderen, VanCleve, ontmoet haar en zorgt voor haar. Deze VanCleve zegt naar Engeland te reizen. Dan gebeurt er iets in beider leven…Anna raakt zwanger van VanCleve. Na veel wederwaardigheden komt ze samen met Kleine Bek in Engeland aan en treft daar John, degene die haar grootvader heeft aanbevolen en die tot de Lollards behoort. Dat zijn de volgelingen van John Wycliff. Ze komt in een klooster terecht, opnieuw samen met Kleine Bek. Daar krijgt ze een taak als schrijfster, het overschrijven van stukken van de Wycliffbijbel en andere geschriften van de volgelingen van Wycliff. Echter, dit klooster is een verdacht klooster bij de bisschop, die zelf op onderzoek uitgaat. Ook treft ze er een monnik aan, die een aflaathandelaar blijkt te zijn. Onder de naam Gabriël doet hij zijn werk, namelijk om uit te zoeken waar de ketterse geschriften toch vandaan komen. Maar dan raakt ze totaal ontsteld, als ze ontdekt dat hij VanCleve blijkt te zijn. Haar Wycliffbijbel, die ze van haar grootvader heeft gekregen, heeft ze bij zich, weliswaar diep verstopt. Echter, de trawanten van de bisschop vinden die Bijbel. Het gevolg is dat ze in Londen in de gevangenis komt. Daar wordt ze bezocht door broeder Gabriël, die erachter is gekomen dat ze zwanger is. Heel veel gebeurt er in dit verhaal, waarin we kennis maken met kerkhistorische voorlopers der hervorming, maar ook komt Anna van Praag in contact met haar eigen grootmoeder, die dood gewaand was. Enorm veel spanning, maar ook geloofsonderwijs komen we tegen in deze prachtige liefdesroman. Aanbevolen voor persoonlijk gebruik en voor aanschaf in de bibliotheken. (20 augustus 2011).

Titel: Anna van Praag. Auteur: Brenda Rickman Vantrease. Uitgever: ‘De Banier’ te Apeldoorn. Omvang: 473 blz. ISBN: 978-90-336-0828-5. Prijs: € 22,50

Cees van den Bovenkamp

'De Banier'bracht op de boekenmarkt 'Wat de morgen brengt', een roman van Dan Walsh. De kern van het verhaal speelt in het september 1857. Dan zijn het kersverse, net getrouwde jonge paar John en Laura Foster op huwelijksreis. Ze reizen uit het rijke westen, eerst met de SS Sonora langs de westkust van Amerika, nemen dan de trein door Panama en schepen zich daarna in aan boord van het voor die tijd moderne stoomschip 'Vandervere' dat hen naar New York zal voeren, de eindbestemming. Daar hopen ze kennis te kunnen maken met Johns familie. Ze kunnen hun geluk niet op. Dan echter steekt er een enorme orkaan op, die het schip doet ondergaan. Net voordat het schip onder de golven verdwijnt, zijn alle vrouwen en ook een zestal mannen in veiligheid gebracht aan boord van de Cutlass. Daar maakt Laura kennis met ene oudere slaaf van de kapitein, Micah en zijn hond Carbby. Micah is een oprecht christen. Dat blijkt uit heel zijn houding. Laura heeft een klomp goud meegekregen van John. Daarmee zal ze veel kunnen betalen. Kapitein Meade is hem zeer genegen. Plotseling wordt ontdekt dat één der bemanningsleden goud steelt. Micah wordt door die man, Maul, bijna doodgeslagen. Zo vaart dit schip verder, richting de veilige haven van New York. Echter, de 'Vandervere'is vergaan, naar men denkt met man en muis. Er zijn toch schepelingen die zijn blijven drijven op stukken scheppswrak. Zo ook John, die samen met Ramón Gutierrez, een ambassadeur uit Peru en een zekere Robert op een vlot zich bevinden. ze zien uit naar water, maar nog meer naar hulp. Laura landt enkele dagen l;ater in New York, wordt meegenomen naar een hotel, maar ook achtervolgd door Maul, die zich aan  haar wil wreken voor het feit dat hij stokslagen als straf heeft gekregen voor zijn dieverij en ook opgesloten heeft gezeten en die nu ontslagen is. De familie van John komt er via-via achter dat Johns vrouw wel veilig is aangekomen. Zijn broer Joël en zus Allison zoeken en vinden Laura en nemen haar mee naar de grote villa van de Fosters. Onderweg vindt een laffe aanval op het leven van Laura plaats door Maul, die echter gepareerd wordt door Micah, die onderweg was om een brief, die Laura verloren had, terug te bezorgen. Dan ontdekt Eli, de koetsier, dat zijn vader Micah daar op straat loopt. Zo komen er meer mooie ontdekkingen. Ook John mag ten slotte veilig aan boord van een reddend schip komen en keert terug naar de ouderlijke woning. Wat een wonderdoend God!

Warm aanbevolen! (25 januari 2013).

Titel: 'Wat de morgen brengt'. Auteur: Dan Walsh. Uitgever: De Banier, Apeldoorn. Omvang: 320 blz. ISBN: 978-90-336-3105-4. Prijs: €  19,95.

Cees van den Bovenkamp

Onlangs gaf 'De Banier' te Apeldoorn uit het boek 'Trouw tot het einde' van Anthony Richardson. Inmiddels verscheen al de tweede druk!  Het boeiende verhaal gaat over een waargebeurde levensgeschiedenis van een piloot en zijn hond, die ze meemaakten in de Tweede Wereldoorlog. De piloot is een Tsjech. Zijn voornaam Jan was daar tot diep in de jaren zestig de meest voorkomende jongensvoornaam. Zijn achternaam is: Bozdech. Jan is gevlucht uit zijn vaderland en voegt zich naderhand bij de Franse luchtmacht. Op een keertje treffen zijn maats en hij een sterk verwaarloosde puppy aan op een verlaten en deels kapotgeschoten boerderij. Na enig treuzelen besluit Jan de herdershond-puppy mee te nemen. Er ontstaat gaandeweg het verhaal een enorm goede band tussen die twee. Nadat Frankrijk heeft moeten capituleren, nemen Jan en zijn Tsjechische maats, nadat ze een hele route hebben afgelegd en in Engeland zijn terecht gekomen, dienst bij de Engelse luchtmacht. De hond, die de naam Antis heeft gekregen, mag, soms na veel moeite van de kant van Jan, altijd toch weer mee met zijn baas. Na de oorlog keert Jan terug naar zijn vaderland, waar andere en nieuwe gevaren dreigen. Jan trouwt er met Tatiana. Ze krijgen een zoontje Robert. Dan ontmoet Jan de gevaren van het communisme. Hij moet weer vluchten. Zijn hond wordt erg ziek en gaat dood. Jan weet weg te komen, een vrouw en kind en vele bekenden achterlatend. Een boek, dat zich heel makkelijk laat lezen. (6 september 2012).

Titel: 'Trouw tot het einde'. Auteur: Anthony Richardson. Pocketboek. Omvang: € 255 blz. Uitgeverij: De Banier, Apeldoorn. ISBN: 978-90-336-3217-4. Prijs: € 13,95

Cees van den Bovenkamp

Weer een prachtige roman verscheen (18 november 2011 vond de recensie ervan plaats) bij ‘De Banier’ te Apeldoorn van Kim Vogel Sawyer, onder de titel ‘Kijk niet achterom’. Uit het leven gegrepen! Marin Brooks is een knap, veelbelovend meisje, dochter van de directeur van een bloeiend bedrijf Brooks Advertising, Darin Brooks. Haar ouders komen om bij een vreselijk verkeersongeval. Dan blijft ze alleen over met haar broer John, die het syndroom van Down heeft, maar die ondanks zijn handicap best begeleid zelfstandig kan opereren. Maar, daar wil Marin niet aan. In een kort inleidend stukje wordt verteld dat ze in de lift van een gebouw Philip Wilder ontmoet. Hij heeft zich tot levensdoel gemaakt mensen met een handicap volledig te laten integreren in de samenleving. Zijn organisatie New Beginning leidt hen daartoe op. Marin moet de taak van haar vader overnemen in het bedrijf, maar tevens zorgen voor John, haar broer. Dat is onverenigbaar. Dan zoekt ze goede dagopvang voor haar broer. Die denkt ze gevonden te hebben bij New Beginning, maar daar kan John in eerste instantie slechts één maand terecht. Eindelijk, geleidelijk aan, wint Philip het vertrouwen van Marin om mee te gaan met de beslissing om John bij een dierencrèche onder te brengen. John komt in het ziekenhuis terecht vanwege hoge koortsen, die hem bevangen. Er ontluikt tussen Marin en Philip liefde, maar dan komt Philip met een uiterst moeilijk probleem uit het verleden op de proppen, als Marin hem iets vertelt dat John en haar is overkomen, waar beiden veel van geweten hebben. Hoe zal dit alles goed moeten komen? Ondertussen heeft Marin ontdekt dat Philip ook zondagsschoolwerk doet voor de kerk, waartoe ze allebei behoren. Al met al een boeiend, maar ook realistisch verhaal, waarin mensen die in hun leven in aanraking zijn gekomen met het syndroom van Down of met een andere handicap, veel zullen herkennen.

Titel: Kijk niet achterom. Auteur: Kim Vogel Sawyer. Paperback. Uitgever: De Banier, Apeldoorn. Omvang: 224 blz. ISBN: 978-90-336-3080-4. Prijs: € 15,95

Cees van den Bovenkamp

Bij 'De Banier' te Apeldoorn verscheen deel 1 van de Claire McCall-serie, dat de titel 'Wankelende zekerheden' meekreeg van auteur Harry Kraus jr. Claire McCall studeert geneeskunde. Zij slaagt voor de titel MD (Medical Doctor). Dan zet ze haar zinnen op de opleiding tot chirurg aan de meest prestigieuze universiteit van Amerika, Lafayette, waar zij door gelecteerd is om die opleiding te mogen gaan volgen. Een bijzonder (in)spannend eerste leerjaar volgt, na haar verhuizing naar de universiteitsstad. Claire, afkomstig uit een klein bergdorpje, Stoney Creek, komt terecht in een meedogenloze, harde werkelijkheid. Ze doet ontdekkingen, o.a. bij een patiënt die blijkt de ziekte van Huntington te hebben en onderzoekt of mogelijk haar eigen vader Wally McCall mogelijk ook die ziekte niet heeft. Ze maakt ook, evenals alle eerstejaars studenten, fouten. Op een keer leidt zo'n fout mede tot het overlijden van een zevenjarige meisje. De vader achtervolgt haar en vooral de universiteit met een proces. Haar verloofde John Cerelli verbreekt de verloving, nadat hem is gebleken dat ze met een andere man, medestudent Brett Daniels een nieuwe relatie is aangegaan. Deze Brett schijnt bijzonder attent voor haar, is erg hulpvaardig, maar...is alles wel zoals het zich voordoet bij hem? Haar oma, Elizabeth McCall, die denkt dat er een vloek rust op sommige mensen in Stoney Creek, vertelt Claire tijdens het onderzoek naar de ziekte van Huntington, dat zij uiteindelijk zwanger is geraakt van een man met wie ze eerst verkering heeft gehad en die later een grote drinker is geworden. Die dronkenschap loopt als een rode draad door heel het boek heen en aanvankelijk verwijt men ook Wally dat hij tengevolge van de dronkenschap een aangetast lichaam heeft gekregen, waarvan Claire is gaan vermoeden dat hij de ziekte van Huntington onder de leden heeft, mede vanwege oncontroleerbare bewegingen (het zogenaamde 'dansen'). Maar...dan zijn haar zuster, haar tweelingbroer en zij ook in gevaar, daar 50% van de nakomelingen dikwijls ook die ziekte krijgt. Hoe moet dat nu met haar opleiding verder? Bovendien wacht haar een proces, moet ze knokken om bij de beste 5 van de 12 eerstejaarsstudenten te zitten om de pyramidevormige opleiding te mogen voortzetten als tweedejaars. Haat tweelingbroer Clay, die vaak dronken is en wiens rijbewijs hem zo goed als ontnomen wordt, komt op zekere dag bij haar op bezoek. De jongen tobt ook over de ziekte van Huntington. Bij nader onderzoek blijkt dat zowel de oudste dochter uit het gezin van moeder Della en vader Wally, alsmede Clay de ziekte niet hebben geërfd. Van Claire is niets bekend. Zij heeft nog geen nader onderzoek laten doen. Haar vaders lichamelijke toestand verergert zwaar. Dan verongelukt in de nacht dat hij bij Claire logeert haar broer Clay, nadat hij stiekem Claire d'r auto heeft meegenomen en, zoals later blijkt, is aangereden en daarbij van een grote steilte naar beneden is gestort. Claires ouders komen ook naar het ziekenhuis waar Claire werkt aan haar opleiding. Clay sterft. Dan volgt er een periode van rouw, van een poging tot doodslag van Brett op Claire, van een onthullend bewijs, van een spannende uitslag betreffende het eerste jaar studie, meegedeeld per brief. Prof. Rogers is zeer tevreden over Claire, zo blijkt. Claire wil thuis gaan werken, in het eigen gezin, waar haar hulp en bijstand dringend nodig is. Kan ze ooit haar studie, waarbij ze is toegelaten tot het tweede jaar, voortzetten? Krijgt ze ooit John Corelli weer terug als haar vriend? Heeft Claire de ziekte van Huntington geërfd van haar vader? Dat zijn allemaal open vragen na het lezen van het eerste deel, waarbij de aandachtige lezer de medische terminologie wel op de koop toeneemt, maar waarbij diezelfde lezer niet zal ophouden met lezen aleer zij of hij het boek uit heeft. Een enorm spannende medische roman! (5 november 2012)

Titel: Wankelende zekerheden. Auteur: Harry Kraus jr. Uitgever: De Banier, Apeldoorn. Omvang: 544 blz. ISBN: 978-90-336-3223-5. Prijs: € 22,90.

Cees van den Bovenkamp

‘De Banier’te Apeldoorn is begonnen met een nieuwe serie ‘De vrouwen van Lordsburg’. Het eerste deel ‘De onbekende dochter’ van Stephen Bly is pas verschenen. De auteur schreef reeds meer dan zeventig boeken voor volwassenen en kinderen. Hij heeft zondermeer een vlotte stijl van schrijven en oog voor details. Dit boek gaat over het verhaal van Grace Denison, een van de twee dochters van senator Denison. Ze groeit op in Washington te midden van de elite. Haar vader leidt een dubbelleven. Dat benauwt haar vreselijk. Op de lange duur besluit ze om te vertrekken uit Washington. Ze verlangt eenvoud, maar ook rust. Dat denkt ze te gaan vinden in Lordsburg, een klein dorpje aan de rand van een spoorweg. Daar wordt ze nachttelegrafiste op het stationnetje. Daar gebeurt op het perron de eerste nacht als ze er werkt een moord, waar ze aanvankelijk niets van afweet. Verder maken we kennis met Colton Parnell, een cowboy die in hetzelfde kosthuis zich bevindt als waar Grace is komen logeren. Hij gaat daar echter weg. Hij wordt gezocht als mogelijke dader van de moord. Zowel Colton als Gracie hebben een diep geheim dat ze voor elkaar verborgen houden. Als Grace Colton redt uit een benarde situatie en als ze geld van een bankroof helpt opbergen op een geheime plaats in het kantoortje (later stopt ze het geld gewoon in een prullebak), dan ontstaat er geleidelijk aan iets tussen die twee. Wie is nou de onbekende dochter toch? Dat geheim en meerdere zaken houden de lezer urenlang vast.  (3 november 2010)

Uitgever: ‘De Banier’, Apeldoorn. Auteur: Stephen Bly. Titel: ‘De onbekende dochter’.  Paperback. Omvang: 336 blz. ISBN: 978-90-336-08803. Prijs: 19,95.

Cees van den Bovenkamp

Deel 2 uit de serie ‘de vrouwen van Lordsburg’ kwam in het najaar van 2011 uit. Stephen Bly gaf het boek de titel ‘De ongrijpbare weduwe’ mee. Met die weduwe wordt Lixie Miller bedoeld, die recht voor de raap zegt hoe ze over bepaalde zaken denkt. Ook haar vastberadenheid valt op. Toch hunkert ze diep in haar binnenste naar oprechte liefde. Op de afgelegen ranch van een vriend komt hoog bezoek. Lord en Lady Fletcher zijn de gasten van Langford Elsworth, die aan Lixie vraagt om gedurende die logeerpartij als gastvrouw op te treden. Daarin bewilligt Lixie. Lixie maakt ook kennis met een sympathieke advocaat, die vroeger sheriff is geweest. Jefferson Carter, hij is het, verdwijnt soms weer zo gauw uit haar vizier, maar hoe vreemd: ze kan hem niet uit haar gedachten krijgen. Carter is op jacht naar een gevaarlijke crimineel, Ramona Hawk. Als hij haar gevangen genomen heeft, trekt hij met haar richting de ranch. Hij heeft een gewond apachenmeisje meegenomen, dat Lixies hart verovert. Lixie noemt haar Bonita. Zij verzorgt dit meisje als was ze haar eigen dochter. In het stadje Lordsburg zelf heeft ze nog altijd Paco, een vriendje, dat haar vaak helpt. Als Ramona Hawk verder vervoerd wordt naar Lordsburg, ontsnapt ze. Hoe gaat dat allemaal aflopen? Wie zal haar ooit nog eens opnieuw gevangen kunnen nemen? Dat ze enorm gevaarlijk is, blijkt uit allerlei op touw gezette acties. Ze heeft uiteindelijk ook Lixie te pakken en onder schot. Kan dit nog goed gaan? Een zeer boeiend boek! (21 december 2011).

Titel: De ongrijpbare weduwe’, deel 2 uit de serie: ‘vrouwen van Lordsburg’. Auteur: Stephen Bly. Uitgever: De Banier, Apeldoorn. Omvang: 340 blz. ISBN: 978-90-336-0960-2. Prijs: € 19,95

Cees van den Bovenkamp

Het derde en afsluitende deel uit de serie 'Vrouwen van Lordsburg' us uitgekomen onder de titel: 'De onbeminde tweelingzus'. Hoofdpersoon in dit deel is de Mexicaanse Julianna Ortiz, die een juwelierszaak runt in Lordsburg. Julianna, een knappe verschijning, is reeds 32 jaar en nog altijd ongetrouwd. Gebeurtenissen uit het verleden trekken diepe sporen in haar leven. Ze is haar zus verloren en ook het dochtertje van die zus. Haar vader heeft al 20 jaar niets meer van zich laten horen en bovendien zit haar tweelingbroer Guillermo in een Mexicaanse gevangenis, wachtend op de uitvoering van een doodvonnis. Nog é'n keer bezoekt ze haar broer en dan neemt ze afscheid. Voorgoed? Dat zal blijken in het vervolg van dit boeiend geschreven boek. Op de terugweg, vanuit de gevangenis naar Lordsburg, ontmoet Julianna de beruchte DelNorte (vertaald: van het Noorden). Deze man gaat haar leven beïnvloeden op een wijze, waar ze niet op gerekend heeft. Een aantal schurken probeert DelNorte te pakken te krijgen. Er doen zich uitermate spannende situaties voor. Dan opeens blijkt ook dat de zeer beruchte Ramona Hawk weer eens is ontsnapt uit de gevangenis en dat zij, met enkele medestanders en helpers, weer tot alles in staat is. Julianna is als een moeder voor haar neefje (tantezegger) Paco, die als wees is achtergebleven na de dood van zijn moeder, Julianna's zus. Ook deze jongen speelt soms, hoe jong hij nog is, al een belangrijke rol mee in het verhaal. Na veel gebeurtenissen en uitreddingen uit soms onmogelijke situaties, komt er ten slotte eindelijk rust en liefde in het leven van Julianna. Lees dit in het prachtige boek, dat een plaats verdient in onze gezinnen en bibliotheken. Want het is duidelijk een boek met christelijke meerwaarde. (17 april 2012)

Titel: De onbeminde tweelingzus. Serie: De vrouwen van Lordsburg, deel 3. Auteur: Stephen Bly. Uitgever: De Banier, Apeldoorn. Paperback. Omvang: 348 blz. ISBN: 978-90-336-09619. Prijs: € 19,95.

Cees van den Bovenkamp

De Banier te Apeldoorn heeft m.i. een juiste keuze gemaakt met het uitgeven van boeken in de zogeheten Appomattox Saga. Het eerste deel daarvan is zeer recent verschenen en draagt de titel: ‘Verbond van liefde’. De auteur is Gilbert Morris. In 1840, als in Amerika meer en meer de strijd over wel of geen slavernij gevoerd wordt tussen de noordelijke staten en de zuidelijke staten, verplaatst het verhaal ons naar het uitgebreide en liefelijke landgoed Gracefield van Noah Rocklin, die als jongeman vanuit Wales is ge-emigreerd naar de Verenigde Staten. Hij heeft daar goed geboerd op een katoenplantage, die zijn eigendom is geworden. Zijn gezin is verdeeld geraakt omtrent het punt van de slavernij. Er is bovendien een enorme wedijver tussen twee neven, die allebei dingen naar de hand van de schone Melanie Benton. Het betreft Clay Rocklin, behorend tot de zogenaamde zwarte Rocklins en zijn neef Gideon Rocklin, de zoon van Stephen Rocklin, die bezig is een glorieuze militaire loopbaan op te bouwen. Gideon woont net over de grens van de staat waarin Richmond ligt,  in een noordelijke staat. Melanie besluit om te gaan trouwen met Gideon. Dan stort Clay’s toekomst in. Hij raakt aan de drank met alle gevolgen van dien. Bovendien vertroebelt de verhouding met zijn vader, die na het overlijden van opa Noah de man is geworden die over de plantages gaat. Uiteindelijk komt het na veel wederwaardigheden zo ver met hem dat zijn vader hem wegstuurt van het landgoed. Hij komt op zee terecht. Maakt veel mee en keert na lang omzwerven terug in zijn eigen gebied. Daar ontmoet hij opnieuw Melora, een eenvoudig christenmeisje, waarmee hij in eerdere jaren ook al kennis gemaakt had, toen zij nog een meisje was. Ze is inmiddels een vrouw geworden, maar Clay is getrouwd met Ellen en heeft bij haar vier kinderen gekregen. Zij woont nog altijd op Gracefield. Als hij daar terugkeert, heeft dit gevolgen. Mede doordat Clay totaal anders gaat leven en met zijn hart christen is geworden, merkt ook zijn directe omgeving dat op. Met name zijn moeder en zijn dochter sluiten hem weer in hun hart, maar de verhouding met zijn vrouw blijft desastreus slecht. Historie, romantiek en geestelijke ontwikkeling zijn kernelementen die terugkeren in het prachtige boek. Dit schitterende verhaal schreeuwt a.h.w. om een vervolg dat er in het najaar van 2011 D.V. ook aankomt. (1 februari 2011).

Titel: ‘Verbond van liefde’. Auteur: Gilbert Morris. Paperback. Omvang: 446 blz. Uitgever: De Banier, Apeldoorn. ISBN: 978-90-336-0894-0. Prijs: € 19,95

Cees van den Bovenkamp

En daar is dan deel 2 van de Appomattox Saga, zo eind november 2011 verschenen. Het kreeg de titel ‘Stad van de vijand’ mee. Auteur Gilbert Morris zet deze keer vooral de stad Richmond centraal in het verhaal. Daar woont nog altijd Clay, hoewel hij bijna gescheiden van zijn vrouw leeft. Zijn kinderen zijn hem ook lang niet allemaal even genegen, hoewel Clay meer en meer genegenheid betoont aan al zijn kinderen. De tweeling Denton en David, zijn jongste zoon Lowell, om wie hij ten slotte ook dienst neemt in het leger van de zuidelijken, om zodoende kort bij zijn oogappel mee te kunnen doen in de strijd; en dan zijn dochter, met wie hij altijd een goede verhouding heeft gehad. Op de bloeiende katoenplantage in Richmond geniet de Rocklinfamilie van hun rijkdom. De afschaffing van de slavernij en de daardoor ontstane oorlog tussen het zuiden en het noorden gaat niet aan de Rocklinfamilie voorbij. De burgeroorlog barst los. Ze verscheurt hechte families, zoals de Rocklins. Domineesdochter Deborah Steele heeft vurige liefde opgevat voor de zuidelijke officier Denton Rocklin, Clays zoon. Door de politieke overtuiging van Denton komt deze verhouding onder grote spanning te staan. Deborah heeft zich intussen thuis in Washington ingezet voor veel zaken en ze toont ook een bewogen en meelevend hart met een zeer arme familie, de familie Kojak, die in de achterbuurt Swampoodle woont en waar een besmettelijke ziekte het gezin dreigt te ruïneren. Ze heeft kennis gemaakt op het fabrieksterrein met Noël, een van de jongens uit dat gezin. Zijn eenvoud en godsvrucht heeft haar diep geraakt. Will tekent om mee te gaan met de noordelijke troepen, o.l.v. Deborah’s oom Gideon. Zijn broer  Bing en zijn vader zijn ruig en wild en drinken veel te veel. Deborah biedt persoonlijke hulp aan in het gezin. Dan is er in Richmond nog het bevriende gezin van de Rocklins, de familie Reed. Daar is een blinde dochter, Raimy, die sympathie opvat voor Denton Rocklin. De strijd gaat hevig woeden; er vallen doden en gewonden. Ook Dent raakt zwaar gewond en komt lichamelijk beschadigd uit de strijd. Raimy bidt voor hem. Zijn arm mag behouden blijven, na veel gebed. Ten slotte komt er een huwelijk van. Maar, Dent heeft ook slachtoffers gemaakt, o.a. soldaat Noël. Hij wordt, samen met andere soldaten, o.a. Pat, een broer van Deborah, gevangen genomen. Dan komt er een plan van Deborah en…van Bing Kojak. Zal dat plan kans van slagen hebben? Een bijzonder boeiend Banier-boek, maar tevens een boek dat ons toont hoe de godsvreze tot uiting komt in het leven van jonge mensen. We zien nu al weer uit naar het volgende deel van deze Saga. Aanbevolen! (1 december 2011)

Titel: Stad van de vijand. Serie: Appomattox Saga deel 2. Auteur: Gilbert Morris. Uitgever: De Banier, Apeldoorn. Omvang: 450 blz. ISBN: 978-90-336-3027-9. Prijs: € 19,95.

Cees van den Bovenkamp

Bijna een jaar later verscheen het derde deel uit de Appomattox Saga-serie, met de titel 'Mannen van eer'. Gilbert Morris, de auteur, heeft zich bijzonder verdiept in de geschiedenis van de families Rocklin en Franklin. Een stamboom voorin het boek opgenomen, vergemakkelijkt soms het lezen door even terug te bladeren naar die pagina. Rachel, dochter van Amy Rocklin en Brad Franklin,  samen met haar halfbroer Vincent en diens vriend Jake, vormen de hoofdpersonages in het opnieuw enorm spannend geschreven boek. Vincent, de vaak dronken broer, die het ook met andere zaken niet zo nauw neemt, vertrekt naar meer zuidelijke streken in de Ver. Staten. Nog altijd is er de oorlogsdreiging tussen de noordelijke staten en de zuidelijke staten. Soms is er strijd. Die strijd kost telkens weer duizenden slachtoffers. Vincent heeft voor hij vertrekt nog een ontmoeting met een driftig man van Franse afkomst, een zekere Duvall. Die man voorzegt dat hij Vincent, als hij die ooit weer ontmoeten zal, zal doden. Vincent smeekt Jake Hardin, met wie hij vriendschap heeft gesloten en die in uiterlijke zin best wel op Vince lijkt, of hij terug wil gaan naar zijn thuis, vooral vanwege de bange gevoelens om Duvall tegen te komen. Maar...bij een brand ontkomt Jake ternauwernood en raakt hij behoorlijk gewond. Rachel is bereid om haar gewonde broer per boot op te halen. Zij ontdekt niet dat Jake niet echt Vince is. Het gaat ruim drie maanden goed met Jake. Hij geneest en al weldra blijkt dat hij toch zijn verprutste leventje heeft gebeterd. Dat stemt tot blijdschap bij o.a. Rachel. Er gebeuren meer dingen. Als de echte Vincent als een berooide, magere man terugkeert, moet hij van zijn vader zich als soldaat aanmelden. Er ontstaan gevaarvolle situaties. Ook Deborah en de predikant spelen een rol van betekenis. Hoe zal het allemaal aflopen? Nou, koop dit prachtige boek en lees hoe boeiend het is! (24 november 2012).

Titel: Mannen van eer. Serie: Appomattox Saga deel 3. Auteur: Gilbert Morris. Uitgever: De Banier, Apeldoorn. Omvang: 460 blz. ISBN: 978-90-336-3295-2. Prijs: € 19,.95

Cees van den Bovenkamp

De Banier te Apeldoorn gaf onlangs uit de roman van Leisha Kelly: 'Het huis aan de Malcolm Street'. Een boek vol ontroering, realiteitszin en een sterke karakterbeschrijving van de hoofdpersonen. Een en ander speelt zich af in het Amerika van zo rond 1920. Leah Breckenridge is op vrij jonge leeftijd weduwe geworden doordat haar man omkwam bij een treinongeluk. Kort daarop verloor ze haar zoontje ook nog, tengevolge van een griepepidemie. Ze worstelt hiermee sterk, maar ondervindt daarbij aanvankelijk niet het geloofsvertrouwen. Ze zoekt samen met haar dochtertje Eliza een plek om te wonen. Maar ze veramt heel snel. Dan neemt ze contact op met tante Marigold, een tante van haar overleden man, die aan de Malcolm Street in het dorpje Andersonville er een pension op nahoudt. Deze al oudere vrouw geeft door haar eenvoudige leefwijze, haar vaak wijze raad en haar levend geloof, enige rust in het leven van Leah, die duidelijk een treincomplex heeft overgehouden aan het verlies van haar man. Er is in het pension nog een pensionganger. Dat is Josiah. Ook hij heeft problemen genoeg meegemaakt en heeft eveneens ernstige verliezen geleden in zijn leven. Maar in het begin klikt het helemaal niet tussen Leah en Josiah. Ten slotte komt Josiah bij een vriend van tante Marigold in huis. Een Joods man, met de achternaam Abraham, die Messiasbeleidend is geworden, maar die toch met al de wortels van zijn bestaan nog vast zit aan zijn Jood-zijn. Tante Marigold en meneer Abraham kunnen wonderwel heel goed met elkaar opschieten. Ze tonen zich beiden erg menslievend, ook tegenover een iets verderop wonend arm en groot gezin, waarvan de moeder weduwe is. Dan krijgt Leah op een dag een brief van haar vader die erg ziek is. Moet ze erheen gaan en haar dochtertje achterlaten? Dit alles kost strijd. Toch gaat ze. Haar vader mag genezen en ze komen gelukkig, na jaren van een soort scheiding, weer dicht tot elkaar. Dan keert Leah terug naar Andersonville. Hoe het haar daar verder vergaat, leze men zelf in dit laatste boek van de auteur Leisha Kelly, die kort na deze roman tengevolge van een auto-ongeluk om het leven kwam. Aanbevolen! (13 februari 2012).

Titel: Het huis aan de Malcolm Street. Auteur: Leisha Kelly. Uitgever: De Banier, Apeldoorn. Omvang: 400 blz. ISBN: 978-90-336-0980-0. Prijs: €

Cees van den Bovenkamp

Bij 'De Banier' te Apeldoorn is verschenen 'Rechte lijnen' door L. Erkelens. Het is het derde boek dat Erkelens destijds schreef. Na het in onze kringen heel bekende 'De eerkroon' en 'Deze kinderen hebben geen vader', komt dan dit boek, waarin Niek van Voorburg de hoofdpersoon is.  Niek, die zijn stervende zwager Karel van Hoven heeft beloofd met geen woord te zullen spreken over enkele zaken, waarbij Karel betrokken was als rentmeester. Tegenover zijn enige zus Ella, Karels vrouw, zwijgt Niek. Dit komt hem duur te staan. Want Ella verwijt hem dat hij weinig meelkeven betoond in het verleden verlies. Bovendien moet ze het prachtige rentmeestershuis verlaten en wordt ze door enkele broers van Karel min of meer geholpen in het vinden een onderkomen, waar zij en haar zes kinderen een minimaal bestaan kunnen voortzetten. Als dan Niek ook nog tot nieuwe rentmeester wordt benoemd in Karels plaats en in haar huis gaat wonen, wordt alle contact van twee kanten verbroken, zeer tot verdriet van Niek. Om zijn aan zijn zwager gedane belofte te kunnen houden, laat Niek een baan als burgemeester zitten, maar dit kost hem tevens Stinny, zijn meisje, die al haar zinnen er op gezet heeft om de vrouw van een burgemeester te worden. Zij verbreekt hun verloving. Sinny's vader geeft Niek als advies: 'Trek de lijnen recht. Dan worden de voren recht.' Dit advies tracht Niek uit te voeren. Hij krijgt Annie, het meisje dat diende bij zijn zwager, als hulp in de huishouden. Komt met veel mensen in Hoeverbeek in aanraking. Niek ontmaskert uiteindelijk de notaris, die zoveel schuld op zich heeft geladen en die er uiteindelijk de oorzaak van was dat zijn zus en haar man het niet meer financieel konden bolwerken. Dan komt de jonge freule Yvonne d'Arminy op het kasteel. Hij buigt niet voor haar. Ze neemt Annie mee naar Frankrijk, waar zij, samen met haar moeder en haar grootvader, de baron, wonen. Dan neemt Niek Eddie tot zijn hulp en huishoudster in dienst. Ook To van de dokter komt in het rentmeestershuis terecht. To maakt veel avonturen mee, tengevolge waarvan ze psychisch helemaal uit haar doen raakt. Dan komt de oude rentmeester Van Heusum in de woning terecht, terwijl Niek zijn studie voor arts gaat voortzetten. Hij gaat, met Annie, die teruggekeerd is, met Eddie en To in een huis in Zeist wonen. Al de meisjes komen aan de man, maar Niek dreigt alleen en eenzaam zijn leven te moeten gaan voortzetten. Totdat...Erkelens weet de spanning er goed in te houden. 't Is altijd wel wat, dat er in dit boek zich afspeelt, maar door alles heen zie je de gouden draad van het geloof, dat de rentmeester Niek mag kennen en waaruit hij leeft en voorleeft. Dat doet weldadig aan. Een goede greep van 'De Banier' om dit boek opnieuw uit te brengen. Het verdient een plaats in alle reformatorische gezinnen en bibliotheken! (21 maart 2012)

Titel: Rechte lijnen. Auteur: L. Erkelens. Uitgever: De Banier, Apeldoorn. Omvang: 300 blz. ISBN: 978-90-336-3004-0. Prijs: € 14,95.

Cees van den Bovenkamp

Delia Parr schreef het gevoelvolle boek 'Als harten ontwaken', dat bij 'De Banier' te Apeldoorn is verschenen. Ellie Kilmers leven is niet zo makkelijk geweest. na het overlijden van haar vader, heeft ze jarenlang haar zieke moeder trouw verzorgd. Ondertussen zijn haar levensjaren doorgegaan en is ze 31 jaar geworden. Ze is a.h.w. gedropt van haar ene neef naar haar andere neef, maar heeft aangevoeld dat ze bij beiden eentje te veel was. Haar hoop op een huwelijk en een gezinsleven is vervlogen. Dan doet ze een noodsprong: ze wordt huishoudster op Dillon's Island bij een jonge weduwnaar van 28 jaar met de naam Jackson Smith. Deze weduwnaar heeft twee jongetjes uit zijn eerste huwelijk: Daniël van vijf jaar en Ethan van drie jaar. Een eerder huishoudster heeft het bij Jackson verkorven vanwege haar grote kattigheid tegenover met name de jongens. Zijn eerste vrouw Rebecca, de moeder van de twee jongens, heeft haar man bedrogen. Dat bedrog was alom bekend, zeker nadat ze met haar flirtende vriend verdronk in de rivier die het eiland scheidde van het vasteland van Harrisburg. Achteraf bleek dat Jackson nooit van Rebecca heeft gehouden, maar wel van Dorothy, die op haar beurt trouwde met een andere man en de streek verliet. Op het eiland wonen maar twee gezinnen. Ook is er een klein kerkhofje, waar alle overledenen liggen begraven. Voor zowel Jackson als de jongens is het erg wennen aan de nieuwe huishoudster. Echter, Jackson wil al heel gauw, om praatjes en geroddel te voorkomen, met haar trouwen. Na rijp beraad stemt Ellie hiermee in als een zakelijke verbintenis. Jackson, die fruitkweker is, gaat elke donderdag naar de markt in Harrisburg om zijn waren aan de man te brengen. Soms gaat hij dan even langs bij zijn tweede huis in die stad, waar hij dikwijls de zondagen doorbracht na kerktijd. Het huwelijk wordt gesloten door de jonge predikant van de gemeente. Maar, dan komen er problemen. Jacksons driftige aard speelt hem enkele keren danig parten. De jongste zoon, Ethan, heeft niet meer gepraat na het overlijden van zijn moeder. Zijn 'juffrouw Ellie' is mede het middel om hem na ruim een half jaar weer aan de praat te krijgen. Hij noemt haar als eerste 'mama Ellie'. Met de kinderen ontstaat een uitstekende band, maar geleidelijk aan, na veel wederwaardigheden, komt het ook tussen Ellie en Jackson tot een betere verhouding. Totdat plotseling de knappe Dorothy het eiland bezoekt...zij is weduwe geworden. Voor wie zal Jackson dan kiezen? Een positief-christelijke roman, die we van harte kunnen aanbevelen! (28 mei 2012).

Titel: 'Als harten ontwaken'.  Auteur: Delia Parr. Uitgever: De Banier, Apeldoorn. Omvang: 348 blz. ISBN: 978-90-336-0898-8. Prijs: € 19,95

Cees van den Bovenkamp

'Ik zorg voor jou', zo luidt de titel van de door Ann H. Gabhart geschreven roman, die onlangs uitkwam bij 'De Banier' te Apeldoorn. We maken kennis met het gezin van Victor en Nadine Meritt. Dat gezin telt drie dochters, van wie de middelste, Kate, de centrale spil vormt. Tengevolge van economische omstandigheden in de jaren dertig van de vorige eeuw gaat het almaar slechter met de smederij van haar vader. Vader Victor heeft een ernstig oorlogstrauma opgelopen omdat hij in de Eerste Wereldoorlog, net nadat hij gelukkig getrouwd was, is uitgezonden door de Amerikanen naar Europa om daar te vechten in de loopgravenoorlog tegen de Duitsers. Veel gruwelijke taferelen heeft hij daar gezien. Dat alles leidt bovendien tot depressies, waarbij Victor is gevlucht in de drank. Dat maakt hemzelf en zijn gezin stuk. Zijn schoonvader is al jarenlang predikant in de gemeente Rosey Corner. Dominee Reece ontziet niets en niemand in zijn preken. Als zijn vrouw is overleden, trouwt hij daarna met Carla, een vrouw die nooit liefde heeft kunnen opbrengen voor de (klein)kinderen van de predikant. Dan gebeurt er iets wonderlijks. Een doortrekkend gezinnetje laar een meisje, Lorena, achter in het dorp. Kate vindt het meisje en ontfermt zich erover. Ook haar moeder en weldra alle gezinsleden zijn het kind welgezind. Echter: Ella Baxter en haar man Joseph, een echtpaar dat kinderloos is gebleven, hebben hun zinnen gezet op het adopteren van dit meisje. Ella is de zus van de dominese. Op een zondag zal er over dit geval gesproken moeten worden in het kerkgebouw. Opa Reece is erg vooringenomen. Echter, Kate neemt het op voor Lorena en wil dat het jonge meisje bij hen mag blijven. Ze verzet zich tegen hetgeen haar opa naar voren brengt. Ook tante Hattie, een gelovige zwarte vrouw, pleit daarvoor. Dan krijgt opa Reece een ernstige beroerte. Hij wordt naar de pastorie gedragen en ligt daar ernstig ziek terneer. Zijn dochter Nadine doet veel voor hem. Lorena wordt, mede door toedoen van de andere opa, Meritt, weggehaald uit het gezin van Victor en Nadine en naar de baxters gebracht. Daar blijkt al ras dat mevrouw Baxter helemaal niet zo goed kan opschieten met een levendig en gevoelvol kind als Lorena is. Ze verandert haar naam in Polly en straft haar soms zwaar. Lorena wordt weggehaald door iemand. Op Maritt en mannen van het dorp gaan op zoek naar Lorena en naar Kate, die weggevlucht is. Dan gebeurt er iets heel ergs. Een stuk bos vliegt in brand. De bosbrand kan levens gaan kosten. Hoe zal alles toch aflopen? Lees dat in dit spannende boek! (25-07-2012).

Titel: 'Ik zorg voor jou'. Auteur: Ann H. Gabhart. Uitgever: De Banier, Apeldoorn. Omvang: 416 blz. ISBN: 978-90-336-3047-7. Prijs: € 19,95

Cees van den Bovenkamp

Jaren geleden verscheen het boek 'De schilder van de Bierkaai' van J. W. Ooms al op de boekenmarkt. Nu kwam het bij 'De Banier' te Apeldoorn opnieuw uit. En, Ooms heeft een vlotte stijl van schrijven. Het boek laat zich erg gemakkelijk lezen. Het verhaal vertelt ons het leven van de kunstschilder Paulus Potter, geboren in Enkhuizen, opgegroeid in het gezin van vader Pieter Potter eveneens kunstschilder, van van mindere kwaliteit. Moeder Aagje omringt haar qua lichamelijke gesteldheid zwakke zoon, met liefde en grote zorg. Hij heeft ook een zuster, Maria. Via Enkhuizen en Leiden verhuist het gezin naar Amsterdam. Paulus Potter groeit op in de Gouden Eeuw, waarin grote schilders in de Nederlanden aanwezig zijn, howel sommigen van hen niet altijd gewaardeerd werden in hun eigen tijd, vaak niet door tijdgenoten. Zo verging het destijds Rembrandt van Rijn, met wie de jonge Potter ook nader kennis maakt en voor wie hij grote bewondering heeft. Als Paulus tien jaar oud is, komt hij een poos in Enkhuizen bij zijn oom Wybrandt en tante Daatje. Daar ontmoet hij regelmatig het vriendelijke en aantrekkelijke jonge meisje Anna Maartens, met wie hij vriendschap sluit en aan wie hij verder zijn leven lang goede herinneringen heeft. In Enkhuizen maakt hij kennis met de leer der Mennonieten, daar zijn oom en tante doopsgezind zijn. Hij als contra/remonstrant blijft ten slotte toch die leer getrouw aanhangen. Hij komt als schildersjongen in de leer bij Moeyaert in Haarlem. Al snel overtreft hij zijn leermeester, zeker als veeschilder, maar ook als landschapsschilder. Meer en meer ontwikkelt de jonge Potter zich tot veeschilder. Hij verkoopt echter in Amsterdam weinig van zijn werk. Dan trekt hij naar Delft, waar de verkoop toeneemt. Ondertussen is hij toegelaten tot het schildersgilde van Haarlem en mag hij zich meester/schilder noemen.  In Delft wordt hij zelfs hofleverancier. Hier maakt hij zijn beroemd geworden schilderstuk ´De stier´. Als hij daarna naar Den Haag vertrekt, ontmoet hij er zijn toekomstige vrouw Adriana Balckeneynde. Haar vader verbiedt aanvakelijk de omgang tussen die twee, maar per slot van rekening komt het tot een huwelijk. Er worden twee kinderen geboren, waarvan de eerste al na vijf weken sterft. Dan keert de jonge Potter terug naar Amsterdam en trekt hij, met zijn vrouw in bij zijn moeder. Zijn vader is tengevolge van een ongeluk overleden. Ieder najaar komen de hevige hoestbuien terug. Ook dat jaar weer. Hij voelt aan, hoewel nog slechts 29 jaar zijnde, dat hij spoedig zal gaan sterven. Dat gebeurt ook. Hij laat een jonge vrouw en een zoontje, alsmede een diepbedroefde moeder achter. Een zeer lezenswaardig boek!  (24 oktober 2012).

Titel: De schilder van de Bierkaai.  Auteur: J. W. Ooms. Uitgever: De Banier, Apeldoorn. Gebonden. Omvang: 317 blz. ISBN: 978-90-336-3107-8. Prijs: € 10,95.

Cees van den Bovenkamp

Bij Barnabas te Heerenveen kwam het boek ‘Ik loop al op gouden straten’ van Dick Dormael uit. Het boek is het levensverhaal van Dick, een jongen die zelf zijn levensverhaal als gehandicapt e vertelt. Hij is aangetast door de spierziekte van Duchenne, waarbij het spierstelsel successievelijk wordt afgebroken, totdat eenmaal de hartspier aan de beurt is. De levensverwachting was enkele decennia geleden nog maar dat patiënten hooguit 20 tot 25 jaar zouden worden. Tegenwoordig zijn er diverse jongens die toch al een eind in de dertig mogen worden. Toch is er, helaas, nog geen approbaat middel gevonden tegen deze vreselijke spierziekte. Wel is men juist in Nederland (aan de universiteit van Leiden) reeds in een gevorderd stadium met proeven van bepaalde medicijnen toe te passen, maar toch is het aprobate middel er nog niet. Ouders en patiënten volgen deze ontwikkelingen met grote spanning. Bij sommige jongens (het zijn altijd jongens die de ziekte krijgen!) wordt reeds in een vroeg stadium van hun leven ontdekt dat ze aan de ziekte lijden; bij Dick van Dormael was dat op zevenjarige leeftijd. Dicks ouders geloven in God en stellen hun vertrouwen geheel en al op Hem. Dick doorloopt de lagere school, gaat daarna naar de MAVO, maar krijgt op elfjarige leeftijd zijn eerste electrische rolstoel. Hij wordt trouw geholpen door zijn ouders en vele anderen uit zijn (leer)omgeving. Meer en meer worstelt hij met zijn beperkingen, maar zijn geloof in God en ook zijn humor en levenskracht doen hem de handicap goedmoedig en geduldig dragen. Dick beschrijft hoe hij op 16-jarige leeftijd wordt gedoopt, hoe er soms verwachting is geweest op een gebedsgenezing, maar die is uitgebleven. Toch geeft hij de moed niet op. Hij ondervindt veel moeilijkheden, moet meer en meer geholpen worden, maar blijft gericht op Gods grootheid en hoopt keer op keer op Zijn zegen. Zijn verwachting is van Hem alleen. Wat een genadig God vermag in het leven van een Duchennepatiënt! Een erg positief boek. Aan het eind staan enkele foto’s uit het leven van Dick. Wel confronterend voor ouders en familieleden van Duchennepatiënten, maar desondanks een pracht boek! (3 oktobober 2011).

Titel: ‘Ik loop al op gouden straten’. Auteur: Dick van Dormael. Omvang: 334 blz. Uitgever: Barnabas, Heerenveen. 978-90-8520-184-7. Prijs: € 19,95.

Cees van den Bovenkamp

'Wanhopig verzet' is het tweede deel in de boeiende serie 'Sion dagboeken', van Bodie & Brock Thoene, uitgegeven door Barnabas te Heerenveen. In 1940 vlucht de beroemde Joodse concertvioliste Elisa Lindheim-Murphy met haar man, de Amerikaanse journalist John Murphy, uit Wenen naar Engeland om zodoende te ontsnappen aan de nazi's die Oostenrijk hebben geannexeerd. Het blijkt echter maar al te gauw dat ze ook in Engeland niet veilig zijn. Elke dag weer worden Britse steden en vooral Londen gebombardeerd door de nazi's. Dan neemt Elisa een moedig, maar ook wanhopig besluit. Zij zal met een scheepstransport met Joodse kinderen naar Amerika gaan. Daar hoopt ze dat zowel de kinderen als zijzelf vrede en veiligheid zullen vinden. Vanuit Liverpool vertrekt een convooi Engelse schepen. Als men denkt al vrijwel veilig te zijn, treft op de Atlantische Oceaan een Duitse torpedo het schip, waarop Elisa en de kinderen zich bevinden. Met een aantal vluchtelingen die in een reddingsbootje terecht komen, weet Elisa zich, na veel bittere ontgoochelingen, in veiligheid te brengen, als hun reddingsbootje landt op de Ierse kust. Het wordt echter een race tegen de klok. Uit Ierland vertrekt Elisa weer terug naar Engeland en zo is ze uiteindelijk weer terug bij af. Spanning te over! Vaardig en goed geschreven!  (16 januari 2012)

Titel: Wanhopig verzet. Auteurs: Bodie & Brock Thoene. Uitgever: Barnabas, Heerenveen. Omvang: 288 blz. ISBN: 978-90-8520-197-7. Prijs: € 19,95.

Cees van den Bovenkamp

Tricia Goyer schreef 'Bij het licht van de zilveren maan'. Deze schitterende roman werd uitgegeven door Grace Publishing House te Veenendaal. Amelia Gladstone gaat met haar tante Neda mee met de eerste vaart van de reusachtige zeereus 'Titanic'. Het schip zal vanuit Southampton in Engeland via Frankrijk en Ierland vertrekken naar Amerika. Dit schip moet in staat geacht worden deze vaart in een recoprdtijd te verrichten. Het drijvende hotel, met drie verdiepingen en ook drie klassen aan boord, vertrekt op woensdag 10 april 1912. Meneer Chapman, een rijke Amerikaan, met wie Amelia een briefwisseling onderhoudt, heeft de reis voor drie personen betaald. Echter, haar neef is net voor het vertrek van het schip in de gevangenis beland en kan niet meereizen. Dan valt Amelia d'r oog op een zwerverstype, die tracht aan boord te komen, maar die ruw van de loopplank wordt verwijderd en weer op de kade terecht komt. Amelia kan dit gewoonweg niet verdragen en gaat er op af. Ze hoort dat de man o zo graag mee zou reizen met de 'Titanic', maar hij heeft geen kaartje en ook geen geld om een kaartje te bemachtigen. Uit meelijden geeft Amelia dan aan hem het kaartje, dat bestemd was voor haar neef. Zo komt Quentin aan boord. Zijn hut grenst aan die van Amelia en haar tante. Hij krijgt het koffertje van de neef met o.a. wat kleding daarin. De er erg onverzorgd uitziende Quentin geniet van een bad in zijn hut, scheert zich en doet de kleding van de neef aan. Zo ziet hij er veel meer toonbaar uit. Onderweg ontstaat er een vriendschap tussen Quentin en Amelia, maar wat blijkt? Ook Quentins broer Damien Walpole en zijn vader, die al jarenlang treurt over het vertrek van Qeuntin naar Londen en die daar naar hem heeft lopen zoeken, zijn aan boord. Zij, als rijkelui, bivakkeren op de hoogste verdieping, in de eerste klas. Amelia ontmoet ook Damien, komt achter bepaalde zaken uit het leven van Quentin en zet zich in om een ontmoeting tussen Quentin en zijn vader te arrangeren. Dan breekt het vreselijke ogenblik aan dat de 'Titanic' op een ijsberg loopt en heel snel gaat zinken. Vrouwen en kinderen worden zoveel als mogelijk in de reddingboten gebracht. De beide broers Quentin en Damien blijven aan dek; hun vader zit in een reddingboot. Door bijzondere omstandigheden raakt Quentin verwond en komt hij op de bodem van een reddingsboot terecht, terwijl Damien gedoemd is om met velen te verdrinken. In Amerika wordt dit pas ontdekt, als Amelia en haar tante al van boord zijn gestapt en een ontmoeting plaatsvindt met hun weldoener, Mr. Chapman, die inmiddels erg veel voelt voor een huishoudster. U begrijpt de ontknoping wel van dit prachtige, spannende boek. Aanbevolen! (1 maart 2013).

Titel: Bij het licht van de zilveren maan. Auteur: Tricia Goyer. Uitgever: Grace Publishing House, Veenendaal. Omvang: 368 blz. ISBN: 978-90-7766-963-1. Prijs: € 19,95.

Cees van den Bovenkamp

Ook verscheen 'Strootjesbruid' van Karen Witemeyer bij de Veenendaalse uitgever Grace Publishing House. Hoofdpersoon is Meredith Hayes, die al vanaf haar prille jeugdjaren droomt over haar reddeer van weleer, een van de vier gebroeders Archer, die op een streng bewaakt landgoed zeer goed waken over hun eigen boerderij en het hele gebied. Als jaren later Travis Archer, de oudste van die broers, dat meisje opnieuw aantreft, totaal verbouwereerd en op de vlucht voor een bijna afgedwongen huwelijk met Roy Mitchell, de zakenpartner van haar oom Everett, dan ontfermt zich Travis over haar. Ze wordt opgenomen in de Archer-familie. Oom Everett, vooral aangezet door zijn vrouw, tante Noreen, verschijnt de volgende dag al op de boerderij. Een snel huwelijk met Travis wordt geregeld en gesloten door een geestelijke. Haar nicht Cassandra (Cass) komt een poosje later ook naar de boerderij gevlucht. Nu willen haar ouders haar uithuwelijken met Roy. Daar voelt ze niks voor. Ze ontmoet de broers en vooral Jim laat blijken op haar aanwezigheid gesteld te zijn. De schuur van de gebroeders wordt op een nacht in brand gestoken, Roy heeft zijn handlangers. Aan de opbouw van een nieuwe schuur wordt medewerking verleend door een bescheiden zwarte timmerman, in feit de buurman van de Archers. Er gebeurt nog heel veel. Zal Mery haar erfenis kunnen behouden? Zal alles op een fiasco uitlopen? De booswichten, die Roy helpen, zitten nooit stil. Dan gaat Mery er zelf op uit, maar zij wordt een gevangene. O, hoe moet dat nu verder? Lees dat alles in deze boeiende roman, die vlot is geschreven en die zijn weg best zal vinden in menig christelijk gezin. (18 maart 2013)

Titel: Strootjesbruid. Auteur: Karen Witemeyer. Uitgever: Grace Publishing House, Veenendaal. Omvang: 414 blz. ISBN: 978-90-77669-66-2. Prijs: € 19,95.

Cees van den Bovenkamp

'Gino', een Italiaanse liefde' door Gaby Misuraca-Kalmann kwam uit bij Aspekt te Soesterberg. Als een Nederlands meisje op 17-jarige leeftijd een vakantie doorbrengt in Zwitserland, wordt ze verliefd op een metselaar, afkomstig uit Zuid-Italië. Maar Gino, de Italiaan, ziet het helemaal niet zitten in Gaby. Toch laat Gaby het er niet bij zitten. Het verhaal gaat erover dat ze trouwen en 35 jaar later, na een boeiend huwelijksleven met elkaar, plotseling het noodlot toeslaat. Gino wortdt, terwijl ze in nederland wonen en hij er werk gevonden heeft, getroffen door een zwaar herseninfarct. In de jaren daarvoor zijn ze samen naar Israël geweest. Van die reis en het verblijf daar heeft vooral Gino geweldig genoten. Maar nu slaat opeens het noodlot toe. Al tijdens hun huwelijk, maar zeker nadat deze ziekte Gino heeft getroffen, komen de cultuurverschillen tussen Italië en Nederland aan de dag. Als Gino's familie er is, zijn ze druk en proberen inbreng te hebben in zaken die eigenlijk niet kunnen. Er is soms even hoop, maar er is zeker verdriet en voor Italianen is een verblijf in een verpleegtehuis voor hun broer iets dat onmogelijk is. Gaby neemt de moeilijke taak op zich om het grootste deel van de zorg op zich te nemen door Gino thuis te verzorgen, met enige hulp. (31 oktober 2012)

Titel: Gino, een Italiaanse liefde. Auteur: Gaby Misuraca-Kalmann. Uitgever: Aspekt, Soesterberg. Omvang: 246 blz. ISBN: 978-94-6153-146-9. Prijs: € 19,95.

Cees van den Bovenkamp

Ann H. Gabhart schreef de boeiende roman 'De zoekers', uitgegeven door Barnabas te Heerenveen. De auteur voert ons mee in de Amerikaanse wereld van de vrijheidsstrijd tussen de zuidelijke en de noordelijke staten, zo in de jaren 1860-1865. President Abraham Lincoln heeft het hiermee erg moeilijk gehad. Ten diepste ging het over de afschaffing van de slavernij. Tevens tekent de auteur ons het leven van de Shakers, een groep godsdienstige mensen, die in die jaren bij sommigen erg in trek waren. Hun eenvoud, hun trek naar volkomen rust e.d. wordt kundig beschreven aan de hand van de belevenissen van echte Shakers uit die jaren. In zo'n Shakerdorp komt de hoofdpersoon van het boek Charlotte Vance, de bevallige dochter en tevens enigst kind van senator Vance uit de staat Kentucky terecht, nadat haar vader, na het overlijden van haar liefhebbende moeder, voor de tweede keer trouwt. Zijn tweede vrouw, Selena, die twintig jaar jonger is dan hij, probeert alles op Grayson radicaal te veranderen. Charlotte die verkering heeft met Edwin Gilbey, ziet haar aanstaande naar de Shakers vertrekken en wat dat betreft zijn haar kansen op een huwelijk vrijwel uitgesloten, want de Shakers erkennen geen banden tussen man en vrouw. Op zekere dag komt een begenadigd tekenaar en kunstschilder, werkend voor de in die tijd omvangrijke Amerikaanse krant 'Harper's Weekly', naar het buiten Grayson om daar de nieuwe echtgenote van Vance te portretteren. Zijn naam is Adam Wade. Hij raakt onder de indruk van de schoonheid van het verblijf en haar tuinen, maar nog meer van Charlotte. De dochter, die ook de aanwezige slaven een warm hart toedraagt, gaat met een van haar vertrouwde slavinnen, Mellie, die haar toebehoort, naar de Shakers. Ze heeft gehoord van de snode plannen van haar tweede moeder, wiens zoontje ook op Grayson zal komen wonen, dat zij veel slaven wil verkopen om zo geld te verdienen. Bij de Shakers is het moeilijk wennen voor beiden. Mellie kiest voor de vrijheid. Charlotte aanvankelijk nog niet. De burgeroorlog met haar strijd barst los. Adam gaat er heen, niet als soldaat, maar om taferelen te tekenen van die strijd voor de krant waar hij voor werkt. Zijn jonge broer gaat wel mee als soldaat, maar sneuvelt niet. Wel gaat hij ten onder aan een besmettelijke ziekte die woedt onder de gelederen van de noordelijke soldaten. Dit alles en nog meer drijft Adam, die zelf ook zwaar gewond raakt, naar de Shakergemeenschap Harmony Hill. Dan wordt Grayson in brand gestoken en vlucht Selena weg, haar zoontje Landon achterlatend. Deze Landon wordt meegenomen naar de Shakergemeenschap. Hoe het allemaal afloopt, lees dat zelf! We vragen ons af of er nog een vervolg komt op  het open eind, waarmee het boek in feite afsluit...(21 januari 2012).

Titel: De zoekers. Auteur: Ann H. Gabhart. Uitgever: Barnabas, Heerenveen. Omvang: 375 blz. ISBN: 978-90-8520-190-8. Prijs: € 19,95.

Cees van den Bovenkamp

De thriller 'Kennis' van Heerco Walinga kwam eveneens uit bij Barnabas te Heerenveen. Psycholoog Philip Vandenberg heeft zijn werk in Amerika. Hij is al jarenlang weg uit Utrecht. Met zijn vader heeft hij ongeveer gedurende 20 jaar al geen enkel contact meer. Dan sterft zijn vader tengevolge van een ongeluk. Of...is het een moordaanslag? Daarover komen er bij Philip bij nader onderzoek al maar meer bevestigingen. Echter, het plotselinge overlijden van zijn vader stelt hem, als enig kind, nadat zijn moeder ook reeds 18 jaar geleden is overleden, voor grote vragen. Hij erft een groot geldbedrag, zo blijkt uit gegevens van de notaris van zijn vader, maar ook zijn er twaalf dagboekjes. Philip komt terecht in een wirwar van geheime zaken. Zowel Al-Qaida als de CIA hebben belangstelling voor bepaalde geheimen, waar zijn vader meer kennis van blijkt te hebben bezeten. zelfs ontmoet Philip de Amerikaanse president. Ook belandt Philip in levensgevaarlijke en levensbedreigende situaties. Hij kan niemand meer vertrouwen en reist van Utrecht naar Amerika, soms twee keer in één week. Er moet een 'mol', een spion, een verrader, zijn aan de kant van de CIA. Philip tracht te onderzoeken wie dat in zijn optie kan zijn. Echter...een totaal ander persoon wordt uiteindelijk ontmaskerd als die mol. Ondertussen wordt Philip meerdere keren enorm goed geholpen of terzijde gestaan door meerdere mensen, o.a. door Maria, een dame die zijn vader nog goed heeft gekend. Met die vrouw ontstaat een romance. Een boek dat je in één adem uitleest. (18 juli 2012).

Titel: Kennis. Auteur: Heerco Walinga. Uitgever: Barnabas, Heerenveen. Omvang: 361 blz. ISBN: 978-90-8520-236-3. Prijs: € 19,95.

Cees van den Bovenkamp

Ann Tatlock schreef veel romans. Eén daarvan is het bij Barnabas te Heerenveen verschenen boek 'Broze beloften'. Roz Anthony vlucht op elfjarige leeftijd met haar moeder, haar zusje en haar halfbroer weg van huis. Haar vader is een vreselijke drankverslaafde, die tijdens zulke dronkemansbuien haar moeder bont en blauw slaat en niet te vertrouwen is. Het gezin krijgt, dankzij de hulpvaardigheid van Roz d'r opa, een woning in Mills River, dicht bij die opa. De vorige eigenaresse van die woning TYillie Monroe, trekt bij hen in. Zij wil dolgraag haar laatste levensjaren doorbrengen op de voor haar zo geliefde plaats, de woning waar ze lief en leed gedeeld heeft met haar overleden echtgenoot. Voor het gebroken gezin is ze een grote steun! Op een dag ontmoet Roz haar vader ook in Mills River. Meer en meer komt ze er, bij stukjes en beetjes, achter, waar hij toeft en hij tracht zo het vertrouwen terug te winnen van zijn dochtertje. Hij belooft telkens weer te stoppen met drinken. Dan doet hij een vriendelijk verzoek aan Roz, namelijk om de achterdeur van hun woning in een afgesproken nacht van slot te halen. Dan zal het gezin weer bij elkaar zijn, zo belooft haar vader. Zij gelooft hem. Haat broer, uit haar moeders eerste huwelijk, is inmiddels al lang vertrokken als soldaat in het Amerikaanse leger. In die nacht gebeurt het...er gaat een schot af; Tillie raakt zwaar gewond, moeder is overstuur. Papa wordt afgevoerd. Een klein poosje later herstelt gelukkig Tillie weer. Haar zoon Lyle, teruggekeerd van een zendingspost, trouwt met mama. Ook Wally keert terug. Hoe is het allemaal mogelijk!!! Een boeiende roman, waarin Gods trouw schittert! (10 oktober 2012).

Titel: Broze beloften. Auteur: Ann Tatlock. Uitgever: Barnabas, Heerenveen. Omvang: 311 blz. ISBN: 978-90-8520-232-5. Prijs: € 19,95.

Cees van den Bovenkamp

Bij Van Wijnen Uitgeverij te Franeker verscheen de roman ‘Uit de verte’ van Tamera Alexander. Elizabeth Westbrook, die streeft naar een functie als beroemd nieuwsfotograaf bij een grote Amerikaanse krant in het oosten, reist daartoe af naar het westen van de States. Ze wil prachtige opnamen maken van de bergen van de Rocky Mounties in het verstilde superschone gebied in de buurt van het kleine en afgelegen dorpje Timber Ridge. Bovendien hoopt ze dat ze zal genezen van haar vreemde aandoening op de luchtwegen in de koele, droge lucht in die omgeving en ook in de warmwaterbronnen die daar zijn. Haar vader heeft een belangrijke politieke functie; hij is senator in het Huis van Afgevaardigden. Dan neemt ze Josiah, een zwarte man, in dienst als haar helper. Ze ontmoet al snel Daniël Ranslett, een man die buiten het dorpje woont en die erg getraumatiseerd is in de Amerikaanse burgeroorlog, waarin hij heeft meegevochten en nare dingen heeft meegemaakt. Als onze fotografe vele opnamen maakt in en buiten Timber Ridge, krijgt ze al snel meer bekendheid. Ook neemt ze een foto van een dode. Dat leidt uiteindelijk naar de oplossing van een moord die is gepleegd. De dader maakt ook al de kostbare spullen van Elizabeth stuk: haar peperdure fototoestel met alle benodigdheden, zo blijkt later. Elizabeth gaat uiteindelijk mee op een expeditie met Daniël en Josiah. Het wordt een bijzonder hachelijke onderneming, die uiteindelijk als zeer geslaagd mag worden beschouwd. Onderweg zien ze zulke frappante en verrassende en mooie dingen. Die fotografeert ze met haar nieuwe toestel dat inmiddels ergens verderop is gearriveerd. Als ze weer terug zijn, wordt Elizabeth overvallen door iemand…die man wil ook haar ombrengen. Ze wordt gelukkig nagezeten door Daniël, één van de beste scherpschutters uit die tijd. Die kan juist op tijd redding voor haar brengen. Een uitstekend boek, dat spannend is van het begin tot het eind en waarin Gods leiding in het leven van diverse mensen duidelijk uitkomt. (22 februari 2011)

Titel: Uit de verte. Auteur: Tamera Alexander. Uitgever: Van Wijnen, Franeker. ISBN: 978-90-5194-401-3. Omvang: 462 blz. Prijs: € 19,95.

Cees van den Bovenkamp

Tamera Alexander schrijft opnieuw meeslepend boeiend in de roman ‘De Erfenis’, uitgegeven door Van Wijnen te Franeker. McKenna (Kenny) Ashford wil haar opstandige jongere broer Robert proberen in het rechte pad te blijven lopen. Dat lukt haar geenszins. Ook niet als ze, op uitnodiging van haar nicht Janie (getrouwd met Vance) naar het westen van de States gaat verhuizen. Ze wil daar dolgraag een nieuwe start maken. Maar, ze komt er snel achter dat ook het leven in Copper Creek, Colorado, geen makkie is. Ook daar leeft men buiten het paradijs. Ze is nog jong, 23 jaar en probeert van alles om Robert binnen het gareel te houden. Maar dat mislukt totaal. U.S. Marshall Wyatt Caradon moet krachtens zijn beroep voortvluchtigen en misdadigers opsporen. Hij is 32 jaar en weduwnaar. Bovendien verloor hij zijn enige kind. Zijn weg kruist die van McKenna. Zij moet aanvankelijk niets van hem hebben, maar gaandeweg ontstaat er toch enige affiniteit. Wyatt komt soms in bijzonder moeilijke omstandigheden terecht. Maar zijn vertrouwen op God houdt hem op de been. Robert die op het slechte pad is, belandt uiteindelijk in de gevangenis in Denver. Wyatt heeft zich meer dan eens voor hem ingespannen, dat wel. Maar tegen die brute overval, waarbij ook Robert betrokken schijnt, is geen kruid gewassen. Ook in de Chinese wijk van Copper Creek ontstaat er vriendschap tussen McKenna, Emma het pleegkind, de dochter van Janie en Mei, de vrouw van Chin Li. Bij een rechtzaak over de woning van Janie en Vance, mondeling toegezegd aan McKenna en over het pleegkind Emma, komt alles tot een climax. Hoe zal dat aflopen? En wat is daarbij de rol die Wyatt kan spelen?  (18 maart 2011)

Titel: De Erfenis. Auteur: Tamera Alexander. Uitgever: Van Wijnen, Franeker. Omvang: 430 blz. ISBN: 978-90-5194-379-5. Prijs: € 19,95

Cees van den Bovenkamp

Bij Uitgeverij Van Wijnen te Franeker kwam uit de roman 'Diep in mijn hart' van Tamera Alexander.  Rachel Boyd, een jonge weduwe, wil de boerderij van haar overleden man graag voortzetten. De twee roodharige jongens uit haar huwelijk met Thomas Boyd, groeien op en kunnen haar mogelijk later bij de realisering van de uitbouw van de boerderij van pas komen. Het verhaal speelt zich af in Timber Ridge in de schitterende Rocky Mountains, in de staat Colorado. Rachels broer is de plaatselijke sheriff, die haar tot grote steun is. Echter, financieel gaat het Rachel minder voor de wind. Rachels vader was vroeger arts, evenals de nieuwe dorpsarts Rand Brookston nu is. Ze kon haar vader niet vertrouwen en daarom vertrouwt ze ook Rand niet. Toch heeft ze deze dokter onverwachts nodig. Dan komt hij en blijkt erg kundig en behulpzaam bovendien. Als er een epidemie van buiktyfus in het stadje dreigt te ontstaan, schrijft de huisarts een waardevol artikel in de plaatselijke krant, waarin hij zeer goede tips geeft ten aanzien van o.a. de hygiëne. In Timber Ridge verrijst een voor die tijd magistraal restaurant, met de modernste voorzieningen die er zijn. Ook een artsenkamer en een uitgebreid voorzieningenstelsel daarbij komt er in het hotel. Ook is er de mogelijkheid voor het nemen van warme, geneeskundige baden vanwege de bronnen die zich in Timber Ridge bevinden. De eigenaar van dat hotel is de minder sympathiek aandoende Tolliver, die iedereen op een bazige manier naar zijn hand wil zetten. De plaatselijke winkelier blijkt een ernstige hartaandoening onder de leden te hebben. Huisarts Rand wil, met hulp van Rachel die enige medische kennis heeft verworven en toegepast, samen met haar een longoperatie verrichten, waarbij vocht verwijderd zal gaan worden uit de longen van Ben Mullins. Echter, de uitrusting van zijn eigen praktijk is erg schamel en kan in de verste verte niet op tegen de prachtig ingerichte operatiekamer in het hotel. Na lang soebatten staat de hoteleigenaar toe dat alles in zijn nieuwe hotel mag gebeuren en dat Ben Mullins en zijn vrouw Lyda daar mogen verblijven voor, tijdens en na de operatie. De pers besteedt veel aandacht aan deze voor die tijd vrij nieuwe behandeling. Na veel spanningen, samenzijn, het bijna verliezen van haar twee zoontjes Mitch en Kurt, die door de dokter en haar broer worden gered, komt er plaats voor een nieuw huwelijk in het leven van Rachel. Nu met dokter Rand Brookston. Een prachtige roman! (20 februari 2012).

Titel: Diep in mijn hart. Auteur: Tamera Alexander. Uitgever: Van Wijnen, Franeker. Omvang: 446 blz. ISBN: 978-90-5194-405-1. Prijs: € 19,95

Cees van den Bovenkamp

Aan het einde van 2012 bracht Van Wijnen te Franeker opnieuw een roman van Tamera Alexander op de boekenmarkt. Dan weet je al: dit wordt opnieuw een succes! Want Tamera heeft een boeiende schrijvershand, tekent personen op een uitstekende wijze en brengt naast soms een gulle lach ook vaak een traan in haar verhaal. Zo ook nu weer in 'Een blijvende indruk', een historische roman waarin de kanppe Claire Laurent de hoofdrol speelt. Ze is, nadat haar moeder is overleden min of meer ertoe gedwongen door haar vader en diens zakenpartner Antoine DePaul oftewel, zo helemaal aan het eind van het verhaal blijkt Sebastian Perrault, om schilderijen van Europese grootmeesters na te bootsen, opnieuw te schilderen. Vooral van Brissaud heeft ze veel werk vervalst. Deze vervalsingen worden in rijkere Amerikaanse kringen grif aftrek. Maar...de rechterlijke macht zit ook niet stil. Advocaat Sutton Monroe van advocatenkantoor Holbrook bijvoorbeeld is al een heel eindje op weg naar de oplossing van een deel van deze vervalsingen. Onverwacht sterft de vader van Claire (is hij vermoord door Antoine?) en moet Claire totaal onverwacht verdwijnen uit New Orleans vertrekken. Ze komt terecht bij Brodericks Vrachtvervoer in Nashville. Ze moet daar wegvluchten en komt in een kerkgebouw terecht, waar advocaat Monroe haar 's morgens aantreft, als ze er de nacht heeft doorgebracht. Ze komt via het predikantenechtpaar Bunting bij mevrouw Acklen terecht op het wonderschone Belmont. Ze wordt aangenomen als persoonlijke liaison van deze schatrijke weduwe en brengt een prachtige tijd door in deze supervilla. De spanningen nemen echter toe als men op het spoor komt van Antoine DePaul, die geheel onverwacht opduikt in Belmont, gedurende de langdurige afwezigheid van mevrouw Acklen en die Claire prest tot opnieuw onwelgevoeglijke zaken, o.a. diefstal. Dan komt Sutton, die ook voor zaken ruim twee maanden is weggeweest naar New Orleans, terug. Net op tijd! Het lukt haar maar niet haar wandaden van vroeger aan hem te vertellen, maar dan op een keer perst ze het er allemaal uit. Ook vertelt ze over DePaul, die ze al eerder in Nashville heeft gezien.  Claire krijgt als mevrouw Acklen terug is de nodige uitbranders, welverdiend, te horen, maar wordt vrijgesproken. Dan verlooft ze zich met Sutton, met wie ze een intieme relatie opgebouwd heeft in de loop van een paar jaar. Het boek roept om een vervolg of om een parallelboek. Een prachtige roman! (1 januari 2013).

Titel: Een blijvende indruk. Auteur: Tamera Alexander. Uitgever: Van Wijnen, Franeker. Omvang: 512 blz. ISBN: 978-90-5194-443-3. Prijs: € 19,95.

Cees van den Bovenkamp

Mozaïek te Zoetermeer gaf de historische roman ‘Julia’s schaduw’ van Ines van Bokhoven uit. Het is het verhaal van een jonge vrouw, die wordt achtervolgd door nachtmerries uit haar verleden. Het verhaal speelt zich af in Londen, in 1888. Daar belanden we in de zeer armoedige buurt Whitechapel, een achterbuurt in East End. Het is er overbevolkt, vuil en meer dan armoedig in die omgeving. Dat beleeft ook Julia. Zij tracht deze ontzaglijk moeilijke situatie te overleven en te overwinnen. Ze moet geld verdienen, wil ze een kans daartoe maken. Velen komen terecht in de prostitutie. Echter voor Julia is dit een onmogelijke zaak, na een verleden vol misbruik. Dan is er nog Jack the Ripper, een seriemoordenaar, die iedere keer opnieuw toeslaat in het holst van de nacht. Huiveringwekkend, zoals hij te werk gaat. De hele stad en zeker ook Whitechapel, verkeren in angst. Julia heeft het heel moeilijk voor zichzelf. Ze raakt herinneringen kwijt, er gaat iets helemaal mis…Ze heeft dringend behoefte aan antwoorden. O, het lijkt soms in dromen dat zij al die moorden heeft begaan. Maar nee, het was toch Jack. Wie was deze Jack? Zullen we daar ooit helemaal achterkomen? (12 april 2011).

Titel: Julia’s schaduw. Auteur: Ines van Bokhoven. Uitgever: Mozaïek, Zoetermeer. ISBN: 978-90-239-9210-3. Omvang: 336 blz. Prijs: € 19,95

Cees van den Bovenkamp

Leendert van Wezel schreef 'Nynke'een roman, die uitkwam bij Mozaïek te Zoetermeer. Het verhaal speelt rond het jaar 1585 en ook in de jaren er aan voorafgaande. Het stadje Goedereede op Goeree-Overflakkee vormt het decor. Nynke Dimmensdochter is de hoofdpersoon. Meer en meer raakt de bevolking van het stadje er van overtuigd dat Nynke aan hekserij doet en ook met de duivel heult. In die tijd kwam het verschijnsel van vermeende hekserij, naar men beweerde, nog voor. Nynke, die met haar zus Neele en haar broer Lenert op de boerderij die hun ouders hen hebben nagelaten, buiten het stadje gelegen. Ze zorgt goed voor haar broertje, de jongste uit het gezin. Men geeft op kraaiengeschreeuw (vogelgeschrei)  acht, op een soms deels mislukte oogst bij buren e.d. Al die factoren samen maken dat de bevolking de zusters verdenkt van hekserij en samenzwering met de duivel. Lenert mag leren lezen bij een schurk Arent Corneliszoon, die daarvoor als loon krijgt dat Nynke iedere keer door hem verkracht wordt. Daar heeft  Nynke een gruwel van en zo besluit ze om haar broertje de edele lees- en schrijfkunst verder te laten ontwikkelen bij de kloosterbroeder Johannes. Met Lenert gaat het goed. Hij wordt hulp bij de stadsschrijver en schrijft bijzonder vlot en duidelijk. Dat valt ook de baljuw op. Vanuit het stadsbestuur mag hij zich gedurende twee jaren nin Delft verder gaan ontwikkelen in de 'schrijfkonste'. Daar ontmoet hij edelen, o.a. de prins van Oranje, prins Willem van Nassau. Lenert keert terug naar Goedereede en wordt aangesteld als opvolger van de stadsschrijver. Lenert trouwt, tegen de zin van zijn zuster Nynke, met Marieke, een volks meisje en vestigt zich in de stad zelf. Zijn zus Neele, beschuldigd van hkeserij, is uit de stad verbannen en naar Zierikzee gestuurd. De tweede predikant van de stad, nadat de Reformatie haar intrede heeft gedaan, Alardi, preekt tegen hekserij en beschuldigt Nynke, die verstrikt is geraakt in een akelig web van verdenkingen, jaloezie en kwaadsprekerij. Lenert tracht zijn zus, met wie hij bar veel op heeft, vrij te spreken en vrij te krijgen na haar gevangenneming. Dit mislukt. Het heeft veel weg van een volksgericht als Nynke met nog een vrouw, die een bochel heeft, beiden de doodstraf zullen krijgen die in december 1585 op de markt, ten aanschouwe van zeer veel toeschouwers, wordt uitgevoerd op een brandstapel.

Titel: Nynke. Auteur: Leendert van Wezel. Uitgever: Mozaïek, Zoetermeer. Omvang: 409 blz. ISBN: 978-90-239-9414-5. Prijs: €

Cees van den Bovenkamp

In de nieuwe serie 'Wings of Glory' van Sarah Sundin, verscheen deel 1, dat de titel 'Een verre melodie' kreeg. Mozaïek gaf het boek uit. Een Amerikaans meisje, Allie enigste kind van haar rijke ouders, zit opgescheept met een probleem dat haar ouders, met name haar moeder, haar aangedaan hebben. Zij willen niet liever dan dat Allie trouwt met J. Baxter Hicks, de bedrijfsleider van het bedrijf van haar vader. Dan wordt Allie uitgenodigd om een week te komen logeren ergens verder in het grote land, t.g.v. het huwelijk van een goede vriendin, Betty. In de trein ontmoet ze een soldaat,, de luchtmachtpiloot luitenant Walter Novak. Wat blijkt al gauw? Ds. Novak en zijn vrouw zijn erg gastvrij. De drie zoons zijn alledrie opgeroepen tot de strijd tegen de Duitsers in Europa. Want, Amerika heeft Duitsland de oorlog verklaard. Ze komt, als ze in  dit gezellige gezin zich bevindt, aan haar trekken en voelt zich daar thuis. Met name Walt is een echte grapjas, die zijn omgeving en dus ook Allie steeds weer aan het lachen krijgt. Op de bruiloft van Betty is ook Walt aanwezig. Het klikt meteen met Allie. Ze besluiten om elkaar te blijven schrijven, als Walt naar Engeland gaat om van daaruit met zijn vliegtuig bommen op Duitsland te gaan gooien. Echter, dat is een heel gevaarlijk werk. Want, veel mannen van de Amerikaanse en britse luchtmacht moeten dit gevaarvolle werk met de dood bekopen, als ze nagezeten en beschoten worden door de Duitse Flaks. In een meeslepend boeiend relaas wordt ons verteld over de bemanning van Walts vliegtuig en hun belevenissen. Op een keer raakt Walt zwaargewond. Als hij naar Amerika wordt overgevlogen voor verder herstel, blijkt hem dat, nadat zijn arm is geamputeerd, er ook met Allie veel gebeurd is. De briefwisseling is even niet goed verlopen. Maar...Allie heeft de verloving met de saaie, haar niet liefhebbende Baxter verbroken. Hoe ze toch nog in contact komt met Walt en wat er dan allemaal nog gebeurt, dat is de spanning aan het eind van dit verhaal. (16 janauri 2012)

Titel: 'Een verre melodie'. Auteur: Sarah Sundin. Uitgever: Mozaïek, Zoetermeer. Omvang: 416 blz. ISBN: 978-90-239-9399-5. Prijs: € 19,90.

Cees van den Bovenkamp

Het tweede deel uit deze boeiende serie 'Wings of Glory', uitgegeven door Mozaïek, kwam uit in augustus 2012. Het kreeg de titel 'Op zilveren vleugels'[  mee. Ruth Doherty werkt als verpleegkundige in een militair hospitaal in Engeland tijdens de Tweede Wereldoorlog. Ze moest haar broers en zusjes in Chicago achterlaten na het overlijden van hun beide ouders, bij een oom en tante. Ruth moet zoveel mogelijk geld sparen om die opvang blijvend te kunnen realiseren. Als piloot Jack Novak, gewond in het militaire hospitaal terecht komt, is hij direct al erg gecharmeerd van Ruth. Maar Ruth wil met geen enkele man verkering hebben. Toch zullen Ruth en Jack elkaar meer nodig hebben en meer ontmoeten dan je zo vermoeden zou. Jack onderneemt, als hij weer hersteld is van zijn wonden, spectaculaire vluchten boven het Duitse en het Franse luchtruim. Later gaan ook Ruth, evenals haar vriendin May, die met Charlie, een collega en vriend van Jack omgaat, een opleiding volgen bij de luchtmacht als verpleegkundige in vliegtuigen. Er komt wel een flinke kink in de kabel wat betreft de romance, die na een pril begin, weer lijkt in te storten, tussen Jack en Ruth. Beiden dragen een diep geheim met zich mee. Eerst wordt dat geheim van Jack opgelost, maar Ruth durft geen relatie meer aan, met welke man dan ook. Een zekere vliegenier, Burnsey, een knappe jongen, probeert Ruth tijdens een vlucht te verkrachten. Ruth zoekt haar enige toevlucht bij haar God, Die uitkomst geeft. Als Jack hierachter komt, is hij woedend. Burnsey is bovendien niet eerlijk. Als hij eindelijk gepakt wordt, verdwijnt hij in de gevangenis. Dan vertelt Ruth wat haar dwarszit al vanaf haar vijftiende jaar. En...is het eind goed al goed! We kijken uit naar het derde deel in deze pakkende serie. (14 september 2012).

Titel: 'Op zilveren vleugels'. Auteur: Sarah Sundin. Uitgever: Mozaïek, Zoetermeer. Omvang: 432 blz. ISBN: 978-90-239-3025-9. Prijs: € 19,90.

Cees van den Bovenkamp

Ik ben er uitbundig over! Heus waar...U doet uzelf grotelijks tekort als u zich NIET  gaat aanschaffen het schitterende boek 'Kind van de rivier' van Irma Joubert, uitgegeven bij Mozaïek' te Zoetermeer. Irma heeft een vaardige pen, getuige ook haar verhaal in het eerder verschenen 'Het meisje uit de trein'.  Maar nu de nieuwste bestseller van haar. Hoofdpersone is Pérsomi, een Zuidafrikaans meisje, dat samen met haar moeder, haar zusje en broers in een schamel hutje woont op het terrein van de rijke meneer Fourie. Haar moeder woont er met haar echtgenoot Lewies Pieterse, die meer dronken is dan dat hij in normaal doen is. Bovendien pleegt deze Lewies incest met een van zijn kinderen en wordt hij opgepakt door de politie. Pérsomi is nu eenmaal gewend aan die erbarmelijke omstandigheden, maar ze is slim. Na haar lagere schoolperiode mag ze ongedacht en voor haar zelf onverwacht doorleren. Na haar middelbare schoolopleiding mag ze zelfs universitair onderwijs in de grote stad gaan volgen. Hoe komt dit toch? Wel, haar weldoener is haar vooralsnog verborgen vader. Haar halfbroer Gerbrand neemt dienst in het Zuid-Afrikaanse leger en trekt mee de oorlog in. Met hem onderhoudt ze een tamelijk levendige briefwisseling. Op een gegeven dag, tijdens een college, wordt ze apart geroepen en wordt haar verteld dat deze Gerbrand is gesneuveld bij El-Alamein. Dit heeft veel impact op haar leven, evenals trouwens de persoon van Boelie Fourie, met wie ze een verhouding krijgt. Haar moeder wijst haar er op dat dit nooit iets kan worden, want 'hij is je broer' zo verneemt ze. Dan breekt ze de verhouding af, hoewel ze diep in haar hart van Boelie blijft houden. Intussen is ze advocaat geworden en werkt ze op het grote kantoor in het dorp van De Vos en De Vos. Daar krijgt ze een soort stage-werkplek, maar de heer De Vos neemt haar in diep vertrouwen na een poosje. Hij vertelt haar dat hij haar vader is en hij benoemt haar met De Wet Fourie samen als zijn opvolgers. Maar, haar lieve Boelie is er in getrapt bij de beeldschone Annabel, dochter van diezelfde De Vos en dat heeft geleid tot een pronkhuwelijk, dat zijn weerga niet kent. Er komen in dat huwelijk twee kinderen, maar dan vertrekt Annabel naar Londen, haar man en kinderen achterlatend. Daar pleegt ze overspel en scheidt ze van Boelie. Hoe het allemaal afloopt? Lees het zelf! Bovendien speelt de Tweede Wereldoorlog en de situatie van Zuid-Afrika daain, alsmede de apartheidspolitiek ook een heel grote rol in dit magnifieke boek!  (5 april 2012)

Titel: Kind van de rivier. Auteur: Irma Joubert. Uitgever: Mozaïek, Zoetermeer. Omvang: 576 blz. ISBN: 978-90-239-9404-6. Prijs: € 23,90.

Cees van den Bovenkamp

'Pontenilo' (brug over de Nijl) is een parallel lopend verhaal met 'Kind van de rivier', eveneens een schitterend boek van Irma Joubert en uitgegeven door Mozaïek te Zoetermeer. Wat voor het andere boek geldt, geldt evenzeer voor deze roman. Wie dit boek zich niet aanschaft, doet zichzelf heel erg tekort. Het is zo vloeiend en boeiend geschreven, dat je niet kunt ophouden. Dit kan je een nachtje kosten, maar dat is dit boek meer dan waard! De Tweede Wereldoorlog loopt als een grote lijn door het boek heen. We komen personen tegen uit de eerste roman, zoals Pérsomi, de broers Boelie en De Wet Fourie en hun beide zussen, de oudste Klara en de jongste Irene. Maar ook Christine, de beste vriendin van Klara, die dienst neemt als administratrice in het leger van Zuid-Afrika. Ook Gerbrand, de halfbroer van Pérsomi, is vertrokken naar Egypte. Daar ontmoet hij tijdens een vrij weekend Christine. Een poosje later sneuvelt de roodharige Gerbrand bij El Alamein, waar veel soldaten, ook van Italiaanse afkomst, krijgsgevangen worden genomen. We maken ook kennis met mensen uit een klein Italiaans bergdorpje in de Alpen, waar de oorlog zijn sporen nalaat. Gina, een beeldschoon meisje, is verloofd met Antonio, de middelste van drie broers Romanini. Ondertussen is Klara verloofd met Henk. In Zuid-Afrika heerst de strijd tussen de politieke leiders en hun volgelingen. Dit alles leidt ertoe dat Boelie huisarrest krijgt opgelegd. Dan komt opeens Antonio naar het dorpje waar Boelie, De Wet en Klara wonen. Hij kan heel goed werken met stenen, zijn vak. Samen met Boelie en anderen bouwen ze de Pontenilo, de brug over het riviertje de Nijl, niet te verwarren met de grote Nijl, die in Egypte stroomt. Klara en Antonio raken meer en meer verliefd. Dan komt het einde van de oorlog en vertrekken veel Italiaanse krijgsgevangenen terug naar hun vaderland. Eén der eersten die vertrekt is Antonio. Klara is er stuk van. Ze verbreekt ook haar verloving met Henk en is erg van streek. Antonio komt terug in zijn geboortedorp, gaart zijn studie afmaken, maar ook aan zijn verloving met Gina komt een eind. Zijn tengevolge van oorlogshandelingen verminkte broer Lorenzo trouwt uiteindelijk met Gina. Hij vertrekt weer naar de Republiek Zuid-Afrika om daar te gaan werken voor Moerdyk Steenwerkers. Op een kerstavond wacht hij stil op de Pontenilobrug, vlak bij het huis van zijn innig geliefde Klara. De Wet en Boelie weten ervan. Dan komt de ontmoeting tussen de twee geliefden. Zal alles verder goed gaan met hen en met Christine, die met haar zoontjue, de kleine Gerbrand, ook terugkeert naar de plaas? Lees dat zelf maar! (12 november 2012).

Titel: Pontenilo. Auteur: Irma Joubert. Uitgever: Mozaïek, Zoetermeer. Omvang: 524 blz. ISBN: 9768-90-239-9417-6. Prijs: € 23,50.

Cees van den Bovenkamp

Bij Mozaïek verscheen onlangs 'De nachtbode' van Mel Starr, het tweede deel in de serie 'Master Hughmysteries'. Alan, de bode van het middeleeuwse stadje Bampton, gaat op onderzoek uit of iedereen zich houdt aan de avondklok. Alan komt niet thuis. Hij blijkt te zijn vermoord, vlakbij de Andreaskapel. Alans jonge weduwe Matilda vraagt Master Hugh, de chirurgijn en rechtshandhaver (drossaard) van het grote landgoed, om hulp in het oplossen van dit vreselijke gebeuren. Aanvankelijk wordt er gedacht dat er een wolf in het spel is. Na veel zoek- en speurwerk komt de drossaard, aangesteld door Lord Gilbert, de kasteelheer van Bampton Castle, erachter dat Henry atte Bridge de moordenaar van Alan is. Op miraculeuze wijze wordt echter deze Henry atte Bridge ook vermoord, onder verdachte omstandigheden. Master Hugh onderhoudt goede betrekkingen met John Wycliff in het nabijgelegen Oxford, waar ook een boekhandelaar is neergestreken, met zijn dochter Kate. John Wycliff, Hugh's vroegere leermeester, geeft meerdere keren uitstekende adviezen. Uiteindelijk blijkt dat de dikke vader John Kellet de spil is van een netwerk met stropers en kwaaddoeners. Op een nacht komt Hugh hier achter, in samenwerking met de nieuwe bode John Prudhomme. Kellet blijkt de moordenaar te zijn van Henry atte Bridge. Zowel Henry's broer, Thomas atte Bridge als de pastoor worden berecht. Een goed geschreven verhaal! (11 juli 2012).

Titel: De nachtbode. Auteur: Mel Starr. Uitgever: Mozaïek, Zoetermeer. Omvang: 346 blz. ISBN: 978-90-239-9380-3. Prijs: € 18,90

Cees van den Bovenkamp

Mell Star schreef ook deel 1 van de serie 'Een Master Hugh-mysterie', dat de titel draagt 'De meesterproef'. Mozaïek gaf ook dit boek uit. Master Hugh studeert in Oxford aan de universtiteit geneeskunde. Als er bij het kasteel van Lord Gilbert in Bampton een aantal menselijke botten worden gevonden, krijgt de jonge arts de opdracht om erachter te komen van wie deze resten zijn en wat de toedracht is omtrent deze gruwelijke vondst. Hugh komt er al snel achter dat de beenderen aan een vrouw hebben toebehoord; ook kan hij inschatten hoe lang die vrouw ongeveer geweest moet zijn en welke kleur haar ze had. Wie was echter deze vrouw? Heel veel wijst er op dat het Margaret de smidsdochter is, die omgang had met Thomas Shilton. John wordt gevangen genomen en meegevoerd naar Oxford. daar zal hij ter dood worden veroordeeld wegens moord en daar zal dit vonnis voltrokken worden. Hugh twijfelt echter of het toch wel Shilton was die de moor dheeft gepleegd. In een bos vlak bij Bampton worden een koningsmantel en een dolk gevonden. Bij nader onderzoek blijkt dat er twee doden verstopt zijn. Eén ervan is het lichaam van Sir Robert, een adellijk persoon, die zich maar wat graag inliet met meisjes; het andere lichaam is dat van Sir Roberts schildknaap. Dan komt Hugh erachter dat de dood gewaande en reeds begraven Margaret niet degene is die men dacht dat ze was. Zij doet in hoogzwangere toestand als bediende in een taveerne in Oxford haar werk. Bij nader onderzoek geeft ze toe dat zij Margaret is. Met veel moeite slaagt Hugh er in Thomas Shilton vrij te krijgen. Dan wordt Hugh verzocht om naar kasteel Goodrich te komen, waar Lady Joan een pols heeft gebroken. Daar is medisch werk aan de winkel. Hugh blijkt tevens hevig verliefd op de knappe Lady. Als hij daar ook de kerstdagen nog door zal brengen en er een gezelschap troubadours aanwezig is, gaat er plotseling een wending komen in het vinden van de deaders van de moorden, die plaatsvonden. Hoe dit allemaal afloopt, moet je zelf maar lezen in dit historische verhaal. (6 augustus 2012).

Titel: 'De meesterproef.' Auteur: Mel Starr. Uitgever: Mozaïek, Zoetermeer. Omvang: 297 blz. ISBN: 978-90-239-9379-7. Prijs: € 19,95.

Cees van den Bovenkamp

‘Het Zoeklicht’ te Doorn gaf de boeiende roman ‘Wachten op de terugkeer van de zomer’ van Kim Vogel Sawyer uit. De naam van de schrijfster geeft direct al vertrouwen in het feit dat er een goed boek is geschreven. Ze heeft haar sporen verdiend. Dat blijkt weer overduidelijk in deze roman, die zich afspeelt op de nog vrij kale prairies van Kansas, waar een Mennonitische gemeenschap, afkomstig uit een Duits sprekend deel van Rusland, na een emigratie, zich heeft gevestigd. Daar is ook terecht gekomen Summer Staedtman met haar man en vier kinderen. Echter, een vreselijke epidemie van cholera heeft haar zowel haar man als haar vier kinderen ten grave doen dragen. Het huisje waar ze woonden is daarna verbrand en tot een ashoop geworden in verband met het grote besmettingsgevaar. Zelf heeft ze haar intrek genomen in het enige hotelletje in het mennonietendorp Gaeddett. Ze is een beschaafde vrouw, die een goede opleiding heeft gehad, maar die nu bijna versmoord wordt door het enorme verdriet van het verlies van haar geliefden in een zeer korte tijd. Dan is er weduwnaar Peter Ollenburger, de plaatselijke molenaar, die met zijn zoon Thomas en de overgrootmoeder van die jongen in een huisje woont. Thomas heeft zijn ribben erg gekneusd en kan niet naar school. Peter Ollenburger zoekt iemand die Thomas les kan geven. Zo komt hij bij Summer terecht. Zij gaat wonen in een kleine barakje. Er ontstaat langzamerhand een band tussen Thomas en Summer, maar ook de oude vrouw mag Summer graag. En niet te vergeten Peter, die meer en meer oog krijgt voor deze vrouw, die ook in zijn huishouden het nodige werk verricht. Summer gaat mee naar de mennonitische kerk, ze wordt ten slotte ook lid van die kerkelijke gemeenschap. Ze laat een huisje bouwen vlakbij de graven van haar geliefden. Dan komt plotseling het bericht dat haar schoonvader is overleden en dat haar schoonmoeder Nadine in Boston haar hulp dringend nodig heeft, zodat ze node de familie Ollenburger gaat verlaten. Na veloop van tijd keert ze chter terug, samen met haar schoonmoeder. Hoe zal alles toch aflopen? Een erg positief boek! (1 februari 2011).

Titel: Wachten op de terugkeer van de zomer. Auteur: Kim Vogel Sawyer. Uitgever: Het Zoeklicht, Doorn. Omvang: 320 blz. ISBN: 978-90-64511-39-4. Prijs: € 19,95

Cees van den Bovenkamp

Mindy Starns Clark en Leslie Gould schreven het boek 'De vroedvrouw van de Amish', deel 1 uit de serie 'De vrouwen van Lancaster County', dat verscheen bij Het Zoeklicht te Doorn. Lexie (doopnaam Alexandra) Jaeger is verloskundige. Ze is een geadopteerd meisje, dat op zoek is en gaat naar haar biologische wortels. Ze woont bij haar pleegouders in Oregon. Haar pleegmoeder stierf al toen ze nog maar 8 jaar was, maar haar pleegvader mag langer leven. Zij maakt het ontroerende sterven van haar pa, in het bijzijn van haar vriendin en werkgeefster Sophie. Lezie is bevriend met James. Op een zeker moment wordt ze tijdelijk uitgezonden naar het hart van het Amish-gebied in Pennsylvania. Daar ontmoet ze Marta Bayer, een vroedvrouw zonder officiële papieren, die misschien wel de sleutel tot Lexies verleden bezit. Marta weigert aanvankelijk vrij koppig om maar iets te zeggen, mede omdat ze zelf in de problemen zit door het overlijden van een Amish-vrouw en haar baby tijdens een door haar geleide bevalling. Ze is tijdelijk geschorst voor haar beroep en moet zich nu laten waarnemen door Lexie. Lezie ontmoet ook een knappe plaatselijke arts, met wie ze vriendschapsbanden aanhaalt. Ze krijgt enige entree in de Amsih-bevolking, maar ontmoet er ook, nadat ze iets meer te weten is gekomen van Marta, haar vermoedelijke grootmoeder. Sterk zijn haar vermoedens, na veel speurwerk dat ook Ada, de dochter van Alexander en Klara (een zus van Marta) haar nicht is, evenals de dochter van Marta, Ella. Marta heeft ook een aangenomen zoon, Zed. Ze besluit, samen met Ada, om een DNA-test te laten doen in het ziekenhuis door een deskundige arts. Tevens worden enkele haren uit een doso onderzocht. Van de uitslag van de DNA-test staan de beide meisjes perplex. Ze blijken echte zusjes te zijn. Hoe kan dat toch? Grootmoeder weet het, tante Klara weet het. Wie is de moeder en wie is de vader van de beide meisjes? De moeder blijkt Giselle te zijn, de oudste zus van Klara en Marta. Marta zit in een proces. Alles lijkt moeizaam en ondoorgrondelijk, zowel in haar leven, als wat betreft de familiebom die op ontploffen staat. Een adembenemend spannend (een thriller eerste klas!), christelijk boek, zoals je maar spaarzamelijk leest. Mijn complimenten aan Het Zoeklicht die zulke goede lectuur op de markt brengt. (21 juni 2012).

Titel: De vroedvrouw van de Amish. Auteurs: Mindy Starns Clark en Leslie Gould. Uitgever: Het Zoeklicht, Doorn. Omvang: 370 blz. ISBN: 978-90-6451-156-1. Prijs: € 19,95

Cees van den Bovenkamp

Buitengewoon spannend, ja supergoed geschreven is ook het tweede deel van 'De vrouwen van Lancaster County', 'Het kindermeisje van de Amish', van Mindy Starns Clark en Leslie Gould, uitgekomen bij 'Het Zoeklicht te Doorn. Dit keer is Ada Rupp de hoofdpersoon. Ze is als Amish-meisje opgevoed door haar pleegouders en heeft te kampen gehad met een ernstige bloedziekte, die ze te boven mag komen, mede op aanwijzingen van haar enige zus Lexie. Ada is 24 jaar en nog altijd thuis. Ze heeft eigenlijk haar 'Rumspringa', zoals de Amsih jeugd die mag meemaken niet gekend. Eerst maakt ze de bruiloft mee van haar zus Aleandra in Oregon en daarna maat ze, tengevolge bepaalde bijzondere omstandigheden een zeereis naar Europa, samen met Alice, de grootmoeder van weduwnaar Will Gundy, op wie ze in feite al vanaf haar prille jeugd verliefd is geweest. Dan ontmoet ze eerst Daniël, een Mennonitische wetenschapsman, die ijverig op zoek is naar een document dat als bewijsmateriaal kan dienen om een belangrijk historisch monument in Zwitserland, bij Amielbach, te behoeden voor de ondergang. De wortels van twee families liggen in Zwitserland. Die van de familie van Alice en die van de familie van Ada. In datzelfde Zwitserland woont ook Ada d'r bloedeigen moeder, die haar heeft afgestaan aan haar pleegouders, kort na haar geboorte. Dat is een aspect dat voor Ada de reis een extra dimensie geeft. Ook het oudste dochtertje van Will, Christy, mag mee op reis. Ada zal haar les geven onderweg en haar kindermeisje zijn. Aangekomen in Zwitserland, overkomt de oude Alice een ongeluk, waarbij ze haar arm breekt en in het zieknhuis belandt. Dan komt Will ook naar Zwitserland, per vliegtuig. Will heeft oppas geregeld voor de tweeling van 2 jaar, die thuis achterblijft. Leah Fisher is een van degenen die dit doen zal. Alles lijkt er op dat Leah wil gaan trouwen met Will. Dat doet Ada keer op keer pijn. In Amielbach en omgeving wordt heel druk gespeurd naar het bewijsstuk, een brief. Dit stuk lijkt onvindbaar, terwijl er heel veel van afhangt...Op de voorlaatste dag van hun verblijf echter wordt het kistje, waarin de brief verborgen is, gevonden. De verkoop van het stuk land kan dan plaatsvinden. Mede daardoor komt ook Will's familie aan een aanmerkelijk groot bedrag en blijft de waterval behouden. Het gezelschap keert per vliegtuig terug naar Amerika. Hoe de thuiskomst is, wat zich daarna dan nog allemaal afspeelt, dat leest u in dit boek, waarvoor ik superlatieven te kort kom. Zeer aanbevolen! (29 juni 2012).

Titel: Het kindermeisje van de Amish. Auteurs: Mindy Starns Clark en Leslie Gould. Uitgever: Het Zoeklicht, Doorn. Omvang: 390 blz. ISBN: 978-90-6451-158-5. Prijs: € 19,95

Cees van den Bovenkamp

Ook de boeken van B. J. Hoff over de Amishfamilies in Riverhaven, kwamen uit bij Het Zoeklicht te Doorn. Deel 1 kreeg de titel mee: Rachels geheim. Zomaar is hij er! De zwaargewonde Ierse rivierbootkapitein Jeremiah Gant, in het rustige Amish-dorpje Riverhaven. Zijn bootsgezel, de bruine man Asa, een echte christen, heeft hem aan land kunnen slepen en ziet plotsklaps licht schijnen. Daar, in dat huis, woont Rachel Brennemann, de jonge knappe Amishweduwe, wier man Eli is vermoord door Englischer mannen, vanwege haatgevoelens. Eigenlijk kan Rachel, levend volgens de Amish-principes, niet voor deze auslander zorgen. Maar...ze kent haar christenplicht en ook de Engelse dokter Doc David Sebastian van de Amish-gemeenschap van Riverhaven, kent maar één conclusie, nadat hij de door een kogelwond er ernstig aan toezijnde Jeremiah heeft onderzocht en de kogel heeft verwijderd uit diens voet. Gevaarlijk gewond, verder vervoer is absoluut uitgesloten. Er wordt een  oplossing gevonden doordat het negenjarige zusje van Rachel, Fannie en haar bijna volwassen broer Gideon om beurten ervoor zorgen in de woning van hun zus aanwezig te zijn om mee te helpen waken bij de kapitein van de rivierboot, Gant. Er gebeuren veel dingen. De dokter, die al jarenlang werkt in de gemeenschap, is ook gaandeweg al jarenlang verliefd geraakt op de moeder van Rachel, eveneens een weduwe, Susan. En...tussen hen klikt het wonderwel. Doc wil de status van een Amish-man verkrijgen en daarna met Susan trouwen. Hij krijgt daarbij medewerking van de bisschop van de Amish-leiders. Diezelfde bisschop verleent dit voorrecht NIET  aan kapitein Jeremiah Gant, op diens verzoek. Zo ontstaat een moeilijke situatie. Het boek eindigt met enkele open einden, o.a. hoe dit in de verdere toekomst zich zal gaan ontwikkelen, nl. de liefdesverhouding tussen Jeremiah en Rachel. (8 oktober 2012).

Auteur: B. J. Hoff. Titel: Rachels geheim. Uitgever: Het Zoeklicht, Doorn. Omvang: 318 blz. ISBN: 978-90-6451-131-8. Prijs: € 19,95.

Cees van den Bovenkamp

Deel 2 uit 'De jaren in Riverhaven' heet: 'Op de proef gesteld'. Het Zoeklicht te Doorn gaf ook dit deel van de hand van B. J. Hoff uit. In dit deel gaat Jeremiah Gant naar de bisschop Graber om toestemming te vragen zich bij de Amish-gemeenschap te Riverhaven aan te mogen sluiten, met uiteindelijk ook de bedoeling om met Rachel, van wie hij werkelijk veel houdt, te kunnen gaan trouwen. De oude bisschop verleent geen medewerking. Die beslissing leidt tot gebroken harten. Nu moeten de geliefden ieder hun eigen weg gaan. Er worden van buiten de Amish-gemeenschap nog steeds wrede aanvallen uitgevoerd, soms totaal onverwachts, door buitenstaanders. Dit leidt op een keer tot een indirecte moord op Phoebe, de hartsvriendin van Susan. Ondertussen is Gideon meegegaan met Asa om slaven naar het noorden te vervoeren. Dit is een gevaarvolle onderneming. Dan komt ook de dag dat Susan zal gaan trouwen met Doc oftewel David Sebastian. Bisschop Schrock zal hun eigen bisschop, die erg zwak en licht dementerend is, vervangen. Zo breekt de feestdag aan, waarbij velen uitgenodigd zijn, ook Jeremiah, die tot zijn grote ergernis ziet dat de diaken Samuël Beiler de hele dag vrijwel achter Rachel aan loopt. Hij wil de bruiloft verlaten, maar dat gebeurt toch niet...Een bijzonder boeiend boek, dat met deel 1 zeer aan te bevelen is. Het boek eindigt weliswaar met veel open vragen. Wie zal de nieuwe bisschop worden? Hoe zal het verder gaan met de nu getrouwden en met Rachel en Gant? Komt Gideon na zijn rumpspringa weer terug in de Amish-gemeenschap? Hopelijk brengt een derde deel op die vele vragen de antwoorden. We zien er naar uit. (16 oktober 2012)

Titel: Op de proef gesteld. Auteur: B. J. Hoff. Uitgever: Het Zoeklicht, Doorn. Omvang: 279 blz. ISBN: 978-90-6451-141-7. Prijs: € 18,95.

Cees van den Bovenkamp

Deel 3 van de serie 'De jaren in Riverhaven' kan wedijveren qua spanning, beschrijving van levend geloof en meer zaken met de voorafgaande twee delen. B. J. Hoff, de auteur, gaf dit laatste deel de titel 'Rivier van genade' mee. Het Zoeklicht gaf dit prachtige boek uit. De vragen blijven er. Zeker gedurende een groot deel van dit boek. Nadat bisschop Graber overleden is, moet er uit drie kandidaten een nieuwe bisschop worden aangewezen. Aangewezen door het lot. Veel in het liefdesleven van Rachel Brenneman en kapitein Jeremiah Grant hangt daarvan af. Doc, de man van Susan Brenneman, komt op een morgen het slechte nieuws brengen in de timmermanswerkplaats van zijn vriend Jeremiah Gant. Het is Samuël Beiler geworden. Samuël, die met geweld wil dat Rachel, de jonge weduwe van Eli, zich met hem zal verbinden in een huwelijk, nadat hij al enige tijd weduwnaar is. Hij denkt dat hij nu de macht in handen heeft. Zijn drie zonen, die alle drie vaak mishandeld en geslagen zijn door hun vader, reageren verschillend op de benoeming van hun vader tot nieuwe bisschop. De oudste zoon toont wrok en haatgevoelens jegens de familie van Rachel en jegens Rachel zelf. Naast Rachel probeert ook de jonge aantrekkelijke weduwe Ellie Sawyer, bij Jeremiah in een goed blaadje te komen. Al deze dingen geven spanning. Als Rachels huis op een nacht beslopen wordt en als ze merkt welke grote schade er aangebracht is, trekt ze even bij haar moeder in. Haar broer Gideon en Jeremiah helpen bij de herstelwerkzaamheden van haar huis. Even later is het opnieuw raak. De schuur, behorend bij de ouderlijke woning, is in brand gestoken. Het vee kan door goed optreden van Doc, nog gered worden, maar de schuur is finaal weg. De zaterdag daarna helpen vrijwel alle Amish-dorpelingen, maar ook Jeremiah, met het bouwen van een nieuwe schuur op dezelfde plek. Ondertussen veroorzaakt het optreden van Samuël Beiler meer en meer wrokgevoelens. Hij verbiedt het geven van geschenken met kerst, neemt meer vreemde beslissingen, zodat uiteindelijke enkele wijze mannen uit de Amish-gemeenschap, samen met Doc, bijeen komen om een en ander te bespreken, zeker nadat Beiler erg provocerend en dwangmatig heeft gehandeld ten opzichte van Rachel, die hij dwingt om met hem te trouwen; anders zal ze in de Bann gedaan worden. Twee bisschoppen van andere Amishgemeenschappen schieten te hulp. Ze spreken met de zonen van Beiler en daarna met Beiler zelf. Die wordt driftig en woedend. Bij een tweede poging tot een gesprek is het nog erger. Dan wordt Samuël beiler zelf in de Bann gedaan en afgezet als bisschop. Malachi wordt de nieuwe bisschop. Op een nacht dreigt Rachel te worden overvallen en misschien wel gedood door Aaron beiler, de oudste zoon van Samuël, die in Riverhaven is gebleven, terwijl zijn vader is verbannen.  Gelukkig hebben Jeremiah, zijn trouwe hond en Gideon enkele nachten reeds gewaakt in de omgeving van Rachels huis. Dan wordt Aaron overvallen door dit tweetal en brengt de erbij gehaalde politie hem naar de gevangenis. Nu is de weg vrij voor Gant om aan de nieuwe bisschop toestemming te vragen om een Amish-man te mogen worden, het Amish-geloof aan te nemen en dan ook met Rachel te mogen trouwen. Dit mag allemaal gebeuren! God is goed! Er breekt een rivier van genade door in veel levens, waaruit dat op te merken is. Na hun huwelijk wordt er in het gezin een tweeling geboren. Oneindige liefde van de Vader in de hemel! Een buitengewoon mooi boek! (12 februari 2013).

Titel: Rivier van genade. Auteur: B. J. Hoff. Uitgever: Het Zoeklicht, Doorn. Omvang: 314 blz. ISBN: 978-90-6451-169-1. Prijs: € 19,95.

Cees van den Bovenkamp

In de serie 'Handelen in geloof' verscheen bij Het Zoeklicht te Doorn het derde deel, dat de titel 'De weg naar Damascus' meekreeg. Ook deze roman werd geschreven door David Bunn & Janette Oke. In Tiberias in Galilea treffen we de jonge Julia aan, een dochter van een Hebreeuwse moeder, Helena en een Griekse vader, Jamal. Hij bezit veel eigendommen en heeft twee vrouwen, eentje die in Damascus woont en die hem enkele kinderen heeft geschonken en dan Helena, een knappe jongere vrouw, die in de praktijk in feite grotendeels opgesloten is in een weliswaar aantrekkelijke woning te Tiberias, samen met hun dochtertje Julia. Jacob, de broer van Abigaïl, de weduwe van Stefanus, probeert als knecht van Jamal een eigen plaats te verwerven. Hij is karavaan begelewaker en verricht soms gevaarlijke tochten voor de zeer welvarende koopman Jamal. Hij brengt voortdurend tussendoor bezoeken aan zijn zus en aan Marta, die met Abigaïl en haar dochtertje is neergestreken in een Samaritaans dorpje. Het aantal christenen neemt sterk toe, maar ook de vervolgingen barsten los. Een zekere Saulus van Tarsen maakt veel gevangenen in de gemeente te Jeruzalem. Als hij van de leden van het Sanhedrin brieven van voorspraak meekrijgt naar Damascus, waar veel christenen zich bevinden, zit de schrik er goed in. Juist deze karavaan valt gedeeltelijk onder de verantwoordelijkheid van Jamal, die zijn vrouw Helena en zijn dochter Julia meeneemt naar Damascus, op hun eigen verzoek, maar wel met een bedoeling, is Saulus met zijn metgezellen aanwezig. Hoe alles afloopt en zich ontwikkelt, leest u in dit verhaal. (25 januari 2013).

Titel: De weg naar Damascus. Auteurs: Davis Bunn & Janette Oke. Uitgever: Het Zoeklicht, Doorn. Omvang: 371 blz. ISBN: 978-90-6451-165-3. Prijs: € 19,95.

Cees van den Bovenkamp

Bij 'Het Zoeklicht' te Doorn kwam uit 'Echo's van de Titanic' van Mindy Campbell Clark en Mindy Starns Clark. We maken kennis met de hoofdpersoon, Kelsey Tate, een nakomelinge (de achterkleindochter) van Adele Brennan, die met haar oom Rowan en haar nicht Jocelyn zich aan boord bevond van de 'Titanic, het schip dat in april 1912 op een ijsberg te pletter sloeg. Ongeveer 1500 mensen vonden daarbij de dood. Ook aan boord is een jongeman uit Amerika van het bankbedrijf van Adeles vader; hij heet Tad Myers. Klesy Tate is met hart en ziel verbonden aan het familiebedrijf van haar vader, die door een ernstige beroerte zich moest terugtrekken uit dat bedrijf. Zij is als het ware de rijzende ster. Tijdens de laatste dramatische nacht aan boord van de 'Titanic' hebben zich dingen afgespeeld op het schip, die na een eeuw nog een lange nasleep hebben. Was het nu Adele die gered is of was het Joycelyn, die de naam Adele aannam? Anno 2012 dreigt een vijandige overname van het familiebedrijf. Nieuwe feiten over de laatste nacht aan boord van de 'Titanic' komen na een eeuw boven water als Kelsey het dagboek van haar overgrootmoeder in een kluis van een vermoorde medewerkster vindt. Toch blijft de vraag overeind waar de obligaties aan toonder, die bijna verlopen zijn, maar een geweldig bedrag vertegenwoordigen, zich bevonden. Kelsey zoekt hulp bij Cole Thornton, de man van wie ze vroeger hield en hij van haar, maar vijf jaar geleden is  hun relatie verbroken. Cole helpt haar met een team van medewerkers op sublieme wijze, maar dan komt een zekere Lou op de proppen, die een verraderlijke rol speelt in de bedrijfsovername. Het boek ademt een buitengewoon spannende sfeer, van het begin tot het eind. Deze thriller doorademt vooral een christelijk gedachtengoed. (22 februari 2013).

Titel: Echo's van de Titanic. Auteurs: Mindy Starns Clark & John Campbell Clark. Uitgever: Het Zoeklicht, Doorn. Omvang: 462 blz. ISBN: 978-90-6451-168-4. Prijs: € 20,95.

Cees van den Bovenkamp

Op een zeer deskundige wijze gaf Capitool te Antwerpen/Houten uit de veldgids ‘Vogels’, waarin ons veel wordt meegedeeld over vliegpatronen, veren, biotopen, voortplanting, identificatie en ontwikkeling van veel vogels en vogelsoorten. Zangvogels, hoenders en andere niet-zangers, steltlopers, watervogels, zeevogels, uilen en roofvogels, ze komen allemaal aan bod. Een uitgebreide woordenlijst achterin het boek is een uitstekende gids in het zoeken naar bepaalde vogels. De Jan-van-genten, de grootste Europese zeevogels tot merels, beflijsters en grote lijsters, winter- en zomertaling, groenling, putter en sijsje, je kunt zo gek niet bedenken of de vogel wordt prachtig gekiekt en beschreven weergegeven. Daarom goed herkenbaar. Voor vogelaars, mensen die natuurliefhebber zijn in de lage landen bij de Noordzee, is dit een boeiende gids. Die gids mag niet ontbreken in uw boekenkast! U zult er veel plezier van hebben. (april 2010)

Uitgever: Capitool Reisgidsen, Antwerpen/Van Reemst Houten.  Titel: Capitool Natuurgids Vogels. Omvang: 224 blz. ISBN: 978-90-4101-896-0. Prijs: € 14,90

Cees van den Bovenkamp

Bij Capitool Discovery te Houten verscheen in het voorjaar van 2011 het prachtige, goed geïllustreerde boek ’24 autoroutes Frankrijk’. We rijden routes die door schilderachtige dorpjes voeren en die ons dwars door Frankrijk heen de charme van het Franse landschap doen beleven. Er zijn routes bij, die je in één dag kunt uitvoeren, maar ook meer uitgebreider routes, waarover je dagen kunt doen. We stoppen hier en daar en wandelen dan door pittoreske dorpjes en stadjes. We komen iedere keer opnieuw onder de bekoring van delen van Frankrijk. Ook in het kastelengebied geniten we volop. We komen in wijngebieden, maar rijden ook door de Côtes dÁrmor en langs de ruige kust en de diepe valleien. Voor een Frankrijk-liefhebber een must! Dit is echt genieten!  (1 juni 2011).

Uitgever: Capitool Discovery, Houten. Titel: ’24 autoroutes Frankrijk’. Omvang: 266 blz. ISBN: 978-90-475-0860-1. Prijs: € 24,99.

Cees van den Bovenkamp

Bij ‘Gideon Boeken’ te Hoornaar is de zoveelste druk verschenen van het imponerende verhaal van David Wilkerson ‘Het Kruis in de asfaltjungle’. Het boek handelt over hetgeen ds. Wilkerson en ook zijn vrouw en andere helpers hebben meegemaakt in New York. Nadat de predikant een rustige gemeente heeft geleid, krijgt hij van Boven, door de Heere Zelf, een duidelijke heenwijzing naar New York te gaan om daar in de achterbuurten te gaan werken temidden van gruwelijke jeugdbendes. De meeste mensen in zijn omgeving verklaarden hem voor zot, dat hij deze roeping opvolgde. Echter, God wrocht sterk mee. Hij probeerde een vijftal jongeren te bereiken die voor de rechtbank moesten verschijnen, maar werd afgevoerd door de politie. Dit werd uitgezonden en zo kreeg hij bekendheid op een ongewilde manier. Hij vertelde de Evangelieboodschap aan drugsverslaafden, jonge gangsters, boeven en prostituees. Zijn leven was dikwijls in groot gevaar, maar telkens hielp de Heere hem op soms onnavolgbare wijze. God is een hoorder van het gebed. En Jezus redt. Dat is de rode draad die door dit zeer aangrijpende boek loopt. Iedere jongere, maar ook iedere opvoeder moet hier kennis van nemen. Inmiddels is het door ds. Wilkerson opgerichte Teen Challenge zo uitgebreid, onder de zegen van God, dat deze Stichting in meer dan 70 landen opvangcentra heeft voor drugs- en alcoholverslaafden. Ds. Wilkerson preekt nog, nu als voorganger van de multi-culturele en multi-etnische Times Squere Church. Het schokkende boek is verfilmd, met Pat Boone in de rol van David Wilkerson. Zeer lezenswaardig! (23 maart 2009)

Titel: Het Kruis in de Asfaltjungle. Auteur: David Wilkerson. Uitgever: Gideon-Boek, Hoornaar. 222 pagina’s. Prijs: € 17,95. ISBN: 978-90-6067-230-3

Cees van den Bovenkamp

In 'Eredienst aan huis' beschrijft de bekende publicist en journalist Huib de Vries de verrassende wereld van thuislezers en gezelschapsmensen. 'De Banier' te Apeldoorn gaf dit boek uit. In 5 aparte delen of deelbeschrijvingen neemt De Vries ons mee en gaat hij na in deel 1 'Lezen tegenover de kerk', waarbij ds. Paauwe en zijn prediking wordt aangewezen als de waarschijnlijke oorzaak van een bepaalde groep thuislezers, die na het overlijden van deze predikant thuis zijn geschriften lazen en die er geen trek meer in hadden de kerk(en) te bezoeken. In het tweede hoofdstuk 'Terug naar de kerk' worden ons gevallen verteld waarbij sommige personen toch weer terugkeerden naar de kerk hunner vaderen of naar welke kerk dan ook. Ze werden vaak volwassen gedoopt en voegden zich daarmee weer bij een kerkverband. Dit gebeurt tot anno 2012 toe. Hoofdstuk 3 wijst ons op het gezelschapsleven zoals dat er reeds van oude tijden is, van de tijd van vader Smytegelt af. Naast het kerkelijke leven bezochten sommigen veelvuldig gezelschappen die ook in voorgaande eeuwen voorkwamen op meerdere plaatsen in ons land. Onlangs werd ons nog gewezen op dat houden van gezelschappen in het blad 'Oude Paden'. Zelf ken ik dat verschijnsel ook uit mijn jongere jaren, toen onze moeder ons meenam daarheen. Als kind had je vaak diepe indrukken van Wie de Heere voor Zijn volk was. Er ging ook iets uit van dat gezelschapsleven en vaak was er veel gunning bij die ware vromen. Men had dikwijls een teer leven, dicht bij God. Hoofdstuk 4 'Spiegel voor de kerk' spreekt voorzich. Tengevolge van dorheid, afval en verval in het kerkelijke leven en meerdere andere oorzaken, ontstond soms een tegenhanger in het houden van godsdienstoefeningen in de huiselijke kring. Deel 5 sluit af met 'Door de geschiedenis van de kerk'. Dit boek is erg leerzaam. Het tekent ook bepaalde zaken. Als voorbeeld noem ik de rechtvaardigmaking, waarvan o.a. ds. Paauwe, maar ook Calvijn en anderen, veelal Engelse en Schotse oudvaders vonden dat als men de levendmaking had meegemaakt, men ten diepste alles bezat. Daartegenover waren er oprechte knechten des Heeren die toch meer wezen op en uitgingen van een persoonlijke rechtvaardigmaking, die aan bepaalde kenmerken diende te voldoen. Zo zijn er meer zaken die aan de orde komen op een wijze, zoals ik ze herken vanuit het gezelschapsleven, waar het heel goed kon zijn, als de Heere kennelijk in het midden was. Ter lezing en kennisname van dit aparte aspect in het bevindelijke godsdienstige leven kan ik dit boek hartelijk aanbevelen! (14 december 2012)

Titel: Eredienst aan huis. Auteur: Huib de Vries. Uitgever: De Banier, Apeldoorn. Omvang: 239 blz. ISBN: 978-90-336-3307-2. Prijs: € 14,90.

Cees van den Bovenkamp

Groen te Heerenveen gaf opnieuw een prachtig Bijbels dagboek uit rond een werk van een oudvader, in de serie Gereformeerde theologen. Deze keer betreft het stukken uit ‘Het gekrookte riet’ van Bernardus Smytegelt. Na een inleiding over het leven van ds. Smytegelt volgt de verklaring van de tekst en enkele vragen hierover. De tekst is genomen uit Mattheüs 12: 20 en 21: ‘Het gekrookte riet zal Hij niet verbreken, en het rokende lemmet zal Hij niet uitblussen, totdat Hij het oordeel zal uitbrengen tot overwinning. En in Zijn Naam zullen de heidenen hopen.’ In zijn leven heeft ds. Smytegelt over deze tekst in totaal 145 keer een preek gehouden. Het gaat na de verklaring van de tekst (de eerste 19 preken) over tien kentekenen van de staat der genade (de preken 20 t/m 118) en dan volgen in de eerste uitgave van dit klassieke boek nog preken (119 t/m 145) die een herhaling van de genoemde zaken zijn plus aangeven waarom ds. Smytegelt de kentekenen preekte. Het dagboek handelt over de eerste 118 preken, waaruit de lezer een duidelijk beeld krijgt van het omvangrijke boek van deze geliefde Zeeuwse oudvader. In de preken 9 t/m 19 worden enige moeilijkheden opgelost en beantwoord. Dat doet het dagboek ook. Daarna volgt het dagboek de volgende lijnen: preek 20 t/m 23: de wedergeboorte en de tijd daarvan; preek 24: hoe dierbaar het is om op genade te leven; preek 25 hoe zij (dat is Gods kinderen) aan zichzelf ontdekt zijn; de preken 26 t/m 47 handelen over verschillende soorten overtuigingen, de preken 48 t/m 56 over de Goddelijke droefheid die hun hart breekt (namelijk dat van de kinderen Gods); de preken 57 t/m 67 over de belijdenis der zonden; de preken 68 t/m 70 over de heilige schaamte; de preken 71 t/m 84 over de haat tegen de zonde; de preken 85 t/m 94 over de armoede des geestes (de menselijke geest); de preken 95 t/m 118 over de nederigheid. Met een pennenmes wordt de menselijke ziel als het ware ontleed, zoals Smytegelt dat doet in al zijn preken. Die preken waren eenvoudig, bevindelijk, waarschuwend en ontdekkend. Het doet weldadig aan dat de uitgever juist door deze degelijke Bijbelse dagboeken op de markt te brengen, het oude goud weer opdelft. Vrijwel alle dagen komt het persoonlijk zelfonderzoek aan de orde. Smytegelt legt de bijl als het ware aan de wortel der bomen, maar predikt ook de ruimte die er is in Christus. Koop dit dagboek en u zult er geen spijt van hebben. Het is meer dan de moeite waard! Van harte aanbevolen. (20 januari 2010)

Titel: Het gekrookte riet, als Bijbels dagboek. Auteur: ds. Bernardus Smytegelt. Samengesteld door: J. M. Vermeulen. Uitgeverij: Groen, Heerenveen. ISBN: 978-90-5829-931-4. Omvang: 407 blz. Prijs: 24,95

Cees van den Bovenkamp

Bij Barnabas verscheen ‘De beslissing, Antonia’s keuze’ van Nancy Rue. Toni Wells is naast zakenvrouw ook de alleenstaande moeder van een vijfjarig jongetje, Ben. Toni is een pittige vrouw, die niet zo maar bij de pakken neer gaat zitten. Ze is verhuisd omreden dat haar man Chris, een advocaat, een scheve schaats heeft gereden. Nu werkt ze zelf in een goede functie op een kantoor. Thuis loopt alles niet zo op rolletjes, want haar zoontje Ben is erg tegendraads. Hij gaat vaak door het lint en er is geen land mee te bezeilen. Om meer aandacht aan haar kind te kunnen geven, gaat Toni parttime werken. Ze krijgt steeds minder vat op Ben en minder tijd om aan haar werk toe te komen. Ten slotte geeft ze haar mooie baan eraan en wordt ze serveerster. Ook haar prachtige huurwoning geeft ze op. Ze gaat naar een veel goedkoper huis. Haar zoontje krijgt enige afleiding in een rugbyclub. Dan komt als een donderslag bij heldere hemel het bericht dat haar zwager Sid Vyne en haar zus Bobbi opgepakt zijn vanwege het maken van kinderporno. Hun eigen drie kinderen, maar ook Ben blijken slachtoffer te zijn van dit vreselijke gebeuren. Haar moeder houdt Bobbi de handen boven het hoofd, maar zelf zoekt ze steun bij de hulpverlening en krijgt ze die op een christelijke manier. Dit alles werkt op langere termijn goed voor haar nicht Wyndham, die in een opvancentrum voor misbruikte teeners is opgenomen en door Dominica daar uitstekendbegeleid wordt, maar ook voor haar zoontje Ben, die hulp krijgt van dokter Spikkel en voor haarzelf, die eveneens door Dominica wordt begeleid. Dan wordt ook haar man Chris al maar meer duidelijk. Hij zoekt en krijgt opnieuw contact met Toni en Ben. Alles gaat om Ben’s behoud. Echter, zowel Toni als Chris hebben allebei ook een totaal andere grondhouding tegenover elkaar gekregen, zodat het huwelijk alsnog wordt gered. Een goede christelijke roman. (25 april 2011)

Titel: De beslissing, Antonia’s keuze. Auteur: Nancy Rue. Uitgever: Barnabas, Heerenveen. Omvang: 345 blz. ISBN: 978-90-8520-094-9. Prijs: actieprijs: € 13,50.

Cees van den Bovenkamp;

Bij Uitgeverij Vantilt te Nijmegen is verschenen het goed gedocumenteerde boek ‘Nijmegen ’44, verwoesting, verdriet en verwerking’ van Joost Rosendaal.  Op 22 februari 1944 bombardeerden Amerikaanse vliegtuigen de stad Nijmegen. Dit staat in onze nationale geschiedenis opgetekend als een van de grootste rampen die Nederland heeft getroffen in de twintigste eeuw. Er vielen bijna 800 doden, duizenden gewonden en er waren honderden verwoeste gebouwen. Dat was de trieste balans van dit verschrikkelijke gebeuren. Hoe kon dit toch plaatsvinden? De catastrofe luidde een voor de stad Nijmegen zeer bewogen jaar in. Want op 17 september 1944 startte operatie Market Garden en werd Nijmegen frontstad. Opnieuw vielen er honderden doden en werden veel huizen vernietigd. Geen enkele Nederlandse stad heeft zo intens de verwoenstende werking van de Tweede Wereldoorlog meegemaakt. Het boek Nijmegen ’44 belicht de vele kanten van dit voor de stad zo rampzalige oorlogsjaar. Inmiddels is er over het bombardement veel meer bekend geworden. Zo ook dat er, helaas, van een vergissingsbombardement geen sprake was. Welbewust en volgens een vooropgezet plan vond het bombardement plaats. Pas veel later, na D-day, drong het besef bij de vleigers door dat ze o.a. Nijmegen, in bezet gebied, nooit hadden mogen bombarderen. Ook de Amerikaanse generaal Hodges sprak reeds in maart 1944 over een ‘pas faux’. Pas 65 jaar nadat de ramp plaatsvond kon minister Donner namens de regering tijdens de jaarlijkse herdenking van het bombardement in de Stevenskerk op 22 februari 2009 het eerste exemplaar van dit markante boek in ontvangst nemen. Er was heel wat studie aan vooraf gegaan door de auteur, die Geschiedenis studeerde in Nijmegen en Parijs. Rosendaal is thans als docent politieke-cultuurgeschiedenis verbonden aan de Radboud Universiteit van Nijmegen. Het boek, dat gesponsord werd door o.a. de gemeente Nijmegen, toont enorm veel fotomateriaal en een uitgebreid verhaal over het jaar 1944 en ook de tijd na de oorlog. Vele keren was er een tentoonstelling over het rampjaar ’44. Nijmegen zal dit jaar nooit vergeten! Een bijzonder boek, een boek dat mensen die in de geschiedenis van Nederland in het algemeen, maar in de oorlogshistorie in het bijzonder geïnteresseerd zijn, zullen zich dit boek moeten aanschaffen. Het is de moeite van het doornemen waard!  (31 maart 2009)

Titel: Nijmegen ’44, verwoesting, verdriet en verwerking’. Auteur: Joost Rosendaal. Uitgeverij: Vantilt, Nijmegen. Uitvoering: paperback. 336 blz. Prijs: tot 1 mei 2009: € 19,50 (een koopje!!!); daarna: € 24,95. ISBN: 978 94 6004 011 5.

Cees van den Bovenkamp

Opnieuw gaf Aspekt een waardevolle geschiedenispocket uit van de bekwame historicus J. G. Kikkert. In een vrij kort overzicht wordt het leven van de drie Oranjekoningen uit de negentiende eeuw, Willem I, Willem II en Willem III nagegaan. Er komen geschiedkundige feiten aan het licht die de meeste mensen nooit geweten hebben. Ook details worden ons meegedeeld. Zo was Willem III een stuk groter )langer’  van postuur dan zijn beide voorvaders. Dit wordt toegeschreven aan het feit dat zijn Russische voorouders via moeder Anna Paulovna fors en groot van persoon zijn geweest. Willem II was en bleef veruit het meest geliefd. Willem I gedroeg zich dikwijls als een despoot, Willem II zag in dat de Grondwet gewijzigd moest worden, want, evenals in Frankrijk, dreigde een staatsgreep als dit niet gebeurde. De liberaal Thorbecke heeft hieraan het leeuwendeel van het werk verricht. Willem III had een uiterst ongelukkig huwelijk met zijn volle nicht Sophie van Wurttemberg, dochter van koning Wilhelm I van Wurttemberg en de kanppe Katharina Paulovna, een zus van zijn moeder Anna. Zijn moeder, Russisch/orthodox gebleven, beschouwde dit huwelijk van haar zoon, de kroonprins als bloedschande. Uit het huwelijk werden drie zonen geboren± Willem in 1840, Maurits in 1843 en Alexander in 1851. Het w2as ronduit een bar slecht huwelijk. Willem III vertoefde soms in bordelen, was nogal bonkig van aard en niet geschikt voor het koningschap omdat hij in feite qua vermogens ´onder de maat´ was. Toen Sophie overleed in 1878, wilde hij binnen drie weken al hertrouwen met een knappe dame. Dit ging niet door. Wel trouwde hij voor de tweede keer in 1879 met de lieftallige twintigjarige prinses Emma van Waldeck/Pyrmont. Uit dat huwelijk werd in 1880 prinses Wilhelmina geboren. In feite het behoud van de Oranje/dynastie. Veel politieke en diplomatieke zaken worden op boeiende wijze voor het voetlicht gehaald. Het boek verscheen nu er bijna weer, na ruim een eeuw, een man op de Oranjetroon zal zitten. Hopelijk gaat het met deze toekomstige Willem IV beter dan met zijn drie voorgangers. Wat dat betreft hebben de Oranjevorstinnen het er een stuk beter afgebracht. (8 februari 2010)

Titel: De drie Oranje koningen’. Auteur: J. G. Kikkert. Uitgever: Aspekt, Soesterberg. Omvang: 187 blz. ISBN: 978-90-5911-910-9. Prijs: € 19,95

Cees van den Bovenkamp

'De klop op de deur' is een klassieker, geschreven door Ida Boudier-Bakker en opnieuw uitgegeven door Aspekt. De roman verscheen voor de eerste keer in 1930 en al was het reeds crisistijd, het boek werd ruimschoots aangeschaft door het Nederlandse publiek. Zelfs in Amerikaanse kranten werd er aandacht aaqn besteed. Het boek handelt over drie generaties welgestelde Amsterdammers uit de periode 1860-1920. Veel gebeurtenissen, emoties, spanningen, maar ook mooie momenten, maar ook vrouwenemancipatie en sociale verhoudingen worden voor het voetlicht gehaald door de bekende en veelal geliefde schrijfster. Je kunt het boek weergeven als een ode aan het Amsterdam van die tijd, een kleurrijk panorama van een inmiddels verdwenen stukje nostalgie. De familie Craets uit Amsterdam, de hoofdpersonen in enkele generaties, beleven o.a. het dempen van een groot aantal grachten, de opening van het Concertgebouw en het zogenaamde Palingoproer. Het verhaal is meeslepend boeiend verteld door Ida Boudier-Bakker. Een schitterend boek, een dikke boekenpil voor iedereen die van 'heerlijk' lezen houdt. Aanbevolen! (19 december 2012).

Titel: De klop op de deur. Auteur: Ida Boudier-Bakker. Uitgever: Aspekt, Soesterberg. Omvang: 738 blz. ISBN: 978-90-5911-020-5. Prijs: € 24,95.

Cees van den Bovenkamp

Bij Verloren te Hilversum kwam onlangs uit ‘Sophie koningin der Nederlanden’ van Dianne Hamer. Sophie van Württemberg was in de negentiende eeuw 27 jaar lang koningin van Nederland. Ze was de eerste echtgenote van koning Willem III en als zodanig één der minst bekende koninginnen die we ooit gehad hebben. Ze trouwde niet bepaald uit liefde met deze Oranjevorst, maar meer op aandringen van en uit enige berekening. Het huwelijk op zich tussen deze neef en nicht (beide moeders waren zusters en afkomstig van de Russische tsarenfamilie) was een groot fiasco. Willem was intellectueel bezien veruit de mindere van zijn vrouw. Hij was niet een beetje dom, zoals van Alexander is opgemerkt door onze toekomstige koningin Máxima, maar geweldig dom. Bovendien was hij erg opvliegend van aard, een eigenschap die afkomstig was was het tsarenhuis, en hield hij er buitenechtelijke relaties op na. Nooit vroeg hij zijn pientere vrouw om raad. Ze ruzieden veel en dat ging met name over de opvoeding van hun drie zoons, van wie er eentje jong stierf. In veel brieven stortte Sophie haar hart uit aan vrienden. Ze had al een moeilijke jeugd thuis, omdat haar eigen moeder overleed toen ze nog jong was en de tweede echtgenote van haar vader weinig met haar op had. Eén vna haar gouvernantes noemde haar ‘een bijdehante woelwater’. Ook zocht ze troost in de wereld van wetenschap en cultuur. De koning en de mensen om hem heen beschouwden Sophie als een bemoeizuchtige, hysterische dame, terwijl haar persoonlijke vrienden en vriendinnen haar als een warme en zeer geïnteresseerde vrouw zagen. Haar oudste zoon, die de koosnaam Wiwill had, werd ondergebracht op een kostschool, een pensionaat voor kinderen uit hogere kringen. Zijn gouverneur die hem een groot aantal jaren begeleidde, De Casembroot, heeft hem zien afstuderen aan de universiteit van Leiden. Echter, alledrie de zoons overleden: Eerst de jonge Maurits, later ook Alexander en Willem. Sophie toefde meer in haar geliefde Duitsland dan in Nederland in de laatste tijd van haar leven, waarin ze van Willem III gescheiden was van tafel en bed. In 1877 overleed ze. Zo kwam er een eind aan een tragisch leven.  (18 maart 2011)

Titel: Sophie, koningin der Nederlanden. Auteur: Dianne Hamer. Uitgever: Verloren, Hilversum. Omvang: 279 blz. ISBN: 978-90-8704-201-1. Prijs: € 25,00

Cees van den Bovenkamp

Dokter Grant Sheldon verhuist met zijn gezin uit de drukke stad naar Dogwood Springs. Daar gaat hij werken op de eerste-hulpafdeling van het plaatselijke ziekenhuis. Na het overlijden van zijn vrouw heeft hij de zorg over de tweeling Beau en Brooke. In de stad wordt er veel drugs verhandeld. Een zekere Peregrine is de denktank achter alles. Deze knaap ontziet niets en niemand. Veel spannende intriges vinden plaats. Dan raakt dokter Sheldon nog betrokken bij een proces tegen het ziekenhuis van St. Louis, waar hij eerst werkte. Hem wordt o.a. nalatigheid in handelend optreden verweten. Een vriend van zijn academische jaren verdedigt hem. Ondertussen vraagt hij verpleegkundige Lauren McCaffrey om tijdens zijn afwezigheid op de tweeling te passen. In het ziekenhuis wordt hij vervangen door een brommerige arts. Ook daar ontstaan problemen. Grants kinderen schrijven, samen met een vriendje, schoolkrantenartikelen. De leider van de drugsbende zit hen op de hielen. Spanning te over. Lees het zelf.  (15 maart 2010)

Titel: ‘Déjà vu’. Auteur: Hannah Alexander. Uitgever: Barnabas, Heerenveen. Omvang: 426 blz. ISBN: 978-90-8520-129-8. Prijs: € 19,95

Cees van den Bovenkamp

Een vervolgdeel op bovenstaand boek is ‘Intensive care’, eveneens geschreven door Hannah Alexander en uitgegeven door Barnabas te Heerenveen. In deze met vaart geschreven roman volgen we Archer Pierce, predikant van de baptisten gemeente in Dogwood Springs, die als ziekenhuispredikant veel waardering oogst. Hij is getrouwd met de mooie zangeres Jessica. Op een dag verdwijnt Archer zomaar. Waar is hij gebleven? Wat is er met hem gebeurd? Zijn auto wordt in de rivier gevonden. Zou Archer verdronken zijn? Ook de liefde tussen verpleegster Lauren McCaffrey en dokter Grant Sheldon, die weduwnaar is, is een onderwerp van gesprek in het kleine stadje. Grants tweeling, twee tieners, zouden heel graag hun vader zien trouwen met Lauren. Zal dit gebeuren? Kan zij het aan om naast Grant ook zijn twee kinderen begrip, aandacht en liefde te geven? Eén persoon weet de ware toedracht van de verdwijning van ds. Pierce. Dat is dr. Mitchell Caine, een arts die verslaafd is geraakt aan een bepaald slaapmiddel. Tengevolge van dat gebruik weet hij zich soms pas dagen later zaken te herinneren. Hij moet therapie krijgen en tijdelijk uit z\ijn functie ontslagen worden. Terloops komt zijn dochter Trisha als een slert thuis aan. Gedurende enkele jaren is zij al aan de meth. Hoe moet dit toch allemaal? Geweldig boeiend is het slot van het boek. Weliswaar een open slot, want hoe gaat het verder4 met Trisha, met haar vader, die tot het geloof mag komen, met de familie Sheldon, met het gezin van de predikant? Aanbevolen lectuur!

Titel: Intensive care. Auteur: Hannah Alexander. Uitgever: Barnabas, Heerenveen. ISBN: 978-90-8520-133-5. Prijs: € 19,95.

Cees van den Bovenkamp

Ongemeen spannend is de roman ‘Vrije Val’, geschreven door de geliefde auteur Kristen Heitzmann en uitgegeven bij Barnabas in Heerenveen. Gentry, een jonge toneelspeelster en filmster, maakt met haar oom Rob een reis naar de Hawai-eilanden. Al heel gauw overkomt hen een ernstig ongeluk, waardoor haar oom verdwijnt. Gentry lijdt ernstig geheugenverlies en weet haar eigen naam niet meer. Dan noemen de mensen waar ze terechtgekomen is haar maar Jade. Ze is komen aanstrompelen bij Monica (Nica) Pierce. Zij voelt aan dat dit een verstekelinge is die God op haar weg gestuurd heeft. Monica’s broer Cameron vertrouwt de zaak niet zo maar. Hij gaat, zij het met grote tegenzin, proberen te achterhalen wat hier allemaal achter zit. Hij schijnt haar al eerder gezien te hebben, maar kan dat aanvankelijk geen plaats geven in zijn leven. Samen ontdekken ze, Kai (zaijn Hawaise naam) en Jade, na enorme inspanningen de verloren gewaande oom, meer dood dan levend terug. Hij is zeer ernstig gewond. Komt in het ziekenhuis terecht en ondergaat dan uiteindelijk een beenamputatie. Geleidelijk aan groeit er iets tussen Kai en Jade, die bij stukjes en beetjes iets van haar geheugen terug ontvangt. Kai komt achter haar echte naam: Gentry. Veel speurwerk wordt verricht om achter de intriges in het verhaal te komen. De dader van de moordaanslag op oom Rob wordt, na heel veel (in)spanning, gevonden. Is hij ook de opdrachtgever? Zo niet, wie is dat dan wel? Komen de twee, inmiddels verliefden, daar op het vasteland in de Verenigde Staten, achter?  Een goede roman met een christelijke boodschap! (8 februari 2010)

Titel: Vrije val. Auteur: Kristen Heitzmann. Uitgever: Barnabas, Heerenveen. Omvang: 476 blz. ISBN: 978-90-8520-136-6. Prijs: € 22,50

Cees van den Bovenkamp

Aspekt te Soesterberg gaf het kloeke boek ‘Heinrich Himmler’ door Emrson Vermaat geschreven, uit. De directeur van Aspekt dr. Perry Pierik beschrijft in een kort voorwoord dat Vermaat een zeer geschikt persoon is om een compacte biografie over Heinrich Himmler te schrijven in het Nederlands. Vermaat beschrijft ons de nazi-partijbons vanaf zijn prille jeugd in het rooms-katholieke Beieren tot de massamoordenaar, die al het geloof vaarwel heeft gezegd. Zijn ouders, wonend in München, waren streng katholiek. Later verhuisde het gezin Himmler, waar naast Heinrich nog twee zoons werden geboren, naar Landshut. Heinrich meldde zich in 1915 voor de vrijwillige Jugendwehr, waar jongeren een beperkte militaire opleiding kregen. Echter, zijn gezondheid, met name het last hebben van hevige maagkrampen, liet hem niet toe daarin verder te gaan. Begin 1918 mocht Heinrich toch een militaire opleiding volgen bij het 11^de Beierse regiment. Het viel voor hem en zijn hele familie niet mee dat Duitsland de Eerste Wereldoorlog verloor. Dat kon hij niet verkroppen. Met meisjes of vrouwen had hij aanvankelijk niks op. Het gezin verhuisde nog een keer, nu naar Ingolstadt. Himmler, inmiddels afgestudeerd, heeft veel belangstelling voor spiritisme, occultisme, astrologie en dergelijke zaken. Tijdens zijn laatste studiejaar kwam hij in aanraking met Ernst Röhm, die meer en meer zich aangetrokken voelde tot Adolf Hitler. Toen hij een baan kreeg als secretaris van Gregor Strasser, werd hij begeesterd door de in 1925 opgerichte NSDAP. Hij trad toe tot deze partij. Himmler trad in het huwelijk met Marga Boden. Ze kregen een dochter. In september 1930 werd Himmler lid van de Reichstag (het parlement). Hij ontmoette Goebbels, de latere minister van propaganda. Uiteindelijk werd hij veiligheidschef binnen de beruchte SS. Er volgde een benoeming tot chef van de politieke politie in Beieren, een functie die hij mocht combineren met die van Reichführer-SS. Hij bouwde de Gestapo en de Sicherheitsdienst uit tot het SS (Schutzstaffel)-apparaat. De Russen werkten samen met de SS gedurende de periode 1939-1941.Ook wordt beschreven hoe Jürgen Stroop de liquidatie van het Joodse getto in Warschau keihard aanpakte. Uitvoerig wordt stilgestaan bij de verhouding tussen Himmler en de grootmoefti, die al maar inniger werd. Himmler kreeg grote belangstelling voor oosterse culturen en godsdiensten. Adolf Eichmann, de eigenlijke organisatir van de Holocaust, kreeg van zijn chefs Himmler, Heydrich, Kaltenbrunner en Müller (Gestapo) volledig de vrije hand. Documenten uit dat tijdperk, alsmede foto’s completeren dit indrukwekkende geheel. (7 maart 2011).

Titel: Heinrich Himmler en de cultus van dood. Auteur: Emerson Vermaat. Uitgever: Aspekt, Soesterberg. Omvang: 410 blz. ISBN: 978-90-5911-963-5. Prijs: € 18,95.

Cees van den Bovenkamp

Aspekt gaf ook onlangs uit ‘Kanttekeningen bij de Holocaust’ van Jean Thomassen. De auteur is een zoon van een voormalig concentratiekampgevangene. Al is de geschiedenis van de Holocaust in het algemeen uitstekend gedocumenteerd, toch weten we nog lang niet alles over het nazidom. Er vonden veel geheime bijeenkomsten plaats, die pas na de oorlog meer voor het voetlicht kwamen of waarvan de bekendheid en dus ook de betekenis nog nooit in de openbaarheid is gekomen. Op welhaast meeslepende wijze neemt Thomassen de lezer mee naar het Amsterdam van voor de oorlog, vertelt over de joodse leefwijze daar en de diamantindustrie. Nauwelijks bekend is, zo deelt hij o.a. mee dat dr. Aletta Jacobs (1854-1929), de eerste vrouwelijke arts en voorvechtster van het vrouwenkiesrecht, joods was.  Hij tekent ook de groei van het antisemitisme wereldwijd. Enkele vreselijke figuren uit het nazidom, zoals ‘de hyena van Auschwitz’, Irma Grese (1923-1945), die al op zeer jonge leeftijd als kampbewaakster dienst deed en later vanuit de hel van Auschwitz werd overgeplaatst naar Bergen-Belsen. Wellicht heeft ze daar Anne en Margot Frank nog ontmoet. Zij was barbaars in haar optreden in het kamp en schoot zo maar vrouwen bij het appèl dood neer. Ze nam ook deel aan de selecties van kamparts Josef Mengele en liet haar uitgehongerde hond soms los op uitgemergelde gevangenen. Ook Franz Stangl en Christian Wirth worden beschreven in dit boek, maar de bizarre moord op Joden en zigeuners van de Oekraïens-Russische stad Kiev in 1941 spant de kroon. Daar werden ongeveer 100.000 mensen met geweren en machinepistolen afgemaakt in een bergkloof met de naam Babi Yar. De slachtoffers moesten op de rand van een reusachtig massagraf knielen of staan. Ze werden van achteren neergeschoten en vielen dan voorover in de groeve, die zich vulde met lijken. Enkelen hebben dit overleefd en later getuigd, zoals Rivka, een moeder. Zij vertelt haar verhaal. Prof. dr. Smalhout, historicus zegt terecht dat het vak geschiedenis meer en meer verwaarloosd raakt, maar dat dit boek eigenlijk verplichte schoolliteratuur zou moeten zijn, uit oogpunt van geestelijke volksgezondheid. Veel moslimimmigranten willen niets horen van het begrip Holocaust, zo stelt hij. Ook is er veel aandacht voor zigeuners die het hebben moeten ontgelden. En voor enkele verzetshelden! Laten we attent zijn op deze regel, zoals die voorin het boek staat gedrukt: Er komt een dag dat de laatste getuigen zijn verdwenen en dan zullen de leugens groeien als onkruid…   (7 november 2011).

Titel: Kanttekeningen bij de Holocaust. Auteur: Jean Thomassen. Uitgever: Aspekt, Soesterberg. Omvang: 382 blz. ISBN: 978-90-5911-696-2. Prijs: € 24,95

Cees van den Bovenkamp, historicus.

Bij Mozaïek te Zoetermeer verscheen de pocket ‘Lichtjes in je ogen’,  een serie kerstverhalen van o.a. Els Florijn, Lody van de Kamp, Iris Boter e.a. Els Florijn heeft iets met de tweede Wereldoorlog. ze verplaatst haar kerstverhaal naar het vrouwenkamp van Auschwitz-Birkenau, waar Maria Mandel Oberaufseherin is, samen met Irma Grese. Twee namen waarbij de kampgevangenen huiverden. De vrouwen zagen het allemaal…hoe met kerst een ander werd uitgekozen door Maria Mendel om te moeten boeten. Zomaar. Zij, die zich bewogen had, werd gespaard, maar kreeg wel klappen toen allen in de barak terug waren gekeerd. En dan…die andere Maria, de moeder van de geboren Koning in Bethlehem. Een indrukwekkend verhaal, waarbij ik me telkens weer afvraag hoe het komt dat veel navolgelingen van ds. G. H. Kersten juist zo bijzonder geïnteresseerd zijn in het oorlogsgebeuren, terwijl diezelfde man aanvankelijk in de eerste oorlogsjaren heulde met de Duitsers. Een opmerkelijk verschijnsel. Het meest indrukwekkend vind ik echter het verhaal dat Lody van de Kamp vertelt.: ‘De Jodenman’. Hij kent, als orthodox Joodse rabbijn. goed van kerst. Ook Jezus is een Jodenman., die als Messias op kerstochtend is geboren. Iris Boter d’r verhaal gaat over een jongen, die na jaren zoeken, zijn enige chte zus, terug vindt. Jeannette Donkersteeg schrijft over ‘Mes’ en Gert-Jan Schaap over ‘De mand’. Ds. Frans Willem Verbaas sluit het kerstverhalenboek af met : ‘Het onverwachte bezoek van nicht Johanna’. Nog meer, waardevolle verhalen zijn er in deze kerstbundel te vinden. (26 december 2011).

Titel: ‘Lichtjes in je ogen’, een bundel veelkleurige kerstverhalen. Auteurs: Els Florijn, Lody van de Kamp, Iris Boter e.a. Uitgever: Mozaïek, Zoetermeer. ISBN: 978-90-239-9386-5. Omvang: 154 blz. Prijs: € 15,90

Cees van den Bovenkamp

'Duivelsblauw' is de titel van de debuutroman van Jeanine Eradus, die uitgegeven werd door Mozaïek te Zoetermeer. Sophie, een jong meisje uit de Zuid-Franse stad Toulouse, probeert zich los te werken aan de invloed van haar vader, die erg overheersend van karakter is. In de tijd, dat het verhaal speelt, bloeit in het gebied van de Garonne de teelt van pastel, waaruit een blauwe verfstof wordt verkregen via een uitgekiend proces. Er is in die wereld van het agranat veel fraude, veel omkoping. Sophie, een knap meisje, dat veel stottert, maar prachtig kan zingen, dreigt uitgehuwelijkt te worden aan een van haar vaders gunstelingen, Lenostre, die haar verschillende keren heeft willen verkrachten. Ze weigert pertinent. Als straf laat haar vader haar naar een streng klooster brengen, waar ze als vrij jong meisje terechtkomt. Zelf had ze veel meer sympathie opgevat voor een jongen uit de meer werkende stand van Toulouse, een zekere Peyre. Die zal haar vader nooit accepteren als huwelijkskandidaat. In het klooster maakt ze, ondanks de serene rust, dingen mee, die je nooit daar zou verwacht hebben. Ook daar is de dreiging van verkrachting, door een priester nog wel. Dit alles wordt beschreven in het eerste deel van het boek dat de titel 'De weg van de jeugd' kreeg. In deel 2, getiteld 'De weg van de Heer', volgen we de belevenissen van Sophie, die ontsnapt uit het klooster, waarin ze ook pastel mocht gaan kweken, nadat dit eerst afgewezen is. Met het achtergebleven babietje van een zuster, die ontslagen werd uit het klooster, vlucht ze naar twee vrijgezelle broers, meesters in het vak. Als ze daar aan een wedstirjd kwaliteit kweken van agranat meedoet, wint ze ten slotte de tweede prijs, die niet uitgekeerd wordt vanwege het plotselinge overlijden van de Franse koning., die de prijzen zou komen uitreiken. Deel 3 heet 'De weg van de vrijheid'en tekent ons hoe Sophie weer in contact komt met haar geliefde Peyre. Haar vader stemt niet in met een huwelijk, maar een bevriende proester bevestigt het huwelijk een poosje later. Hoe alles verder gaat, leze men zelf. Ook hoe beschreven wordt dat de hugenoten in geheel Frankrijk meer en meer hun leer verbreiden. Dit gaat ten koste van veel mensenlevens, die op de brandstapel komen. Een goede start van Jeanine Eradus, een goede beschrijving van de teelt van agranat uit lavendel; van het zestiende eeuwse Toulouse en van de karakters in deze historische roman. (4 december 2012).

Titel: Duivelsblauw. Auteur: Jeanine Eradus. Uitgever: Mozaïek, Zoetermeer. Omvang: 504 blz. ISBN: 978-90-239-9407-7. Prijs: € 19,90.

Cees van den Bovenkamp

Bij Walburg Pers te Zutphen verscheen ‘Geschiedenis van Zeeland. De CANON van ons Zeeuws verleden’. Auteurs zijn Jan J. B. Kuipers & Johan Francke. Diverse onderwerpen komen in dit geschiedenisboek, verdeeld over 50 stukken, aan de orde. De oudste tijd bepaalt de lezer bij het Land van Saeftinghe en de Nehallenniatempel bij Colijnsplaat. Inderdaad zijn er stukken van de originele tempel opgevist en thans te zien in enkele Zeeuwse musea, o.a. in het Historisch Museum De Bevelanden. De tijd van de middeleeuwen krijgt volop aandacht met o.a. de Willibrordusput bij Zoutelande, de ringwalburg van Burgh op Schouwen-Duiveland. Dat soort burchten werden in die eeuwen opgeworpen tegen de invallen van de Denen en Noormannen. Zo ontstonden plaatsen met namen als Burgh (de noordelijkste burcht in Zeeland), Middelburg (de middelste burcht) en Souburg (dat is sutburg, dat is de zuidelijkste burcht). In Vlaanderenland kreeg je plaatsen met namen als Oostburg en Middelburg. De abdij van de Zeeuwse hoofdstad komt ter sprake, evenals Reynaert de Vos, die de streken rond Hulst en omgeving onveilig maakte. Het zoutzieden bij Zierikzee wordt aangehaald. Er si aandacht voor Willem Beukelszoon te Biervliet, de man van het haringkaken. Meekrap, een typisch Zeeuws landbouwprodukt, waarvan rode verf werd gemaakt, krijgt een beurt. Schotse huizen in Veere, nog altijd te bezichtigen, alsmede de VOC-kamer van Zeeland en Willem Teellinck en de Nadere Reformatie krijgen een plaats in het boek. Jacob Cats en de ondergang van Reimerswaal, eens qua inwonertal de tweede stad van Zeeland, het Fort Zeelandia en de slavenhandel worden beschreven. Voor de nieuwere tijd is aandacht door de beschrijving van de landverhuizers naar Amerika, tengevolge van godsdienstvervolging (een groep o.l.v. Jannis van de Luijster uit Borssele). Dan de man van het Woordenboek der Nederlandse Taal, J. H. van Dale, destijds schoolmeester te Sluis, de aanleg van het Kanaal door Walcheren, de Yersekse oesterputten, de schilder Mondriaan die in Domburg heeft gewerkt, de bekende tank op de Westkapelse Zeedijk (door veel toeristen bewonderd), de wantersnood, het molukkenkamp van Westkapelle, de televisietoren van Goes, die vorig jaar enkele meters is afgeknot, de Zeelandbrug en de kerncentrale van Borssele, zijn belangrijke onderwerpen. De Zeeuwse geschiedenis is een grote notendop. Zo beschouw ik dit prachtig geïllustreerde en vakkundig beschreven boek. Mijn complimenten ervoor! (14 augustus 2009)

Uitgever: Walburg Pers, Zutphen. Auteurs: Jan J. B. Kuipers & Johan Francke. Titel: Geschiedenis van Zeeland. De CANON van ons Zeeuws Verleden. Omvang: 192 blz. groot formaat. Rijk geïllustreerd. ISBN: 90.5730.595.X  Prijs: € 29,95

Cees van den Bovenkamp

Als oud-Geschiedenisdocent geniet ik van het aan de lopende band verschijnen van Canons uit onze nationale of provinciale geschiedenis. Deze keer gaf Walburg-Pers te Zutphen uit: ‘Geschiedenis van Nederland 1940-1945, de CANON van de Duitse bezetting. De oorlogstijd dus! Die wordt ons op bijzonder goede wijze beschreven door David Barnouw. Vrijwel alle aspekten die in de oorlogsjaren in ons land aan de orde zijn geweest, worden nader toegelicht en er staan mooie foto’s in uit het besproken tijdperk. In 50 goedgekozen onderwerpen komt een en ander aan de orde. We lezen eerst over de voorgeschiedenis van drie bondgenoten; dan komt Hitler kortelijk ter sprake. Maar ook de bekend geworden generaal Winkelman, naar wie later een kazerne is genoemd, krijgt de aandacht. Het bombardement op Rotterdam, waarbij meer dan 25.000 woningen verwoest werden en ruim 900 burgers het leven lieten, laat ons terugkijken op die rampzalige dag. Zo hier en daar staan aan het eind van een besproken punt uit de oorlogsgeschiedenis literatuurverwijzingen om meer onderzoek te doen en ook worden instanties en musea genoemd waar men bijvoorbeeld een bezoek kan gaan brengen. Wat Rotterdam betreft is dit het OorlogsVerzetsMuseum te Rotterdam. (www.ovmrotterdam.nl). We zien Arthur Seyss-Inquart en politiecommissaris Hanns Albin Rauter op een foto tijdens een bijeenkomst in Amsterdam. Uiteraard komen de NSB en haar leiders aan de orde. Ook het verzet krijgt volop de aandacht. De spits daarbij richt zich op mevr. Helena Theodora Kuipers-Rietberg uit Winterswijk (tante Riek), die met haar man in het verzet actief waren. Zij gaf zich gewonnen, omdat ze beiden dachten dat de Duitsers mogelijk met vrouwen iets anders zouden omgaan. Dit bleek, helaas, niet het geval. In kamp Ravensbrück, het beruchte vrouwenkamp van de nazi’s, is ze, mogelijk tengevolge van typhus, eind 1944 omgekomen. De Jodenvervolging, Anne Frank, het koninklijk gezin in ballingschap, de rol van prins Bernhard (die, SS’er is geweest, iets wat toen hoogstwaarschijnlijk niet (voldoende)  bekend was in Nederland. De fiere rol van koningin Wilhelmina, eens door Churchill genoemd: ‘Er is maar één man hier in Londen en dat is koningin Wilhelmina’. Gerbrandy, minister-president in het oorlogskabiner en ook later weer, komt voor het voetlicht. evenals Montgomery en Eisenhower, de hongerwinter en de voedseldroppings, de Binnenlandse Strijdkrachten, Drees, de slag in de Javazee met schout-bij-nacht Karel Doorman, de naoorlogse berechting en zuivering en de Drie (aanvankelijk vier) van Breda, alles krijgt zo zijn plaats in dit waardevolle boek!  (8 februari 2010)

Titel: De CANON van de Duitse bezetting. Auteur: David Barnouw. Uitgever: Walburg-Pers, Zutphen. Omvang: 176 blz. Gebonden boek in groot formaat. ISBN: 978-90-5730-592-5. Prijs: € 29,95

Cees van den Bovenkamp, historicus

Opnieuw een prachtige uitgave van WalburgPers! Ditmaal betreft het de ‘Canon van het Rotterdamse verleden’. Zeer recentelijk vond de presentatie van deze uitgave plaats, nl. op 20 oktober 2011, in het Gemeentearchief van de stad Rotterdam. Je blijft genieten als je het boek doorbladert en de mooi afgeronde, niet al te grote stukken leest. Weer is gekozen voor 50 thema’s. Els van den Bent, Wilma van Giersbergen en René Spork, allen werkzaam bij het Rotterdamse Gemeentearchief, stelden de Canon samen. Het rijk geïllustreerde boek bevat weer tal van onderwerpen, die de ontwikkeling van de stad weergeven. De 50 ‘vensters’ geven een totaalbeeld van de stad. Vaak worden de doorkijkjes chronologisch gepresenteerd. Dat leest makkelijk. De groei van de stad, de bouw en de architectuur door de eeuwen heen, de cultuur, het metropool zijn van de stad, de Habitat Rotterdam (wonen in de stad). Boeiend is het deel dat gewijd is aan ‘stad en aanwas’. Het thema ‘breken en bouwen’ voert ons door ruim anderhalve eeuw, de periode 1650-1800. Het verschrikkelijke bombardement in de meidagen van 1940 laat een verwoenstend spoor na. In het naoorlogse Rotterdam breekt de periode van wederopbouw aan. Zadkine drukt met zijn standbeeld ‘Verwoeste Stad’ van de mens met het hart eruit gesneden precies uit wat er met Rotterdam is gebeurd en wat de gevolgen zijn van het bombardement. Ook de grote geleerde Erasmus met zijn standbeeld en zijn verhaal horen in dit boek thuis, evenals de naar hem genoemde moderne Erasmusbrug. De Euromast, het rijke maritieme verleden van de stad, de skyline met de vele wolkenkrabbers, maar ook Coen Moulijn, het Rotterdams jochie die een voetbalfenomeen bij Feiejnoord en in heel Nederland werd en Pim Fortuyn, op wrede wijze omgebracht, krijgen aandacht. De Rotterdamse diergaarde, de Rotte, waaraan de stad haar naam te danken heeft, de verkregen stadsprivileges, buitenplaatsen, genootschappen, wat al niet?  De moeite waard! (25 oktober 2011)

Titel: ‘De Canon van het Rotterdams verleden’.  Auteurs: Els van den Bent, Wilma van Giersbergen en René Spork. Uitgever: Walburg Pers, Zutphen. Omvang: ca. 200 blz. ISBN: 978-90-5730-762-1. Prijs, tot 1 juli 2012: € 29,95. Daarna: € 34,50.

Cees van den Bovenkamp, historicus

Jan J. B. Kuipers uit Zaamslag schreef ‘De CANON van ons Middeleeuws verleden’, een uitgave van Walburg Pers te Zutphen. Kuipers heeft zijn sporen verdiend op het gebied van publicaties van o.a. geschiedenis. In de periode 2005/2006 was hij stadsdichter van Middelburg. Deze CANON is evenals de andere bij WalburgPers verschenen canons een prachtig werk geworden, dat zich makkelijk laat lezen. Tevens is het in feite een doorbladerboek. In 50 thema’s wijst de auteur ons op vele aspecten van de middeleeuwen, die ruwweg geduurd hebben van 500 na Christus tot ongeveer 1500 na Christus. Dus ze beslaan een periode van om en nabij de 1000 jaren. Dan dienen er keuzes gemaakt te worden. Dat heeft Jan Kuipers gedaan. Hij voert ons langs kathedralen, kloosters en kastelen en vertelt over de bouwkunst. Verder staat hij stil bij de invallen der Denen en Noormannen, die de Hollandse kust hebben belaagd. Er werden ringburgwallen gebruikt, waarvan er sommigen deels in zeer ruïnale staat zijn teruggevonden, zoals die bij Souburg. Die plaatsnaam betekent in feite Zuidburg. Het was, wat betreft de kust van Schouwen en Walcheren in dat tijdperk de zuidelijkste burcht. Middelburg vormde de middelste burcht en Burgh op Schouwen de noordelijkste. Bij die laatste plaats zijn eveneens restanten van de burcht uit de middeleeuwen gevonden. Namen als Floris V, met de bijnaam ‘der keerlen god’, Jacob van Maerlant (van Egidius, waar bestu bleven), Jacoba van Beieren en haar trotse neef Filips van Bourgondië en diens kleindochter Maria van Bourgondië komen aan de orde.

De kruistochten komen voorbij, evenals de verspreiding van het christendom, de rechtspraak en de straffen in die tijd, de Hoekse en Kabeljauwse twisten en de uitvinding van de boekdrukkunst, het Muiderslot en de Friese vrijheid en nog zoveel meer. Het boek is een aanwinst voor de geschiedenis van ons kleine landje in een minder bekende periode.  (2 december 2011)

Titel: De CANON van ons Middeleeuws verleden. Auteur: Jan J. B. Kuipers. Uitgever: WalburgPers, Zutphen. Omvang: 192 blz. ISBN: 978-90-573-0776-8. Prijs: € 29,95.

Cees van den Bovenkamp, historicus.

Bij WalburgPers te Zutphen kwam onlangs uit 'Trees krijgt een Canadees' van Bonnie Okkema. De titel zegt al voldoende over de inhoud. Heel wat jonge(re) meisjes waren dolenthousiast toen de bevrijders ons land overstroomden. Velen van hen waren Canadezen. Op allerlei manieren kwamen contacten tussen de soldaten en de meisjes tot stand. Een lijst met de namen van kinderen die uit deze korte verbindingen zijn geboren, tonen ons de pagina's 241 t/m 247 van het boek, waarbij vrijwel in alle gevaallen vermeld worden de namen van de geb oren kinderen, de voornamen van hun moeders; de achternamen en voornamen, voorzover te achterhalen van hun vaders; de plekken waar de ontmoetingen tussen de moeders en de vaders hebben plaatsgevonden en ook hoe het verdere verloop is geweest, als dat mogelijk was. Zo zijn er een aantal bevrijdingskinderen gekomen in ons land. Liefst 31 pagina's vol foto's tonen ons meer dan soms verhalen of woorden vertellen kunnen. Maar ook de vele verhalen, waarvan een stuk of zes met gefingeerde namen, zeggen ons genoeg. Het komt steeds weer op hetzelfde feit neer. Na verloop van een klein poosje werd door de meisjes, soms nog maar 17 jaar, zwangerschap geconstateerd. Een hoogst enkele keer is het ook gebeurd dat er een zwanger meisje is getrouwd met haar Canadees, waarna vertrek naar Canada volgde. Eind 1945 waren alle geallieerde soldaten wel uit ons land vertrokken. Over meisjes die met de geallieerde soldaten gingen, werd destijds niet alleen met enige zorg, maar ook vaak misprijzend gesproken en geschreven. Nu is er een compleet boek aan gewijd. (7 november 2012).

Titel: Trees krijgt een Canadees. Auteur: Bonnie Okkema. Uitgever: Walburg Pers, Zutphen. Omvang: 255 blz. ISBN: 978-90-5730-874-1. Prijs: € 29,50

Cees van den Bovenkamp, historicus

Bij Aspekt te Soesterberg verscheen onlangs een uitstekend gedocumenteerd en beschreven boek van Hans Sakkers, de historicus die al veel gepubliceerd heeft over de Tweede Wereldoorlog. Deze keer gaat hij na hoe de Enigma-machine, de decodeermachine die de Duitsers gebruikten, in 1944 werd ontcijferd in Bletchley-Park, een plaatsje een slordige 70 km. ten noorden van Londen. De Polen waren al begonnen met het ontcijferen van de codeelmachine, maar de Britten slaagden er in de machine te decoderen. Het boek van Sakkers is in twee delen gesplitst. Deel 1 beschrijft de kennis vanuit Enigma, deel 2 geeft een beschouwing van Sakkers op(gevechts)verhoudingen, Montgomery’s strategie en de operatie Infatuate. Het kraken van de codeermachine Enigma vormde een keerpunt in de oorlog. De informatie over de Duitse legers werd beschikbaar gesteld aan de geallieerde legerstaven. Vanuit Bletchley Park werden actuele Duitse krijgsverrichtingen doorgegeven aan de geallieerde legerleiding. Ondanks al die voorkennis werd de mogelijkheid om de oorlog in 1944 te beëindigen aan de Westerschelde verspeeld. Hans Sakkers neemt de lezer mee met de terugtocht van het 15^e Leger uit Noord-Frankrijk en België; verhaalt nog eens over Dolle Dinsdag en de kunstroof in brugge; over het over de Westerschelde zetten van het 15^e Leger; over groep ‘Albrecht’, de marine, de toestand in de Zak van Zuid-Beveland. Hij beschrijft op uitnemende wijze de Britse opmars vanuit Beeringen naar Nederpelt; de strijd in Midden-Brabant en West-Brabant; de strijd rond Het Kanaal, maar inzonderheid de strijd om de Scheldemonding, zowel aan Zeeuws-Vlaamse kant als aan Walcherse kant. Het boek is bijzonder goed geschreven en verdient een plaats in alle boekenkasten van Geschiedenisliefhebbers en Geschiedenisdocenten. Verfrissend, maar ook zeer goed toont Sakkers aan dat in feite de kans om de oorlog al in het slot te gooien aan de Westerschelde jammergenoeg is verspeeld. Mijn complimenten voor deze uitgave van Aspekt! Binnenkort, zo rond 14 april, vindt de officiële presentatie van het boek plaats in Zeeland! (4 april 2011).

Titel: Enigma en de strijd om de Westerschelde. Auteur: Hans Sakkers. Uitgever: Aspekt, Soesterberg. Omvang: 431 blz. ISBN: 978-94-6153-001-1.Prijs: € 22,95

Cees van den Bovenkamp, historicus

Jonathan Littell schreef de indrukwekkende roman ‘De Welwillenden’, een uitgave van De Arbeiderspers uit Amsterdam. De auteur draagt zijn boek op aan de doden. Hij loopt, tot in detail, verschillende diep ingrijpende gebeurtenissen na en vertelt op onnavolgbare wijze over gruwelen die de nazi’s in en voor de Tweede Wereldoorlog op hun geweten hebben genomen: Mannenbroeders, laat me u vertellen.’ Niet alleen het antisemitisme, dat ruimschoots aan bod komt in de verhalen, maar ook de gedeeltelijke vernietiging van Jehovah Getuigen, zigeuners en homo’s krijgen een plaats in dit boek. Hij geeft verslag van demonstraties gegeven in Polen aan de beruchte dr. Frank zijn zetel had als Generalgouverneur. Hij brengt ons in Berlijn in huize Speer, waar ons blijkt dat Frau Margret Speer niet een echte fanatieke nazi is. Gesprekken over Stalingrad worden gevoerd, waarvan de aandachtige lezer getuige is. Het is veel te veel om op te noemen waar we meer kennis maken. In het boek geeft Max Aue, een man die een gezagsgetrouw onderdaan was van het Derde Rijk, een minutieus verslag van alles wat hij heeft meegemaakt als ‘functionaris van de dood’. Hij vindt zelf dat hij, in opdracht van zijn land, alles wat hij meemaakte, heeft moeten doorstaan. Het is een verbluffend, ja een briljant boek, waarin niets aan de lezer wordt onthouden. Littell verdient een groot comliment! (7 juli 2009)

Titel: De Welwillenden. Auteur: Jonathan Littell. Uitgever: De Arbeiderspers, Amsterdam. ISBN: 978-90-295-6654-4. Omvang: 980 blz. Prijs: € 33,95

C. van den Bovenkamp

Prachtig! Dat is in één woord de recensie op de door Barnabas te Heerenveen uitgegeven roman ‘Vurige eed’ van het schrijverskoppel Cheryl en Melvin Hodde, onder de naam Hannah Alexander. De arts Lukas Bower ziet zijn werk als een heilige roeping. Hij weet op kundige wijze het welzijn van zijn patiënten te bevorderen. Hij heeft daartoe een plechtige eed afgelegd. Die wil hij, koste wat koste, gestand doen. Echter: in de hoogste regionen van de ziekenhuisraad heeft iemand een winstgevend, maar zeer verderfelijk plan voor ogen voor het ziekenhuis van Knolls. Bower krijgt tijdelijk de functie van hoofd van de afdeling spoedeisende hulp toegewezen door de ziekenhuisdirectie. Zijn verantwoordelijkheden stijgen daardoor. Temeer als blijkt dat er een hele serie branden zich afspelen, die kort na elkaar plaatsvinden in Knolls. In deze hectische periode moet de jonge vrijgezelle arts nauw samenwerken met de vrouwelijke arts Mercy Richmond, die gescheiden is, maar nog de zorgen heeft over een dochtertje Tedi. De vader van Tedi komt meer en meer opdagen, nadat hij is ontslagen uit een ontwenningskliniek voor alcoholmisbruik. Dokter Bower is een oprecht christen en moet met zijn gevoelens voor Mercy, die ontstaan, de moeilijkste beslissing uit zijn leven nemen. Een schitterend verhaal met inhoud!

(7 juli 2009)

Titel: Vurige eed. Auteur: Hannah Alexander. Uitgever: Barnabas, Heerenveen.

ISBN: 978-90-8520-099-4. Omvang: 452 blz. Prijs: € 22,50

Cees van den Bovenkamp

Nancy Rue & Stephen Arterburn schreven de roman ‘Het ware gezicht’, een uitgave van Barnabas te Heerenveen. Het levensverhaal van de twee totaal verschillende zussen Lucia en Sonia Coffey staat centraal in dit boek vol intriges, spanningen en hulpbetoning. Lucia heeft als christenvrouw duidelijk plichtsbesef, maar ze heeft, tengevolge van haar enigszins turbulente lichaam, duidelijk last van een minderwaardigheidscomplex. Sonia, die superslank is, heeft daar veel minder last van. Zij is een gevierde vrouw, die programma’s maakt voor een christelijke omroep, met een hele staf van ‘aanbidders’ om zich heen. Totdat er een grote wneding komt…Sonia overkomt een verschrikkelijk vliegtuigongeluk, waarbij ze enorme brandwonden oploopt aan o.a. haar gezicht. Weg is al de uiterlijke schoonheid. Maar het dwepen blijft haar nog bij, want ze denkt dat God haar op een bovennatuurlijke wijze zal genezen. Echter, er komen wel duidelijk medische hulp en ook psychologische hulp aan te pas in het weer genezen kunnen worden van Sonia. Sonia, die eens haar man heeft verloren, heeft nog een dochtertje, Bethany, aan wie ze nauwelijks zelf enige aandacht heeft gegeven. Haar zus Lucia komt ook om hulp te verlenen en ontdekt hoe weinig aandacht aan haar nichtje is geschonken. Zij geeft haar liefdevolle aandacht, is er voor haar. Totdat…op een dag het meisje is verdwenen, net nadat de school is uitgegaan. Hoe zal ze opgespoord worden? De psycholoog Sully Crisp, die zich inzet voor Lucia, en ook anderen, doen hun uiterste best. Chip, de man van Lucia, die thuis is achtergebleven, weet er meer van… (16 september 2010).

Uitgever: Barnabas, Heerenveen. Auteurs: Nancy Rue & Stephen Arterburn. Titel: Het ware gezicht. Omvang: 467 blz. ISBN: 978-90-8520-143-4. Prijs: € 19,95

Cees van den Bovenkamp

Bij Barnabas te Heerenveen kwam uit 'Het levende huis' van Jim Rubart. Een jongeman van vijfentwintig jaar, Micah Taylor, ontdekt na jaren een brief van een oudoom die hij nooit heeft gekend. In die brief staat vermeld dat aan de kust van Oregon een huis kant en klaar voor hem klaarstaat, waardoor en waarin zijn leven totaal op z'n kop gezet zal worden. Micah gaat op onderzoek uit, hoewel hij er nauwelijks tijd voor heeft door het runnen van een groot software bedrijf, waarmee hij carrière aan het maken is. Tot zijn verbazing en verrassing staat er ionderdaad een groot, prachtig landhuis voor hem klaar. Hij besluit om er enkele weekenden door te brengen. Dan ontmoet hij Sarah Sabin in een ijssalon. Een tweede reden, zo blijkt al spoedig, om telkens maar weer in dit landhuis te verblijven. In de kamers van het huis geschieden vreemde gebeurtenissen. Micah vermoedt dat die gebeurtenissen wel eens verband kunnen houden met zijn nieuwe vriend, automonteur Rick. Hij ontdekt, mede op aanwijzen van diezelfde Rick, dat het huis alleen maar 'geestelijk' is. Micah komt hier steeds weer zichzelf tegen. Na veel wederwaardigheden, dan weer in Seattle, dan weer in Oregon, eindigtm het vreemde verhaal rond Micah en Sarah tenslotte in zijn huwelijksaanzoek. (14 september 2012)

Titel: Het levende huis. Auteur: Jim Rubart. Uitgever: Barnabas, Heerenveen. Omvang: 381 blz. ISBN: 978-90-8520-160-1. Prijs: € 19,95.

Cees van den Bovenkamp

Barnabas te Heerenveen gaf uit 'Vergelding' van P. L. Gaus. Het stille stadje Millersburg, waar nooit iets opzienbarends gebeurt, wordt opgeschrikt als er in één dag twee moorden gebeuren. Janet Hawkins, de dochter van David Hawkins, wordt op een lafhartige wijze omgebracht. Maar ook de jonge journalist Eric Bromfield komt diezelfde dag om door moord. Hoofdsheriff Bruce Robertson verdenkt van meet af aan David van de tweede moord die is gepleegd, temeer daar diezelfde David volgens hem heeft getracht de moordenaar van zijn dochter, Jesse Sands, in de gevangenis om te brengen. Hawkins, die op het punt staat te trouwen met een jonge Amish-vrouw en al is overgegaan tot het Amish-geloof, verdwijnt uit het circuit. Niemand kan hem vinden. Robertsons vrienden Michael Branden, de professor en Caleb Troyer, de predikant, twijfelen aan de schuld van David en gaan zelf op onderzoek uit. Dit alles leidt er toe dat de zaak snel wordt opgelost. De dader van beide moorden blijkt een zekere Nabal Greyson te zijn, die wordt ontmaskerd.

Titel: Vergelding. Auteur: P. L. Gaus. Uitgever: Barnabas, Heerenveen. Omvang: 251 blz. ISBN: 978-90-8520-195-3. Prijs: € 14,95.

Cees van den Bovenkamp

Theologie:

Boekencentrum Academic te Zoetermeer verzorgde de uitgave van de dissertatie van dr. A. Versluis, christelijk gereformeerd predikant te Ouderkerk aan den Amstel op een voortreffelijke wijze. Het keurig gebonden boek mag er zijn qua uiterlijke uitvoering.  Maar een woord van waardering, ja een compliment aan de jonge promovendus is niet minder op zijn plaats. De titel van het boek luidt: Geen verbond, geen genade. De ondertitel (in feite nadere aanduiding van waar het proefschrift in de kern over gaat): Analyse en evaluatie van het gebod om de Kanaänieten uit te roeien (Deuteronomium 7). In dat hoofdstuk uit het Oude Testament geeft God aan Israël de opdracht om de volken in Kanaän uit te roeien. Dan rijst de vraag: 'Kan een God van liefde zoiets als gebod aan Israël meegeven?' De jonge predikant geeft allereerst een uitvoerige exegese van het hoofdstuk Deuteronomium 7. Historische achtergronden, mogelijke motieven en de plaats van deze volken in het Oude Testament worden grondig geanalyseerd. Nauwkeurigheid en grondigheid ligt aan heel dit doorwrochte proefschrift ten grondslag. Dat bleek wel bij de promotie, die op 20 juni 2012 in het gebouw van de Theologische Universiteit te Apeldoorn plaatsvond. Van diverse zijden werd door promotoren en deskundigen lof gegeven aan dit boek. Eén van hen sprak over dr. Versluis als 'en van zijn meest begaafde leerlingen'. Keer op keer bewijst dr. Versluis hetgeen hij heeft beschreven. Daarbij gebruikt hij rechtstreeks de Hebreeuwse taal. Ook is hij de semitische talen meester. Wat verdrijven inhoudt, is daarvan een voorbeeld. Dit wordt uiterst grondig nagelopen (zie o.a. de pagina's 170 e.v.). Heel prettig was dat de paranimfen van de doctor zijn beide broers waren. Dan gaan je gedachten terug naar die dag in een zomervakantie toen zijn vader bij een wandeltocht nooit meer teruggekeerd is en nooit meer is teruggevonden. Anders...zou vader Versluis daar hebben gestaan, zo denk je dan. In allerlei aspecten beschrijft dr. Versluis de Kanaänitische volkeren. Een grondige studie ligt daaraan ten grondslag. Onze felicitaties gaan uit naar de bescheiden promovendus, die zijn dissertatie uitstekend wist te verdedigen. Hier steekt, als de Heere dat geven zal, een toekomstige hoogleraar in voor de Theologische Universiteit van Apeldoorn, "een sierraad voor de kerken".

Er zou nog veel te zeggen zijn over dit boek, maar: 'Tolle lege' is mijn advies. U zult hierbij wel goed moeten nadenken, maar het is zeer de moeite waard! (22 juni 2012).

Titel: Geen verbond, geen genade. Auteur: dr. A. Versluis. Uitgever: Boekencentrum Academic, Zoetermeer. Omvang: 367 blz. ISBN: 978-90-239-2106-6. Prijs: € 29,90.

Cees van den Bovenkamp

Een andere levensbeschrijving, vanuit diverse gezichtshoeken, is het boek ‘Als je eenmaal hebt liefgehad’, over ds. J. T. Doornenbal, geloof, cultuur en politiek, geschreven door dr. Bart Jan Spruyt, historicus en columnist en voorzitter van de conservatieve Edmund Burke Stichting. Boekencentrum te Zoetermeer gaf dit boek uit. Naast geschiedkundige inzichten geeft het boek ook sociologische inzichten omtrent de persoon van ds. J. T. Doornenbal. Prachtig wordt diens leven als natuurmens en gevoelsmens getekend door Spruyt. Ook de tekening van de gemeenten die hij diende, is mooi. Woubrugge, de kandidaatsgemeente, waar hij nog nauwelijks oog had voor de natuur, waar hij zich niet zo thuis voelde. Dat alles veranderde toen hij in Kesteren terecht kwam. Daar vond hij als predikant, maar ook als herder en als individu zijn draai. Hij maakte er de oorlogstijd mee, zijn bibliotheek werd door de Duitsers gedeeltelijk leeggeroofd, hij kreeg in ds. T. Dorresteijn uit Opheusden, een vriend! Om de beurt preekten die twee  op de zondagen gedurende een tijd van de oorlog.  Spruyt vertelt ook over de vele vriendschappen die ds. Doornenbal interkerkelijk heeft gehad. In Kesteren kwam de jonge ds. Jan Kersten menig keer op bezoek bij hem. Maar ook met de predikanten Blaak, Rustige, Lamain, Hegeman, Vergunst, Zwoferink, met de eerwaarde heer De Redelijkheid en met prof. G. Wisse, had hij soms intensieve contacten. Aangaande de prediking was hij wars van ‘een bedompte en wettische geest’. Hij constateerde dat de prediking vaak schraal geworden was, waarbij de verkondiging van de volheid van de vrijheid van Christus was vervangen door een prediking die ‘in de mens blijft hangen en in allerlei negativismen, die slechts de verkondiging is van allerlei wettische systemen van de weg des heils, waardoor het geestelijk leven der gemeente onder de domper komt en niet doorbreekt tot de vrijheid der heerlijkheid der kinderen Gods’. Veel niet eerder gepubliceerde verhalen uit het ambtelijke leven van ds. Doornenbal maken het boek zeer lezenswaardig. Ook wordt duidelijk aangetoond dat ds. Doornenbal ten diepste uniek was in zijn geschriften, gedichten en in menig opzicht. Hij mocht dingen schrijven, waarover anderen wellicht lastig gevallen zouden zijn. Men las gretig zijn stukjes in de Veluwse kerkbode en vernam dan hoe de vruchten erbij stonden, maar ook of hij met innerlijk vermaak ergens had kunnen spreken. Ook betreurde hij het verdwijnen van allerlei tradities in het gewone en in het kerkelijke leven. Anderzijds was hij gulhartig, bereisd en interkerkelijk. Het boek sluit af met een paar preken van ds. Doornenbal. Een prachtig boek!  (21 augustus 2010)

Titel: Als je eenmaal hebt leifgehad, over ds. J. T. Doornenbal, geloof, cultuur en politiek. Auteur: dr. Bart Jan Spruyt. Uitgever: Boekencentrum, Zoetermeer. Omvang: 320 blz. ISBN: 978-90-239-2411-1. Prijs: € 17,90

Cees van den Bovenkamp

Een unieke uitgave! 'De Grote Bijbelatlas' van Barry J. Beitzel, met een tekstuele vertaling door Bep Fontijn-Donatz en uitgekomen bij Jongbloed.com te Heerenveen. Allereerst mijn complimenten voor dit schitterende boek met een grote hoeveelheid aan platen en foto's, met uitstekende beschrijvingen van diverse onderwerpen.  De rol van de geografie en de fysische geografie wordt uitmuntend nagelopen in het eerste hoofdstuk. Voor elke zichzelf respecterende opleiding theologie lijkt me dit boek een 'must'. Al bij kaart 1 is er direct aandacht voor twee ketens van groot belang: de Alpen-Himalaya-gebergte-keten en de Syrisch-Afrikaanse Slenk. Verderop wordt De Levant weergegeven en uitgewerkt. en op kaart nr. 4 zien we de theologische grenzen van het heilige land aangeduid. Landstreken van het O. T. en van het N. T. komen 'in the picture'.  Van ieder detail is welhaast een grotere kaart gemaakt, bijvoorbeeld van het dal van Jizreël. Wie daar geweest is, kent de beschrijving ervan terug.  De Afrikaans-Arabische breuklijn wordt tot in detail uitgelegd. De fantastische weergave van het Meer van Galilea (blz. 53), waarbij de uitleg van het al maar kleiner wordende waterreservoir niet ontbreekt, mag er zijn! Bergen en rivieren van Palestina komen ruimschoots aan bod. Ook handelsroutes door de eeuwen heen worden onder de aandacht gebracht. De woestijnreis van de Israëlieten is weergaloos voor het voetlicht gehaald. Maar ook geldt dat van zaken als 'De omzwervingen van de ark', 'De oorlogen van koning Saul'' 'David op de vlucht', 'De strijd op Gilboa' (met een prachtige foto van het gebergte erbij)''De oorlogsverrichtingen van koning David', 'Salomo's internationale handelsnetwerk' en ga zo maar door. De stad Jeruzalem staat in de schijnwerpers in diverse perioden van het bestaan van het rijk Israël. Het grote Romeinse Rijk, de opkomst van Herodes de Grote, Jezus' verhuizing naar Kapenaüm (Zijn stad genoemd), een kaart waarboven staat 'Jezus' dienstwerk in Palestina, 'Paulus' zendingsreizen, 'De zeven gemeenten van Asia, met andere Bijbels bekende plaatsen op die kaart). Een hoofdstuk met noten, een literatuurlijst en een kaartenregister completeren dit boek, waarover ik lyrisch ben. In zijn soort te vergelijken met de grote Bosatlas, maar in zijn prijsstelling veel voordeliger! Zeer aanbevolen! (31 oktober 2012).

Titel: De grote Bijbelatlas. Auteur: Barry J. Beitzel. Uitgever: Groen, Heerenveen. Omvang: 304 blz. ISBN: 978-90-8897-023-8. Prijs: € 34,95.

Cees van den Bovenkamp

In de serie Apeldoornse studies verscheen in september 2012 bij de opening van het nieuwe academische jaar, nr. 59 van de serie, getiteld: 'De eenvoudige Heidelberger...', een korte geschiedenis van de Catechismuspreek in Nederland, van de hand van prof. dr. A. Baars. Mede i.v.m. het herdenken van het feit dat de Heidelberger Catechismus in januari 2013 precies 450 jaar lang bekendheid heeft in de eredienst, kwam de auratie van de hoogleraar, zij het in kortere vorm dan de studie, tot stand. Dr. Baars neemt ons mee terug in de historie en draagt kerkelijke bepalingen aan, voorzien van notaties waaruit blijkt waar hij de tekst vandaan heeft gehaald. Altijd een sterk punt! Ook de homiletische aspekten worden nagelopen. Het is immers 'prediking' van de catechismus.  Er is aandacht van kritiek op de catechismus door de eeuwen heen. De strijd tussen Voetianen en Coccejanen wordt kernachtig omschreven, waarin de rechtvaardiging en de vergeving der zonden een rol hebben gespeeld, evenals de zondagsviering. Dat laatste is in enkele streken in ons land, o.a. op het Veluwse en Zeeuwse platteland nog steeds merkbaar. Bovendien hebben veel Zeeuwse reformatorische kerken al geruime tijd de gewoonte dat men vanaf de eerste zondag in januari en vervolgens de catechismus preekt, zodat (als een jaar 52 zondagen telt) op de laatste zondag van december zondag 52 wordt bepreekt.  Het grote belang van de drie stukken wordt onderstreept. De voetnoten verduidelijken de achtergronden en wijzen naar de bronnen. Bij de 9 conclusies die getrokken worden, zijn een paar zeer interessante, o.a. dat een man als Bernardus Smytegelt in zijn dagen steeds wees op actuele zaken van die tijd en ook dat de meeste preken over de catechismus sterk analytisch van aard zijn.  In het laatste decennium zijn er o.a. in de kring van de (oud) Gereformeerde Gemeenten (in Nederland) nogals een aantal verklaringen bijgekomen, o.a. van de vroegere Christelijke Gereformeerde predikant ds. C. Smits. (25 januari 2013).

Titel: 'De eenvoudige Heidelberger'. Nummer 59 van de reeks Apeldoornse studies. Auteur: dr. A. Baars. Uitgever: Theologische Universiteit, Apeldoorn. Omvang: 73 blz. ISBN: 978-90-7584-736-9. Prijs: € 9,95.

Cees van den Bovenkamp

Bij 'De Banier' te Apeldoorn werd uitgegeven 'De vier mannen van Heidelberg' van ds. M. van Kooten, predikant van de PKN (Hervormde Bond)  te Elspeet. Het jaar 2013 is een herdenkingsjaar voor de Heidelberger Catechismus. Op 19 januari 2013 schreef keurvorst Frederik III van de Palts het voorwoord bij de Heidelberger, die een paar weken later verscheen. Al spoedig volgde ook een vertaling in het Nederlands door ds. Petrus Datheen. In het kort vertelt ds. Van Kooten de aandachtige lezer enorm veel over de totstandkoming van de Heidelberger Catechismus. Ook over de keurvorst, over Zacharias Ursinus en Caspar Olevianus wordt ons veel verteld. Ursinus werd geboren in het tegenwoordig in Polen gelegen Breslau. Hij kreeg daar de (achter)naam van zijn vader Beer. Later werd die naam in het Latijn Ursus en nog later Ursinus, de beerachtige. Die Latijnse naam was al eerder gebezigd door Guillaume Farel als schuilnaam. In het Engels werden de keurvorst, Ursinus en Olevianus respectievelijk genoemd 'the prince, the professor and the preacher', d.w.z. de prins, de professor en de prediker. De opsteller was vooral Ursinus; de naziener, reviseur was Olevianus. Laatstgenoemde is geboren in Trier. De bakkerszoon heette met zijn achternaam Von Olewig. Die naam werd later verlatijniseerd tot Olevianus. Hij had een uitmuntend verstand en ging al op jonge leeftijd studeren, o.a. in Parijs. In Heidelberg werd hij aangesteld tot predikant en kreeg hij tevens een benoeming tot hoogleraard dogmatiek aan de Universiteit van die plaats. Het kleine boekje vind ik voortreffelijk en verfrissend geschreven. Nu heeft ds. M. vna Kooten echt gaven op het schrijversgebied. Iemand die in het kort meer wil weten over de 450-jarige van dit jaar, doet er goed aan voor een prijsje van slechts € 9,95 dit boekje zich aan te schaffen. Het leest vlot! (23 februari 2013).

Titel: De vier mannen van Heidelberg. Auteur: ds. M. van Kooten. Uitgever: De Banier, Apeldoorn. Omvang: 127 blz. Pocketuitgave. ISBN: 978-90-336-3423-9. Prijs: € 9,95.

Cees van den Bovenkamp

Eveneens bij 'De Banier' verscheen 'Voor ons geslacht' van Matthew Henry. Deze kleine pocketuitgave bevat mooie stukjes vanuit Gods Woord in het overdenken van de lijdensgangen van de Borg en Zaligmaker, Jezus Christus. Zeer veel aspecten van de lijdende Borg worden aan de orde gesteld. Bijzonder treffend is meditatie nummer 40, die handelt over 'Tussen twee moordenaars'. Henry zegt dat het hangen tussen twee moordenaars Hem (Jezus) nog meer smaad aangedaan heeft. Dat wekte namelijk de indruk dat Hij de voornaamste van de drie misdadigers was. Ook het feit dat de omstanders en voorbijgangers alleen Hem hebben bespot, gesard met woorden, gehoond en niet de beide andere kruisdragers, heeft Zijn smart verzwaard. Er staat immers: 'En die voorbijgingen, lasterden Hem'. Het werkje is voluit Bijbels, voluit Evangelieprediking waarin de Christus centraal staat en Zijn lijden dierbaar wordt voorgesteld. Aanbevolen! (23 februari 2013).

Titel: Voor ons geslacht. Auteur: Matthew Henry. Uitgever: 'De Banier', Apeldoorn. Omvang: 103 blz. ISBN: 978-90-336-3420-8. Prijs: € 9,95.

Cees van den Bovenkamp

Geschiedenis/romans:

Pedagogiek/opvoedkunde

'Wordt een heer!', geschreven door dr. John Exalto en uitgegeven door Groen te Heerenveen, beschrijft ons de geschiedenis van het ontstaan van Kweekschool De Driestar en de emancipatie van de bevindelijk gereformeerden. Sociologisch bekeken wordt de aandachtige lezer meegenomen in een tijdperk van schifting (1910-1939); een biografie van een schoolmeester (de oude Kuijt); zijn enorme geestdrift bij het vormen van leerkrachten voor de eigen gelederen (niet alleen de Ger. Gem.-gelederen, nee, de bevindelijk gereformeerde gelederen), waaruit voortvloeide de oprichting van De Driestar, aanvankelijk gevestigd te Krabbendijke, later verhuisd naar Gouda. Er ontstond door de invloed van met name Kuijt en Kersten, maar ook wel van anderen, een 'pedagogisch ontwaken'. Opgewekt werd tot een 'niet traag zijn'. Afgesloten wordt met 'De school, de zuil en de wereld (periode 1957-1975). Als je alles nu bekijkt, achteraf bekeken dus, heeft met name de heer P. Kuijt, een gigantisch geestelijk bouwwerk ons nagelaten. Die man had me toch een energie! Van 's morgens vroeg tot 's avonds laat was hij in de weer om zijn grote doel(en) na te streven en te verwezenlijken. Vaak en helaas ten koste van het gezinsleven. 'Hij was nooit thuis', getuigde een van zijn kinderen later. Wat dreef hem toch? Wel, de redenen waarom hij zich onverzettelijk inzette, met een doorzettingsvermogen dat voor hem karakteristiek was, lezen we in dit goed gefundeerde boek, dat tevens laat zien dat de inzichten van de heer Kuijt absoluut niet eenzijdig waren, maar juist veelzijdig. De grondslag, waarop hij hamerde, bleef onaangetast, maar het deelnemersveld maakte veel meer uit dan enkel en alleen het kerverband waartoe hij zelf behoorde en dat hij zeker liefhad. 't Was soms of hij alles doorhad, of hij door je heen keek. Hij verfoeide later het feit dat er meer dan één leerkracht voor dezelfde klas/groep stond. Eens zei hij: 'Ik merkte het al wanneer er meen andere leerkracht die goede orde had,  één middagje mijn klas had waargenomen. Dan was bijvoorbeeld de hoeveelheid potloden in mijn lade, erg afgenomen, veel meer dan bij mij.' Dat typeerde hem: een man die orde, gezag en soms zelfs wel tucht uitstraalde, maar waarbij vrijwel iedereen vooruitkwam. Dat stimuleerde hem bovenal: de vooruigang van mensen uit eigen gelederen! Exalto is er m.i. uitstekend in geslaagd niet alleen de heer Kuijt met zijn motiveringen prachtig uit te beelden, maar ook het tijdperk waarover hij schrijft uitmuntend erbij te betrekken. Ergens lqas ik in een krant dat wijlen ds. R. Kok tegenwerkte bij de stichting van 'eigen' scholen. Nou, hij was in Aagtekerke de grote promotor en in Veenendaal sprak men jarenlang van 'de Kokse' school. Niet op dat punt verschilde hij van inzicht en soms van mening met zijn leermeester, wijlen ds. G. H. Kersten. John Exalto, mijn complimenten. Men moest in het RD, die andere, zeer eenzijdige en erg conservatieve socioloog, dr. C. S. L. Janse maar 'met emeritaat' sturen en in zijn plaats o.a. u meer gelegenheid geven met evenwichtige artikelen de krant op te sieren! (5 december 2012).

Titel: Wordt een heer!  Auteur: dr. John Exalto Uitgever: Groen, Heerenveen. Omvang: 520 blz. ISBN: 978-90-8897-049-8. Prijs: € 22,50.

Cees van den Bovenkamp

Voor onze kleinen:

Gene Edwards schreef de bijbelse roman ‘De mémoires van Silas’, een ooggetuigeverslag vanuit de persoon van Silas op de eerste zendingsreis en de gevolgen ervan. De biede apostelen Barnabas en Paulus worden uitgezonden door de gemeente van Antiochië, een christengemeente waarin zowel Joden als heidenen samen één geheel trachten te vormen. Dit Antiochië lag op 25 km. afstand van de haven van Seleucië aan de kust van de Middellandse Zee. Uitgezwaaid door veel gemeenteleden gaan de apostelen met Johannes Marcus als drager en medewerker, op weg naar Cyprus, het geboorte-eiland van de godvruchtige Barnabas, een goed man, zoals ons de Bijbel vermeldt en tevens een godvruchtig man. Na het eiland doorgereisd te hebben en na de bekering van Sergius Paulus, de stadhouder, komt het drietal in een vreselijke storm op zee terecht. Marcus en Paulus blijven in leven, maar het was alles kantje boord. Via Perge, waar nog een gering aantal christenen woont, treden Paulus en Barnabas het gebergte in, met allerlei gevaren vandien. De nog jonge en vreesachtige Marcus keert terug naar zijn moeder. Echter, de beide geroepen apostelen gaan moedig voorwaarts. Ze komen in Antiochië in Klein-Azié, in het gebied van Pisidië en Galatië. Daar bekeert God veel heidenen en ook een aantal Joden. Maar dan barst de vijandschap er los. De apostelen ontvluchten de stad, na er vier maanden zegenrijk gearbeid te hebben. Ze gaan naar Iconium, waar de geschiedenis van Antiochië zich herhaalt. Dan wordt Lystra aangedaan en tenslotte volgt Derbe, waar de godvrezende Timotheus en zijn goedvrezende moeder en grootmoeder wonen. De apostelen keren terug langs dezelfde gemeenten en stellen er de ambten in, zodat er na hun vertrek, ambtelijke leiding is voor de prille gemeenten. Dan komen ze, na veel wederwaardigheden, weer in Antiochië terug. Daar worden zendingsbijeenkomsten gehouden. Ook in Jeruzalem wordt verslag gedaan van de reis. Silas gaat dan met Paulus mee op zijn tweede zendingsreis, daar er, helaas, verwijdering is intstaan tussen Barnabas en Paulus om Johannes Marcus. (7 november 2011).

Titel: ‘De mémoires van Silas’. Auteur: Gene Edwards. Uitgever: Gideon te Hoornaar. Omvang: 245 blz. ISBN: 978-90-6067-874-9. Prijs: € 15,95

Cees van den Bovenkamp

‘Chavah, moeder van alle leven’ is de titel van de novelle die Gideon te Hoornaar uitgaf.  Marijke A. Deege schreef de novelle. Een aangrijpend boekje over de geschiedenis van een joods gezin in de voormalige Sovjet-Unie, ten tijde van het bewind van Chroestjov. Tolja ontmoet zijn geliefde in een park aan de Dnjeprr. De sfeer wordt prima beschreven. Heel veel joodse begrippen komen aan de orde. Achterin het boekje is een lijst met verklarende woorden. Dan, jaren later, in Eretz Jizraël, in 1967, tijdens de Zesdaagse oorlog, komt er een herkenning. Een mannenstem, die ‘sjalom’ zegt en in het Engels, met een duidelijk Russisch accent spreekt tot haar…Ze namen elkaar op…een ogenblik van herkenning…die loop, die stem, dat accent! Die man, dat kan geen voorbijkomende vreemdeling zijn! De moeite waard! (1 december 2011)

Titel: Chavah, moeder van alle leven’. Auteur: Marijke A. Deege. Uitgever: Gideon, Hoornaar. Omvang: 93 blz. ISBN: 978-90-6067-524-3. Prijs: € 9,95

Cees van den Bovenkamp

In de Mozaïek-Junior-serie van Uitgeverij Mozaïek te Zoetermeer kwam uit 'Varkentje heeft koorts', van Nelleke Scherpbier & Ruud Nijman, met illustraties van Marianne Witvliet, de moeder van Nelleke Scherpbier. Met haar aansprekende tekeningen, weet zij het verhaal van Varkentje te verduidelijken. We maken kennis met zuster Sem, die in het ziekenhuis werkt en met dokter Duuk, die de temperatuur opmeet van Varkentje en met een lampje zijn oren, ogen en keel bekijkt. Ook krijgt het zieke Varkentje een prik in zijn vinger. Dat is om zijn bloed te gaan onderzoeken. Dokter Duuk geeft medicijnen mee. Een leuk prentenboek! (22 mei 2012).

Titel: Varkentje heeft koorts'. Auteurs: Nelleke Scherpbier & Ruud Nijman. Illustrator: Marianne Witvliet. Uitgever: Mozaïek, Zoetermeer. Omvang: 32 blz. ISBN: 978-90-239-9408-4. Prijs: € 9,90.

Cees van den Bovenkamp

Groen te Heerenveen gaf in de Artios-serie uit ‘Orde op zaken stellen’ van ds. G. Wassinkmaat, predikant van de Hervormde gemeente te Gameren. Voorheen stond hij in Westbroek, Oene en Hoevelaken. Dit boekje is een bijbelse doordenking van de orde des heils. Het is geschikt om behandeld te worden op Bijbelkringen en mannenverenigingen bijvoorbeeld, maar het leent zich evenzeer voor gebruik thuis. Velen weten niet of nauwelijks wat er bedoeld wordt met de orde des heils. Anderen achten deze kennis en de daaruit verworven praktische vragen en antwoorden totaal overbodig in deze tijd. De Bijbel kent wel terdege de orde des heils. Dat wordt duidelijk gemaakt in het tweede hoofdstuk. Kenmerkend vind ik dat ds. Wassinkmaat in het hele boek zo kort bij de Schrift blijft! Aan de orde komen: verkiezing; roeping; wedergeboorte; rechtvaardiging; heiliging; verheerlijking. Een serie eindnoten en een gebruikte literatuurlijst completeren het geheel. In het hoofdstuk over de verkiezing gaat ds. Wassinkmaat in kortere duidelijke overzichtelijke stukjes nader in op deze zaak. God Zelf verkiest, maar de auteur wijst enerzijds op de overaccentuering van de verkiezing en anderzijds op de overaccentuering van het verbond. Ook de verantwoordelijkheid van de mens in dit alles komt naar voren. Gespreksvragen sluiten ieder hoofdstuk af. Ook te lezen Bijbelgedeelten worden aangewezen tot eventueel nader onderzoek der Schriften.  (9 december 2011).

Titel: Orde op zaken stellen. Serie: Artios-serie. Auteur: ds. G. Wassinkmaat. Uitgever: Groen, Heerenveen. Omvang: 170 blz.  ISBN: 978-90-8897-005-4. Prijs: € 12,50.

Cees van den Bovenkamp

De Banier te Apeldoorn gaf  uit ’t Is lente’, een leuk geïllustreerd voorlees- en doeboek voor onze kleinen. Gelukkig is er de laatste decennia weer meer aandacht op attractieve wijze voor onze kleinen. De oude W. G. v.d. Hulst lanceerde al in de vooroorlogse jaren zijn onvolprezen serie. Echter, een boek als dit met aansprekende tekst, gewoon prima verhaaltjes van Jolanda Dijkmeijer en liedjes en gedichtjes, ook van kwaliteit door Nelleke Scherpbier, vormen een welkome aanvulling in dit genre. Kinderen leren er bloemensoorten mee kennen, maar ook vogelnestjes en vlinders worden herkend. De natuur komt heel dichtbij! Schattige plaatjes sieren het geheel, o.a. op blz. 32 en 33. De kids leven mee als de eieren uitkomen. O, wat is alles toch mooi en spannend. Ineens loopt er een kuikentje! Kleuters genieten ervan, zondermeer! Nu is de lente aan de beurt. De andere jaargetijden volgen nog. Aanschaffen dit boekje!

Titel: ’t Is lente! Serie: Kleuterserie over de seizoenen (deel 1). Uitgever: De Banier, Apeldoorn. Auteur: Jolanda Dijkmeijer. Illustraties: Marijke Duffhauss. Liedjes: Nelleke Scherbier. Gebonden boekje. Omvang: 61 blz. ISBN: 978-90-336-0840-7. Prijs: € 12,90

Cees van den Bovenkamp

De Banier gaf ook uit in de serie ‘Zie het verhaal’ (verhalen uit de Bijbel getekend) het negende deeltje: ‘De wijze en de dwaze bouwer’. Prachtige tekeningen van Adri Burghout, met weinig tekst erbij, vertellen de gelijkenis van de wijze en de dwaze bouwer. Achterin elk deel staat een uitleg bij de afbeeldingen, evenals een verklaring van de gelijkenis. Voor kleinere kinderen is dit een uitstekend middel om delen van de Bijbel zich eigen te kunnen maken.

10 augustus 2010

Zie het verhaal  - deel 9. De Banier, Apeldoorn. Vanaf 4 jaar. Omvang:  30 blz. ISBN: 978-90-336-08193. Prijs: € 12,95.

Cees van den Bovenkamp

“Brieven voor jou” is een serie, samengesteld door Andrea van Hartingsveldt-Moree en uitgegeven door '‘De Banier'’ te Apeldoorn. Deze serie biedt aan ouders en opvoeders een handvat om met kinderen stil te staan bij gelezen Bijbelgedeelten. Deel 4 gaat over de brieven van Paulus aan de gemeenten van Galatië en Efeze. Eerst wordt iedere keer een stukje van het te lezen gedeelte uitgelegd. Dan volgen er een aantal reproducerende vragen, bedoeld voor met name jongere kinderen. Daarna komt er een Doe&Denkvraag voor oudere kinderen. Ook is steeds een psalmvers opgenomen in de 25 stukjes die het boek biedt. De auteur is moeder van vijf kinderen en studeerde pedagogiek. Enkele landkaartjes en een tijdbalk completeren het geheel. (10 augustus 2010)

Brieven voor jou, deel 4. Auteur: Andrea van Hartingsveldt-Moree. Uitgever: “De Banier” te Apeldoorn. Omvang: 120 blz. ISBN: 978-90-336-08209. Prijs: € 13,95.

Cees van den Bovenkamp

Jolanda & Noreen Dijkmeijer schreven ‘Kleine Samuël’ als eersteling in een ‘Serie verhalen voor jou’ die ze gaan opzetten. ‘De Banier’ te Apeldoorn gaf het boekje uit. De doelgroep is peuters en kleuters vanaf 2 jaar. De sprekende illustraties zijn gemaakt door Willeke Brouwer. De tekst volgt het Bijbelverhaal op de voet, maar het sterkste punt vind ik dat de schrijfsters korte zinnen gebruiken. Dan komt het meestal bij deze doelgroep goed aan. Dat was in de jaren vijftig al zo, met de ‘Verhalen voor onze Kleinen’ van W. G. v.d. Hulst sr. Hoe korter en eenvoudiger de zinnen, hoe beter ze begrepen worden.Ons kleinzoontje van 2 genoot in ieder geval van de woorden, maar óók van de plaatjes erbij. Daarom is een compliment aan Willeke Brouwer zeker op z’n plaats. Neem en lees. Een aanwinst, ook voor kinderdagverblijven en de jongste kleuters op de basisscholen. De moeite waard! (14 december 2010)

Titel: ‘Kleine Samuël’. Auteurs: Jolanda en Noreen Dijkmeijer. Uitgever: ‘De Banier’, Apeldoorn. Omvang: 17 blz. Prijs: € 7,90. ISBN: 978-90-336-0944-2.

Cees van den Bovenkamp

‘De Banier’ te Apeldoorn gaf uit deel 8 uit de serie ‘De avonturen van Han en Hanneke’. De auteur van deze serie is Geesje Vogelaar-van Mourik. Dit deel kreeg de titel mee: ‘Daar zijn Han en Hanneke weer’. De beide kinderen beleven weer van alels. Het begint met het feest van Han z’n verjaardag. Hij krijgt een grote doos lego van zijn ouders, van zijn zusje Janneke ontvangt hij een mooie balpen met zijn eigen naam er op geschreven. Ook op school mag hij trakteren en de klassen rondgaan. Maar…hij is vergeten de cake, die mama gebakken heeft, mee te nemen. Als hij teruggaat naar huis, is alles op slot. De buurvrouw, die ook een sleutel van hun huis heeft, brengt uitkomst. Han mag op zwemles. Han is getuige van een ongeluk dat plaatsvindt. Op school krijgen ze EHBO-les, dat komt goed van pas. Na een kleine ruzie, gaan Han en Hanneke toch samen op pad om stroopwafels te verkopen. Later wil Han een bril omdat dat zo deftig staat als je wilt gaan studeren. Hij vindt handvaardigheid wel een heel mooi vak. In de knikkertijd doen Han en Hanneke volop mee. Ze zijn dikke vriendjes, die Han en Hanneke. Dat blijkt aan heel veel dingen ook in dit deeltje. Vlot geschreven! (18 april 2011).

Titel: Daar zijn Han en Hanneke weer, deel 8. Auteur: Geesje Vogelaar-van Mourik. Uitgever: De Banier, Apeldoorn. Omvang: 104 blz. ISBN: 978-90336-2589-3. Prijs: € 7,50.

Cees van den Bovenkamp

‘Joost en de DX-70’ is de titel van een prentenboek voor onze peuters, kleuters en jongere kinderen. ‘De Banier’ gaf dit boek uit. Het boek, gebonden en geheel in kleur, laat ons Joost zien. Hij vindt een rode fiets, met drie wielen en een bakje achterop. Joost lapt de fiets een beetje op. Zijn pappa zorgt voor een nummerbordje, DX-70. De fiets voert Joost door alle jaargetijden heen. Er staat bij iedere nieuwe plaat een verhaaltje, dat voorgelezen kan worden, maar ook naverteld in nog iets eenvoudiger taal, zodat ook de allerkleinsten al goed meeluisteren. Een aantrekkelijk boek! (14 december 2010)

Titel: ‘Joost en de DX-70’. Auteurs: Christine Stam & Jet van der Horst. Uitgever: ‘De Banier’,  Apeldoorn. Omvang: 32 blz. Prijs: € 11,95. ISBN: 978-90-336-0925-1.

Cees van den Bovenkamp

Het volgende leuke prentenboek heet: ‘Dag Worm!’en is getekend en verteld door Linda Bikker. De tekst is op rijm geschreven en de illustraties zijn erg aansprekend en vrolijk van aard. Jort pakt een worm, die hij ontdekt in de tuin. Hij gaat er mee spelen. Maar plotseling is de worm weg. Wat is ermee gebeurd? O, wat erg! Jort ziet de worm voor het raampje van de wasmachine. Hoe loopt dat af? (14 december 2010)

Titel: ‘Dag Worm!’. Auteur en tekenaar: Linda Bikker. Uitgever: ‘De Banier’, Apeldoorn. Omvang: 24 blz. Prijs: € 12,90. ISBN: 978-90-336-0868-1.

Cees van den Bovenkamp

Linda Bikker verzorgde het bij ‘De Banier’ te Apeldoorn uitgekomen prentenboek ‘Rommel op de boerderij’. De kleintjes vanaf drie tot zeven smullen ervan. Sprekend zijn de tekeningen, waarop naast de boerin, die alles schoongemaakt heeft, de dieren aan bod komen. Herkenbaar voor veel kinderen, die op het platteland wonen of in een stad wel eens een kinderboerderij bezoeken met hun ouders. De koe, het varken, de pony, de haan en de kip met enkele kuikens, de geitenbok, de hond en de kat, maar ook de kleine muis, ze komen allemaal aan bod. Maar...wat maken ze zichzelf toch weer vuil. Je kunt er makkelijk zelf als (o)pa of (o)ma vragen bij stellen, waardoor de opmerkzaamheid van de jonge meelezer getest wordt. Een leuk en vrolijk boekje!     (3 oktober 2011).

Titel: Rommel op de boerderij. Auteur: Linda Bikker. Prentenboek. Gebonden. Omvang: 30 blz. Uitgever: De Banier, Apeldoorn. 978-90-336-30507. Prijs: € 9,90.

Cees van den Bovenkamp

Jolanda Dijkmeijer schreef het laatste doeboek in de serie jaargetijden. Nu gaat het over de winter. De titel ‘’t Is winter’ is logisch daarbij. De liedjes en gedichtjes zijn gemaakt door Nelleke Scherpbier en de illustraties werden verzorgd door Marijke Duffhaus. Luuk en Lianne beleven heel wat winterse avontuurtjes. Ze merken dat ijs gevaarlijk kan zijn, als Bas de hond ermee op uittrekt. Oom Wiebe trekt mee naar de slootkant. Poffertjes eten in de sneeuw, met een recept erbij van winterpoffertjes van Nelleke Scherpbier. Ook merken Luuk en Lianne dat wachten soms heel lang kan duren en dat geduld beoefenen niet altijd makkelijk iz. Maar, als de vijver bevroren is en er volop geschaatst kan worden, doen papa en ome Wiebe ook mee en komt mama kijken. Een vrolijk en leuk voorlees- en doeboekje. (7 december 2011).

Auteur: Jolanda Dijkmeijer. Titel: ’t Is winter!  Uitgever: De Banier, Apeldoorn. Omvang: 64 blz. 978-90-336-4049-1. Prijs: actieprijs t/m 31 december 2011: € 9,95. Daarna: € 12,90.

Cees van den Bovenkamp

In aansluiting hierop vermelden we hierbij dat bij ‘De Banier’ nog een winterboek verscheen onder de titel ‘Bob en Anne: winterboek’. Het boek is samengesteld door Rika Beunk-de Jong. Puzzels, strips, verhalen, kleurplaten en nog veel meer staat er op de titelpagina. En dat klopt! Ken je Tim en Terry nog, die veel avonturen beleefden? De beren, zo leuk getekend door Jaap Kramer. We treffen ze in dit boek opnieuw vele keren aan met hun winterbelevenissen. Agnes Lemstra-de Boer verzorgde de avontuurlijke verhaaltjes van de twee vrolijke, maar soms o zo domme beren. Vragen over de kerkgeschiedenis, de vaderlandse geschiedenis (enkele keren), het Nieuwe Testament en nog meer dingen komen aan bod. Er staan een serie mooie verhalen in. Ook een paar prachtige vrije kerstverhalen. Aan te bevelen voor jufs en meesters, die er eentje moeten uitzoeken voor het kerstfeest in de kerk. Hoe kunnen we vogels de moeilijke winterperiode door helpen? Dierenpuzzel, een spreekwoordenpuzzel en nog veel meer. En dan die prachtige kleurplaten over de wintertijd! Je kunt je uren vermaken met dit mooie boek, dat vooral gericht is op kinderen van de lagere schoolleeftijd (6 tot 12 jaar). Knutselwerkjes, recepten voor het maken van lekkere dingen. Wie zou er nu niet smullen van dit fraaie boek? Gauw kopen! Het is de moeite waard!   (7 oktober 2011).

Titel: Bob en Anne winterboek. Samengesteld door: Rika Beunk-de Jong. Paperback. Omvang: 192 blz. Uitgever: De Banier, Apeldoorn. 978-90-336-3051-4. Prijs: € 9,95 (een koopje!)

Cees van den Bovenkamp

Bij 'De Banier' te Apeldoorn verscheen , Mama Sara', een Bibjels verhaal- en kijkboek van Jolanda & Noreen Dijkmeijer. De illustraties werden verzorgd door Willeke Brouwer. In grote trekken wordt ons verteld dat Sara met haar man Abram meegaat naar het land dat God hen zal wijzen. Eindelijk komen ze daar aan, in een groen en vruchtbaar land. Aan Abram en aan Sara heeft de Heere beloofd om hun nakelingen te doen zijn als zand aan de oever der zee en als de ontelbaar vele sterren die aan de hemel staan. Sara wordt al oud, al zo oud als een grootmoeder. Als er dan op een keer drie mannen bij Abram op bezoek komen en aan haar man wordt meegedeeld dat Sara over een jaar een zoon zal hebben, lacht ze daarom. Toch gebeurt het. Wat God belooft gebeurt altijd! Ook het wonder van de geboorte van Izak! (24 oktober 2012)

Titel: Mama Sara. Auteurs: Jolanda & Noreen Dijkmeijer. Illustraties: Willeke Brouwer. Uitgever: De Banier, Apeldoorn. Omvang: 17 blz. ISBN: 978-90-336-3306-5. Prijs: € 7,90.

Cees van den Bovenkamp

Een alleraardigst prentenboek van Linda Bikker kreeg de titel mee 'Dieven in de dierentuin'. De Banier te Apeldoorn verzorgde de uitgave. Roos, een klein meisje, gaat met papa een dagje naar de direntuin. Ze nemen koekjes en fruit mee. Eerst komen ze langs de olifanten. Eén olifant grabbelt iets etenswaar uit papa's rugtas. Bij de giraffen is er eentje die de druiven meepikt. Een aap pakt een banaan weg en een zeeleeuw een potje met haring. De leeuw pikt worst en spek af van een boterham en de vleermuis neemt een mandarijn weg. Als ze bij de zebra's komen, worden de boterhammen weggepakt. En de bruine beer krijgt de kruimels die nog in de nu lege tas zitten. Wat een dieven allemaal! Maar, Roos en papa eten tenslotte patat met een ijsje na! (24 oktober 2012).

Titel: Dieven in de dierentuin. Tekst en illustraties: Linda Bikker. Uitgever: De Banier, Apeldoorn. Omvang: 24 blz. ISBN: 978-90-336-3316-4. Prijs: € 9,90

Cees van den Bovenkamp

Diverse auteurs schreven ‘Kumi de schoenpoetser en andere verhalen’, uitgekomen bij ‘De Banier’ te Apeldoorn. De verhalenbundel is geschreven i.v.m. het feit dat er in 2011 voor de honderdste keer een zendingsdag plaats vond, uitgaande van de GZB (Gereformeerde Zendings Bond) in de PKN. Die jaarlijkse zendingsdagen vormen en vormden in het verleden hoogtepunten in het zending bedrijven van de Gereformeerde Bond in de voormailge Hervormde kerk, thans is men aangesloten bij de PKN. Veel toespraken zijn er al gehouden in de Driebergse bossen. Ook gebeurde er wel eens iets tragisch toen wijlen ds. Jongebreur in de jaren twintig van de vorige eeuw kort nadat hij in een taxi gezeten, vertrokken was naar zijn woonplaats Veenendaal, raakte de auto onklaar doordat de chauffeur Gijs Beukhof over een grote uitstekende boomwortel reed. Ds. Jongebreur, de toenmalige voorzitter van de GZB, verongelukte daarbij. Ook het feit dat wijlen de zendeling, predikant, ds. Anthony Arie van de Loosdrecht die op Celebes werkte, werd vermoord, nog maar enkele jaren na zijn uitzending namens de GZB, was een tragisch gebeuren. Het werk van de GZB is echter ook zeer rijk gezegend. De moordenaar van ds. Van de Loosdrecht kwam later tot bekering. Zo zijn er wonderen van genade gebeurd. In een zestal zendingsverhalen wordt verteld hoe de Heere nog werkt. Aan één van de verhalen ontleent het boek zijn titel. Dat is het verhaal van Koemi de schoenpoetser, die mag gaan leren op een zendingsschool. Ontroerend is het verhaal dat ds. C. van den Berg, zelf werkzaam in de zending, schreef onder de titel die alles verklaart: ‘Weggelegd en toch gevonden…’ Er is een verhaal dat zich afspeelt in Japan, een verhaal dat gebeurt in Kameroen, vanouds een zendingsterrein van de GZB, een verhaal in Thailand en een verhaal in Indonesië, waar de GZB ook zijn zendingsposten heeft. Een leerzaam en mooi herdenkingsboekje voor jong en oud, maar bijzonder toch wel voor de jongeren om zo de zendingsliefde te helpen bevorderen. (7 oktober 2011).

Titel: Kumi de schoenpoetser en andere verhalen. Diverse auteurs. Gebonden. Omvang: 92 blz. Uitgever: De Banier, Apeldoorn. 978-90-336-3090-3. Prijs: € 7,90.

Cees van den Bovenkamp

Zestig jaar geleden vond de vreselijke ramp plaats van 1953. In de nacht van 31 januari op 1 februari voltrok zich een nationale ramp. Daarover schreef mevr. A. Vogelaar-van Amersfoort het aangrijpende kinderboek 'Op een strobaal'. 'De Banier' gaf het boek uit. Dineke en haar broer Leen hebben op zaterdagmiddag van 31 januari nog een pannetje soep naar opa gebracht. Wat stond er een harde stormwind! Die nacht gebeurde er iets verschrikkelijks. De dijken braken, ook bij hun dorp. Ze gingen met papa en mama naar de zolder. Maar...ze gaan drijven en komen terecht op een strobaal, waartegen eerst een dode koe lag. Het koeienlijf schoot los en toen kwam zij samen op die baal terecht, temidden van de woedende golven. Uiteindelijk komt er redding als de strobaal tegen een dijklichaam aan botst. Twee handen grijpen Leen en daarna zijn zisje vast. Ze krijgen versterkende brandewijn. Hun ouders en hun kleine broertje Hansje zijn nergens te bekennen. Waar zouden die toch zijn? Dineke is erg verzwakt. Ze heeft ook koorts. Ze wordt naar een ziekenhuis gebracht. Leen melkt nog een koe, dat heel goed van pas komt. Na een paar moeilijke dagen wordt het gezin weer herenigd. Een mooi, deels waar gebeurd verhaal! (23 februari 2013).

Titel: Op een strobaal. Auteur: A. Vogelaar-van Amersfoort. Uitgever: De Banier, Apeldoorn. Omvang: 93 blz. ISBN: 978-90-336-3411-6. Prijs: € 9,95

Cees van den Bovenkamp

‘De Banier’ gaf een alleraardigst boekje voor peuters en jonge kleuters, dat de titel ‘Thomas toch!’ meekreeg. Auteur is Gisette van Dalen en de illustraties werden verzorgd door Willeke Brouwer. Thomas, een peuter, zit in de onderzoeksfase. Hij verzint van alles en nog wat en doet veel kattenkwaad. Hij snoept van de jam; wil de bloemen water geven, maar giet niet goed; laat koekjes uit de koektrommel vallen; speelt op de piano door met zijn voeten over de toetsen te lopen; hangt mamm’s dure ketting om zijn nek; speelt zelf voor kapper en doet nog meer van die stoute dingen. Op iedere bladzijde tref je onderaan het refrein aan: Thomas, Thomas, stop je gauw? Anders word ik boos op jou!  Behalve op de laatste bladzijde…dan ligt hij lief te slapen. Herkenbaar voor peuters en jonge ouders! 921 december 2011).

Titel: Thomas toch! Auteur: Gisette van Dalen. Uitgever: De Banier, Apeldoorn. Omvang: 32 blz. ISBN: 978-90-336-3084-2. Prijs: € 7,90

Cees van den Bovenkamp

Berthe Verheij schrijft boekjes over Mirt in de serie ‘Ik ben Mirt’. ‘De Banier’ brengt de serie op de markt. Dit tweede deel vertelt ons over de klas waarin Mirt zit. Suus is jarig en trakteert op lekkere soesjes. Maar…Mirt mag geen melk en dus ook geen soesjes.  Wel mag ze melk van soja gemaakt. Nou, ze wordt uitgenodigd op het feest van Suus. Ook juf viert haar verjaardag. Er zitten pedagogische lesjes in het boek verweven. Over alergie. Daarover kun je met de klas prima doorpraten, want op de laatste twee pagina’s staan tips over verder praten en doorpraten over dit onderwerp met de kinderen (uit je klas). (14 december 2010)

Titel: ‘Mirt mag geen melk’. Auteur: Berthe Verheij. Uitgever: ‘De Banier’, Apeldoorn. Omvang: 32 blz. Prijs: € 7,95. ISBN: 978-90-336-0897-1.

Cees van den Bovenkamp

Nog een boekje uit een serie, namelijk de serie ‘Tim en Tes’ (een tweeling) heet ‘Tim wil niet naar de dokter’. De auteur is Linda Bikker. ‘De Banier’ gaf ook dit deeltje uit. Tim is tijdens het fietsen van zijn fiets gevallen. Dat kwam vooral omdat hij met zijn handen los van het stuur reed. Hij valt met zijn hoofd op een stuk van een steen. Mamma wil met hem naar de dokter. Maar Tim spartelt enorm tegen. Hij wil absoluut niet geprikt worden. Toch moet hij mee, tegen wil en dank. ’t Valt reuze mee. De dokter plakt de wond, maar geeft Tim geen prik. Allemaal  leuke verhaaltjes, korte zinnen, fleurige illustraties erbij. Wat wil je nog meer? (14 december 2010)

Titel: ‘Tim wil niet naar de dokter’. Auteur: Linda Bikker. Uitgever: ‘De Banier’, Apeldoorn. Omvang: 32 blz. Leesniveau: 3. Prijs: € 8,95. ISBN: 978-90-336-0927-5.

Cees van den Bovenkamp

'Kerstfeest in de wildernis' van mevr. A. Vogelaar-van Amersfoort kwam uit bij De Banier te Apeldoorn. Er staat een blokhut midden in de bossen van Amerika. in die hut wonen Tom en zijn ouders en zijn tweelingbroertjes Bert en Bob. Dan komt er een grote sneeuwstorm die het gebied in de omgeving van de blokhut teistert. Tom is bijzonder teleurgesteld als dat gebeurt. Want, nu kan zijn vader er niet op uit, zoals andere jaren wel het geval was vlak voor kerst, om een hert te schieten. Dan doet Tom iets gevaarlijks en ondeugends. Hij trekt er zelf op uit met het geweer van zijn vader bij zich. Een angstig avontuur volgt. Hoe zal dat aflopen?  En...er is toch een hert met kerst gevonden. Waar en hoe? Allemaal vragen waarop je de antwoorden kunt lezen in dit mooie jeugdboek. Een prachtig boek voor scholen en zondagsscholen om uit te delen met het aanstaande kerstfeest. (12 oktober 2012)

Titel: Kerstfeest in de wildernis. Auteur: A. Vogelaar-van Amersfoort. Uitgever: De Banier, Apeldoorn. Omvang: 130 blz. ISBN: 978-90-336-3321-8. Prijs: € 8,95.

Cees van den Bovenkamp

Een ander boek van mevr. A. Vogelaar-van Amersfoort, dat eveneens bij De Banier te Apeldoorn is verschenen, kreeg de titel 'Soldaat in een ander leger' mee. Het handelt over een tweeling, twee jongens, Thijs en Gijs, die in hun jonge jaren allerlei kattenkwaad uithalen. Helaas is er in die tijd, de Napoleontische jaren in ons land, geen geld voor de beide knapen om een school te kunnen bezoeken. Ze zijn weeskind. Als ze 16 jaar zijn geworden, treden ze in dienst van het leger van de grote Napoleon. Met duizenden andere jonge soldaten trekken ze naar Rusland, waar hen grote ontberingen wachten. De ijzige Siberische winterkou maakt van heel hun soldatenavontuur een groot dramatisch gebeuren. Het is zelfs zo erg, dat ze allebei gevangen genomen worden door de Kozakken. Als ze weer vrijgelaten worden na een poosje, keren ze ontredderd terug naar Nederland. Zij zijn een paar van de zeer weinigen die teruggekeerd zijn. Dan raken ze opnieuw betrokken bij een veldslag, namelijk bij de Slag van Waterloo, waar Napoleon 'zijn Waterloo' vindt. Daar gebeurt ook iets heel moois, een wonder van genade. Thijs leert daar om geen keizer meer te dienen, maar een andere Koning, namelijk de Koning der Koningen. Een heel goede strekking in dit boeiend beschreven jongensboek, voor jongens vanaf 12 jaar. (12 oktober 2012).

Titel: Soldaat in een ander leger. Auteur: A. Vogelaar-van Amersfoort. Uitgever: De Banier, Apeldoorn. Omvang: 132 blz. ISBN: 978-90-336-3297-6. Prijs: € 11,95.

Cees van den Bovenkamp

De Banier gaf uit 'Slaaf voor één seizoen' van Nellie Vermaat. Het verhaal gaat over Nuno Eisenbaum, een Poolse jongen, die met zeven volwassen mannen uit zijn dorp naar Nederland gaat om daar geld te verdienen. Er wordt geknoeid met zijn paspoort. Nuno wordt zodoende twee jaar ouder verklaard dan hij in werkelijkheid is. Otto, Michael, Anton, Lukasz en Chrystof proberen de jonge jongen flink uit te buiten. Als hij aangekomen is, valt hem het verblijf in Nederland bar tegen. Het onderkomen, waar ze verblijf houden en de werkomstandigheden zijn heel anders dan hij zich had voorsgesteld. Hij wordt boos op de mannen die hem meegenomen hebben om hem te laten uitbuiten. Hij verandert van een gevoelige boerenjongen in een totaal onverschillige fabrieksarbeider. Hij probeert te ontvluchten. Met hulp van Angela lukt hem dit ten slotte. Hij ontsnapt en komt na een spannende tocht weer thuis. Als eerste ontmoet hij zijn broer Thomasz en al gauw ook de rest van de familie en Hanka, naar wie hij erg verlangde. (16 oktober 2012)

Titel: Slaaf voor één seizoen. Auteur: Nellie Vermaat. Uitgever: De Banier, Apeldoorn. Omvang: 155 blz. ISBN: 978-90-336-3296-9. Prijs: € 9,95.

Cees van den Bovenkamp

'Gekleurde ballonnen' is de titel van het boek van  Ingrid Medema, dat ook al bij De Banier te Apeldoorn uitgekomen is. Thomas, een jongen uit groep 6 maakt minder leuke dingen mee. Zijn vader vertrekt op een dag naar de boerderij van opa en oma, een klein eindje buiten het dorp, terwijl zijn moeder gewoon thuis achter blijft. Zijn ouders hebben vaak ruzie. Dat heeft Thomas al lang door. Hij wil niet dat andere kinderen uit zijn groep dit merken, van die verhuizing van papa.  Alleen Luuk, zijn beste vriend, deelt hij dit geheim mee. Op de boerderij beleven de twee jongens van alles. Opa werkt aan het opknappen van een oude skelter; er worden twee kleine cavia's geboren. Daar komt er een nieuw meisje in de klas. Ze heer Bente en woont kort bij de boederij van opa en oma. Ze fietst mee naar school met Thomas. Thomas vertelt haar van de leuke kleine cavia's. Ze is een en al belangstelling en zorgt ervoor dat zij als eerste de cavia's mag zien, nog voordat Luuk ze heeft gezien. Daardoor ontstaat er weer narigheid tussen Luuk en Thomas. Thomas mag bij Bente komen spelen. Het meisje brengt Thomas op een goed idee...een idee waar ballonnen aan te pas komen. Als Thomas weer een keer bij zijn mama logeert, merkt hij als kind dat er verbetering is gekomen. De therapeute verlaat net het huis als Thomas er komt. Dan volgt kort daarna een mooi samenzijn van papa, mama en Thomas. (12 oktober 2012).

Titel: Gekleurde ballonnen. Auteur: Ingrid Medema. Uitgever: De Banier, Apeldoorn. Omvang: 108 blz. ISBN: 978-90-336-3294-5. Prijs: € 9,95.

Cees van den Bovenkamp

Een prentenboek over de doop kreeg de titel ‘Een jurk voor Judy’ mee. Auteur is de Nunspeetse schrijfster Ada Schouten-Verrips. Ze voert ons mee in 10 korte stukjes naar wat er zoal plaatsvindt bij de Doop. Mamma laat Mark een fotoalbum zien waarin hij zelf ook in een jurk is gefotografeerd, namelijk toen hij gedoopt moest worden. Ook oma praat met Mark over de lange, witte jurk die aan de kastdeur hangt. Mark krijgt onderwijs over allerlei zaken rond de Doop, maar vooral ook over de betekenis van de Doop. Dat is knap gedaan door Ada Schouten. Mark mag mee naar de kerk met oma en wandelt na de Doopsbediening met oma terug naar huis. Zijn ouders krijgen een doopkaart mee na de dienst. Een goed boekje voor doopouders en grootouders! (14 december 2010)

Titel: ‘Een jurk voor Judy’. Auteur: Ada Schouten-Verrips. Uitgever: ‘De Banier’, Apeldoorn. Omvang: 24 blz. Prijs: € 11,95. ISBN: 978-90-336-0941-1.

Cees van den Bovenkamp

Erica Stuut schreef het eenvoudige boekje 'Het Kindje in de stal', dat uitgegeven werd bij De Banier te Apeldoorn. De illustraties zijn van Atie Dijkshoorn. Vanuit een drietal invalshoeken wordt aan de peuters en de kleuters verteld over de geboorte van de Heere Jezus en wat ons door de Bijbel daarover verteld wordt. Eerst valt het licht over de geboorte in de stal, vanuit Lukas 2 : 1-7. Aan het eind van elk verhaal wordt een lied vermeld. Zo ook hier: 'In Bethlehems stal...' Dan maken we kennis met de herders in het veld, die de blijde boodschap horen en op weg gaan naar de stal. Gezongen wordt dan: 'Komt allen tezamen, jublend van vreugde...' Ten slotte maken we kennis met de oude Simeon en zingen we: 'Een licht zo groot, zo schoon...' Aanbevolen voor ouders van peuters en kleuters en voor de laagste groepen van de basisschool! (14 november 2012).

Titel: Het Kindje in de stal. Auteur: Erica Stuut. Uitgever: De Banier, Apeldoorn. Omvang: 24 blz. ISBN: 978-90-336-3212-9. Prijs: € 9,95.

Cees van den Bovenkamp

De kleuterserie ‘De vier seizoenen’ is in opbouw. De lente is al verschenen, evenals onlangs de herfst. Jolanda Dijkmeijer is bezig deze serie verder gestalte te geven. ‘De banier’ te Apeldoorn gaf de boeken uit. Gedichtjes en liedjes, die er in elk deeltje staan, zijn afkomstig van Nelleke Scherpbier uit Waarde. Ook staan er tips in hoe je sommige dingen kunt maken van herfstprodukten, zoals paddestoelen, blaadjes enz. Luuk en Lianne beleven in de herfst avonturen. Lianne fladdert door de kamer. Ze doet de wind na. Maar o, wat is dat? Door al die kouwe drukte valt opeens mamma’s mooie vaas van de tafel. Kapot! De voorleesverhalen zijn aantrekkelijk en leerzaam. Oom Wiebe komt af en toe met goede ideeën. Al met al een heel aardig boekje! (14 december 2010)

Titel: ’t Is herfst. Auteur: Jolanda Dijkmeijer. Uitgever: ‘De Banier’, Apeldoorn. Omvang: 64 blz. Prijs: € 12,90 ISBN: 978-90-336-0895-7.

Cees van den Bovenkamp

In aansluiting op bovenstaande geven we u door dat Jolanda Dijkmeijer eveneens ‘ ’t Is lente’ al klaar heeft gemaakt. De opzet is hetzelfde als bij het boek over de herfst. Lianne zoekt nu naar een vogelnestje met hulp van haar broertje Luuk. Oom Wiebe heeft een mooi idee. Ze zoeken samen naar kikkerdril. Uiteindelijk blijkt dat de kikker toch het best thuis is in het slootwater. Ook in dit deeltje staan knutselideeën, recepten, liedjes en gedichten en gaat het nog over lammetjes, poten en zaaien. Leuke boekjes voor de kleuterklassen en om zelf te hebben! (21 december 2010)

Titel: ’t Is lente. Auteur: Jolanda Dijkmeijer. Uitgever: De Banier, Apeldoorn. Omvang: 64 blz. Prijs: € 12,90. ISBN: 978-90-336-08407.

Cees van den Bovenkamp

’Het geheim in de grond’, geschreven door Marjanne Hendriksen verscheen onlangs bij ‘De Banier’ te Apeldoorn. Het verhaal speelt op de znedingsvelden in Zambia, waar de schrijfster zelf werkzaam is namens de GZB. Daarmee kent zij de aspekten van een zendingsterrein en de omgeving waarin alles zich afspeelt goed. Luka, een jongetje van acht, wil dolgraag naar school. De school van de blanken, wel te verstaan. Daar heb je een uniform voor nodig en je moet toegelaten worden. Dat kan als je acht jaar bent geworden. O, wat wil hij graag! Met nieuwe schoenen aan komt hij bij de school aan. Maar de school is dicht. Samen met Tisa, een vriendinnetje van zijn leeftijd, worden heel wat avontuurtjes beleefd. Ook gaan ze elke week naar de kinderclub met de witte juf, die zo mooi vertelt uit het Grote Boek, de Bijbel. Dan ontdekt Luka iets in de grond, een witte fles met vloeistof er in. Dat spul is heel gevaarlijk. Op een keer moet hij op een zondag naar de buurvrouw. Want, papa is erg ziek. Zou hij gedronken hebben van dat vreemde spul? Er komt een auto met een witte dokter naar de boerderij. De dokter vertelt de witte man dat het niet gelukt is om papa nog te redden. Papa is gestorven. Wat een verdriet! Er wordt afscheid genomen van papa, die begraven wordt. (23 maart 2011).

Titel: Het geheim in de grond. Auteur: Marjanne Hendriksen. Uitgever: De Banier, Apeldoorn. Omvang: 96 blz. ISBN: 978-90336-0926-8. Prijs: € 7,95.

Cees van den Bovenkamp

Mevrouw J(annie) Kranendonk-Gijssen uit Nunspeet, de vrouw van de hoofdredacteur van het Reformatorisch Dagblad, de heer Kranendonk, schreef op boeiende wijze het levensverhaal van Guido de Brès (1522-1567) onder de titel ‘De geheime brief voor de koning’. De kern van het verhaal is de geloofsdaad die De Brès verricht als hij in de nacht van 2 november 1581 een verzegeld pakketje over de muur van het kasteel in Doornik gooit. In het pakje zit de Nederlandse Geloofsbelijdenis (of Confessio Belgica) die Guido de Brès heeft opgesteld. Daarin staan de 37 geloofsartikelen, zoals ze met name in kerken en gemeenten waar nog drie keer kerk wordt gehouden, veelal ’s middags worden voorgelezen. Het geschrift is bedoeld geweest voor de koning, Philips II. De Brès wil de koning als het ware zeggen: ‘Wij, in uw oog ketters, hebben totaal geen verkeerde bedoelingen met u. Voor ons allen geldt: Vreest God, eert de koning!’ De artikelen vormen één van de Drie Formulieren van Enigheid. Het is uiterst belangrijk dat dit weer eens goed onder de aandacht gebracht wordt, juist ook door het schrijven van dit boekje. Alleen al daarom is het erg nuttig en goed dit boek aan te schaffen voor jezelf en je (klein)kinderen! Complimenten ervoor! (21 december 2010).

Titel: De geheime brief voor de koning. Auteur: J. Kranendonk-Gijssen. Uitgever: De Banier, Apeldoorn. Omvang: 144 blz. Prijs: € 9,90. ISBN: 978-90-336-2935-8.

Cees van den Bovenkamp

Bij 'De Banier' te Apeldoorn kwam uit deel 1 in de serie 'Luister eens!' Dat is een serie met Bijbelse vertellingen over het leven van de Heere Jezus.Erica Stuut schreef de verhalen en Atie Dijkshoorn illustreerde ze. Het eerste deel gaat over een paar wonderen van de Heere Jezus en kreeg dan ook de titel 'Wat een wonder!' mee. Eens stelde een predikant, die erg eenvoudig preekte de vraag in zijn preek: 'Wat is een wonder?' Hij gaf het simpele antwoord: 'Iets wat niet kàn en...toch gebeurt!' De Heere Jezus kan alles. We zijn getuige op de bruiloft te Kana, waar Hij van water wijn maakt. Ook van de opwekking van de dode jongen in Naïn en ten slotte van de wonderbare visvangst. Ieder verhaal sluit af met een psalmvers. De verhalen zijn geschreven voor leerlingen van het speciaal onderwijs, maar m.i. ook geschikt voor jonge(re) kinderen, vanaf 3 jaar tot 7 jaar. Ga hiermee door, De Banier!  (9 juni 2012)

Titel: Wat een wonder.  Auteur: Erica Stuut. Uitvoering: gebonden. Uitgever: De Banier, Apeldoorn. Omvang: 24 blz. ISBN: 978-90-336-3196-2. Prijs: € 9,95.

Cees van den Bovenkamp

Een vervolg op 'Thomas toch!' verscheen bij De Banier te Apeldoorn. Het nieuwe prentenboekje heet: 'Thomas speurneus'. De auteur is weer Gisette van Dalen en de illustraties werden verzorgd door Willeke Brouwer. Thomas speurt voor buurvrouw een uit zijn hok ontsnapt konijntje op; voor papa zijn kwijt geraakte mobiel; voor oma een tas; voor papa een pleister. Hij helpt de postbode met het oprapen van poststukken die gevallenzijn uit de tassen die aan diens omgevallen fiets hingen. Voor mama speurt hij een sleutel op. Knap gedaan allemaal, Thomas! (24 september 2012).

Titel: Thomas speurneus. Auteur: Gisette van Dalen. Illustraies door: Willeke Brouwer. Uitgever: De Banier, Apeldoorn. Omvang: 24 blz. ISBN: 978-90-336-3323-2. Prijs: € 7,90.

Cees van den Bovenkamp

Een kleurrijk en voor peuters en kleuters aantrekkelijk prentenboek van Linda Bikker kwam uit bij De Banier te Apeldoorn. Het boekje kreeg de titel mee: 'Dieven in de dierentuin.' Papa neemt op zekere dag zijn dochtertje Roos mee naar een dierentuin. Ze hebben proviand meegenomen van huis om dat in de loop van hun bezoek op te eten. Brood, koekjes, een banaan, fruit. Papa draagt al dat eten in zijn rugzak. Eerst pakt de olifant er iets lekkers uit; dan pakt een giraffe er druiven uit; de aapjes pikken een banaan weg, een leeuw pakt worst en spek van een boterham af; de vleermuis neemt een mandarijn mee en de zebra's pakken het brood weg. De tekst is op rijm geschreven. Veel kijkplezier! Leuk om voor te lezen voor (groot)ouders. (24 september 2012).

Titel: Dieven in de dierentuin. Auteur en illustrator: Linda Bikker. Uitgever: De Banier, Apeldoorn. Omvang: 24 blz. ISBN: 978-90-336-3316-4. Prijs: € 9,90.

Cees van den Bovenkamp

Een eveneens aantrekkelijk en leuk boekje voor kleuters is: 'Geen tijd voor giraf' van Greetje Kanis-de Weerd. De Banier gaf ook dit boekje uit. Giraf breekt, als ze van de glijbaan glijdt, twee poten en haar staart. Nu ligt ze uit te rusten en bij te komen in een hangmat. Kleine Mier is erg begaan met haar situatie. Vooral als Giraf erover klaagt dat ze nu zelf geen groene blaadjes kan plukken. Dan bedenkt de slimme Mier iets leuks. Ze schrijft een wedstrijd uit onder de dieren. Allen zetten ze zich enorm in. Ieder van hen brengt veel groene blaadjes mee. Die worden aan Giraf gegeven. (24 september 2012).

Titel:Geen tijd voor giraf. Auteur en illustrator: Greetje Kanis-de Weerd. Uitgever: De Banier, Apeldoorn. Omvang: 25 blz. ISBN: 978-90-336-3260-0. Prijs: € 13,95.

Cees van den Bovenkamp

Geesje Vogelaar-van Mourik schreef 'Wat zit er in de emmer?' De Banier te Apeldoorn gaf dit boekje uit. Het gebeurt allemaal in de week tussen kerst en de jaarwisseling. Papa is ook gezellig thuis, als Ron en Roos een bezoekje gaan brengen bij Kim. Kim is bezig met oliebollen te bakken in een schuurtje. Het ruikt erg lekker. Als het deeg net in het vet is, draait Kim de bollen snel om. 'Ze moeten goed bruin worden', vertelt ze. Als ze weer thuis komen, vertellen ze enthousiast wat ze geproefd hebben en hoe de bollen gemaakt zijn. Krokkie, de huispapagaai, begroet hen met zijn bekende 'Daag'. Dan gaan ze op bezoek bij oom Tom. Het wordt een fijne vakantieweek. Ze maken oudjaar mee en op nieuwjaarsdag gaan ze naar buiten, want het heeft gesneeuwd. Papa helpt mee een sneeuwpop te maken. Mama gaat met hen uit sleetje rijden. Ze mogen zelfs meerijden in een echte arresslee. Een bijzonder mooi boekje om zelf al te lezen, als je AVI niveau-3 hebt gehaald. Het is eenvoudig geschreven, in een duidelijke grotere letter gedrukt en leest makkelijk voor onze zes- en zevenjarigen, die net aardig op streek raken met lezen. Een fijn boekje om uit te delen met kerstfeest op de (zondags)school.

Titel: "Wat zit er in de emmer?" Auteur: Geesje Vogelaar-van Mourik. Uitgever: De Banier, Apeldoorn. Omvang: 78 blz. ISBN: 978-90-336-3405-5. Prijs: € 8,50.

Cees van den Bovenkamp

E. Noorlander-van der Laan schreef 'Natalia's grote reis', dat uitkwam bij De Banier te Apeldoorn. Natalia is een meisje dat samen met haar moeder en Baboesjka (oma) woont in Tsjernobil, een stad die getroffen is door een ongeluk in een kerncentrale. Tengevolge daarvan is de lucht en de grond in de stad vervuild. Ook Natalia is vaak ziek. Haar juf Efrossinia heeft een mooi plan: een aantal kinderen mogen naar Nederland om daar een poosje op adem te kunnen komen. Ook Natalia mag daarheen. Ondertussen leest een Nederlands meisje, Jorieke, in de kerkbode dat er een groepje kinderen uit Tsjernobil naar hun dorp komt. Er zijn gastgezinnen nodig. Zij verlangt ernaar dat ook zij een Russisch kind in huis zullen krijgen. En...eindelijk is het zo ver. Twee maanden lang komt er een meisje bij hen wonen. Het begin van een prachtige tijd en een mooie vriendschap. Met spanning wordt uitgekeken naar de komst van Natalia. De meisjes hebben plezier en Natalia en andere Russische meisjes leren fietsen. Ook wordt er een soort krant, bestaande uit een briefwisseling in het leven geroepen, die de naam 'Het Tsjernaaltje krijgt. Aan tafel wordt het 'Onze Vader' in de Russische taal uitgesproken. Zo breekt de laatste week ten slotte aan. Natalia krijgt op een nacht vreselijke kiespijn en staat bij mama Ria aan haar bed. Dan komt de terugkeer naar Belarus. Er wordt hartelijk afscheid genomen en de dominee leest in het kerkelijke verenigingsgebouw Psalm 121. Gezongen wordt vers 4 van die psalm. Dominee geeft de vertrekkende kinderen in het Russisch de zegen mee. Met heel wat foto's ter herinnering bij zich komt Natalia weer thuis, bij haar eigen moeder, bij haar broertje Pavel en bij Baboesjka. (24 september 2012).

Titel: Natalia's grote reis. Auteur: E. Noorlander-van der Laan. Uitgever: De Banier, Apeldoorn. Omvang: 134 blz. ISBN: 978-90-336-3318-8. Prijs: € 9,95.

Cees van den Bovenkamp

Freek & Gerdien aan de slag voor het goede doel' van Jannie Koetsier-Schokker, een waargebeurd verhaal, verscheen als het vierde deel in de Freek & Gerdien-serie van De Banier te Apeldoorn. Freek en Gerdien beleven weer van alles. Ze gaan twee jonge herdershondjes uitzoeken, maar ze vergeten hun blinde vriend Lucas gelukkig niet. Ook bij hem komen ze op bezoek. Ze staan er met z'n allen van te kijken dat de blindegeleidehond van Lucas, Tybo, heel veel kan. Dan komt er een Roemeense jongen bij Gerdien op de boerderij logeren. Het is Sandor. Hij vertelt in de klas van Freek en Gerdien over zijn werk in het kindertehuis in Roemenië en wordt daarbij uiteraard vertaald. Juf wil graag met haar klas meehelpen om een project op te zetten voor Roemenië. Ze gaan werken aan het project 'Chocolade' en maken zelf ook lekkere dingen, die ze dan weer verkopen. Zo wordt er een prachtig bedrag opgehaald voor het goede doel.

Een goed boek om uit te delen voor kerst! En...niet duur, helemaal niet! (28 september 2012).

Titel: Freek & Gerdien aan de slag voor het goede doel. Auteur: Jannie Koetsier-Schokker. Uitgever: De Banier, Apeldoorn. Omvang: 123 blz. ISBN: 978-90-336-3317-1. Prijs: € 7,90.

Cees van den Bovenkamp

Willemieke Kloosterman-Coster schreef een alleraardigst boekje 'Pieter mag mee naar de kerk', dat uitkwam bij De Banier te Apeldoorn. Pieter gaat mee naar de kerk. Hij doet alle moeite om zijn psalmboekje van een plank te halen thuis. Dan komt hij met papa, mama en zijn broertje Derk in de kerk. Pieter ziet zoveel! En...er gebeurt ook best wel iets. Er wordt gezongen, er wordt geld in de collectezakken gedaan. Met de koster maakt Pieter nog een praatje. Stilzitten is toch moeilijker dan hij gedacht had. Aan het eind van elk hoofdstukje staan in een overzichtelijke kolom een paar vragen of opmerkingen waarop ouders door kunnen praten met hun kinderen. Het is een mooi voorleesboekje geworden voor kinderen in de leeftijd van 3 tot 6 jaar. Zo breng je het meegaan naar de kerk veel dichter bij! (16 oktober 2012).

Titel: Pieter mag mee naar de kerk. Auteur: Willemieke Kloosterman-Coster. Uitgever: De Banier, Apeldoorn. Omvang: 44 blz. ISBN: 978-90-336-3308-9. Prijs: € 11,95.

Cees van den Bovenkamp

Een prachtig kijkboek over de Bijbel kwam uit bij Boekencentrum te Zoetermeer/Kwintenssens. Lois Rock stelde het boek samen, terwijl Steve Noon het geheel op prachtige wijze heeft geïllustreerd. Tineke Yürumez-Kroon zorgde voor de vertaling uit het Engels in het Nederlands. De doelgroep zijn kinderen van een basisschool. Grote platen, tot in detail bewerkt, maar ook kaarten en foto's komen in het boek voor. Zo ontdekken de kinderen aan de hand van die gegevens en met het verhaal als ondersteuning erbij, mooie dingen uit de Bijbel. De tekeningen zijn schitterend. Voor wie wel eens in Israël of in de landen daar in de buurt geweest is, zeer herkenbaar getekend. De nomadententen bijvoorbeeld met het verhaal van Abraham erbij, tref je ook nu nog aan bij nomaden in het land, die rondtrekken of toch een tijdlang in eenzelfde omgeving blijven vanwege hun kinderen die naar school gaan. Hoe wreed opzichters in Egypte te keer gingen is te zien op blz. 18 van het boek. Die tekening is gebaseerd op een schildering uit het oude Egypte. De tabernakel komt tot leven als je de tent der samenkomst goed bekijkt, tot in detail. Bij het land bewerken zie je elementen terug, die je ook aantreft als je Nazareth-village bezoekt en daar rondgeleid wordt. De grote tempel van Salomo, de paardenstallen in Megiddo, de inname van Jeruzalem door de Assyriërs, het is allemaal levend uitgebeeld. Het Romeinse Jeruzalem tijdens de Romeinse overheersing komt enorm goed uit de verf. De foto van de smalle rivier de Jordaan, in welke rivier Jezus werd gedoopt door zijn achterneef Johannes. Het stadje Nazareth (toen klein; nu ruim 90.000 inwoners) met de synagoge, een waterput, een timmermanswerkplaats, een mandenmaker, enz. staat als voorbeeld van een Galilees stadje uit de tijd van Jezus' omwandeling. Kortom, een mooie uitgave, die in elke christelijke school en in elk christelijk gezin aanwezig moet zijn! Mijn complimenten voor deze uitgave! (1 augustus 2012).

Titel: De tijd van de Bijbel. Auteur: Lois Rock. Illustrator: Steve Noon. Uitgever: Boekencentrum, Zoetermeer. Omvang: 64 blz. ISBN: 978-90-239-2283-4. Prijs: € 15,90.

Cees van den Bovenkamp

Een fraai en goed verzorgd boek met de titel 'Allemaal sterretjes' verscheen bij Mozaïek te Zoetermeer. Het is een boek met kerstverhalen voor jonge kinderen tot en met voor jonge tieners. Liefst 22 scribenten, waarbij o.a. Els Florijn, Mirjam v.d. Vegt, Iris Boter, gaven hun medewerking aan het tot stand komen van het boek. Willeke Herwig fungeerde als samenstelster en eindredactie. Van elk van hen staat een beperkte levensbeschrijving achterin het boek. Voor elk wat wils, zegt een spreuk. Nou, zo is het ook. De een zal dit verhaal meer aanspreken, de ander dat verhaal. Sofie van Gelders 'Een onverwachte kerst' en 'De hut van de kluizenaar' van Hans Mijnders zijn absoluut boeiende verhalen. 'Het mooiste lied' van Lijda Hamminga acht ik bijzonder geschikt voor kleuters en kinderen uit de laagste groepen van een basisschool. Els Florijn laat Christoffel de Lofzang van Maria : 6 in de toen gangbare berijming van Datheen zingen in haar qua titel van het verhaal ietwat rooms aandoende bijdrage 'Heilige Christoffel'. Als je het verhaal echter gelezen hebt, begrijp je de titel direct. Ieder weeskind van de ongeveer 800 kinderen had een nummer en was in het weeshuis vaak niet meer dan dat. We nemen een kijkje in een weeshuis, maar ook in de Westerkerk van een grote stad Amsterdam. Er zit een kern van waarheid in het gebeurde in dit verhaal. Al met al: genoeg uitzoek! Voor leerkrachten en leiders van jeugdverenigingen is het prettig dat er weer een bundel kerstverhalen bijgekomen is! (24 november 2012).

Titel: 'Allemaal sterretjes'. Samenstelling en eindredactie: Willeke Herwig. Uitgever: Mozaïek, Zoetermeer. Omvang: 218 blz. ISBN: 978-90-239-9415-2. Prijs: € 17,90.

Cees van den Bovenkamp

Annemarie ten Brinke & Willemijn de Weerd, allebei moeder en werkzaam in het basisonderwijs, schreven een derde deel met aantrekkelijke verhaaltjes voor de doelgroep, oudere kleuters en kinderen uit groep 1 en 2 van de basisschool, onder de titel: 'Sofie in groep drie'. Het is een uitgave van Mozaïek Junior uit Zoetermeer. Esther Leeuwrik verzorgde de illustraties. Sofie mag naar groep drie. Dat op zich is altijd weer een hele belevenis, vroeger, met name in de jaren voor de integratie,  nog meer dan tegenwoordig, maar toch...! Ze vindt dat de pauzes daar wel erg kort zijn. Ook maakt ze ruzie met Bram, beleeft ze met bram ook avonturen, o.a. als konijn Banjer uit zijn hok raakt. Bram krijgt de waterpokken, een besmettelijke ziekte. Er wordt op een goede manier aandacht besteed aan pestgedrag in het verhaal: ´Pesten is stom´. Duimen is ook een leuk verhaal. Ook de remedie die gegeven wordt hoe je ervan af kunt komen...Diverse verhaaltjes en onderwerpen uit het gewone dagelijkse leven van elk kind, worden verteld. En...ik garandeer: succes verzekerd. Want, als ik aan enkele van mijn kleinkinderen een verhaaltje van de veertig verhalen voorgelezen heb, vragen ze mij ´Toe, opa, nog een verhaal...nog!´ Een aanwinst voor elke kleuterbibliotheek, voor gezinnen met peuters en kleuters en ook voor opa's en oma's om eruit voor te lezen! (1 maart 2013).

Titel: Sofie in groep drie. Auteurs: Annemarie ten Brinke & Willemijn de Weerd. Illustrator: Esther Leeuwrik. Uitgever: Mozaïek, Zoetermeer. Omvang: 40 verhalen in 88 blz. ISBN: 978-90-239-9420-6. Prijs: € 13,90 (wat een leuk prijsje voor zo'n leuk boekje!!).

Cees van den Bovenkamp

Jongbloed uit Heerenveen  gaf opnieuw de Kijkbijbel uit voor de (aller)kleinsten. Je ziet, als je het verhaal aan de hand van de tot de verbeelding sprekende tekeningen en tekst, de verhalen voorleest en laat zien aan je (klein)kinderen, soms al vanaf ruim twee jaar, dat men zeer goed meeluistert. Dat is een compliment op zich aan Kees de Kort. Momenteel kun je een gratis speelbijbel cd-rom krijgen bij aanschaf van de 18^e druk. Achterin staat een korte toelichting op het Bijbelse verhaal. De 28 gebundelde verhalen zijn een prachtig geschenk voor uw kleinkinderen, bijvoorbeeld bij hun doop. De deeltjes zijn ook los verkrijgbaar, voor een prijsje waar je het nooit voor laten kunt: € 2,25. Zo heb ik toegezonden gekregen de deeltjes ‘Zacharias en Elisabet’, ‘Hemelvaart en Pinksteren’, ‘Jezus is opgestaan’  en ‘Op weg naar het Paasfeest’. Goede wijn behoeft geen krans. (15 maart 2010)

Kijkbijbel (met gratis speelbijbel cd-rom). Uitgeverij: Jongbloed, Heerenveen. 347 pagina’s plus nog aanvullende informatie (77 blz.). Tekeningen door Kees de Kort. ISBN: 978-90-6126-388-3. Prijs: € 28,50. Per afzonderlijk deeltje: € 2,25

Cees van den Bovenkamp

Bij Jongbloed verscheen ook de Herziene Statenvertaling, en sinds kort is daar ook uitgekomen de paralleleditie van de Statenvertaling (SV) en de Herziene Statenvertaling (HSV). Over de verschijning van de HSV is heel wat te doen geweest. Bij een groot deel van de reformatorische gezindte is deze HSV vrijwel vanaf de verschijning geïntroduceerd. Meerdere predikanten gebruiken deze HSV in de eredienst, met name zogeheten Gereformeerde Bonders en veel Christelijke Gereformeerde predikanten doen dit ook. Aan elke vertaling blijven fouten kleven. De SV, destijds geschreven door professoren, in opdracht van de Hoogmogende Heren der Staten-Generaal, dateert van 1637. En, zoals er in een levende taal in bijna vier eeuwen veel woorden bijgekomen zijn, de betekenis van woorden qua duidingswijze heel duidelijk soms is veranderd.  Een simpel voorbeeld. Met stout werd in de zeventiende eeuw nog dapper bedoeld. En zo zijn er legio voorbeelden te bedenken. Zo is ook het Nederlands een taal, die enerzijds een slijtageslag heeft doorgemaakt, maar anderzijds, met name de laatste anderhalve eeuw zijn er ontelbaar veel woorden en uitdrukkingen bijgekomen. Gods Woord is heilig, groot en goed, zoals één van de berijmde psalmen zingt. Je merkt als je de beide vertalingen leest, dat de vertalers of hervertalers daarvan uitgegaan zijn. Echter, meerdere jongeren begrijpen bepaalde uitdrukkingen niet meer zo goed of voelen taalkundig gezien niet aan wat de bedoeling is. Dan is een goede uitleg vanaf de kansel of in geschriften zeer op zijn plaats. Maar soms kan dat reeds gebeuren in de Bijbel zelf. Pak nu het woord ‘kond gedaan’ (Lukas 2 : 15), zoals dat in sommige SV’s wordt gebruikt. Daar had men al kunnen gebruiken ‘verkondigd’, maar bekend gemaakt is het meest hedendaags en toch is dat zeker geen straattaal. Ook het veelvoudige gebruik van de oude tweede naamval ‘des mans’ e.d. is simpel, zonder ergens afbreuk aan te doen of waardevermindering te krijgen om te zetten in ‘van de man’. Hetzelfde geldt voor een woord als ‘zoude’. Daar kun je zo ‘zou’ van maken. Ook zou ik in deze tijd pleiten voor het woord ‘geweten’ i.p.v. consciëntie’. Geschiedde het Woord des Heeren is, praktisch gezien en ook nog vergelijkend met o.a. de King James Version, net zo goed te vertalen met , het Woord van de Heere’. De King James geeft altijd: The Word of the Lord en nergens The Lord’s Word. Dit is een stukje taaleigen(schap) van het Engels, dat weet ik wel. Maar onze geëmigreerde mensen zijn daar al helemaal mee opgegroeid vanuit de jaren vijftig en zestig van de vorige eeuw. Er zou nog veel meer te zeggen zijn. Maar, laten we elkaar niet gaan bekmapen, maar zij aan zij staan in zoveel ernstige zaken die in deze tijd spelen en een ieder er vrij in laten welke vertaling men persoonlijk gebruikt: de SV of de HSV. Gewenning is in dit alles een heel belangrijke factor m.i. Koop je nu deze paralleleditie, dan kun je keer op keer vergelijken. Dat is het nuttige ervan! Neem en lees!

Bijbel SV-HSV Paralleleditie. ISBN: 978-90-6539-358-6. Prijs: € 59,50. Uitgever: Jongbloed, Heerenveen.

Cees van den Bovenkamp

Jongbloed te Heerenveen gaf het boekje ‘Mijn kleine Bijbel’ uit. Dit Bijbeltje is in het Engels geschreven door Bethan James, met illustraties van Estelle Corke en vertaald door Nelleke Scherpbier. De verhalen uit het Oude Testament gaan over: de schepping; Kaïn en Abel; Noach; Abraham; Isaak; Jacob; Jozef; Mozes; De tien geboden; Jozua; Deborah; Gideon; Simson; Samuël; Saul; David; Salomo; Elia; Jona; De val van Jeruzalem; In Babylonië; Nehemia (21 stuks). Die van het Nieuwe Testament over: Het kerstverhaal; Johannes de Doper; Jezus en Zijn leerlingen; Jezus op de berg; Een gat in het dak; De wonderen van Jezus; Storm op het meer; Jezus geneest een klein meisje; Brood en vis; De verhalen van Jezus; Ontmoetingen met Jezus; Koning Jezus; Aan het kruis; Het Paasverhaal; De eerste christenen (15 verhalen). De plaatjes zijn voor kleine kinderen aansprekend en niet griezelig, zoals in sommige kleuterbijbels wel eens het geval is. Het best kunnen de verhalen voorgelezen worden aan onze kleuters. Pas als de kinderen ongeveer zeven jaar zijn geworden en in groep 4 zitten, kunnen ze zelf de verhalen geleidelijk aan gaan lezen. Er zitten best tamelijk veel drielettergrepige woorden in, zodat zelf lezen in het begin van groep 3 m.i. nog niet mee zal vallen, een uitzondering daargelaten. Voor de prijs hoeft u het niet te laten tot aanschaf over te gaan. (9 december 2011).

Titel: Mijn kleine Bijbeltje. Auteur: Bethan James. Vertaling: Nelleke Scherpbier. Illustraties gemaakt door: Estelle Corke. Uitgever: Jongbloed, Heerenveen. Omvang: 142 blz. ISBN: 978-90-8601-088-2. Prijs: € 7,95.

Cees van den Bovenkamp

Bij Jongbloed verscheen er weer een Bas-boek, 'Bas bij de boer' geheten. Opnieuw stonden Liesbeth van Binsbergen & Dagmar Stam voor een aantrekkelijk prentenboek voor de jongste kinderen (2 tot 4 jaar).  Bas bezoekt de boerderij van boer Teun. Hij ontmoet daar Robbie, het vrolijke hondje en hij mag eitjes rapen in het kippenhok. Ook gaat hij mee met de echte, grote trekker van de boer. Hij ziet hoe schaap Yvette geschoren wordt en geeft melk in een fles aan een van de kalfjes. Ook ziet hij hoe Bertha, Neeltje en Katrien, de keoien, machinaal worden gemolken. Ten slotte mag hij mee-eten bij de boer. Hij mag kiezen uit brood of pannenkoek met spek. Hij wordt hartelijk uitgezwaaid als hij met zijn eigen kleine trekkertje de boerderij verlaat.

Titel: 'Bas bij de boer'. Auteurs: Liesbeth van Binsbergen & Dagmar Stam. Uitgever: Jongbloed, Heerenveen. Omvang: 22 blz. ISBN: 978-90-8897-036-8. Prijs: € 7,50.

Cees van den Bovenkamp

Bij Jongbloed Educatief te Heerenveen kwam uit het voor jongere kinderen prachtig ogende in het Engels geschreven prentenboek 'My name is Tom'. Een nadere ondertitel is: My birthday. Klaas Hoorn & Dick Palland zijn de samenstellers en Dagmar Stam zorgde voor de illustraties. Er zit, bij de prijs inbegrepen, een cd-rom bij. Tom wordt vijf jaar. Dat wordt gevierd. Dit prentenboek voert ons mee op het verjaardagfeestje van Tom. Er zijn cadeautjes voor Tom, er hangen slingers, er is taart en al de vriendjes van Tom mogen komen en gaan mee naar de dierentuin, waar ze kennis maken met olifanten, een kameel, pinguins en waar ze ook nog getrakteerd worden op een ijsje. Op deze manier, met een voorlezende juf in de kring bij de kleuters, of een voorlezende (o)ma of (o)pa thuis of met de cd-rom, die beluisterd wordt erbij, maken veel jongeren al kennis met Engelse woordjes. Heel leuk! Aanbevolen!

Engels leren met prentenboek en cd! Titel: 'My birthday'. Illustraties: Dagmar Stam. Uitgever: Jongbloed, Heerenveen. Omvang: 26 blz. ISBN: 978-90-6120-114-0. Prijs: €  9,95.

Cees van den Bovenkamp

Engels leren met een prentenboek en een CD, dat is heel aardig. Jongbloed Educatie te Heerenveen voorziet in die behoefte. Nu ligt voor ons het fraaie boek: , My family', waarin eerst Tom zich voorstelt en vervolgens maken we kennis met zijn papa en mama, zijn zusje Suzy en zijn broertje John, alsook met zijn oma en opa. Vergeet daarbij de hond en de poes niet. Het verhaal wordt aantrekkelijk en eenvoudig gebracht. Zo leert de kleuter ook al dat papa 'glasses' draagt, d.w.z. een bril heeft. Een CD laat de goede uitspraak horen. Dat is heel makkelijk! (6 september 2012).

Titel: 'My family'. Geïllustreerd door: Dagmar Stam. Auteurs: Klaas Hoorn & Dick Palland. Uitgever: Jongbloed Educatief, Heerenveen. Omvang:  24 blz. ISBN: 978-94-6120-130-0. Prijs: € 9,95.

Cees van den Bovenkamp

Ook ontvingen we de volgende educatieve uitgaven voor de kleinsten van Jongbloed Educatief te Heerenveen: D. Stam: 'Bas, waar ga je heen?' de handleiding (prijs slechts € 2,95) met mooie bruikbare tips en begeleiding voor leerkrachten en ouders; D. Stam: Bas helpt mama' (een leuk prentenboekje). Prijs: € 7,50.

Cees van den Bovenkamp

De Bas-Educatie heeft er weer een aantrekkelijk deeltje bij. Het heet 'Bas helpt mama'en is opnieuw samengesteld door Dagmar Stam (tekeningen) & Liesbeth van Binsbergen (tekst) en uitgegeven door Uitgeverij Groen te Heerenveen. We volgen Bas, die met hulp van Poes en Tobias, de hond, de tafel aanzet en later de afwas doet, maar ook zijn eigen bed opmaakt en zijn slaapkamer een stofzuigbeurt geeft. Ook ramen wassen kan hij goed, maar hij let even niet op die stoute Tobias, die water uit de emmer drinkt. Koekjes bakken en de was strijken, dat hoort er allemaal bij. Ten slotte krijgt hij zelf een wasbeurt in bad. Weer een fris en leuk boek in de bekende serie. Een aanschaf voor gezinnen met peuters en kleuters en voor de peuterspeelzalen en de kleutergroepen van de basisschool is een 'must'. (18 februari 2013).

Titel: Bas helpt mama. Auteurs/samenstellers: Dagmar Stam & Liesbeth van Binsbergen. Uitgever: Groen, Heerenveen. Omvang: 24 blz. ISBN: 978-90-8901-270-8. Prijs: € 9,95.

Cees van den Bovenkamp

Bij Gideon in Hoornaar verschenen de prachtige ‘kleine Kinderbijbel boekjes, met een uitklapbare Jumbo pagina. De verhalen zijn vanuit de Bijbel naverteld door Anne de Graaf. De illustraties zijn van de hand van José Pérez Montero.  De boekjes zijn pakkend voor de kleintjes. Sommigen vanaf ruim twee jaar willen toch dat papa of mama of wie dan ook het boekje weer voorleest en de plaatjes laat zien. Dat op zich is al een pré. We ontvingen de deeltjes van Mozes (met als uitklap de doortocht door de Rode Zee); God maakt de wereld (de schepping en de eerste mensen); de toren van Babel; David; Daniël; Abraham; Noach en de ark (met heel mooi een aantal dieren!) en de geboorte van de Heere Jezus. Een goede gedachte om met deze boekjes voor peuters en kleuters de markt op te gaan!

Uitgever: Gideon, Hoornaar. Auteur: Anne de Graaf. Illustrator: José Peréz Mentero. Omvang: 40 blz. Prijs: € 12,90. ISBN: divers, maar altijd beginnend met 978-90-6067- en dan het bijbehorende nummer.

Cees van den Bovenkamp

Pedagogiek en Opvoeding

Bij Jongbloed verscheen in 2011 het ‘Handboek Christelijke Opvoeding’, deel 2, voor de leeftijd van 4 tot 12 jaar. Deze opvoedkundige boeken worden op de markt gebracht o.l.v. een aantal vakkundige mensen, waaronder dr. J. Stolk. Het is een kloeke uitgave geworden van maar liefst 703 bladzijden. Veel aspecten van de christelijke opvoeding komen aan de orde. Goede tips worden gegeven, zoals o.a. dat het goed is een veilig thuis te scheppen, waarbij kinderen niet worden voorgetrokken of achteruitgesteld. Beide zaken zijn af te keuren, ook in Bijbels perspectief. Ook de seksuele opvoeding komt ter sprake. Dit onderwerp wordt niet geschuwd. Maar ook het meenemen naar een kerkdienst. De ene kleuter is daar sneller aan toe dan de andere. Er dient rekening mee gehouden te worden wat het jonge kind kan begrijpen en kan verwerken en wat (nog) niet. Hoofdstuk 12 geeft duidelijke tips mee wat betreft dit o zo belangrijke item. Ook wat een ouder het beste kan doen als even het nieuwtje van mee mogen naar de kerk er af is. Steeds eindigen de hoofdstukken met gesprekvragen en wordt gewerkt vanuit Bijbelse notities. Wat zegt de Bijbel ervan? Wat is huisgodsdienst? Bijbellezen aan tafel en hoe we ons kind daarbij betrekken. Als kinderen vragen gaan stellen over bepaalde zaken komt ook aan de orde. En wat het voor een kind betekent als het kind naar groep 1 gaat. Heel de schoolperiode heeft zijn aparte momenten en zaken die aan het kind worden gepresenteerd. Het moderne onderwijs; de rekenmethoden; de zaakvakken; leerproblemen; samen lezen: een ouder die thuis met zijn of haar kind (extra) aandacht besteedt aan het lezen, al dan niet op advies van de school. Ook het heel nare pestgedrag komt voor de schijnwerpers. Vervolgens het er op na houden van vooroordelen. Dit kan schadelijk zijn voor het kind. Kinderen met ADHD hebben behoefte aan duidelijkheid. Er zijn ook altijd kinderen (geweest), die op school heel rustig zijn, maar thuis daarentegen druk of soms zelfs agressief. Kortom, in verschillende thema’s brengt het Handboek zaken naar voren. Het ideale zal nooit verkregen worden, doordat we allen, zowel opvoeders als kinderen, buiten het paradijs leven en Adamskinderen zijn. Ook kan de praktijk soms voor problemen stellen, waar niet via een boek zomaar een oplossing voor te bedenken valt. Echter, dit Handboek dient m.i. vooral gezien te worden als een handreiking en niet als een probleemoplossend boek. Als men het zo leest en zoekt naar de prblematiek waarmee men zelf in gezinssituaties te doen kan krijgen, dan heb je toch echt iets positiefs in handen. Het boek is uitgegeven in hardcover en heeft een handig leeslint. (8 december 2011).

Titel: Handboek Christelijke Opvoeding, deel 2, de opvoeding van kinderen van 4 tot 12 jaar. Auteur(s): dr. J. Stolk e.a.  Uitgever: Jongbloed Uitgeversgroep, Heerenveen. Omvang: 703 blz. ISBN: 978-90-5829-989-5. Prijs: € 39,95

Cees van den Bovenkamp

De 'Wijs maar aan Bijbel' is een uitgave van Benjamin te Heerenveen. Christina Goodings schreef het boek voor peuters en kleuters, maar ook voor kinderen van de hele basisschool, terwijl Annabel Hudson voor de illustraties zorgde. Nelleke Scherpbier vertaalde de uitgave vanuit het Engels in het Nederlands. In grote trekken worden de Bijbelse verhalen de kinderen voorgehouden. Van de schepping, via Noach, Abraham, Jozef, Mozes, Jozua, Naomi (er staat het Hebreeuwse Noömi) en Ruth, Samuël, David, Jona en Daniël gaat het boek door met verhalen uit het Nieuwe Testament. Jezus'geboorte, maar ook een gedeelte van Zijn woorden, een aantal van Zijn wonderen, van Zijn gelijkenissen, komen allemaal aan bod. Aan de hand van de duidelijke plaatjes leren de kinderen zo een aantal verhalen uit Gods Woord kennen. De plaatjes aanwijzen, benoemen en daaruit het verhaal destilleren. De prijs is voor een boek als dit erg aantrekkelijk! (31 juli 2012)

Titel: 'Wijs maar aan Bijbel'.  Auteur en illustrator: Christina Goodings en Annabel Hudson. Vertaling: Nelleke Scherpbier. Uitgever: Benjamin, Heerenveen. Omvang: 223 blz. ISBN: 978-90-8601--099-8. Prijs: € 9,95.

Cees van den Bovenkamp

Bij Benjamin te Heerenveen kwam ook uit het mini-boekje over Zacheüs, voor kleine lezers, vertaald door Nelleke Scherpbier. De tekeningen zijn aansprekend. Het verhaal is heel duidelijk. Voor kleintjes best begrijpelijk. (30 oktober 2012).

Titel: Zacheüs. Vertaald door: Nelleke Scherpbier. Uitgever: Benjamin, Heerenveen. Omvang: 12 blz. ISBN: 978-90-8601-112-4. Prijs: € 4,95

Cees van den Bovenkamp

Eveneens bij Benjamin verscheen 'Een heel bijzonder kindje' door Nelleke Scherpbier, met tekeningen van Hilde vervloet. Die tekeningen zijn bijzonder goed geslaagd. De werkelijkheid wordt daardoor op een prachtige wijze weergegeven. Ook het verhaal is goed beschreven. Herkenbaar! Voor kinderen vanaf een jaar of 4 tot een jaar of 8. (30 oktober 2012).

Titel: Een heel bijzonder kindje. Auteur: Nelleke Scherpbier. Tekeningen gemaakt door: Hilde Vervloet. Uitgever: Benjamin, Heerenveen. Omvang: 26 blz. ISBN: 978-90-8601-109-4. Prijs: € 6,95

Cees van den Bovenkamp

Columbus te Heerenveen gaf uit een vrolijk prentenpraatboek 'Tijs en Ratje gaan naar de tandarts' van Elly Zuiderveld & Willeke Brouwer. Er wordt in eenvoudige taal geschreven over het tandartsbezoek van Tijs en zijn vriend Ratje aan de tandarts. Voor Tijs van huis gaat op weg naar de tandarts, poetst hij eerst heel goed zijn gebit. In de wachtkamer is het nog druk. Maar dan roept de tandartsassistente opeens zijn naam: Tijs de Wit'. Tijs klimt in de grote stoel. De tandarts kijkt zijn gebit na. Dan krijgt hij een prikjeen daarna gaat de tandarts boren. Ratje is meegegaan. De assistente Annet is bang van hem. Ratje krijgt een rode tandenborstel mee en Tijs krijgt een sticker. (30 oktober 2012).

Titel: Tijs en Ratje gaan naar de tandarts. Auteurs: Elly Zuiderveld & Willeke Brouwer. Uitgever: Columbus, Heerenveen. Omvang: 28 blz. Prijs: € 9,95.

Cees van den Bovenkamp

Een nieuwe methode Vaderlandse Geschiedenis.

Driestar Educatief en Groen Educatief brengen een nieuwe methode Geschiedenis op de markt. Het leerlingenboek; de handleiding en het leerdagboek (verwerking; oefenstof; repetitiestof) voor groep 6 zijn klaargekomen. De methode heeft de naam 'Venster op Nederland' gekregen. De auteurs zijn: Piet Baaijens; Pieter Dirk Blom; Bert Kalkman en Ton van der Schans. Het deel voor groep 6 bevat 5 kernhoofdstukken, die bepaalde perioden uitwerken: tot het jaar -50; van -50 tot 500; 500-1000; 1000-1500; 1000 - 1600. Zo'n tijdperk wordt weer verdeeld in een aantal vensters. Bijvoorbeeld hoofdstuk 3, dat handelt over 'De monnik en de keizer' kent een aantal zogenaamde weetwoorden, die de leerlingen na de behandeling van alle vensters moeten weten. Eerst is er een handig en overzichtelijk kaartje van Nederland uit dat tijperk. Zo integreert men Aardrijkskunde in Geschiedenis. Dat is onontbeerlijk. Dan volgen de vensters 1 en 2 die ons meer over Willibrord vertellen en de vensters 3 en 4, die keizer Karel de grote en zijn rijk onder de aandacht brengen. Na een stuk lezen, waarbij zaken meegedeeld worden, volgt een wstuk 'Weten', waarbij met blauwe woorden wetenswaardigheden worden aangeduid. Er is ook van tijd tot tijd een verhaal in het geheel opgenomen, hier bijvoorbeeld 'De weg van Willibrord'. Ook komen nader te bekijken platen en prachtige illustraties onder de aandacht van het kind, die me doen denken aan de vroegere wandplaten, o.a. van Isings. De leerlingenboeken zijn keurig gebonden, rijk geïllustreerd en verdienen ruimschoots de aandacht voor onze christelijke (reformatorische) scholen. Kerkgeschiedenis is voor een deel verweven met de (inter)nationale historie. Dat is onmiskenbaar. Maar om, zoals in eerdere uitgaven van bijv. 'Er is geschied' tot in detail ook nog over de Vrijmaking en zeker 1953 door te gaan en dit uit te spitten, dat doet mij voorkomen dat men dan te ver gaat voor kinderen en daarmee 'de plank misslaat'. Gelukkig zijn de auteurs stuk voor stuk mensen met ervaring, die onder de bekwame leiding van docent Van der Schans er m.i. in zijn geslaagd een aantrekkelijk geheel te maken van de geschiedenis dioe zo boeiend en leerzaam voor de kinderen aangeboden wordt. Niet als een saai verhaal, met allerlei jaartallen, nee, de belangstelling van elk kind wordt gewekt door prachtig materiaal. De handleiding geeft heel veel hadvatten om, als de tijd het toelaat, nog meer en nog dieper op bepaalde zaken in te gaan, maar ook geeft ze didactische handreiking aan de leerkrachten. In het Leerdagboek kan de leerling te kust en te keur, onder de geschiedenislessen, maar ook daarbuiten, genieten van in te vullen taken; invullen van puzzels; lezen van 'Leuk om te weten'-stukjes; kennis wordt tussendoor steeds weer getest, evenals het nadenken over dingen die behandeld zijn (zie o.a. blz. 47 van het Leerdagboek). Ook fout/goed-zinnen komen aan de orde. Als ik nog werkzaam zou zijn in het christelijk onderwijs en ik stond voor de keuze van een nieuwe Geschiedenis-methode, dan zou ik het heel goed weten!!! Directies en leerkrachten: dit is een aantrekkelijke, verantwoorde en goede keuze! Mijn complimenten aan de samenstellers en de uitgevers! (20 november 2012).

Titel van de methode: Venster op Nederland. Auteurs: Piet Baaijens; Pieter Dirk Blom; Bert Kalkman; Ton van der Schans. Uitgevers: Driestar Educatief - Gouda & Uitgeverij Groen Educatief - Heerenveen. ISBN: 978-90-8901-256-2.

Prijsopgaaf: bij de uitgevers.

Cees van den Bovenkamp, oud-directeur van een reformatorische school en amateur-historicus.

'Een voortreffelijk werk', een handreiking voor ambtsdragers, is uitgegeven door Boekencentrum te Zoetermeer in samenwerking met de IZB van de Geref. Bond binnen de PKN. De auteurs belichten onderdelen van het gemeente-zijn anno 2012. Ook aspecten daarvan, zolas het op huisbezoek gaan; hoe moet de kerk in de wereld staan; het pastoraat, met aspecten als pastoraat bij Doop en Avondmaal, pastoraat bij zieken; pastoraat rond relaties worden toegelicht. Aandacht is er voor de catechese (wie kun je dat onderdeel nou beter laten verzorgen dan prof. dr. W. Verboom?). Het jeugdwerk vormt een apart hoofdstuk. Diaconaat veraf en dichtbij; zending en evangelisatie; communicatie en het bespreken van gehouden gesprekken, dat is zo in grote lijnen de behandelde stof. Alle hoofdstukken worden afgesloten met nuttige gespreksvragen. Ook als er eens bezinnende ogenblikken voorkomen tijdens kerkenraadsvergaderingen, kunnen stukjes uit dit boek zijn vrucht afwerpen. Hoe betrekkelijk weinig komt het voor, mede tengevolge van groot tijdsgebrek, dat bepaalde aspectn van een huisbezoek teruggekoppeld worden bij een kerkenraadsvergadering? Ook vragen die meegegeven zijn door leden, durft men soms niet dor geven. Deze handreiking zouden alle ambtsdragers eens moeten doorlezen. men zou het boek, dat inmiddels reeds drie drukken heeft gehad, aan alle ambtsdragers in de kerken moeten terhandstellen als een stukje toerusting. (6 augustus 2012)

Titel: 'Een voortreffelijk werk'. Auteurs: P. van den Heuvel, H. C. Marchand, W. Verboom, M. J. Paul e.a. Uitgever: Boekencentrum, Zoetermeer i.s.m. de IZB. Omvang: 125 blz. ISBN: 978-90-239-9379-7. Prijs: € 17,90.

Cees van den Bovenkamp

Diversen: kalenders; dagboeken, jaarboeken e.d.

Uitgeverij Buijten & Schipperheijn/Motief te Amsterdam verzorgde de

uitgave van het JAARBOEK 2012 van de Christelijke Gereformeerde kerken in Nederland. Het boek, dat al jaren  in hetzelfde formaat verschijnt, kreeg dit jaar een groene omslag. De redactie wordt al jaren gevormd door de predikanten drs. R.W.J. Soeters, ds. D. Quant  en ds. H.J. Th. Velema. Het Jaarboek meldt een afname van het totaal aantal leden en doopleden ten opzichte van het jaar 2010, met 162 zielen. In feite daalde het aantal doopleden in 2011, met 57 personen. Het aantal belijdende leden nam met 105 personen af, zodat per saldo  er een daling van 162 personen in het geheel is te constateren. Opnieuw is het kerkelijke Jaarboek ook digitaal te koop.

Uit het Jaarboek blijkt dat het aantal kerken in 2011 is afgenomen met 1; dit komt door de opheffing van Rotterdam-West. Nu zijn er in totaal nog 181 gemeenten, met 63 vacatures. In totaal dienen 147 predikanten de kerken, zijn er 66 emeritus-predikanten en zijn er zeventien predikanten werkzaam naar artikel 6 van de kerkorde. Het wel en wee van de plaatselijke kerken wordt vermeld op de pagina’s 240 tot en met 243 van het Jaaroverzicht 2011 door ds.D. Quant, die deze keer het jaaroverzicht schijft. Hij behandelt daarin o.a. over een groot aantal gemeenten, die iets te vieren hadden of waar nieuwbouw is gepleegd, schrijft over promovendi, koninklijke onderscheidingen, deputaatschappen, statistieken en de Theologische Universiteit. Een vijftal kandidaten werd tot predikant bevestigd, nl. kand. drs. D. J. Th. Hoogenboom te Siegerswoude, kand. drs. G. J. Post te Nieuwpoort, drs. A. J. Th. Ruis te Damwoude, drs. D. Bos te Werkendam en kand. drs.J. W. Moolhuizen te Dedemsvaart. De predikanten ds. G. Bouw, ds. K. T. de Jonge, ds. C. D. Affourtit, ds. C. J. van den Boogert, ds. W. Kok  en ds. ds. D. J. K. G. Ruiter werden geëmeriteerd. Ook werd aan ds. C. W. Buijs werd emeritaat verleend, maar dat zou pas ingaan per 1 januari 2012.

Er staat vier keer een  ‘In memoriam'  in het Jaarboek. In 2011 overleden de emeriti-predikanten ds. M. den Bleker (12 januari 1932-26 december 2011); ds. J. H. van Dijk (14 juli 1950-20 juli 2011), ds. M. J. Oosting (25 maart 1947-17 november 2011)  en ds. Th. Rutters (4 augustus 1924-30 juli 2011).

Van de hand van ds. D. J. van Vuuren te Harderwijk verscheen een artikel ‘De Christelijke Gereformeerde Kerk te Klundert, van 18 mei 1927 tot 29 juni 2011, terwijl drs. J. N. Noorlandt een bijdrage levert middels ‘Ons gezamenlijk geheugen'.

Voor het eerst is een lijst bijgevoegd van opgeheven Christelijke Gereformeerde Kerken, waarbij tevens de dienaren des Woord vermeld staan bij de betrokken gemeenten, die die kerken gediend hebben. Het JAARBOEK verschaft, zoals ieder jaar weer, een onmisbare schat van gegevens voor meelevenden en geïnteresseerden. Prijs: boek: € 10,90; cd-rom: € 10,90. Combinatieprijs: € 14,25. 296 pagina’s. Aanbevolen!

(28 april 2012). ISBN: 978-90-5881-557-6.

C. van den Bovenkamp

Bij Uitgeverij Boekencentrum te Zoetermeer verscheen begin september het nieuwe Jaarboek van de Protestantse Kerk in Nederland (PKN) 2011-2012. Het kloeke jaarboek heeft vrijwel dezelfde indeling en samenstelling als voorgaande edities. Scriba dr. A. J. Plaisier schrijft een duidelijk jaaroverzicht over ruim een jaar, nl. van 2009 t/m 31 december 2010. Hij wijst daarin op veel zaken: o.a. personele, financiële en organisatorische zaken en verder accentueert hij missionaire en diaconale zaken (pag. 33). Ook het verschijnen van de Herziene Statenvertaling krijgt aandacht, waarbij dr. Plaisier nog aanstipt het feit dat ds. B. J. van Vreeswijk uit Den Bommel en daarvoor Veenendaal, oud-voorzitter van de generale synode van de Nederlandse Hervormde Kerk, tevens voorzitter van het bestuur van de Stichting Herziene Staten Vertaling was. Op 1 maart 2010 overleed deze markante persoon. Ook gaat de scriba in op meerdere onderwerpen die aan de orde kwamen bij de generale synode, o.a. de bespreking van de islamnota. Overzichtelijk is de weergave van gemeentepredikanten; beroepbare predikanten; predikanten met een bijzondere opdracht of in algemene dienst; een lijst met emeriti, proponenten en kerkelijke werkers. Aandacht wordt besteed, middels een lijst, van janauari 2009 t/m december 2010, aan de overleden predikanten. Er is opnieuw een cd-rom bijgevoegd. Dat is handig. Elk Jaarboek, ook dit, is een handig hulpmiddel in de wirwar van het kerkelijke leven van de grote PKN.  Duidelijk zijn de overzichten van classisindelingen e.d. en van de colleges, raden en commissies, ingesteld door de generale synode. Bij vrijwel alle kerkelijk jaarboeken en handboeken, wat de naam dan ook zij, treft men bij de plaatselijke gemeenten als laatste een lijst van predikanten en voorgangers aan die de betrokken gemeente hebben gediend. Nu zou dit, met name bij de voormalige Hervormde Kerken tot heel ver terugvoeren en daarom te grote ruimten in beslag nemen. Maar, ik geef in overweging om dit aspect te honoreren vanaf de datum dat men PKN geworden is en daarna. Dan zijn het nu nog maar korte stukjes: voorheen gediend door Ds. of Di. (meervoud voor dominees), maar dan gaat zich dit in de loop der jaren vast en zeker uitbreiden.

De PKN 2011-2012 telt ongeveer 2,1 miljoen leden. Die leden samen behoren tot één van de ruim 1800 plaatselijke gemeenten.   924 september 2011).

Het Jaarboek 2011-2012 is voor € 20,--  te bestellen bij de boekhandel of bij Boekencentrum Uitgevers  te Zoetermeer. ISBN: 978-90-239-2581-1. Omvang: plusminus 700 pagina’s.

Cees van den Bovenkamp

Van Mazijk van de Jongbloed-Groep te Heerenveen gaf wederom een schitterende Oranjekalender uit. Ons Oranjehuis 2013 is een onmisbare schat in alle huiskamers waar de liefde tot ons vorstenhuis nog groot is. Uitstekend fotomateriaal prijkt er elke keer weer op de afbeeldingen. Iedere maand weer kun je genieten van veel leden van de koninklijke familie. De kalender voorziet jaarlijks in een grote behoefte en is zeer aan te bevelen. Ik ga u niet verklappen wie er allemaal te zien zijn, maar u zult de plaatjes heel leuk vinden en kunnen waarderen. De voorkant wordt opgesierd met een prachtige foto van H. M. koningin Beatrix met naast haar de kroonprins Z. K. H. prins Willem-Alexander. Ook prinses Margriet krijgt weer de nodige aandacht met o.a. haar eigen foto voor de maand januari, haar geboortemaand; een schitterende foto van haar zoon en schoondochter Z. H. prins Maurits en zijn charmante vrouw H.  H. prinses Marilène (februari); haar andere zoon Z. H. prins Floris en zijn eveneens charmante vrouw H. H. prinsesAimée (oktober). H. K. H. prinses Máxima, samen met prins Willem-Alexander sieren de aprilmaand, terwijl prinses Máxima ook bij de meimaand, waarin haar verjaardag valt, staat afgebeeld en de drie prinsesjes van het kroonprinselijke paar keren jaarlijks ook terug, deze keer in de maand juli (met tevens het hele gezin van de kroonprins afgebeeld!) en september
(de prinsesjes samen). De koningin sluit de jaarkalender met haar portret op de cobver van de decembermaand.
Een compliment aan Jongbloed/Van Mazijk! Een kalender om eerst op te hangen en daarna te bewaren…

ISBN 9789099900118, prijs: €  7,95   (6 september 2012)

Cees van den Bovenkamp

Tevens bevelen we zeer hartelijk bij u aan Brocante Agenda 2013, samengesteld door Mattie de Bruine en uitgekomen in opdracht van het familieblad Terdege (Erdee Shop) te Apeldoorn, uitgegeven door Uitgeverij De Banier te Apeldoorn. Een prachtige geschenkagenda! Schitterend uitgevoerd, compleet met aanduiding van de schoolvakanties basisonderwijs voor het schooljaar 2013-2014 en 2014-2015 (voorin). Voldoende ruimte voor notities. Thema  brocante voorwerpen (o.a. gedroogde bloemen; kleine diertjes; kop en schotels e.d.) deze keer. Aandacht voor o.a.: serviezen met kleurrijke tekeningen van bloemen er op een knabbelend konijntje; naaigarnituur; vlindertjes; bloemblaadjes; uurwerken. Puur natuur! (24 september 2012) ISBN 9789033632624.   7,95

Cees van den Bovenkamp

Opnieuw gaf Jongbloed te Heerenveen het gebruikelijke Bijbelse dagboek, nu editie 2013, uit, onder de titel ‘Voor Hart en Huis’. De grote lettereditie maakt het voor mensen die iets slechter gaan zien aantrekkelijk om toch op deze wijze gebruik te kunnen maken van het dagboek. Medewerkende zijn de laatste jaren: ds. D. J. Budding, emeritus predikant van de PKN (hervormd) en wonend te Elspeet; ds. A. van Heteren, christelijk gereformeerd predikant te Urk, ds. G. S. A. de Knegt, emeritus predikant van de PKN (hervormd) te Barneveld en ten slotte als nieuwe medewerker ds. H. Paul, emeritus-predikant van de Gereformeerde Gemeenten, wonend te Moerkapelle. Naast korte meditaties uit het Boek Hosea, komen meerdere Schriftgedeelten aan de orde, dit jaar is er veel aandacht voor de kleine profeten. Het Boek der Psalmen komt aan de orde, delen van Openbaring;  de brieven van Paulus, o.a. de de brief aan de Filippenzen; de Kolossenzenbrief; 2 Timotheüs de eerste hoofdstukken; de Romeinenbrief. Stukken uit Lukas, uit  Prediker en het Spreukenboek (3 september 2012)

Uitgever: Jongbloed, Heerenveen. Titel: Voor Hart en Huis 2013 (grote lettereditie). Omvang: voor elke dag een stukje. ISBN: 978-90-889-7047-4. Prijs: € 6,95. Bij grotere afnamen: kwantumkorting van toepassing.

Cees van den Bovenkamp

Opnieuw gaf 'De Banier' te Apeldoorn een Bijbels dagboek uit, samengesteld door mevr. J. Kranendonk-Gijssen uit Nunspeet. De laatste jaren waren dit soort dagboeken samengesteld met gepaste dstukken uit geschriften of preken van Engelse en Schotse oudvaders, deze keer betreft het dagboek stukken van nagelaten preken en ook wel meditaties van de hand van wijlen ds. F. Bakker, christelijk gereformeerd predikant te Huizen en te Driebergen. Deze om zijn eenvoudige boekjes als 'Gebedsgestalten' (meer dan 100.000 exemplaren werden daarvan verkocht) en zijn preken zeer geliefde predikant, is slechts 45 jaar geworden. Hij was door de Heere gerijpt tot het eeuwige leven. Zijn op één na laatste preek, gehouden te Driebergen, was hij zo vol van de liefde Gods, dat iedere hoorder er diep van onder de indruk geraakte. Er ging iets van uit, namelijk van de liefdedienst, die hij zo aanbeolen heeft. Dat doortintelde hem. Van hem gold: 'Hij was een brandende en een lichtende kaars en gij hebt u voor een kleine tijd in zijn licht mogen verheugen'. In dit dagboek, dat we in veler handen wensen, straalt dat liefelijke soms ook zo rijk uit. Rond de jaarwisseling bepaalt hij de lezerskring vooral bij Psalm 90. Dat boek der Psalmen is heel vaak de stof van zijn overdenking in dit dagboek. Maar evenzeer de vier evangeliën en in mindere mate de Paulinische brieven en andere delen uit het O. T. en het N. T.  Heel duidelijk komt de gesteldheid van de auteur uit in de beschrijving van 20 juni, waarin hij mediteert over 'Een Borg voor stervenden'. Steeds wijst hij naar zijn Borg en Zaligmaker, die hij door het geloof mocht kennen. Het dagboek is ook zo voluit Bijbels van toon! Geen ander evangelie is er in te beluisteren dan Jezus Christus en Die gekruisigd. Op Zijn heerlijkheid wordt gewezen; de dienst van de Koning der Koningen wordt aangeprezen, zonder voorwaarden te stellen, nee, onvoorwaardelijk en liefdevol. De feestdagen, die jaarlijks op een andere dag vallen, krijgen achterin aparte aandacht. Hartelijk aanbevolen!  (14 november 2012).

Titel: Blijft in Mij. Auteur: ds. F. Bakker. Uitgever: De Banier, Apeldoorn. Omvang:  ISBN: 978-90-336-3269-3. Prijs: € 18,90.

Cees van den Bovenkamp

Bij Buijten & Schipperheijn verscheen ‘Goede Moed’, de dagkalender 2013, samengesteld onder redactie van de Christelijke Gereformeerde predikanten di. P. D. J. Buijs, J. Oosterbroek en J. G. Schenau. Het dagboek kenmerkt zich o.a. door de lengte van de stukjes: ze zijn net mooi genoeg voor een dagopening, vlak voordat je naar je werk moet.  Het boek leest daardoor vlot weg. Ook zit er diepgang in, bij de ene scribent wel meer dan bij de andere, maar dat blijft een persoonlijke zaak voor ieder op zich. Verder streeft het boek ook naar breedte. De breedte van het kerkelijke leven bij het kerkverband waaruit de scribenten afkomstig zijn. Het vindt ten slotte een oriëntatiepunt in de rijkdom van de Schrift. Medewerkende predikanten voor deze editie zijn: de di. J. G. Schenau, J. M. J. Kieviet, J. Westerink, A. J. van der Toorn, P. D. J. Buijs,  C. J. Droger, J. Oosterbroek, H. J. Vazquez, J. Jonkman, G. van de Groep, H. Biesma en D. Dunsbergen. Van de 12 scribenten zijn er vijf geëmeriteerd. Aanbevolen!   (30 oktober 2012).

Goede Moed onder redactie van di. P. D. J. Buijs, J. Oosterbroek en J. G. Schenau. Een uitgave van Buijten & Schipperheijn te Amsterdam. Prijs: € 8,15. Ingenaaid, omvang: 192 blz. ISBN: 978-90-5881-683-2.

Cees van den Bovenkamp

Groen te Heerenveen gaf dit jaar 'Volharding' uit, een dagboek om te gebruiken met de HSV ernaast. Medewerking werd verleend door o.a. drs. L. N. Rottier; drs. I. A. Kole, ds. W. van Sorge, ds. J. A. W. Verhoeven, ds. H. Russcher, ds. A. Th. van Olst, ds. L. B. C. Boot, ds. J. W. van Estrik en ds. M. Aangeenbrug. Elk van de 12 verschillende medewerkers nam een maand voor zijn rekening, zodat er diversiteit aanwezig is. Zowel Schriftegedeelten uit het O. T. als uit het N. T. komen aan de orde. Pakkend zijn de titels die de opstellers hebben gezet boven het dagthema. Gelukkig wordt ook de Naam Heere als zodanig geschreven en niet op de nieuwmodische wijze met één e in de eerste lettergreep. Het is en blijft een eigennaam van God, Die het waard is op deze maniet genoteerd te worden. Het is m.i. of HEER, zoals de Engelsen tot uitdrukking brengen in het woord Lord, of Heere, maar niet dat een beetje de kool en de geit sparende Here. Niet al te modern, maar ook niet meer zo ouderwets. Toch een beetje mee willen doen, zo komt dat op meerderen en ook op mij telkens weer over.

Het dagboek laat zich vlot en makkelijk lezen! Aanbevolen!   (3 september 2012)

Tital: Volharding. Dagboek 20134 bij de HSV. Auteurs: diverse personen. Uitgever: Groen, Heerenveen. Omvang: ruim 365 blz. ISBN: 978-90-889-7046-7. Prijs: € 7,95.

Cees van den Bovenkamp

Bij Van Wijnen te Franeker verscheen ‘Met liefde gemaakt’, een boekje met Bijbelse thema’s, door ds. Arie van der Veer, oud-voorzitter van de EO. Ds. Van der Veer is naast Bijbelliefhebber ook natuurliefhebber. Van de schepping kun je veel leren. Ook mag je voor de schepping zorgen, o.a. door eraan mee te werken dat het milieu goed blijft. Er staan prachtige natuurfoto’s in dit boek. Ze zijn gemaakt door Sjon Heijenga. Alles wat God gemaakt had, was zeer goed (Genesis 1 : 31). Daarover mediteert ds. Van der Veer. De bijdrage over Psalm 19 is ook zeer waardevol: ‘Het ruime hemelrond’. Praktische zaken, als: ‘Maak je tuin natuurlijk’,  ‘De aarde treurt’, ‘Geniet in de stad’,  ‘Dierenliefde’’  krijgen een plaat in dit kleurrijke boek. Maar ook wordt ons gewezen op ‘een plek voor het gebed’. Dat deed dichter-priester Guido Gezelle reeds met zijn schone vers: ‘Gij badt op enen berg alleen…en Jesu ik en vind er geen…’  (24 december 2011)

Titel: Met liefde gemaakt. Auteur: ds. A. van der Veer. Uitgever: Van Wijnen, Franeker. Omvang: 96 blz. ISBN: 978-90-5194-305-4. Prijs: € 12,50.

Cees van den Bovenkamp

Dinneke van den Dikkenberg schreef ‘Bewust koken zonder E-nummers’. De Banier te Apeldoorn verzorgde de uitvoering in een paperback. Het boek bevat meer dan 60 recepten voor gezond koken, zonder de zogenaamde E-nummers. Die nummers tref je op veel producten aan. Kijk maar op het etiket van een potje, een pakje of wat dan ook. De winkeliers hebben heel veel etenswaren met de min of meer gevaarlijke E-nummers in hun schappen staan. Dinneke raakte zich bewust van allerlei hulpstoffen (E-nummers) die in het eten zitten en bijwerkingen kunnen hebben. Ze ging daarop anders inkopen. Daarvan noemt ze in haar voorwoord een aantal voorbeelden. Er zijn E-nummers bij die gevaarlijk kunnen uitpakken voor de gebruikers, zoals in Aspartaam (E 951), in Xylitol (E 967). De bijwerkingen kunnen variëren van neurotische aandoeningen tot een plotselinge hartstilstand…Ook conserveringsmiddelen in vleeswaren (E 250) kun je beter vermijden. Bij natuurwinkels zijn heel wat E-nummervrije producten te koop. Ook bij de ambachtelijke slager is dat het geval. Hoe Dinneke nu kookles geeft, is wel iets arbeidsintensiever wellicht, maar ook veel gezonder. Ze noemt een lijst met handige sites achterin het boek en een lijst van producten die van nature geen E-nummers bevatten, zoals azijn, aardappelen, karnemelk, peper, rijst, zout en nog veel meer. Een handige index besluit dit waardevolle boek. Hoe je nu een appeltaart kunt maken en appelflappen, maar ook kerriesaus, diverse soorten soep kunt klaarmaken, tosti’s en saucijzenbroodjes kunt bereiden, kipfilet e.d. Lees het zelf in dit met zorg samengestelde receptenboek zonder E-nummers.   (7 oktober 2011).

Titel: Bewust koken zonder E-nummers. Auteur: Dinneke van den Dikkenberg. Paperback. Uitgever: De Banier, Apeldoorn. Omvang: 100 blz. 978-90-336-3114-6. Prijs: € 9,95.

Cees van den Bovenkamp

Na het grote succes van haar boek 'Koken zonder E-nummers', is het een logische stap dat er een vervolg kwam. Dinneke van den Dikkenberg gaf dat vervolg de simpele titel 'Verder koken zonder E-nummers' mee. Opnieuw gaf 'De banier' te Apeldoorn het boek uit. Er is grote diversiteit aanwezig. Van broodmaaltijden, waarbij o.a. ragout, huzarensalade en worstenbroodjes een beurt krijgen, via warme maaltijden, met o.a. bruinebonensoep; bami; hachee; kip kerrie; lasagne; maaltijdsalade; spaghetti en enkele soorten soep, naar toetjes als blanke vla, vanillevla, bananenmilkshake en vruchtenkwark. Ook het bereiden van sauzen krijgt de aandacht van Dinneke: champignonsaus; currysaus; kassaus en kruidenboter om maar iets te noemen. Tussendoortjes worden ook besproken: appelbeignets; appelcake; brownies; gevulde speculaas; het al oude Jan Hagel-recept; kersenvlaai; mueslikoken. We doen slechts een greep. Leuke verjaardagshapjes komen aan bod: hartige hapjes; toastjes met zalm en roomkaas, enzovoorts. Bij de bijlagen treft men handige sites aan, evenals tips voor verjaardagshapjes, een lijst met artikelen zonder E-nummers of met alleen groene E-nummers. Je kunt van Dinneke ook leren hoe je E-nummervrij gaat gourmetten. De bereidingswijze, tips, ingrediënten, dat alles wordt opgelepeld om het maar in de kooktaal te houden. Een lijst met artikelen, merken en winkels die de genoemde artikelen verkopen, completeert het boek. Een allerhandigst vervolgboek, dat in elk gezin een ruime plaats verdient! (21 mei 2012).

Titel: 'Verder koken zonder E-nummers'. Auteur: Dinneke van den Dikkenberg. Uitgever: De Banier, Apeldoorn. Omvang: 120 blz. Geringde uitgave. ISBN: 978-90-336-3259-4. Prijs: € 9,95.

Cees van den Bovenkamp

'De Banier' te Apeldoorn voegde nog ene erg waardevol boek met recepten zonder E-nummers en suiker toe aan haar ressort. Het betreft 'Eet goed, voel je goed!  van Heleen Quantrill-Korf. De auteur is voedingsdeskundige. Ze werd uitgedaagd om haar eigen voedingspatroon te veranderen en ontdekte toen dat gezonde voeding de basis is voor meer energie en levenslust. Nou, als je  haar boekje doorneemt, krijg je veel tips. Reeds in de introductie geeft ze belangwekkende tips mee over het gebruik of het niet-gebruiken van voedsel. Ook geeft ze goede alternatieven door die wel gebruikt kunnen worden door bijvoorbeeld suiker-patiënten (diabetici). Een simpele tip als: drink minimaal anderhalve liter water per dag, is makkelijk op te volgen. Dan komen de 70 recepten aan bod. Interessant te lezen over o.a. de bereiding van pannenkoejes; amandelmeelbrood; havermoutpap; de vitamine C-bom oftewel smoothie; verschillende soorten soep; eiersalade (heel simpel); lente- en zomersalade; herfst- en wintersalade; jusbereiding; chocoladebonbons; groentelasagne; pizza (heerlijk!); patat (frites); broccoli (erg gezond); asperges; bloemkoolpuree; boerenkool anders; diverse soorten ijs (je staat er versteld van!). Afgesloten wordt met het doorgeven van nuttige adressen en sites waar de geïnteresseerde lezer verder kan zoeken. Warm aanbevolen!

Titel: Eet goed, voel je goed (receptenboek). Auteur: Heleen Qunatrill. Uitgever: De Banier, Apeldoorn. Omvang: 112 blz. ISBN: 978-90-336-3282-2. Prijs: € 12,95.

Cees van den Bovenkamp

Een derde boek in de inmiddels wijd en zijd bekende serie kookboeken van Dinneke van den Dikkenberg, kwam uit bij De Banier te Utrecht en kreeg de titel 'gewoon koken zonder E-nummers'. Het boek, opnieuw in een ringband gestoken, bevat eenvoudige recepten voor eenieder die gezond wil koken zonder E-nummers. Een greep uit de inhoud: warme maaltijden als een aantal soepen (Goulash; Chinese kippensoep; Chinese tomatensoep; preisoep; tomaten-groentensoep); kip Hawaaii; jus; hartige taart en nog veel meer. Als toetjes werkt Dinneke uit de vlaflip en de appel-kaneelvla. Die laatste is zondermeer overheerlijk, als je het klaarmaakt zoals Dinneke het vermeldt! Aan broodmaaltijden ontbreekt het niet in dit derde deel: zuurdesembrood; uien-kaasstokbrood (mmm!); een minipizza; poffertjes en ga zo maar door. En dan de lekkere tussendoortjes: gangmakers; een havermoutkoek; het bekende kerstkransje à-la-Dinneke; rondo's; pruimenvla en rijstevla; ijsjes en ga nog maar een poosje door. Een vijftal handige bijlages completeren het kookboek, o.a. met High tea tips (dat is tegenwoordig 'in'. Het stramien is als bij de opzet: een korte beschrijving van het eindprodukt; de bereidingswijze; tips en aan de linkerkant de lijst met ingrediënten. Wel wijst Dinneke er op dat alle ovens weer anders zijn en dat de baktemperatuur in haar kookboek als een richtlkijn geldt. De meeste ingrediënten kunnen gewoon in de supermarkt gekocht worden. Een enkel ingrediënt moet bij een natuurvoedingswinkel gekocht worden. Dinneke houdt rekening met mensen die diabeet zijn. Ze gebruikt soms een produkt als agavesiroop bijvoorbeeld in plaats van suiker toe te voegen. Meerdere keren heeft ze recepten zonder suiker of met suikervervangers toegepast. Weer een aanwinst dit gezonde kookboek! (22 februari 2013).

Titel: Gewoon koken zonder E-nummers. Auteur: Dinneke van den Dikkenberg. Uitgever: De Banier, Apeldoorn. Omvang: 126 blz. ISBN: 978-90-336-3456-7. Prijs: € 9.95  (voor de prijs hoef je de aanschaf niet achterwege te laten!!!).

Cees van den Bovenkamp