| |
Maria Elisabeth
DEKKER (1910-1997)
Verkoopster te Goes |
|
Maria
Elisabeth (Marie) Dekker wordt
geboren op 10 december 1910 te Kloetinge, als dochter van
Pieter
Dekker en Fransina
Verburg. Ze is
vernoemd naar haar beide grootmoeders.
Haar ouders hadden in 1908 al
een dochtertje Elisabeth gekregen, maar dat is jong overleden, zodat Maria
Elisabeth enig kind blijft.
Ze groeit op in het dorp
Kloetinge, en geniet daar een relatief onbezorgde jeugd. Zo wordt ze er, samen
met haar vriendinnetje Sien Hogesteger, vaak op uit gestuurd om boter te
gaan halen op een van de boerderijen
op Tervaten. De boter wordt verkocht in het winkeltje van haar moeder.
Maar in plaats van snel terug te keren met de boodschap blijven de meisjes
meestal urenlang spelen op de boerderij.
Haar moeder, Fransina Verburg,
heeft een kleine winkel in kruidenierswaren op het Kerkplein te Kloetinge.
Van Marie wordt uiteraard verwacht dat ze mee helpt in het
winkeltje. Officiële openings- en sluitingstijden bestaan nog niet, de winkel is
altijd open.
Daarnaast werkt Marie enige tijd als
kindermeisje bij de familie Lenshoek aan het Marktveld. In die functie
past ze op de broers Wim en Jan Lenshoek
« Maria Elisabeth Dekker, 1911 |
TWEE MOEDERS
"In feite had ik twee
moeders" vertelde ze.
Haar grootmoeder, Elisabeth Zwartepoorte, was, voordat ze met haar
grootvader Johannes Cornelis Verburg trouwde, eerder getrouwd geweest met
Jan de Jager, en uit dat huwelijk werd een dochter Janna de Jager geboren.
Deze Janna is nooit getrouwd, en is bij haar halfzuster Fransina Verburg
in gaan wonen.
"Tante Janna" is altijd heel goed voor haar geweest, en zij is
een belangrijke steun en toeverlaat als Fransina Verburg ziek wordt.
Een tweede persoon die altijd voor ze klaarstaat is Pietje de Maker, een
ongetrouwde nicht van haar vader Pieter Dekker. Zij woont in de
Nieuwstraat, schuin tegenover de boerderij van Noteboom.
|
Detail uit een foto van het
jeugdkoor,
circa 1918 |
Het geboortehuis van Maria Elisabeth
Dekker, aan het Kerkplein te Kloetinge.
Rechts van de deur was het kruidenierswinkeltje, links de woning.
Aan de gevel een bord van het V.O.V., waarvoor Pieter Dekker rentezegels
verkocht.
De foto is gemaakt in 1929.
|
ONBEZORGDE
DAGEN
Ze wordt lid van de
meisjesvereniging van Kloetinge, en maakt onder leiding van Ds. Raams en
zijn echtgenote verscheidene uitstapjes in Nederland.
Ook zingt ze in het jeugdkoor, en met het koor maakt ze de enige
buitenlandse reis van haar leven: naar Antwerpen.
Als Marie Dekker veertien jaar
oud is wordt haar moeder ziek. Er volgt een lang ziekbed, waarbij Fransina
Verburg steeds verder wegkwijnt en tenslotte ook helemaal geel wordt. Op
30 oktober 1929 overlijdt ze aan de gevolgen van een naar de lever
uitgezaaide tumor.
De onbezorgde dagen van Marie zijn voorgoed voorbij.
Op 17-jarige
leeftijd, in 1928.
|
Eind twintiger jaren
ontmoet ze haar latere echtgenoot, Gerrit
Johannes de Graag.
Hij is op 21 oktober 1909 te 's-Gravenpolder geboren, en volgt op dat
moment de machinistenopleiding.
In 1930 behaalt hij zijn machinistendiploma (koopvaardij) te Den Haag.
Op 10 augustus 1933 trouwen ze in
het Stadshuis van Goes, vervolgens wordt het huwelijk ingezegend door
Ds. P.J. Steinz in de Nederlands Hervormde kerk van Kloetinge.
|
|
|
VAN KLOETINGE
NAAR GOES
Gerrit Johannes de Graag geeft
zijn baan als machinist op de grote vaart op, aangezien dit werk moeilijk
te combineren is met een gezinsleven. Hij begint, met hulp van zijn
familie, een garagebedrijfje aan de Voorstad te Goes.
Marie Dekker en Gerrit de Graag gaan na hun huwelijk in Goes wonen, en
krijgen daar twee dochters: Maatje Fransina Jannetje
(1934) en Gerda Maria (1938).
Het noodlot slaat echter toe:
Gerrit vertoont toenemende verschijnselen van spierzwakte, en uiteindelijk wordt de
diagnose multiple sclerose gesteld. Hij raakt steeds verder verlamd, en
overlijdt op 29 september 1938 te Goes, slechts 28 jaar oud.
Trouwfoto 10 augustus 1933.
Er is geen officiële foto door een vakfotograaf gemaakt. Deze opname is
waarschijnlijk vervaardigd door een van de familieleden van Gerrit de
Graag. |
VOOR DE TWEEDE
MAAL GETROUWD
Als alleenstaande moeder met twee
kleine kinderen heeft Marie Dekker het niet makkelijk. Ze gaat werken als
verkoopster, en trouwt op 18 juni 1942 voor de tweede maal, met Pieter
Drever. Pieter is op 29 juni 1912 te Goes geboren.
Deze verhouding, vlak nadat haar eerste echtgenoot is overleden, wordt
haar door haar schoonfamilie niet in dank afgenomen. De relatie met haar
schoonzusters is ook later nooit meer echt hersteld.
Pieter Drever wordt in de Tweede
Wereldoorlog gevangen genomen en verblijft enige tijd in Kamp Amersfoort.
Na zijn terugkeer is hij geestelijk gebroken, wat zich vertaalt in
gedragsveranderingen en aanvallen van agressie. Dit is voor Marie en haar kinderen Maatje en Gerda een hele moeilijke periode. De kinderen
brengen noodgedwongen dan ook veel tijd door bij hun grootouders, Johannes
de Graag en Maatje de Jonge.
Uit dit huwelijk wordt in 1946 nog een zoon geboren: Willem Pieter
(Wim).
Op 18 november 1953 wordt het huwelijk door scheiding ontbonden.
|
Marie en haar vader Pieter
Dekker,
en de kinderen Gerda en Maatje,
circa 1942 |
VERKOOPSTER BIJ 'DE
MAGNEET'
Marie en haar kinderen betrekken
een huis aan de Piccardtstraat 32 te Goes. Haar vader, Pieter Dekker, komt bij
haar inwonen.
De Piccardtstraat ligt vlak bij de Wilhelminastraat, een gedeelte van de
doorgaande weg door Zeeland. In 1944, aan het einde van de Tweede Wereldoorlog,
ligt deze route regelmatig onder vuur, en dan zoekt ieder een veilig heenkomen.
Marie kruipt met haar kinderen onder de keukentafel, Pieter Dekker kan zijn
militaire verleden echter niet onderdrukken, en hij gaat "even kijken wat
er gebeurt".
Om in haar levensonderhoud te voorzien
werkt Marie Dekker als verkoopster bij "De Magneet", aan de Klokstraat
in Goes, een zaak in dames- en kinderkleding.
"De Magneet" aan de
Klokstraat in Goes (1964) |
Marie Dekker in 1958, als
getuige bij het huwelijk
van haar dochter Maatje. |
ONMISBARE HULP
Haar dochter Maatje trouwt met Willem
Griep, die zich in 1963 als huisarts in Goes vestigt. Al snel vervult Marie
Dekker een onmisbare rol in het drukke gezin van haar dochter: ze past regelmatig op de
kinderen, en helpt zoveel mogelijk met het huishoudelijke werk.
Ze doet dat met plezier, want op die manier is ze zoveel mogelijk bij haar
kinderen en kleinkinderen.
In 1965 verhuist ze vanuit haar huisje aan de Piccardtstraat naar een nieuwe
flat aan de Tomatestraat 5 te Goes, in de net voltooide 'Fruitbuurt'.
Haar zoon Wim, die na een kortdurend huwelijk weer alleen is, komt na enige tijd
bij haar inwonen. Dat leidt wel tot wat frustraties, want Marie houdt van orde
en regelmaat, terwijl Wim in die tijd een echte nachtbraker is.
Maria Elisabeth Dekker in november
1991, bij het huwelijk van haar kleinzoon Gert-jan.
Ze is dan 80 jaar oud.
NIET MEER ZORGEN
Als het beklimmen van de trappen naar
haar flat op de vierde verdieping steeds zwaarder wordt, verhuist ze opnieuw, en
nu naar een woning aan de Oude Singel te Goes. Deze woningen behoren tot het
Gasthuiscomplex, het bejaardenoord ter plaatse. Aanvankelijk vindt ze het maar
niets, want ze mist haar ruime flat en het mooie uitzicht over de Fruitbuurt
richting watertoren. Maar ze kan nu wel lopend de stad in, haar boodschappen
doen.
Langzamerhand wordt haar conditie toch
wat minder, en dat beperkt haar mogelijkheden. Het feit dat ze hulpbehoevend is
doet haar heimelijk veel verdriet: zelf helpen en zorgen is haar lust en haar
leven.
In 1995, als ze 84 jaar oud is,
openbaren zich de verschijnselen van een carcinoom van de endeldarm.
Ze wordt in Goes geopereerd en in Vlissingen nabestraald. Deze relatief zware
behandeling verloopt zonder problemen, hoewel ze veel last heeft van de
bijwerkingen.
Hierna knapt ze echter goed op, totdat er na ruim een jaar sprake blijkt van
uitzaaiingen in de hersenen.
Met veel moeite wordt een plaatsje
gevonden in een verzorgingshuis, in 'Poelwijck' te 's-Heer Arendskerke.
Daar overlijdt Maria Elisabeth Dekker op 26 mei 1997, op de leeftijd van 86
jaar.
Ze wordt in besloten kring gecremeerd
in het crematorium te Middelburg.
Deze pagina is voor het
laatst gewijzigd op 13 maart 2006. © C. Griep. |