Zelfs neplachen is gezond

Als het meezit in het
leven, heb je veel reden
tot lachen. Maar omge-
keerd geldt ook dat
lachen zelf het leven
leuker maken. Het
is namelijk niet alleen
een uiting van vreugde,
het maakt je ook blij.
Het wordt tijd dat we
het spreekwoord
'lachen is gezond'
wat serieuzer nemen.

Volgens de overlevering lieten de oude Grieken zich bij ziekte vermaken door komieken om het genezingsproces te versnellen. Ook in de Middeleeuwen waren er al verschillende vormen van humortherapie.. Want lachen is gezond. Dat is waar men al eeuwenlang van overtuigd is. En onlangs is het ook bewezen. Onderzoek toonde aan dat humor de levenskwaliteit van zieken verbetert en dat lachen pijn vermindert. Voor dit onderzoek zette men zes depressieve patiënten wekelijks anderhalf uur bij elkaar in een kamer,  waar ze komische video`s bekeken en elkaar vrolijke verhalen vertelden. Hun ziekte was verboden gespreksonderwerp. Dertien weken later bleek niet alleen het zelfvertrouwen van de patiënten aanzienlijk gegroeid, maar was ook hun depressie opmerkelijk in sterkte afgenomen. Ze herstelden sneller dan patiënten die niet zoveel lachten.

Neem een voorbeeld aan de jeugd
Kinderen lachen wel vierhonderd keer per dag, volwassenen doen dat nog maar vijftien keer per dag. Het lijkt wel alsof we het lachen in de loop der jaren afleren. En dat terwijl lachen eigenlijk een intuïtieve reactie hoort te zijn op iets wat er gebeurt. Kinderen houden het nog lang vol te lachen zonder daarbij na te denken. Denk  maar aan een stel pubers met de slappe lach. Ze krimpen in elkaar of slaan juist hun hoofd naar achteren en kunnen - wat ze ook proberen - niet stoppen met lachen. Ze hoeven elkaar maar aan te kijken, of het begint opnieuw. Het lichaam neemt duidelijk de leiding over.
Jammer dat veel volwassenen vergeten zijn hoe dit voelt. Want de uitkomst van een lachbui - en dat hoeft niet eens de slappe lach te zijn - is altijd hetzelfde: het bezorgt een ontspannen gevoel. Dat ontspannen gevoel ontstaat zomaar. Processen in het lichaam, aangewakkerd door het lachen, zorgen voor de ontlading van spanning. Zo wordt er endorfine aangemaakt. Endorfine is een natuurlijke pijnstiller, die tevens kalmerend werkt. Het kan hetzelfde effect hebben als morfine. Maar hier blijft het niet bij; het lachen gaat stresshormonen te lijf én zorgt ervoor dat ongelukkige gevoelens verdwijnen. Tegelijk vermindert de spierspanning en wordt de ademhaling dieper. De spieren van het gezicht daarentegen, spannen zich juist aan en het hart gaat sneller kloppen, waardoor de bloedsomloop gestimuleerd wordt. Het zuurstof- en voedingsgehalte in het bloed en de hersenen neemt toe, de temperatuur in het hoofd daalt en het ontspannen gevoel ontstaat.

Lachen, neplachen of huilen

We zouden drie keer per dag, minstens zeven seconden lang moeten lachen (maar liever nog meer) wil het een positieve invloed hebben op je gezondheid. Maar wat als er even niets te lachen valt? Dan kun je jezelf dwingen om te lachen, want ook neplachen is gezond. Trek je mondhoeken omhoog, maak een lachgeluid en na een tijdje komen dezelfde hormonen vrij als bij een spontane lach. Humor relativeert én ontspant, zelfs als je een moeilijke boodschap moet overbrengen of in een pijnlijke situatie bent beland. Lukt de namaaklach niet en kun je eigenlijk alleen nog maar huilen? Ook dan is de nood niet aan de man want huilen lijkt in een heleboel opzichten erg op lachen. De adembeweging - lachen of huilen met horten en stoten - lijkt op elkaar. Het geluid van iemand die lacht is soms niet te onderscheiden van iemand die huilt. Maar het allerbelangrijkste is dat huilen soortgelijke hormonen aanmaakt als lachen. Bij huilen komen er in het lichaam namelijk hoge concentraties ACTH (adrenooticotroop-hormoon) vrij. Dit hormoon is bekend om zijn spanningsremmende werking. Daarom kun je je na een huilbui net zo opgelucht voelen als na een lachbui.

Problemen? Reden te meer om te lachen

De gelotologie, oftewel de wetenschap van de lach, wordt in ons land steeds bekender. In Amerika en in Engeland bestaat het al een tijd. In veel Amerikaanse ziekenhuizen zijn zogenaamde 'humor rooms' ingericht. Dit zijn vrolijk gekleurde kamers, waar de hele dag lachfilms worden gedraaid, waar moppenboeken liggen en gekke hoeden zijn uitgestald. Soms bestellen Amerikaanse patiënten een clown aan hun bed. Deze service is niet alleen voor kinderen - zoals we in Nederland de Cliniclowns kennen - in Amerika maken ook volwassenen hier gebruik van. Engeland kent daarnaast een heuse lachkliniek waar bezoekers leren met hun moeilijkheden om te gaan door humor te gebruiken. In Nederland zijn we inmiddels ook bekend met lachmeditatie. Zo bestaat er het Centrum ter Bevordering van het lachen, opgericht door de arts Dhyan Sutorius. Naast workshops, aan particulieren en bedrijven, verzorgt hij lachmeditiaties. Met lachen - en of het nu met of zonder reden is - kun je volgens Dhyan Sutorius problemen accepteren en loslaten. Dingen waar je dagelijks mee bezig bent kun je door te lachen relativeren en in een ander perspectief bekijken. Belangrijk is wel dat je niet óm iets of iemand lacht, maar mét iets of iemand lacht. Zodat je echt lacht, vanuit de buik, zonder het te forceren. De meditatie bestaat uit drie delen. De eerste vijf minuten rek en strek je het complete lichaam. Je mag zelfs gekke bekken trekken, zolang je nog maar niet lacht. De vijf minuten daarop mag je lachen. Heel langzaam beginnend, om het daarna vijf minuten lang uit te schateren. Als lachen niet lukt, mag je ook huilen. De laatste vijf minuten breng je door in complete stilte. Dan ben je één met jezelf. Het lachen heeft je dichter bij jezelf gebracht. Alles wat je dan voelt, kun je accepteren. Problemen of andere dingen die je bezighouden, kun je nu vanuit een ander perspectief bekijken.

Wat lachen voor je doet

Als je je gelukkig voelt, is dat goed voor je algemene gezondheid.

Daar komt bij dat lachen ook nog eens alle organen in het lijf stimuleert. Tijdens een lachbui worden organen extra goed doorbloed, waardoor ze hun werk nog beter kunnen doen en uiteindelijk het immuunsysteem van het lichaam wordt verhoogd.
En lachen doet nog meer. Zo ontdekte men dat lachen allergieën onderdrukt. Zessentwintig patiënten die allergisch zijn voor huisstofmijt moesten 90 minuten naar een lachfilm kijken. Hun huid werd onderzocht voor én na de film. Na de film bleek de jeukende uitslag stukken kleiner dan voorheen. En dat is niet het enige bewijs voor de positieve werking van een lach. De Amerikaanse journalist Norman Cousins wist in de jaren '70 zichzelf te genezen door veel te lachen. Norman was ongeneeslijk ziek, zijn artsen gaven hem weinig kans op herstel. Toch gaf hij de moed niet op. Norman had gelezen wat humor en lachen kon betekenen. zijn angst om dood te gaan maakte plaats voor hoop. Dagelijks bekeek hij komische films, las hij grappige verhalen en vroeg hij zijn vrienden hem zo veel mogelijk lachwekkende verhalen te vertellen. Door het vele lachen dat hij daardoor deed, kon hij al snel stoppen met het slikken van medicijnen. Tien minuten lachen resulteerde namelijk twee uur zonder pijn, dankzij de endorfine die in het lichaam vrijkomt. Hij kon zelfs weer een paar uur achter elkaar slapen, iets wat hij voor al die tijd vanwege de pijn amper kon. Het proces van vooruitgang duurde maanden, maar uiteindelijk kon Norman - weliswaar licht invalide - gewoon weer aan het werk.
Na het wonderbaarlijke herstel van Norman Cousins, kwamen tal van onderzoeken naar de effecten van lachen van de grond. Steeds meer onderzoekers, wetenschappers en artsen namen de werking van lachen serieus. En dat doen ze gelukkig nog steeds.